1-3. (අ) ඇතන්ස්වලදී පාවුල්ට ලොකු පිළිකුලක් දැනුණේ ඇයි? (ආ) පාවුල්ගේ කතාවෙන් අපට ඉගෙනගන්න පුළුවන් මොනවාද?

 පාවුල් දැන් ඉන්නේ ග්‍රීසියේ ඇතන්ස් නගරයෙයි. ඒ නගරය සොක්‍රටීස්, ප්ලේටෝ හා ඇරිස්ටෝටල් වගේ ලෝක ප්‍රසිද්ධ දාර්ශනිකයන් ඔවුන්ගේ ඉගැන්වීම් පතුරුවපු ශාස්ත්‍රීය මධ්‍යස්ථානයක්. එහේ ඉන්න පාවුල්ට දැනෙන්නේ ලොකු පිළිකුලක්. මොකද ඔහු බලන බලන හැම තැනක්ම රූපවලින් පිරිලා. දේවස්ථානවල, ප්‍රධාන මංසන්ධිවල හා වීථිවල විවිධ දෙවි දේවතාවන්ගේ රූප දකින්න තියෙනවා. පේන විදිහට ඇතන්ස්වල වැසියන් ආගම දහමට ළැදි, දෙවි දේවතාවන් රැසකට වඳින පිරිසක්. නමුත් සැබෑ දෙවි වන යෙහෝවා රූප නමස්කාරය හෙළා දකින බව පාවුල් හොඳින්ම දන්නවා. (නික්. 20:4, 5) එහෙනම් ඔහුට ලොකු පිළිකුලක් ඇති වුණ එක පුදුමයක්ද!

² දැන් නගරයේ වෙළඳපොළට ඇතුල් වන පාවුල් එහෙදී දකින දෙයින් කම්පනයට පත් වෙනවා. වයඹ කෙළවරේ තියෙන දොරටුව ළඟ හර්මීස් දෙවියාගේ රූප පේළියට තියෙනවා ඔහු දකිනවා. ඒ රූප හදලා තිබුණේ ඔහුගේ ලිංගේන්ද්‍රයට වැඩි අවධානයක් යන විදිහටයි. වෙළඳපොළ පුරා විවිධ දෙවිවරුන්ට කැප කරපු දේවස්ථානත් පිරිලා තියෙනවා. රූප නමස්කාරයට ඒ තරම්ම ළැදි පිරිසකට පාවුල් ශුභාරංචිය කොහොම දේශනා කරයිද? ඔහු තුළ තියෙන පිළිකුල යටපත් කරගෙන ඒ නගරයේ අයටත් පිළිගන්න පුළුවන් විෂයක් පාවිච්චි කරලා ශුභාරංචිය දේශනා කරන්න ඔහුට පුළුවන් වෙයිද? සැබෑ දෙවියන්ව හොයාගෙන ඔහුට ළං වෙන්න ඒ අයට උදව් කරන්න පාවුල්ට පුළුවන් වෙයිද?

³ ක්‍රියා 17:22-31 තියෙන්නේ ඇතන්ස්වල උගත් පුරුෂයන් පිරිසක් ඉදිරියේ පාවුල් ඉදිරිපත් කරපු කතාවයි. ඒක පාවුල් මිනිසුන්ව හොඳින් තේරුම් අරන් දක්ෂ විදිහටත් ඥානවන්තවත් ඉදිරිපත් කළ කතාවක්. අපට හමු වන අයට පිළිගන්න පුළුවන් දෙයක් පාවිච්චි කරලා අපේ පණිවිඩය කියන්න පුළුවන් විදිහ ගැනත් ඔවුන්ට තර්කානුකූලව හිතන්න උදව් කරන්න පුළුවන් විදිහ ගැනත් අපිට ඒකෙන් ඉගෙනගන්න පුළුවන්.

4, 5. ඇතන්ස්වල පාවුල් දේශනා කළේ මොන තැන්වලද? ඔහුට තිබුණ අභියෝගය මොකක්ද?

⁴ පාවුල් තම දෙවෙනි මිෂනාරි ගමනේදී ඒ කියන්නේ ක්‍රි.ව. 50දී විතර ඇතන්ස් නගරයට ගියා. a ඔහු ඇතන්ස්වල යම් කාලයක් හිටියේ තිමෝති හා සීලස් බෙරීය  නගරයේ ඉඳන් එන කල්. ඒ කාලය අතරතුරේදී පාවුල් සුපුරුදු විදිහට සිනගෝගයට ගිහින් ‘යුදෙව්වරුන්ට ශුද්ධ ලියවිල්ලේ තියෙන දේවල් තේරුම්ගන්න උදව් කළා.’ යුදෙව් නොවන අයට දේශනා කරන්න ඔහු ‘වෙළඳපොළටත්’ ගියා. (ක්‍රියා 17:17) ඇක්‍රොපොලිස් කියන බලකොටුවට වයඹින් පිහිටි මේ වෙළඳපොළ අක්කර 12ක විතර ප්‍රදේශයක් පුරා තිබුණා. මේ වෙළඳපොළ බඩු විකුණන්න, මිල දී ගන්න තිබුණ ස්ථානයක් විතරක් නෙවෙයි. නගරයේ ප්‍රධාන මංසන්ධිය වුණ මේ වෙළඳපොළේ විවිධාකාර දේවල් සිදු වුණා. පොතක සඳහන් වන්නේ ඇතන්ස්වල පිහිටි මේ වෙළඳපොළ “ආර්ථික, සංස්කෘතික හා දේශපාලන කටයුතු සිදු කළ ප්‍රධාන මධ්‍යස්ථානයක් වුණ” බවයි. එතනට ඇවිත් විවිධ කාරණා ගැන සාකච්ඡා කරන්න උගතුන් පුරුදු වෙලා හිටියා.

