1-2. (a) Phaawuloosi Efesooni heeꞌranno Kiristaanira sokka borreessi woyite hiitto ikke no? (b) Hiikkuri xaꞌmuwa xiinxallineemmo?

 SOQQAMAASINCHU Phaawuloosi Roomaho usurame noo yannara ammanate roduuwasi jawaachisha hasiꞌrino. Isi insa mare laꞌꞌa dandiinokki daafira sokka borreessinonsa. Isi Efesooni heeꞌranno Kiristaanira tenne sokka giddo mitte borreessinohu 60 woy 61 M.D. ballaati.—Efe. 1:1; 4:1.

² Phaawuloosi tonne diro meddi yitanno yannara albaanni, Efesooni dancha duduwo sabbakanninna rosiisanni mite yanna keeshshino. (Soq. 19:1, 8-10; 20:20, 21) Isi ammanate roduuwasi lowo geeshsha baxanno; hattono Yihowara ammanante heedhanno gede kaaꞌla hasiꞌrino. Ikkina isi buuramino Kiristaanira tunsichunna xawaabbu daafira borreessinohu mayiraati? Baalunku Kiristaani tenne amaalenni maa rosa dandaanno? Hanni kuri xaꞌmuwa dawaro laꞌno.

TUNSICHUNNI XAWAABBA FULA

3. Phaawuloosi, Efesooni heeꞌranno Kiristaanira borreessino sokkara hiikkonne lawishsha horoonsiꞌrino?

³ Phaawuloosi Efesooni heeꞌranno Kiristaanira, “Kiꞌne alba tunsichoho heedhinoonni; xa kayinni . . . xawaabbu giddo . . . heedhe” yee borreessino. (Efe. 5:8) Phaawuloosi lame addi addi coye kulate tunsichonna xawaabba lawishsha asse horoonsiꞌrino. Hanni Phaawuloosi Efesooni heeꞌranno Kiristaana “alba tunsichoho heedhinoonni” yiinohu mayiraatiro laꞌno.

4. Efesooni heeꞌranno Kiristaani kaphu ammaꞌno tunsichi giddo heeꞌrinohu ma garinniiti?

⁴ Kaphu ammaꞌno. Phaawuloosi sokka borreessinohu Efesooni heeꞌranno Kiristaani, halaale rose Kiristaana ikkara albaanni kaphu ammaꞌno rosiranna haafa ammanara borojje ikke heeꞌrino.  Efesooni katami egennaminohu Arxemisi galmira maꞌnote; hundi waro konne galma egennaminohu lamalu galmi giddo mittoho yine hendanni. Mannu hakkiicho kaphu maganna magansiꞌranno. Angate ogimma noonsari galmunna kaphu maganna misilla seekkite hirtanni lowo woxe gamba assidhanno. (Soq. 19:23-27) Qoleno kuni katami kiilunni egennaminoho.—Soq. 19:23-27.

5. Efesooni heeꞌranno manni amanyootunni maaeelinohu ma garinniiti?

⁵ Amanyootu maaeelle. Efesooni heeꞌranno manni amanyootunni maaeelinohonna mancaꞌꞌare assannoho. Filmuwa leellinshanniwa wole agurina ammaꞌnote ayyaanna ayirrinsanniwa maaeela coye coyiꞌra rosantinote. (Efe. 5:3) Hakko heeꞌrannohu batinyu manni, ‘addi addi batte assanno’; togo yaa noo gedeenni tirriro ‘wodaninsa dillaawino’ yaate. (Efe. 4:17-19) Efesooni heeꞌranno manni garanna gara ikkinokkiri daafira rosara albaanni, tiiꞌꞌinsa dibushiishannonsa hattono Yihowa albaanni xaꞌmamannohu gede asse dihedanno. Hakko daafira Phaawuloosi insa, “wodaninsa tunsino; Maganuwiinnino baxxitino” yiino.

6. Phaawuloosi Efesooni heeꞌranno Kiristaana, “xa kayinni xawaabbu giddo” heedhinoonni yiinohu mayiraati?

⁶ Efesooni heeꞌranno manni giddo mitu tunsichu giddo dikeeshshino. Phaawuloosi insara, ‘Xa kayinni Mootichunni . . . xawaabbu giddo heedhinoonni’ yee borreessino. (Efe. 5:8) Insa Qullaawa Borro halaali xawaabba cuꞌmidhino. (Far. 119:105) Efesooni heeꞌranno manni kaphu ammaꞌno rosichonna amanyoote bainore assa agurino. Insa ‘Magano labbannore’ ikkitino; hattono Yihowa magansiꞌratenna iso hagiirsiisate dandiiture baala assitino.—Efe. 5:1.

