1. Yesuusi hursi Samaarichi galatasi leellishinohu hiittoonniiti?

 BAASA qarraminohu tonnu manni no. Insa dhiigu amadinonsa; insara hurre afidhanno hexxo dinonsa. Ikkollana barrunni mitto barra, Bayiru Rosiisaanchi Yesuusi daanna xeertote heedhe laꞌu. Insa Yesuusi dhibba baala hursannota macciishshitino; konnira insano hursansara dandaannota dihuluullantino. Konni daafira, “Yesuusa, Biilonke ballo, eeggatena saonke agurinke” yitanni raartu. Hakkiinni tonnunku woꞌmunni woꞌma hurtu. Tonnunku Yesuusi shaqqille leellishinonsa daafira, giddonsanni galattinositi egennantinote. Insa giddo mittu kayinni, wodanisinni calla galata agure Yesuusiwa mare isi assinosirira galatasi b mare coyiꞌre kulino. Dhibbisinni hurinohu kuni Samaarichi “Magano galatate” kaino.—Luq. 17:12-19.

2-3. (a) Mito woyite woloota galantummokki ganteemmohu mayiraati? (b) Konni birxichira maa ronseemmo?

² Ninkeno Samaarichu gede, shaqqille leellishinonke manna galata hasiꞌneemmo. Ikkollana, mito woyite galatanke qaalunni woy assootunni leellisha hambeemmoha ikkara dandaanno.

³ Konni birxichira, galatanke qaalunnino ikko assootunni xawisa hasiissannonkehu mayiraatiro xiinxallineemmo. Hattono Qullaawu Maxaafi giddo noote galatannohunna galatiweelu manni xaggenni maa ronseemmoro laꞌneemmo. Hakkiinni galatanke leellisha dandiineemmota mite doogga ronseemmo.

4-5. Woloota galata hasiissannonkehu mayiraati?

⁴ Woloota galata lainohunni Yihowa dancha lawishsha ikkinonke. Isi konne assanno doogga giddo mitte, hagiirsiisannosi manna baꞌraasasiiti. (2 Sam. 22:21; Far. 13:6; Mat. 10:40, 41) Qullaawu Maxaafi, “Maganu baxanno ooso ikkitinoonnihura, iso labbe” yee jawaachishannonke. (Efe. 5:1) Konni daafira, galanteemmore ikka hasiissannonke korkaati giddo mittu, Yihowa lawishsha harunsa hasiꞌneemmo daafiraati.

⁵ Hanni woloota galata hasiissannonkeha wole korkaata laꞌno. Galatu coommitanno sagale gedeeti; coommitanno sagale mannu ledo beeqqine intiro roore hagiidhinanni. Hatteente gede, wolootu ninke galattannonke woyite tashshi yaannonke. Ninkeno woloota assitinonkerira galanteemmonsa woyite insa hagiidhitanno. Mitto mancho galanteemmoha ikkiro, isi ninke kaaꞌlate woy hasiisannonkere wonshate assinori mulla daafuro ikkinokkita huwatanno gede assineemmo. Tini qolte isinna ninke mereero noo jaaloomi kaajjanno gede assitanno.

6. Woloota galatate coyiꞌneemmorinna culkunni seekkinoonni poome mereero mayi xaadooshshi no?

⁶ Woloota galatate coyiꞌneemmori lowore kaaꞌlanno. Qullaawu Maxaafi togo yaanno: “Gara ikkitino yannara coyiꞌnoonni qaali, birrunni seekkinoonni uduunnichira worroonnite culku poome gedeeti.” (Law. 25:11, NW) Birrunni seekkinoonni uduunnichira worroonniti culkunni seekkinoonni poome mageeshshi geeshsha xuma ikkitinoro heda dandaatto! Qoleno togoo poome lowo waaga afidhinoti egennantinote! Togoo afansha uyinihero hiitto ikkattoha lawannohe? Wole manna galatate coyiꞌrattorino hattonni lowo waaga afiꞌrino. Hanni hedi: Culkunni seekkinoonni poome lowo yanna keeshshitara dandiitanno. Hatteente  gede, galantoommosi manchi, coyiꞌnoommore heeshshosi diro woꞌma qaagaranna lowori gede asse laꞌꞌara dandaanno.