⁵ වෙළඳපොළේ ගැවසුණු අයට දේශනා කරන එක ලෙහෙසි වුණේ නැහැ. ඔවුන් අතරේ එපිකියුරිය හා ස්ටොයික දාර්ශනිකයන් හිටියා. ඔවුන් එකිනෙකට විරුද්ධ මත දරපු පිරිස් දෙකක්. b එපිකියුරිය දාර්ශනිකයන් විශ්වාස කළේ ජීවය අහම්බෙන් ඇති වුණා කියලයි. ඔවුන්ට ජීවිතය ගැන තිබුණ ආකල්පය ඔවුන් විශ්වාස කරපු මේ දෙයින් පැහැදිලි වෙනවා. “දෙවියන්ට බය වෙන්න කිසිම හේතුවක් නැහැ. මරණය වේදනාවක් නෙවෙයි. යහපත් දේ කරන්න පුළුවන්. නපුර විඳදරාගන්න පුළුවන්.” ස්ටොයික දාර්ශනිකයන් හැඟීම්වලට මුල් තැන නොදී හැම දෙයක්ම හේතු හා තර්ක මත ගොඩනැඟිය යුතුයි කියලා කිව්වා. දෙවියන් පුද්ගලයෙක් කියලා ඔවුන් විශ්වාස කළේ නැහැ. ඔවුන් දෙගොල්ලන්ම යේසුස්ගේ අනුගාමිකයන් උගන්වපු නැවත නැඟිටීම විශ්වාස කළෙත් නැහැ. ඒ දේවලින් පැහැදිලි වන්නේ ක්‍රිස්තියානි ඉගැන්වීම් හා ඒ දාර්ශනිකයන් දරපු මත අතර කිසිම එකඟතාවක් තිබුණේ නැති බවයි.

6, 7. පාවුල්ගේ ඉගැන්වීම්වලට ග්‍රීක උගතුන් ප්‍රතිචාරය දැක්වුවේ කොහොමද? අදත් ඒ හා සමාන දෙයක් වෙන්නේ කොහොමද?

⁶ පාවුල්ගේ ඉගැන්වීම්වලට ඒ ග්‍රීක උගතුන් ප්‍රතිචාරය දැක්වුවේ කොහොමද? එහේ හිටපු සමහරදෙනෙක් ඔහුව ‘පිස්සුවෙන් වගේ දොඩවන’ කෙනෙක් විදිහට හැඳින්නුවා. (ක්‍රියා 17:18) ඒ විදිහට පරිවර්තනය කරලා තියෙන ග්‍රීක වචනයේ අදහස ගැන විශාරදයෙක් මෙහෙම කියනවා. “ඒ වචනය මුලින්ම භාවිත කළේ තැනින් තැනට ගිහින් ධාන්‍ය අහුලන කුඩා කුරුල්ලෙක්ව විස්තර කරන්නයි. පස්සේ වෙළඳපොළේ ඉතිරි වන කෑම හා එහේ මෙහේ වැටිලා තියෙන දේවල් එකතු කරගත්ත කෙනෙක්ව විස්තර කරන්නත් ඒ වචනය යොදාගත්තා. පස්සේ කාලයකදී ඒ වචනය විවිධ තැන්වලින් ලබාගත් එක එක තොරතුරු අහුලගත්ත කෙනෙක්ව, විශේෂයෙන්ම ඒ තොරතුරු කිසිම හරයක් නැතුව අමුණලා ඒවා කියන කෙනෙක්ව විස්තර කරන්න භාවිත කළා.” පාවුල්වත් දොඩවන්නෙක් විදිහට හඳුන්වලා ඒ උගතුන් කියන්න හැදුවේ ඔහුත් වෙනත් අයගෙන් ලබාගත් තොරතුරු හොයලා බලන්නේ නැතුව මෝඩයෙක් වගේ කියවනවා කියලයි. ඔවුන් ඔහුට ඒ විදිහට සමච්චල් කළත් පාවුල් සැලුණේ නැහැ.

⁷ අද තියෙන්නෙත් ඒ හා සමාන තත්වයක්. බයිබලය මත පදනම් අපේ විශ්වාසයන් නිසා අපි හුඟදෙනෙක්ගේ සමච්චලයට ලක් වෙනවා. උදාහරණයකට සමහර උගතුන් කියන්නේ පරිණාමවාදය සත්‍යයක් බවයි. බුද්ධිමත් ඕනෑම කෙනෙක් ඒක පිළිගන්නවා කියලත් ඔවුන් කියනවා. වෙනත් විදිහකින් කියනවා නම් ඒක පිළි නොගන්න  අයව මෝඩයන් විදිහට ඔවුන් හංවඩු ගහනවා. ඒ නිසා අප අවට තියෙන හැම දෙයක්ම නිර්මාණයක් බව බයිබලයෙන් හා අවට පරිසරයේ ඇති සාක්ෂිවලින් ඔප්පු කරද්දී හුඟදෙනෙක් හිතන්නේ අප මෝඩයන් වගේ දොඩවනවා කියායි. නමුත් ඒ වගේ මත නිසා අපි කවදාවත් සැලෙන්නේ නැහැ. ඒ වෙනුවට මේ පොළොවේ තියෙන හැම දෙයක්ම ප්‍රඥාවන්ත කෙනෙක්ගේ නිර්මාණයක් කියන සත්‍යය අප අත් නෑර ලොකු විශ්වාසයකින් අන් අයට කියනවා.—එළි. 4:11.