7. Ninkenna batinye Efesooni heeꞌrino Kiristaana mitto assannori maati?

⁷ Hatteente gede halaale ronsammora albaanni ninke giddo mitu kaphu ammaꞌno giddo heeꞌnoommoreeti; hattono amanyoote bainore assineemmoreeti. Mitootu qolte kaphu ayyaana ayirrissannoreeti; wolootu kayinni amanyoote baꞌino heeshsho heedhannoreeti. Ikkollana garanna gara ikkinokkiri daafira Yihowa fushshino biddishsha ronsummoti heeshshonke biddi assiꞌnoommo. Yihowa hasiꞌranno garinni heeꞌra hananfoommo. Tini qolte lowo atoote afiꞌneemmo gede assitinonke. (Isa.  48:17) Ikkirono xaano fonqolo ikkannori iillannonke. Fulle dangoommo tunsichiwiinni xeertiꞌranna ‘xawaabbu giddo heeꞌranno manni gede ikkine heeꞌra’ hasiissannonke. Tenne assa dandiineemmohu hiittoonniiti?

TUNSICHO GIBBE

8. Efesooni Sokka 5:3-5 kultanno garinni, Efesooni heeꞌranno manni maa qoropha hasiissannonsa?

⁸ Efesooni Sokka 5:3-5 nabbawi. Efesooni heeꞌranno Kiristaani amanyootu maaeellewiinni xeertiꞌrate, Yihowa dadillisanno coyiwiinni xeertiꞌra hasiissannonsa. Tenne assate foorre calla ikkikkinni maaeela coye coyiꞌrano agura hasiissannonsa. Phaawuloosi Efesooni heeꞌranno Kiristaani ‘Kiristoosinna Maganu Gashshootira dargu heeꞌrannonsa’ gede kuri coyibba giwa hasiissannonsata qaagiissinonsa.

9. Amanyoote bainore assineemmo gede xixxiiwannonkere baala qoropha hasiissannonkehu mayiraati?

⁹ Ninkeno “guma afiꞌrinokkihu tunsichu loosi” xaxxawe amadannonkekki gede woꞌmanka woyite gaarama hasiissannonke. (Efe. 5:11) Duuchu woꞌnaalshi leellishannonte gede, mittu manchi xalala ikkinokkire woy amanyoote bainore laꞌꞌannoha, macciishshannohanna coyiꞌrannoha ikkiro gara ikkinokkire assate widira dooanno. (Kal. 3:6; Yai. 1:14, 15) Mitte gobbara batinyu roduuwi interneetete widoonni mimmitu ledo jaalooma kalaqidhino. Umi qara insa giddo batinyu hasaabbannohu ayyaanaamittete coyeeti. Kayinni insa sunu sununni Yihowa hagiirsiisannokkire hasaawa hanaffino. Insa duucha woyite hasaabbannohu siimu xaadooshshi daafiraati. Kuri giddo batinyu roduuwi togoo hasaawi gedensoonni foortanno gede assinonsata maaxxukkinni coyidhino.

10. Sheexaanu soꞌrisiisankera woꞌnaalannohu hiittoonniiti? (Efesooni Sokka 5:6)

¹⁰ Sheexaanu alame, Yihowa albaanni amanyoote bainohanna battaawino coye bunshe afiꞌrinokkihu gede assine hendeemmo gede assitankera woꞌnaaltanno. (2 Phe. 2:19) Tini dhagge diꞌꞌikkitannonke. Sheexaanu hundinni kayise horoonsiꞌranni keeshshino hayyo giddo mitte manna gurcheesse garanna gara ikkinokkire bade afannokki gede assate. (Isa. 5:20; 2 Qor. 4:4) Batinye filme, televizhiinete pirogiraamenna addi addi webisayite Yihowahu keeraanchu biddishshi ledo sumuu yaannokkire tareessitannohu iseraati! Sheexaanu battaawinorenna amanyoote bainore assa qarra diafidhinote yine calla ikkikkinni hagiirsiissannotenna digawajjitannote yine hendeemmo gede assate woꞌnaalanno.—Efesooni Sokka 5:6 nabbawi.

11. Anjeela woꞌnaalshi Efesooni Sokka 5:7 noo amaale loosu aana hosiisa hasiissannota leellishannohu hiittoonniiti? (Misileno lai.)