7. Faarso 27:4 aana noore coyiꞌrinohu Daawitinna wole faarsote maxaafi borreessaano galatansa xawissinohu hiittoonniiti?

⁷ Hunda heedhinoti batinye Maganu soqqamaano galattannore ikkitinota leellishshino. Insa giddo mittu Daawitiiti. (Faarso 27:4 nabbawi.) Daawiti xalala magansiꞌra baasa naadanno; qoleno tenne loosunni leellishino. Isi qullaawa mine minnanni gede lowo woxe fushshino. Asaafi sirchino galatu faarso borreesse galatansa leellishino. Insa borreessitino faarso giddo mittete Magano galattino; hattono ‘dhaggete loosisira’ Yihowa guwissino. (Far. 75:1) Konninni huwata dandiineemmonte gede, Daawitinna Asaafi sirchi Yihowa uyinonsa atoote baala mageeshshi geeshsha naaddannoro leellishshino. Atino insa lawishsha harunsa dandaatto doogga no?

8-9. Soqqamaasinchu Phaawuloosi roduuwasi naadannota leellishinohu hiittoonniiti? Tini mayi guma abbitinoha ikkara dandaanno?

⁸ Soqqamaasinchu Phaawuloosi ayyaanaamittete roduuwasi naadino; qoleno naadannonsata coyiꞌrannorinni leellishino. Isi callisi huucciꞌranno woyite, insa daafira Magano galatanno. Insara borreessino sokka giddono naadannonsata xawisino. Phaawuloosi Roomu Sokka fooliishsho 16te noote hanafonnite 15 kiiro giddo calla 27 Kiristaani suꞌma qummi assino. Lawishshaho, Aqiilanna Phirisqilla isi “daafira yite reyote nafa qixxaabbinore” ikkitinota xawisino; hattono Febeni isonna wole “lowo manna kaaꞌlitannota” coyiꞌrino. Phaawuloosi kuri baxillaanonna chaachaara roduuwa galatino.—Rom. 16:1-15.

⁹ Phaawuloosi kuri roduuwisi guuntete xeꞌne noonsare ikkitinota afino; ikkollana Roomu Kiristaanira borreessino sokkara jeefote insara noonsate dancha akatta aana illachishino. Tenne sokka songote mereero huuro gotti assine nabbambi yannara, roduuwu mageeshshi geeshsha jawaattinoro heda dandaatto! Tini insanna Phaawuloosi mereero noo aante kaajjitanno gede assitinoti egennantinote. Atino songoꞌnera noo roduuwi coyidhannohanna assitannoha dancha coye naaddattota leellishate rosichi noohe?

10. Yesuusi harunsaanosi naadino doogonni maa ronseemmo?

¹⁰ Yesuusi Shiimiidi Iisiyira heedhannote mite songuwara soyino sokka aana, harunsaanosi assitinorira galatinonsa. Lawishshaho, Tiyaxirooni songora soyino sokka hanafinohu togo yeeti: “Loosokkinna baxillekki, ammaꞌnakkinna soqqanshokki, cincakkinna albinni roore loosootto looso afoommo.” (Aju. 2:19) Yesuusi kuri Kiristaani albinni roore looso loossinota calla kule diagurino; hatteentenni dancha looso loossanno gede kakkayissinonsa akatta qummi asse galatinonsa. Yesuusi Tiyaxirooni songora heeꞌrannoha mito Kiristaana amaalinoha ikkirono, sokkasi hanafinohuno ikko jeefisinohu jawaachishanno qaalinniiti. (Aju. 2:25-28) Yesuusi baalante songora umo ikkino daafira, mageeshshi silxaane noosiro heda dandaatto. Konni daafira, isira yine assinoommo coyira ninke galatate giddeeti dinosi. Ikkirono, naandannita xawisa hasiissannota ikkitinota leellishino. Yesuusi songote cimeeyyera dancha lawishsha ikkino!

11. Ibiraawoota 12:16 yitanno garinni, Eesawura qullaawu coyira mayi lao noosi?

¹¹ Qullaawu Maxaafi giddo kulloonnihu mitu manni galatiweelo ikkinota leellishino. Lawishshaho, Eesawu Yihowa baxxannonna ayirrissanno maate mereero lophinoha ikkirono, qullaawa coye naadannokkita leellishino.  (Ibiraawoota 12:16 nabbawi.) Eesawu galatiweelo ikkinota leellishinohu hiittoonniiti? Mitte hige calla itanno woxira yee bayirreenyasi maaꞌnu rodiisi Yaiqoobira hirino. (Kal. 25:30-34) Gedensoonni, Eesawu assinorira lowo geeshsha gaabbino. Ikkollana, noosire naada hooginohu iso umosi ikkino daafira, ‘Bayirreenyaꞌya adhinoonnie’ yee gungumasi digaraho.