8. (අ) තවත් අය පාවුල් කියපු දේවලට ප්‍රතිචාරය දැක්වුවේ කොහොමද? (ආ) ඔහුව ඇරියොපගස් කන්දට අරන් යන්න ඇත්තේ ඇයි? (පාදසටහන බලන්න.)

⁸ වෙළඳපොළේ හිටිය තවත් අය දක්වපු ප්‍රතිචාරය ඊට වඩා වෙනස්. “පේන විදිහට එයා කතා කරන්නේ වෙනත් දෙවිවරු ගැන” කියලා ඔවුන් කිව්වා. (ක්‍රියා 17:18) ඇත්තටම පාවුල් කළේ ඒකද? එහෙමනම් ඒක හරිම බරපතළ වරදක්. මොකද සොක්‍රටීස් කියන දාර්ශනිකයාට මරණ දණ්ඩනය නියම වෙන්න එක හේතුවක් වුණේ අලුත් දෙවිවරුන්ව ඇතන්ස් වැසියන්ට හඳුන්වලා දුන්නා කියන චෝදනාව ඔහුට එල්ල වුණ එකයි. පාවුල්ව ඇරියොපගස් වෙතට අරන් ගිහින් ඔවුන්ට අමුතු ඉගැන්වීම් විදිහට පෙනුණ දේවල් පැහැදිලි කරලා දෙන්න කියලා ඔවුන් ඔහුගෙන් ඉල්ලන්න ඇත්තේ ඔහු ඇත්තටම කතා කරන්නේ වෙනත් දෙවිවරුන් ගැනද කියලා දැනගන්න වෙන්න පුළුවන්. c ශුද්ධ ලියවිල්ල ගැන දැනුමක් නැති ඒ මිනිසුන්ට පාවුල් කොහොම ශුභාරංචිය කියයිද?

9-11. (අ) පාවුල් තමාට සවන් දුන්න අයට ශුභාරංචිය කියන්න අඩිතාලමක් දැම්මේ කොහොමද? (ආ) සේවයේදී අපට පාවුල්ව ආදර්ශයට ගන්න පුළුවන් කොහොමද?

⁹ ඇතන්ස් පුරා තිබුණ රූප නිසා පාවුල්ට ලොකු පිළිකුලක් ඇති වුණ බව ඔබට මතක ඇති. නමුත් පාවුල් තම හැඟීම් පාලනය කරගත්තා. ඔහු ඔවුන්ව හෙළා දකිනවා වෙනුවට මෙහෙම කිව්වා. “ඇතන්ස්වල පුරුෂයෙනි, අනිත් අයට වඩා ඔයාලට දෙවි දේවතාවන් ගැන ලොකු භක්තියක් තියෙනවා කියලා මට තේරෙනවා.” (ක්‍රියා 17:22) එහෙම කියලා නගරයේ දැක්ක දේවල් යොදාගෙන ඔවුන්ට පිළිගන්න පුළුවන් දෙයක් ගැන ඔහු කතා කළා. වෙනත් විදිහකින් කියනවා නම් ඇතන්ස්වල වැසියන් ආගම දහමට ළැදි අය වුණ එක ගැන ඔහු ඔවුන්ට ප්‍රශංසා කළා. සමහර අය අසත්‍ය ඉගැන්වීම් හා විශ්වාසයන් නිසා දෙවියන් අනුමත නොකරන දේවල් කළත් ඔවුන්ට අවංක හදවත් තියෙන්න පුළුවන් කියලා පාවුල් තේරුම්ගත්තා. තමාත් කාලයකදී ‘නොදැනුවත්කමින් හා සැබෑ විශ්වාසයක් නැතුව’ වැඩ කළා කියලා ඔහු අමතක කළේ නැහැ.—1 තිමෝ. 1:13.

¹⁰ ඔවුන්ව ප්‍රශංසා කරන්න හේතුව පැහැදිලි කරන්න ඔහු දැක්ක එක දෙයක් ගැන ඊළඟට ඔහු සඳහන් කළා. ඒ, “නාඳුනන දෙවි කෙනෙක්ට” කැප කරලා තිබුණ පූජාසනය. එක පොතකට අනුව “‘නාඳුනන දෙවිවරුන්ට’ පූජාසන කැප කරන එක ග්‍රීකවරුන් හා වෙනත් අය සාමාන්‍යයෙන් කරපු දෙයක්. ඒකට හේතුව වුණේ ඔවුන්  නමස්කාර කරද්දී නොදන්න දෙවි කෙනෙක්ට නමස්කාර කරන එක අතපසු වුණොත් ඒ දෙවියාගේ ශාපයට තමන් ලක් වෙයි කියන බය. ඒ නිසා ඔවුන් නොදන්න දෙවිවරුන්ට පූජාසනයක් කැප කරලා ඒකේ පුදපූජා ඔප්පු කළා.” එහෙම පූජාසනයක් හදලා තිබුණ එකෙන් පැහැදිලි වන්නේ තමන් නොදන්න දෙවි කෙනෙක් ඉන්නවා කියලා ඇතන්ස්වල වැසියන් පිළිගත්තා කියලයි. ශුභාරංචිය දේශනා කරන්න පාවුල් ඒක යොදාගත් බව ඔහු ඊළඟට කියපු මේ දෙයින් පැහැදිලියි. “ඔයාලා අඳුරන්නේ නැති ඒ දෙවියන් ගැන තමයි මං ඔයාලට කියලා දෙන්නේ.” (ක්‍රියා 17:23) පාවුල් ඒ වෙලාවේ ඥානවන්තව හරිම ප්‍රබල තර්කයක් ගොඩනැඟුවා. සමහරුන් චෝදනා කරපු විදිහට ඔහු අමුතු හෝ අලුත් දෙවි කෙනෙක්ව හඳුන්වලා දුන්නේ නැහැ. ඒ වෙනුවට ඔහු කතා කළේ ඔවුන් නාඳුනන සැබෑ දෙවියන් ගැනයි.