¹¹ Sheexaanu Yihowa biddishsha harunsa qarra ikkitannonke gede assanno manniwa aannammora hasiꞌranno. Phaawuloosi Efesooni heeꞌranno Kiristaana, Maganu albaanni gara ikkinokkire assanno ‘manni ledo xaadu heeꞌrannonsakki’ gede amaalinohu iseraati. (Efe. 5:7) Ikkirono ninke, hunda Efesooni heeꞌrino Kiristaaninni roore qoropha hasiissannonke. Korkaatuno ninke xaa yannara mannu ledo xaande calla ikkikkinni dagoomittete webisayite widoonnino yanna sayinseemmo. Iisiyaho heedhannoti Anjeela a yinanni rodoo dagoomittete webisayite gawajjitara dandiitannota wodanchitino. Ise togo yitino: “Sunu sununni hedeemma gari soorramino. Mulenni, Qullaawu Maxaafiha xintu seera ayirrisannokki manni ledo jaalooma kalaqiꞌra qarra diafidhino yee heda hanafoomma. Gedensoonni qole Yihowa dadillisanno garinni heeꞌra qarra afidhinokkihu gede asse heda hanafoomma.” Songote cimeeyye shaqqillunni Anjeela heeshshose biddi assidhanno gede kaaꞌlitinose.  Ise ledde togo yitino: “Xa kayinni surreꞌya giddo dagoomittete webisayitera noo coyi ikkikkinni ayyaanaamittete coyi woꞌmanno gede assiꞌroomma.”

12. Garanna gara ikkinokkiri daafira Yihowa fushshino biddishsha seekkine harunsineemmo gede kaaꞌlannonkeri maati?

¹² Amanyoote bainore assa qarra diafidhino yine hendanni gede assitannota alamete hedo hooꞌlate sharrama hasiissannonke. Tini gara ikkitinokkita seekkine anfoommo. (Efe. 4:19, 20) Ninkeneeto togo yine xaꞌma hasiissannonke: ‘Yihowaha keeraancho biddishsha ayirrissannokkiri ledoꞌya loossannori, ledoꞌya rossannori woy wolootu ledo jaalooma kalaqiꞌra qoropheemmo? Mitu manni wolu yaannore macciishsheemmokkihu gede asse coyiꞌriro nafa, worbimmatenni Yihowa biddishsha harunseemmo?’ Layinki Ximootewoosi 2:20-22 kultannonte gede, Kiristaanu songo giddonni muli jaalla doodhineemmo woyiteno qoropha hasiissannonke. Mitootu Yihowara ammanamme soqqammanni heeꞌneemmo gede kaaꞌla hooggankera dandiitannota qaaga hasiissannonke.

“XAWAABBU GIDDO HEEꞌRANNO MANNI GEDE IKKITINE HEEDHE”

13. “Xawaabbu giddo heeꞌranno manni gede ikkitine heedhe” yaa mayyaate? (Efesooni Sokka 5:7-9)

¹³ Phaawuloosi Efesooni heeꞌranno Kiristaani tunsicho giwanno gede calla ikkikkinni, ‘Xawaabbu giddo heeꞌranno manni gede ikke heeꞌranno’ gedeno jawaachishinonsa. (Efesooni Sokka 5:7-9 nabbawi.) Hatto yaa mayyaate? Woꞌmanka woyite addu Kiristaana ikkinoommota leellishanno garinni heeꞌrate yaate. Tennera kaaꞌlitannonketi mitte doogo, Qullaawa Maxaafanna Qullaawu Maxaafi aana xintantino borronke seekkine nabbawatenna xiinxallate. Roorenkanni ‘baattote aana noo mannira xawaabba’ ikkinohu Yesuusi Kiristoosi lawishsha harunsanna isi rosiisino roso illachisha hasiissannote.—Yoh. 8:12; Law. 6:23.

14. Qullaawu ayyaani kaaꞌlannonkehu hiittoonniiti?

¹⁴ Qoleno woꞌmanka woyite ‘xawaabbu giddo heeꞌranno manni gede ikkine heeꞌrate’ Maganunnihu qullaawu ayyaani kaaꞌlo hasiissannonke. Mayira? Korkaatuno, tenne amanyootunni maaeeltino alame giddo xuru nookkire ikkine heeꞌra shota diꞌꞌikkitino. (1 Tes. 4:3-5, 7, 8)  Qullaawu ayyaani alamete hedo lawishshaho mannu hedonna Yihowa hedo ledo sumuu yitannokki hedo gargadhineemmo gede kaaꞌlannonke. Qoleno qullaawu ayyaani ‘addi addi danchummanna keeraanchimma’ assineemmo gede kaaꞌlannonke.—Efe. 5:9.