12-13. Israeele galata baꞌinohu hiittoonniiti? Tini gawajjitinonsahu hiittoonniiti?

¹² Israeelete manni Yihowa galatanno gede assannonsahu lowo coyi noonsa. Yihowa Gibitsete gobbara Tonne Qoomama abbe borojjimmatenni fushshinonsa. Hakkiinni Gibitsete olanto baala Duumu Baarira hune baotenni gatisinonsa. Hakka woyitira Israeelete daga lowo geeshsha galattannore ikkitino daafira, qeellete faarsonni Yihowa guwissino. Ikkina insa galattannore ikkite heedhino?

¹³ Israeelete daga konni albaanni iille egenninonsakki qarri iillinsata, Yihowa assinonsaha dancha coye baala bayichonko habbino. Konnira insa galata baꞌino. (Far. 106:7) Hiittoonni? “Israeele baalanti halalla Museranna Aaroonira [gunguntu]”; noore coyiꞌniro kayi insa gunguntinohu Yihowaraati. (Ful. 16:2, 8) Yihowa Israeele galata baꞌino daafira lowo geeshsha dadillino. Yannate gedensaanni isinni, Iyyaasunna Kaaleebi agurranna Israeelete ilama baala halalla gooffannota coyiꞌrino. (Kir. 14:22-24; 26:65) Konninni aanchine galata baino manni lawishshinni xeertiꞌranna dancha lawishsha ikkino manni faale haꞌra dandiineemmo gara ronseemmo.

14-15. (a) Minaanninna minaama mimmito galata dandaannohu hiittoonniiti? (b) Annuwunna amuuwu oosonsa galattannore ikkitanno gede qajeelsa dandaannohu hiittoonniiti?

¹⁴ Maatete giddo. Mittu mittunku maatete miili galatannoha ikkiro, maate woꞌma horo afidhanno. Minaanninna minaama mimmito galatannoha ikkiro, aantensa kaajjitanno. Qoleno kuꞌu koꞌii soꞌro gatona yaa shota ikkitannonsa. Minaamasi naadanno minaanni, ise coyidhannohanna assitannoha dancha coye lae sammi yee agurantenni ‘kae naadannose.’ (Law. 31:10, 28) Hayyitte minaamano, minaanniseta dancha akatta kulte galattannosi.

¹⁵ Annuwanna amuuwa, oosoꞌne galattannore ikkitanno gede qajeelsa dandiitinannihu hiittoonniiti? Oosoꞌne coyidhinannirenna assitinannire laꞌannotanna kiꞌne faale hadhannota deꞌinoonte. Konni daafira insa mitore assitannoꞌne woyite galattine dancha lawishsha ikkensa. Hattono mannu mito coye  assannonsa woyite, ‘Galateemmohe’ yitanno gede rosiissensa. Insa godowinta galata hasiissannonsatanna galattanno woyite coyidhannori woloota baasa kaaꞌlannota huwattanno gede kaaꞌlensa. Lawishshaho Kilaadi yinanniti beetto togo yitino: “Amaꞌya, 32 dirisenni sase ooso callase lossidhino. Anera 32 diro ikkieta, amaꞌya hakko dirisenni ooso lossiꞌrase shota ikkitinosekkita hedumma. Konni daafira aneno ikko roduuwaꞌya lossate yite assitinorira lowo geeshsha galateemmaseta kulummase. Muli yannara, amaꞌya yoommaseri tashshi assinosetanna hattee heddu kiiro lowo geeshsha hagiidhitannota kultinoe.”

16. Woloota galatanke insa jawaachishshara dandiitannohu hiittoonniiti?

¹⁶ Songote giddo. Ammanate roduuwanke galatanke jawaachishshannonsa. Lawishshaho, songote cimeessa ikke soqqamannohu Horihe yinannihu 28 diro ikkannosi rodii mitte hige baasa dhiwamino. Konnira isi mitto agana woꞌma gambooshshe haꞌra didandiino. Gambooshshe haꞌra hanafi gedensaannino, kifile shiqisha qarra ikkitinosi. Horihe togo yiino: “Wolqa hooge songote giddo nooe looso loosa dandoommokki daafira, tidhoommori nookkihu gede asse hedummo. Ikkollana mitto barra gambooshshu gedensaanni mittu rodii togo yiie: ‘Maateꞌyara dancha lawishsha ikkootto daafira lowo geeshsha galateemmohe. Konni albaanni shiqishootto kifilla baasa jawaachishshinonke. Ayyaanaamittetenni lophineemmo gede kaaꞌlitinonke.’ Isi hatto yiita hindiiddo daggue. Hakkawoyite hasiisse nooeti togoo jawaanteeti.”