¹¹ සේවයේදී අපට පාවුල්ව ආදර්ශයට ගන්න පුළුවන් කොහොමද? පාවුල් වගේ අපත් හොඳ නිරීක්ෂකයන් වෙන්න ඕනේ. අප එහෙම කරන්නේ අපට හමු වන අයව විනිශ්චය කරන්න නෙවෙයි. පාවුල් වගේ ඔවුන්ව අවංකව ප්‍රශංසා කරන්න පුළුවන් දෙයක් හොයාගන්නයි. අපට හම්බ වෙන අය පැලඳගෙන ඉන්න දෙයක් නිසා හෝ ඔවුන්ගේ නිවසේ නැත්නම් වත්තේ තියෙන දෙයක් නිසා ඔවුන් ආගම දහමට ළැදි අය කියලා පැහැදිලි වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේ අවස්ථාවකදී මෙහෙම කියන්න පුළුවන්. ‘ඔයා ආගම දහමට ළැදි කෙනෙක් කියලා මට පේනවා. ඔයා වගේ කෙනෙක්ව  හම්බ වුණ එක සතුටක්.’ කෙනෙක්ව ඒ විදිහට අවංකව ප්‍රශංසා කරද්දී අපේ පණිවිඩය කියන්න ඒක හොඳ අඩිතාලමක් වෙනවා. ඇත්තෙන්ම ඒ ක්‍රමය සාර්ථකයි. මොකද කාලයක් අසත්‍ය ආගමික දේවල් ලොකු භක්තියකින් අදහපු හුඟදෙනෙක් අද සාක්ෂිකරුවන් වෙලා ඉන්නවා.

12. තමන්ට සවන් දුන්න අයගේ පසුබිමට අනුව පාවුල් සකස් වුණේ කොහොමද?

¹² තමාට සවන් දුන්න අයට ග්‍රීක දර්ශන ගැන හොඳ අවබෝධයක් තිබුණ බවත් ශුද්ධ ලියවිල්ලේ තිබුණ දේවල් ගැන අවබෝධයක් නැති බවත් තේරුම්ගත් පාවුල්, පණිවිඩය කියන්න විවිධ ක්‍රම යොදාගත්තා. එක ක්‍රමයක් තමයි බයිබලයට කෙළින්ම යොමු දක්වනවා වෙනුවට ඒකේ අදහස ඉදිරිපත් කරපු එක. තමන් කියන සමහර දේවල් ග්‍රීක පොත්වල සඳහන් වන බව පෙන්වන්න ඔහු ග්‍රීක සාහිත්‍ය පොත්වලින් උපුටා දැක්වුවා. “අපි,” “අපෙන්” වගේ යෙදුම් භාවිත කරන එකෙනුත් තමන් හා ඔවුන් අතර වෙනසක් නැති බව පාවුල් ඇඟෙව්වා. ඔහු පණිවිඩය ඉදිරිපත් කරපු විදිහ ගැන දැන් අපි බලමු. නාඳුනන දෙවියන් ගැන ඇතන්ස්වල වැසියන්ට ඔහු එළිදරව් කරපු සත්‍යයන් මොනවාද කියලා ඒකෙන් අපට දැනගන්න පුළුවන්.

13. විශ්වය ආරම්භ වුණ විදිහ ගැන පාවුල් කිව්වේ මොනවාද? ඔහු අවධාරණය කරන්න හැදුවේ මොනවාද?

¹³ විශ්වයේ නිර්මාතෘ දෙවියන්. මේ දේ පැහැදිලි කරන්න පාවුල් ඔවුන්ට මෙහෙම කිව්වා. “ලෝකයත් ඒකේ තියෙන හැම දේමත් හදපු දෙවියන් මිනිස්සු හදපු දේවස්ථානවල ජීවත් වෙන්නේ නැහැ. මොකද ස්වර්ගයටත් පොළොවටත් ස්වාමීන් ඔහුයි.” d (ක්‍රියා 17:24) එහෙම කියලා මේ විශ්වය අහම්බෙන් ඇති වුණේ නැහැ කියලත් ඒක සැබෑ දෙවියන්ගේ නිර්මාණයක් කියලත් ඔහු ඔවුන්ට පෙන්වා දුන්නා. (ගීතා. 146:6) ඇත්තෙන්ම ඒ වගේ ශ්‍රේෂ්ඨ, බලවත් දෙවි කෙනෙක්ට මිනිසුන් හදන දේවස්ථානවල වාසය කරන්න පුළුවන්ද? (1 රාජා. 8:27) එදා ඇතන්ස්වල වැසියන් වන්දනාමාන කරපු ඇතීනා කියන දේවතාවියට හා අනිත් දෙවි දේවතාවන්ට වඩා සැබෑ දෙවියන් මොන තරම් වෙනස්ද! ඒ දෙවි දේවතාවන්ගේ ගෞරවය රඳා පැවතුණේ මිනිසුන් හදපු දේවස්ථාන හා පූජාසන මතයි. ඇත්තෙන්ම පාවුල් අවධාරණය කරන්න උත්සාහ කළේ මිනිසුන් හදපු දේවස්ථානවල හා පූජාසනවල වාසය කරන දෙවි දේවතාවන්ට වඩා සැබෑ දෙවියන් කොතරම් ශ්‍රේෂ්ඨ දෙවි කෙනෙක්ද කියන කාරණයයි.—යෙසා. 40:18-26.