15. Qullaawa ayyaana afiꞌneemmohu ma garinniiti? (Efesooni Sokka 5:19, 20)

¹⁵ Qullaawa ayyaana afiꞌneemmoti mitte doogo huuccatto assiꞌrate. Yesuusi Yihowa ‘huuccidhannosirira qullaawa ayyaana aannonsata’ coyiꞌrino. (Luq. 11:13) Qoleno gambooshshunniwa mitteenni Yihowa guwisiꞌneemmo woyite qullaawa ayyaana afiꞌneemmo. (Efesooni Sokka 5:19, 20 nabbawi.) Maganunnihu qullaawu ayyaani Yihowa hagiirsiisanno garinni heeꞌneemmo gedeno kaaꞌlannonke.

16. Dancha doorsha doodhineemmo gede kaaꞌlannonkeri maati? (Efesooni Sokka 5:10, 17)

¹⁶ Lowo geeshsha hasiisanno doorsha doodhineemmo woyite, ‘Yihowa hedo maatiro wodanchanna’ isi hedo ledo sumuu yaannore assa hasiissannonke. (Efesooni Sokka 5:10, 17 nabbawi.) Loosu aana hosiisa hasiissannonkeha Qullaawu Maxaafiha xintu seera bade afanke Maganu hedo maatiro afate kaaꞌlitannonke. Hakkiinni isi fajjo ledo sumuu yaannore assinummoro dancha doorsha doodha dandiineemmo.

17. Yannanke hayyotenni horoonsiꞌrate maa assa hasiissannonke? (Efesooni Sokka 5:15, 16) (Misileno lai.)

¹⁷ Phaawuloosi Efesooni heeꞌranno Kiristaani yannansa hayyotenni horoonsiꞌranno gedeno amaalinonsa. (Efesooni Sokka 5:15, 16 nabbawi.) ‘Bushu’ yaano diininke Sheexaanu tenne alame coye shorrinanni Maganoho soqqamate yanna hoongeemmo gede assa hasiꞌranno. (1 Yoh. 5:19) Mittu Kiristaanchira Yihowara soqqamanno faro hasiꞌrantenni maalaamittete jiro, roso woy looso balaxisiisa rakkasira dandiitanno. Isi hatto assannoha ikkiro, tini Yihowara soqqamannokki manni hedanno garinni heda hanafinota leellishshannote. Hige kuni coyi bunshe diafiꞌrinoho; kayinni  heeshshonke giddo horonta balaxisiisa hasiissannonke coye diꞌꞌikkino. ‘Xawaabbu giddo heeꞌranno manni gede ikkine heeꞌrate’ roore hasiisanno coye illachinshe yannanke danchu garinni horoonsiꞌra hasiissannonke.

18. Donaaldi yinanni rodii yannasi danchu garinni horoonsiꞌrate maa maa assino?

¹⁸ Yihowara albinni roore soqqamatto faro hasiꞌri. Wodiidi Afirikira heeꞌrannohu Donaaldi yinanni rodii hatto assino. Isi togo yiino: “Noommo gara layiꞌre soqqanshoꞌyanni roore dancha guma afiꞌreemmo gede kaaꞌlaera Yihowa eeggifate huucciꞌroommo. Qoleno sabbakate roore yanna heedhannoe gede kaaꞌlannoe looso afiꞌrate Yihowa huucciꞌroommo. Yihowa kaaꞌlonni injaanno looso afiꞌroommo. Hakkiinni minaamaꞌyanna ani woꞌma yanna soqqansho soqqama hananfoommo.”

19. ‘Xawaabbu giddo heeꞌranno manni gede ikkine heeꞌra’ dandiineemmohu hiittoonniiti?

¹⁹ Phaawuloosi Efesooni heeꞌranno Kiristaanira borreessino sokka Yihowara ammanante heedhanno gede kaaꞌlitinonsati dihuluullissannote. Tini qullaawu ayyaaninni borreessinoonni amaale ninkeno kaaꞌlitannonke. Aleenni ronsummonte gede boohaarshanna jaalla hayyotenni doodhineemmo gede kaaꞌlitannonke. Qoleno tini, ganyine Qullaawa Maxaafa xiinxallate pirogiraame fushshiꞌne woꞌmunni woꞌma halaalu xawaabbi giddo heeꞌneemmo gede assitannonke. Hattono dancha akatta heedhannonke gede assannohu qullaawu ayyaani hasiisannonketa huwanteemmo gede kaaꞌlitannonke. Phaawuloosi borreessino amaale harunsa Yihowa hedo ledo sumuu yaanno doorsha doodhineemmo gede kaaꞌlitankera dandiitanno. Kuri coyibba assineemmoha ikkiro tenne alame tunsicho gimbe xawaabbu giddo heeꞌra dandiineemmo!