17. Qolasiyaasi Sokka 3:15 yitanno garinni, Yihowa assinonkerira iso galata dandiineemmohu hiittoonniiti?

¹⁷ Shaqqadu Maganinkera. Yihowa falakkinota ayyaanaamittete sagale shiqishinonke. Lawishshaho songote gambooshshiwa, metseettankenna webisayitenke widoonni kaaꞌlanno roso afiꞌneemmo. Mitte lallawo macciishshite woy borronke aana fulino birxicho nabbabbe woy Biroodikaastete viidiyo laꞌe ‘Kuni anera hasiisanno rosooti’ yootto yanna no? Ikkina Yihowa assinonkerira iso galata dandiineemmohu hiittoonniiti? (Qolasiyaasi Sokka 3:15 nabbawi.) Togo assa dandiineemmo doogga giddo mitte, huuccatto assiꞌneemmo woyite tenne dancha elto uyinonkehura Yihowa galatate.—Yai. 1:17.

18. Gambooshshu Addaraashenke naandeemmota leellisha dandiineemmohu hiittoonniiti?

¹⁸ Yihowa galata dandiineemmoti wole doogo, Magano magansiꞌneemmo base danchu garinni amadate. Gambooshshu Addaraashenke feyatenna gatamarate looso ganyine loosa  hasiissannonke; songote jajja ikkinoha huurotenna viidiyote uduunne, hakko loossannori danchu garinni amada hasiissannonsa. Gambooshshu Addaraashenke danchu garinni amandeemmoha ikkiro, lowo yanna keeshshitara dandiitanno; hattono lowo gatamarshi dihasiisanno. Tini qolte alamete doyichora wole Gambooshshu Addaraashe minatenna gatamarate kaaꞌlanno woxi heeꞌranno gede assitanno.

19. Mittu woradu aliidi laꞌꞌanchinna minaamasi woꞌnaalshinni maa ronseemmo?

¹⁹ Ninkera yite diinaggaabbe loossannorira. Woloota galatanke insa iillannonsa qarri daafira noonsa lao soorrantanno gede assitara dandiitanno. Hanni mittu woradu aliidi laꞌꞌanchiranna minaamasira iillinonsare laꞌno. Kuri minaanninna minaama mitto barra hawado soqqamanni hose mininsara higi woyite lowo geeshsha daafurino. Minaamasi lowo geeshsha qiidisinose daafira kobborta woy jawa koote uddidhino gedeenni goxxino. Hakkiinni ise soodita minaannisera xaate konne looso loosa dandiitannokkita kultusi. Hakko barranni shiima yanna gedensaanni sinu biironni sokka sonkinsa. Hatti isera sonkoonnite galatu sokkaati. Lamalate kiiro mittu qooxeessinni wole qooxeessa haꞌre soqqama shota ikka hooggurono soqqanshosenni kaajjasenni galantanniseta sokkate giddo xawinsoonni. Minaannise togo yiino: “Tini galatu sokka wodanase kakkayissino daafira, hatte yannanni kayise woradu looso loosa agurro yite diegentino. Isinni ani konne looso agurate hedeemmo woyite, ise jawaachishshinoe.” Kuri minaanninna minaama 40 meddi yaanno diro woradu looso loosino.

20. Barru baala maa assate sharrama hasiissannonke? Mayira?

²⁰ Konnira barru baala coyiꞌneemmorinnino ikko assineemmorinni galanteemmore ikkinoommota leellishate sharrammo. Tenne galata baꞌino alamera heeꞌranno mannira barru baala fonqolo ikkannori iillannonsa; insa wodaninkenni kaꞌne galatate coyiꞌneemmorinna assineemmori wolqa ikkansara dandaanno. Qoleno galanteemmore ikkanke, wolootu ledo geedanno jaalooma xintiꞌrate kaaꞌlitannonke. Baalunkunni roore, shaqqadunna galatanno Anninke faale haꞌneemmo gede kaaꞌlitannonke.