14. දෙවියන් මිනිසුන්ගෙන් යැපෙන්නේ නැහැ කියන දේ පාවුල් පෙන්වලා දුන්නේ කොහොමද?

¹⁴ දෙවියන් මිනිසුන්ගෙන් යැපෙන්නේ නැහැ. මේ කාරණය පැහැදිලි කරන්න පාවුල් මෙහෙම කිව්වා. “ඔහුට කිසිම දේකින් අඩුවක් නැති නිසා ඔහුට මිනිස්සුන්ගේ ඇප උපස්ථාන ඕනෙත් නැහැ.” පාවුල්ට සවන් දුන්න අය ඔවුන් වන්දනාමාන කරපු දෙවිවරුන්ට අවශ්‍යයි කියලා හිතලා කෑම බීම, ඇඳුම් පැළඳුම් හා වටිනා තෑගිබෝග වගේ දේවල් ඒ දෙවිවරුන්ට දුන්නා. නමුත් පාවුල්ට සවන් දුන්න සමහර ග්‍රීක දාර්ශනිකයන් පාවුල් කියපු ඒ දේට එකඟ වෙන්න ඇති. මොකද දෙවි කෙනෙක්ට මිනිසුන්ගෙන් දේවල් අවශ්‍ය නැහැ කියලා ඔවුන් විශ්වාස කළා. ඇත්තටම “හැම  කෙනෙක්ටම ජීවිතයත් හුස්මත් අනිත් හැම දේමත්” ඒ කියන්නේ හිරු එළිය, වර්ෂාව හා සාරවත් බිම් වගේ දේවල් දෙන දෙවියන්ට මිනිසුන්ගෙන් කිසිම දෙයක් අවශ්‍ය නැහැ.—ක්‍රියා 17:25; උත්. 2:7.

15. ඇතන්ස්වල වැසියන්ට තිබුණ වැරදි ආකල්පය පාවුල් හෙළි කළේ කොහොමද? ඒකෙන් අපිට ඉගෙනගන්න පුළුවන් මොනවාද?

¹⁵ මිනිසුන්ව සෑදුවේ දෙවියන්. දෙවියන් මිනිසුන්ව නිර්මාණය කළා කියලා කියපු පාවුල් මේ වැදගත් කරුණ කාවැද්දුවා. “ඔහු එක මිනිසෙක්ගෙන් හැම ජාතියක්ම බිහි කළා.” (ක්‍රියා 17:26) ඒ අවස්ථාවේදී ඔහු කතා කළේ උත්පත්ති පොතේ මිනිසුන්ගේ ආරම්භය ගැන කියලා තියෙන දේ. (උත්. 1:26-28) මිනිස් වර්ගයා පැවතෙන්නේ එක් කෙනෙක්ගෙන්, ඒ කියන්නේ ආදම්ගෙන් නිසා කිසිම ජාතියක් තවත් ජාතියකට වඩා උසස් නැහැ කියලා ඔහු ඒකෙන් පෙන්නුවා. පාවුල්ට සවන් දුන්න අය හිතුවේ තමන් ග්‍රීක නොවන ජාතීන්ට වඩා උසස් කියලයි. තමන්ගේ රට ජාතිය ගැන ආඩම්බරයෙන් ඉන්න එක ශුද්ධ ලියවිල්ලට පටහැනි බව පාවුල් දක්ෂ විදිහට කාවැද්දුවා. (ද්වි. 10:17) තමන්ට සවන් දුන්න අයට තිබුණ වැරදි ආකල්පය ඔහු ඒ විදිහට හෙළි කරපු එකෙන් අපිට දෙයක් ඉගෙනගන්න පුළුවන්. සේවයේ යද්දී අපට හමු වන අයගේ පසුබිමට අනුව සකස් වෙලා අපේ පණිවිඩය කරුණාවන්තව කියන්න ඕනෙ තමයි. නමුත් ඔවුන්ව සතුටු කරන්න බයිබලයේ සඳහන් සත්‍යයන් අප කිසිවිටක බාල කරන්නේ නැහැ.

16. මිනිසුන් සඳහා දෙවියන්ට තියෙන අරමුණ මොකක්ද?

