වායු දූෂණය ජීවයට තර්ජනයක් එල්ල කරලා තියෙනවා. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය කියන විදිහට හුස්ම ගන්න සුදුසු, පිරිසිදු වාතය ලැබෙන්නේ ලෝක ජනගහනයෙන් 1%කට විතරයි.

ශ්වසන රෝග, පෙනහලු පිළිකා සහ හෘද රෝග ඇති වෙන්නත් වායු දූෂණය හේතුවක් වෙන්න පුළුවන් කියලා විශ්වාස කරනවා. හැම අවුරුද්දකම වායු දූෂණය මිලියන 7කගේ ජීවිත බිලිගන්නවා.

හැම ජීවියෙක්ටම පිරිසිදු වාතය අඩුවක් නැතුව ලබා දෙන්න පෘථිවියට පුළුවන්. ඒත් මිනිස්සු වාතය දූෂණය කරන වේගය අඩු කරන තාක් කල් පිරිසිදු වාතයේ එක පොදක්වත් හුස්ම ගන්න අපිට අවස්ථාව ලැබෙන්නේ නැහැ. මේ උදාහරණ බලන්න.

• වනාන්තරවලින් වාතයේ තියෙන කාබන්ඩයොක්සයිඩ් උරාගන්නවා කියන එක අපි කවුරුත් දන්නවා. ඒත් තෙත් බ්ම්වල වැඩෙන කඩොලාන ශාක වනාන්තරවලට වඩා පස් ගුණයකින් වාතයේ තියෙන කාබන්ඩයොක්සයිඩ් උරාගන්නවා කියලා ඔයා දැනන් හිටියාද? අපේ වාතය පිරිසිදු කරන්න ඒවා නොනවත්වාම වැඩ කරනවා.

• කෙල්ප් වගේ විශාල ඇල්ගී වර්ගවලට වාතයේ කාබන්ඩයොක්සයිඩ් උරාගන්න වගේම ඒ වායුව මුහුද යට තියාගන්නත් හැකියාව තියෙනවා කියලා මෑතකදී හොයාගත්තා. කෙල්ප් කොළවල වතුර උඩ පාවෙන්න උදව් වෙන කුටි තියෙනවා. මුහුද මැදට ගියාට පස්සේ ඒ කුටි පුපුරලා කාබන්ඩයොක්සයිඩ් උරාගෙන ඉන්න ඇල්ගී මුහුදු පතුලටම ගිලෙනවා. එතන උන් අවුරුදු සිය ගාණක් ඉන්නවා.

• වායුගෝලය පිරිසිදු කරගන්න පෘථිවියට තියෙන හැකියාව කොරෝනා වසංගත කාලේ දැකගන්න පුළුවන් වුණා. 2020දී වසංගතය නිසා හුඟක් කර්මාන්ත ශාලා වහලා දැම්මා. පාරේ වාහන තිබුණේ නැති තරම්. ඒ කාලේ වාතයේ පිරිසිදුකම වැඩි වුණා. ලොක්ඩවුන් කරලා ටික දවසකින් රටවල් 80%කම වාතයේ ගුණය වැඩි වුණා කියලා “2020 වායු ගුණ තත්ව වාර්තාවේ” සඳහන් වෙනවා.

වායු දූෂණය අඩු කරන්න කියලා ආණ්ඩු කර්මාන්ත ශාලාවලට නිතර නිතර මතක් කරනවා. ඒ වගේම වායු දූෂණය අඩු කරන්න විද්‍යාඥයන් අලුත් ක්‍රම අත්හදා බලනවා. උදාහරණයකට ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්ව පාවිච්චි කරලා වාතය විෂ කරන අංශු පිරිසිදු කරන එක ඒවායින් එකක්. වාහනයක් වෙනුවට ගමන්බිමන් යද්දී ඇවිදින එක, බයිසිකල් පදින එක වගේම ගෙවල්වල බලශක්තිය ඉතුරු කරගන්න එකත් වායු දූෂණය අඩු කරන්න උදව් වෙනවා.

ඒත් තර්ජනයෙන් බේරෙන්න ඒ දේවල් ප්‍රමාණවත් නැහැ. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය, ලෝක බැංකුව සහ තවත් ජාත්‍යන්තර සංවිධාන 2022දී නිකුත් කරපු වාර්තාවකිනුත් ඒක පැහැදිලි වෙනවා.

ඒ වාර්තාවට අනුව 2020දී ලෝක ජනගහනයෙන් තුනෙන් එකක්ම උයන්න පාවිච්චි කරන්නේ වාතය දූෂණය කරන උදුන් සහ ඉන්ධන. වාතයට හානියක් වෙන්නේ නැති විකල්ප ක්‍රමවලට යන්න අවශ්‍ය වත්කම තියෙන්නේ හරිම ටිකදෙනෙක්ට විතරයි.

“අහස්තලය සාදා එය දිගහැරියාවූ, පොළොවත් එහි සියල්ලත් සෑදුවාවූ, ලෝවැසියන්ට ජීවිතයද හුස්මද දෙන්නාවූ උදාර තැනැත්තාද සැබෑ දෙවිද වන යෙහෝවා මෙසේ කියන්නේය.”—යෙසායා 42:5.

වාතය පිරිසිදු කරන ස්වාභාවික චක්‍ර ඇතුවයි දෙවියන් වායුගෝලය හදලා තියෙන්නේ. ඒ වගේම ඔහු අසීමිත බලයක් තියෙන, මිනිස්සුන්ට ආදරේ කරන කෙනෙක්. එහෙමනම් පිරිසිදු වාතය නැතුව අපි අවසන් හුස්ම හෙළන කල් ඔහු බලාගෙන ඉඳියිද? “පෘථිවියේ ආරක්ෂාව ගැන දෙවියන්ගෙන් සහතිකයක්!” කියන ලිපිය බලන්න.