Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

Ebikolanwa by’Ivita: Anton Petrus/​Moment via Getty Images; money: Wara1982/​iStock via Getty Images Plus

MUBE MASU!

Etriliyoni z’Edolare Zakolesibwe omu by’Ivita​—Ivita Liri Lyaheza Binji Bwenene!

Etriliyoni z’Edolare Zakolesibwe omu by’Ivita​—Ivita Liri Lyaheza Binji Bwenene!

 Eby’ivita lyahezize birhankagerwa.

  •   “Omu mwaka gugezire amaguvernema g’omw’igulu lyoshi gakolesize dolare triliyoni 2,2 omu by’ivita. Go mwaka bakolesizemwo nsaranga nyinji omu by’ivita kulusha eyindi myaka yoshi.”​—The Washington Post, Nsiku 13/2/2024.

 Ivita lyahezize binji bwenene ahanyuma n’ensaranga zone. Rhuganirire lwiganyo luguma lone: Ivita liri e Ukraine.

  •   Abasoda. Balenga baguma na baguma bayerekine oku basoda balushire 500 000 banizirwe erhi kuyagalika kurhenga er’ivita lirhondire hakola hali myaka ibirhi.

  •   Bacikala. Omulungano gw’Amashanja gwahânyire eraporo eyerekine oku bantu balushire 28 000 bafîre erhi kuyagalika. Cikone mukulu muguma w’omu Mulungano gw’Amashanja adesire ntya: “Rhurhakahash’igera bantu banga er’ivita lyasheregize akalamo.” a

 Omubale gw’abantu bali balibuka enyanya z’ivita n’akavulindi omw’igulu lyoshi guli munji bwenene.

  •   Miliyoni 114. Go mubale gw’abantu babunzire enyanya z’ivita n’obuminya omw’igulu lyoshi kurhondera omu Mwezi gwa 9, 2023.

  •   Miliyoni 783. Go mubale gw’abantu bali balibuka enyanya z’ishali. “Akantu karhôzire enafasi ntanzi omu kulerha ishali kali kavulindi k’eby’ivita. Omubalè gwa bantu 70 okw’igana (70%) bali balibuka enyanya z’ishali omw’igulu lyoshi baba balamire omu maeneo gabamwo ivita n’obuminya.”​—Cinyabuguma c’Omw’igulu Lyoshi Cilaba eby’Ebiryo (PAM).

 Ka hali amango ivita lyanacihwe? Ka kobinali rhwanalangalira oku hanacibe omurhûla? Ka hali amango nta muntu wanacibe mukenyi n’abantu boshi babe nobulyo bw’okushagalukira obuhirhi bw’igulu n’okuba na biryo binji? Bici Ebibliya edesire?

Amango g’ivita

 Ebibliya yali erhi yalebire oku hakabire amavita omw’igulu lyoshi, yanagaganirira omu njira y’olwiganyo nka muntu oshonyire oku nfarasi.

  •   “Ecindi citerusi [nfarasi] canacihuluka, cidukula nk’isêsè, n’owali ocitamirekwo bamuha obuhashe mpu arhenze omurhûla omu igulu, abantu bayirhane bone na bone; bàmuhâ n’engôrho nênênè.”​—Amafulûlo 6:4.

 Oyo mulume w’olwiganyo oshonyire oku nfarasi akulikirwe na bandi babirhi bashushanyize okulandira kw’ishali n’olufû bilerhwa n’amahanya n’ebindi. (Amafulûlo 6:5-8) Ly’oyiga binji lugenda obu bulebi bw’Ebibliya na bulya gurhi rhwakayemera n’obwalagale oku buli bwahikirira ene, osome omwanzi gudesire “Wale Wapanda-Farasi Ine​—Ni Nani?

Omurhûla omu mango gayisha

 Hano hofi-hofi, obuhirhi bw’igulu burhakacikolesibwa omu by’ivita. Cikone arhali bushiru bwa bene bantu bo bwayish’ijira oko kuhashikane. Ebibliya desire ntya:

  •   Mungu ‘afunga entambala z’omw’igulu lyoshi.’​—Ennanga 46:9, Mashi Bible.

  •   Mungu ayish’iyusa amazibu madarhi galerhwa n’ivita. “Ahôrhola ngasi mulenge gubali omu masu: olufû ntalwo lwacihabê; emishîbo n’endûlù, n’amababale birhakacihabâ bundi; bulya okwâli burhanzi kwahwire.”​—Amafulûlo 21:4.

  •   Mungu ayish’ilerhera abantu boshi omurhûla gw’ensiku n’amango. “Olubaga lwani lwayubaka ahantu h’omurhûla, omu nyumpa zirimwo akahwenyenye, n’omu ndâro zirimwo obuholo.”​—Izaya 32:18.

 Kushimbana n’obulebi bw’Ebibliya, amavita n’ebindi bintu rhuli rhwabona ene biyerekine oku ago mango g’omurhûla gayegerire bwenene.

 Gurhi Nnâmahanga ayish’ilerhamwo ogo murhûla gw’amango gayisha? Ayish’ijira ntyo kugerera eguvrnema yage y’empingu, erhi Bwami bwage. (Mateyo 6:10) Ly’omanya obo Bwami byo bici, n’ebi buhûgwire kuli we, olole evideo nyofofi edesire Obwami bwa Nnamahanga byo Bici?

a Miroslav Jenca, murhabazi w’omwandisi mukulu w’Omulungano gw’Amashanja omu Europe, Nsiku 6/12/2023.