¹⁶ දෙවියන් කැමති මිනිසුන් තමන් සමඟ කිට්ටු මිත්‍රත්වයක් ඇති කරගන්නවාටයි. පාවුල්ට සවන් දුන්න අය අතරේ ජීවිතයේ අරමුණ ගැන විවිධ මත ඉදිරිපත් කරපු දාර්ශනිකයන් ඉන්න ඇති. නමුත් ඔවුන් කොතරම් මත ඉදිරිපත් කළත් සෑහීමට පත් වෙන්න පුළුවන් මතයක් ඉදිරිපත් කරන්න ඔවුන්ට බැරි වෙන්න ඇති. ඒ නිසා පාවුල් ඊළඟට පැහැදිලි කළේ ජීවිතයේ අරමුණ ගැන දෙවියන් කියලා තියෙන දේ. ඔහු මෙහෙම කිව්වා. ‘මිනිසුන් දෙවියන්ව හොයාගෙන ඔහුට ළං වෙනවා දකින්න ඔහු කැමතියි. ඇත්තටම ගොඩක් මහන්සි වෙලා ඔහුව හෙව්වොත් ඔහුට ළං වෙන්න අපිට පුළුවන් වෙයි. මොකද ඔහු අපෙන් දුරස් වෙලා ඉන්න කෙනෙක් නෙවෙයි.’ (ක්‍රියා 17:27) පාවුල් පැහැදිලිවම කිව්වේ ඇතන්ස්වල වැසියන් නාඳුනන දෙවියන්, ඇත්තටම අඳුරගන්න පුළුවන් දෙවි කෙනෙක් කියලයි. ඔහුව හොයන, ඔහු ගැන ඉගෙනගන්න ලොකු ආශාවක් තියෙන අයගෙන් ඔහු දුරස් වෙලා ඉන්නේ නැහැ.  (ගීතා. 145:18) ඒ අවස්ථාවේදී පාවුල් “අපෙන්” කියලා කියපු එකෙන් ‘දෙවියන්ව ගොඩක් මහන්සි වෙලා හොයන්න’ ඕනෙ අය අතරට ඔහුවත් ඇතුළත් කළා.

17, 18. දෙවියන්ට ළං වෙන්න මිනිසුන්ට ආසාවක් තියෙන්න ඕනෙ ඇයි? පණිවිඩය සිත්ගන්න විදිහට කියන්න පාවුල් යොදාගත් ක්‍රමය අපට අනුගමනය කරන්න පුළුවන් කොහොමද?

¹⁷ දෙවියන්ට ළං වෙන්න මිනිසුන්ට ආසාවක් තියෙන්න ඕනේ. දෙවියන්ට ළං වෙන්න ආසාවක් තියෙන්න ඕනෙ ඇයි කියලා පෙන්වන්න පාවුල් මෙහෙම කිව්වා. “අපිට ජීවිතය ලැබිලා තියෙන්නෙත් අපි දිගටම ජීවත් වෙන්නෙත් හැම දේම අපිට කරන්න පුළුවන් වෙලා තියෙන්නෙත් ඔහු [දෙවියන්] නිසයි.” සමහර විශාරදයන් කියන්නේ ක්‍රි.පූ. හයවෙනි සියවසේ හිටපු ක්‍රීට් ජාතික එපිමෙනිදීස් කියන කවියෙක් කියපු දෙයක් පාවුල් ඒ වෙලාවේ මතක් කළා කියලයි. ඒ කවියා ඇතන්ස් වැසියන්ගේ ආගමික චාරිත්‍ර වාරිත්‍රවලට ලොකු බලපෑමක් කරපු කෙනෙක්. පාවුල් තවත් හේතුවක් සඳහන් කළා. ඔහු කිව්වා “‘අපිත් ඔහුගේ දරුවෝ’ කියලා ඔයාලාගේ කවිකාරයොත් කියලා තියෙනවා” කියලා. (ක්‍රියා 17:28) ඒ අවස්ථාවේදී පාවුල් කාවද්දන්න උත්සාහ කළේ මොකක්ද? මුල් මිනිසාව නිර්මාණය කළේ දෙවියන්. මුළු මිනිස් වර්ගයාම බිහි වුණේ ඒ මිනිසාගෙන්. ඒ නිසා මුළු මිනිස් වර්ගයාම එක පවුලක් හා සමානයි. ඒ පවුලේ තාත්තා දෙවියන්. ඒ නිසා අපේ තාත්තා වන දෙවියන්ට ළං වෙන්න මිනිසුන්ට ආසාවක් තියෙන්න ඕනේ. ඒ කාරණය සිත්ගන්න විදිහට ඉදිරිපත් කරන්න පාවුල් තමන්ට සවන් දුන්න අය පිළිගත් ග්‍රීක සාහිත්‍ය පොත් කිහිපයකින්ම උපුටා දැක්වුවා. e සේවයේ යද්දී සමහර අවස්ථාවලදී ඉතිහාස පොත්වල, විශ්වකෝෂවල හා වෙනත් මූලාශ්‍රවල තියෙන යම් තොරතුරු ඉදිරිපත් කරන්න අපටත් පුළුවන්.  උදාහරණයකට යම් උත්සවයක් හෝ ආගමික චාරිත්‍රයක මූලාරම්භය කෙනෙක්ට පැහැදිලි කරලා දෙන්න පොදුවේ පිළිගත් මූලාශ්‍රයක සඳහන් තොරතුරක් ඉදිරිපත් කරන්න අපට පුළුවන්.

¹⁸ මේ වෙන කල් පාවුල් දක්ෂ විදිහට දෙවියන් ගැන වැදගත් සත්‍යයන් පැහැදිලි කරලා දුන්නා. සවන් දුන්න අය තමන් ඉගෙනගත්ත දේවලින් ප්‍රයෝජන ගන්න නම් ඔවුන් කරන්න ඕනෙ වුණේ මොනවාද? පාවුල් ඔවුන්ට ඊළඟට කියපු දෙයින් ඒකට උත්තරේ දැනගන්න පුළුවන්.

19, 20. (අ) රූපවලට නමස්කාර කරන එක නිෂ්ඵලයි කියලා පාවුල් දක්ෂ විදිහට පෙන්නුවේ කොහොමද? (ආ) පාවුල්ට සවන් දුන්න අය කරන්න ඕනෙ වුණේ මොනවාද?

¹⁹ ග්‍රීක සාහිත්‍ය පොත්වලින් උපුටා දක්වපු දේ නැවත මතක් කරමින් පාවුල් මෙහෙම කිව්වා. “අපි දෙවියන්ගේ දරුවන්. එහෙමනම් මිනිස්සු හිතින් මවාගෙන ලස්සනට නිර්මාණය කරපු රූපයකට දෙවියන්ව සමාන කරන එක සුදුසුද? රන්, රිදී, ගල් යොදාගෙන හදපු රූපයකට ඔහුව සමාන කරන එක හරියි කියලා ඔයාලා හිතනවාද?” (ක්‍රියා 17:29) මිනිසුන්ව හැදුවේ දෙවියන් නම් දෙවියන්ව මිනිසුන් හදපු රූපයකට සමාන කරන්න පුළුවන් කොහොමද? පාවුල්ගේ තර්කය වුණේ ඒකයි. ඇත්තෙන්ම පාවුල් දක්ෂ විදිහට පෙන්වලා දුන්නේ මිනිසුන් හදන රූපවලට නමස්කාර කරන එක කොච්චර මෝඩ, නිෂ්ඵල දෙයක්ද කියන එකයි. (ගීතා. 115:4-8; යෙසා. 44:9-20) නමුත් ඔහු “අපි” කියලා කියපු නිසා පාවුල් ඔවුන්ව හෙළා දකිනවා කියන හැඟීම ඔවුන්ට ඇති නොවෙන්න ඇති. ඔහු කියපු දේ පිළිගන්න ඒක ඔවුන්ට උදව් වෙන්න ඇති.

²⁰ ඔහුට සවන් දෙන අය කළ යුතු දෙයක් තියෙනවා කියලා ඔහු ඊළඟට කියනවා. ඔහු මෙහෙම කිව්වා. “මිනිස්සු මේ වෙන කල් නොදැනුවත්කමින් [රූපවලට නමස්කාර කරන එකෙන් දෙවියන්ව සතුටු කරන්න පුළුවන් කියලා හිතලා] කරපු ඒ දේවල් දෙවියන් ඉවසුවා. ඒත් දැන් ඔහු පොළොව පුරාම ඉන්න හැම කෙනෙක්ටම කියන්නේ පසුතැවිලි වෙන්න කියලයි.” (ක්‍රියා 17:30) පාවුල් කිව්වේ මොන තරම් ප්‍රබල කාරණයක්ද! ජීවිතයේ උල්පත සැබෑ දෙවියන් නිසා මිනිසුන් කරන කියන දේවලට අනිවාර්යයෙන්ම ඔවුන් දෙවියන්ට ගණන් දෙන්න ඕනේ. ඇතන්ස්වල වැසියන්ට පසුතැවිලි වන්න කියලා පාවුල් කිව්වේ ඒ නිසයි. නමුත් ඒක ඇහුවාම ඔවුන් පුදුම වෙන්න ඇති. දෙවියන්ගේ අනුමැතිය ලබාගන්න නම් ඔවුන් දෙවියන්ව හොයන්න ඕනෙ වුණා. ඒ කියන්නේ දෙවියන් ගැන සත්‍යය ඉගෙනගෙන ඊට එකඟව ඔවුන් තම ජීවිත වෙනස් කරගන්න ඕනෙ වුණා. ඒකට රූපවලට නමස්කාර කරන එකෙන් ඈත් වෙන එක ඇතුළත් වුණා.

21, 22. පාවුල් තම කතාව අවසන් කළේ මොන ප්‍රබල වදන් කියලද? ඔහු කියපු දේ අපට වැදගත් වන්නේ ඇයි?

²¹ පාවුල් තම කතාව මේ ප්‍රබල වදන් සමඟින් අවසන් කළා. “පොළොවේ ඉන්න හැමෝවම සාධාරණව විනිශ්චය කරන්න ඔහු [දෙවියන්] දවසක් නියම කරලා තියෙනවා. ඔහු ඒ විනිශ්චය කරන්නේ ඔහුම පත් කරපු මිනිසෙක් මාර්ගයෙන්. ඒ වගේම ඔහු ඒ මිනිසාව මරණයෙන් නැඟිට්ටවලා ඒ දේ අනිවාර්යයෙන්ම වෙනවා කියලා හැමෝටම සහතිකයක් දුන්නා.” (ක්‍රියා 17:31) සැබෑ දෙවියන්ව හොයන එක අත්‍යවශ්‍ය  දෙයක් බව පැහැදිලි කරන්න, එන්න නියමිත විනිශ්චය දවස ගැන පාවුල් සඳහන් කළා. නමුත් විනිශ්චය කරන්නේ කවුද කියලා ඔහු කෙළින්ම කිව්වේ නැහැ. ඒ වෙනුවට සවන් දුන්න අය තුළ කුතුහලයක් ඇති කරමින් ඔහු කිව්වේ ඒ තැනැත්තා මිනිසෙක් විදිහට ජීවත් වෙලා, මිය ගියා කියලා. ඒ වගේම දෙවියන් ඔහුව නැවත නැඟිට්ටෙව්වා කියලා.

²² පාවුල් අවසානයට කියපු ඒ වදන් අද අපටත් හුඟක් වැදගත්. විනිශ්චය කරන්න දෙවියන් පත් කරලා තියෙන තැනැත්තා නැවත නැඟිටවපු යේසුස් ක්‍රිස්තුස් බව අප දන්නවා. (යොහ. 5:22) විනිශ්චය දවස අවුරුදු 1,000ක් පුරා දිව යන බවත් ඒ කාලය අත ළඟ බවත් අප හොඳින් දන්නවා. (එළි. 20:4, 6) නමුත් විනිශ්චය දවස ගැන හිතද්දී අප බය වෙන්න ඕනෙ නැහැ. දෙවියන්ට විශ්වාසවන්තව ඉන්න අයට ඒ කාලයේදී ආශීර්වාද රැසක් භුක්ති විඳින්න පුළුවන්. අප ඉදිරියේ තිබෙන ඒ දීප්තිමත් අනාගතයට දෙවියන් ප්‍රබල සහතිකයක් දීලා තියෙනවා. ඒ තමයි යේසුස්ව නැවත නැඟිටුවලා දෙවියන් කරපු ශ්‍රේෂ්ඨතම ආශ්චර්යය.

23. පාවුල් කියපු දේවලට ලැබුණු ප්‍රතිචාර මොනවාද?

²³ පාවුල් කියපු දේවලට එතන හිටපු අයගෙන් විවිධ ප්‍රතිචාර ලැබුණා. නැවත නැඟිටීම ගැන පාවුල් කියද්දී “සමහරු එයාට සමච්චල් කළා.” තවත් සමහරු පාවුල්ගේ හිත රිදෙන විදිහට කතා නොකළත් ඔහු කියපු දේවලට එකඟව වැඩ කරන්න කැමැත්තක් දැක්වුවේ නැහැ. ඒ නිසයි ඔවුන් “ඔයා කියපු ඒ දේ ගැන අපි වෙන වෙලාවක කතා කරමු” කියලා කිව්වේ. (ක්‍රියා 17:32) තවත් කිහිපදෙනෙක් ඔවුන්ට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස් ප්‍රතිචාරයක් දැක්වුවා. ඒ ගැන වාර්තාවේ මෙහෙම කියනවා. “සමහරු එයාත් එක්ක එකතු වෙලා යේසුස්ගේ අනුගාමිකයන් වුණා. එයාලා අතරේ ඇරියොපගස් අධිකරණයේ විනිශ්චයකාරයෙක් වුණ දියොනිසියස්, දමරිස් කියන කාන්තාව සහ තව කීපදෙනෙකුත් හිටියා.” (ක්‍රියා 17:34) සේවයේදී අපටත් විවිධාකාර ප්‍රතිචාර ලැබෙනවා. සමහරු අපව සමච්චලයට ලක් කරනවා. තවත් සමහරු උදාසීන ප්‍රතිචාරයක් දක්වනවා. නමුත් අපට හමු වන අයගෙන් සමහරදෙනෙක් ශුභාරංචිය පිළිගෙන යේසුස්ගේ අනුගාමිකයන් වෙන්න කැමැත්තක් දක්වනවා. ඒ වගේ අවස්ථාවලදී අපට දැනෙන්නේ මොන තරම් සතුටක්ද!

24. පාවුල් ඇතන්ස්වල වැසියන්ට තොරතුරු ඉදිරිපත් කරපු විදිහෙන් අපට ඉගෙනගන්න පුළුවන් මොනවාද?

²⁴ ඇතන්ස්වල වැසියන්ට පාවුල් තොරතුරු ඉදිරිපත් කරපු විදිහෙන් අපට හුඟක් දේවල් ඉගෙනගන්න පුළුවන්. යම් කාරණයක් ගැන තොරතුරු තර්කානුකූලව ඉදිරිපත් කරන විදිහ හා සවන් දෙන අයට ගැළපෙන අයුරින් කතා කරන විදිහ ගැන අපට ඉගෙනගන්න පුළුවන්. අසත්‍ය ආගමික විශ්වාසයන් ලොකු භක්තියකින් අදහන අයව හම්බ වෙද්දී අප ඉවසිලිවන්තව වැඩ කළ යුතු බවත් ඔවුන්ට පණිවිඩය ඥානවන්තව ඉදිරිපත් කළ යුතු බවත් අප ඉගෙනගන්නවා. නමුත් අප කවදාවත් අපට සවන් දෙන අයව සතුටු කරන්න බයිබල් සත්‍යයන් බාල කරන්නේ නැහැ. පාවුල්ව ආදර්ශයට ගද්දී සේවයේදී හමු වන අයට බයිබල් සත්‍යයන් බලපෑමෙන් කියලා දෙන්න අපට පුළුවන් වෙනවා. සභාවේ පෙරමුණ අරන් වැඩ කරන අයටත් ඔහුව ආදර්ශයට අරන් දක්ෂ ගුරුවරුන් වෙන්න පුළුවන්. ප්‍රතිඵලයක් විදිහට ‘දෙවියන්ව හොයාගෙන ඔහුට ළං වෙන්න’ මිනිසුන්ට උදව් කරන්න අපිට පුළුවන් වෙයි.—ක්‍රියා 17:27.