1, 2. Daawuloosi mannu ooso gawajjate maa horoonsiˈrino?

MANNU ooso silke, ampuule, kaameela, firiijenna wole togooha heeshsho woyyaabbanno gede assanno uduunne loossino. Qoleno, qawwe, fanje, sijaara, bombanna wole togooha heeshsho gawajjanno coyeno loossino. Ikkollana kuri coyi baalunkura albaanni kalaqaminohunna mannu ooso baasa gawajjinohu mittu coyi no. Kuni coyi maati? Kaphoho! Kaphu mitto mancho dogate yine halaale ikkinokki coye coyiˈrate. Umo kaphinohu ayeti? Yesuusi Kiristoosi, “Daawuloosi” “kaphu anna” ikkinota coyiˈrino. (Yohaannisi 8:44 nabbawi.) Isi umo kapho coyiˈrinohu mamarooti?

² Isi konne assinohu lowo kumi diri albaanni Edenete kaashshu baseraati. Umi minaanninna minaama yaano Addaaminna Heewani, Kalaqaanchinsa uyinonsa Gannatera hagiidhanni heeˈrino. Hakkiinni Daawuloosi hatte base marino. Maganu Addaamiranna Heewanira, “bushanna dancha bade afate egenno uyitanno haqqicho” itturo reyitannota kulinonsa; Sheexaanu qole tenne afino. Ikkollana isi hamashshu widoonni Heewani togo yiino: “Reyo nafa direyitinanni [umi kapho]. Maganu hatto yiinohu, hattenne haqqicho laalo ittinanni barra illeˈne faˈnitannotanna isi gede danchanna busha baddine affinannire ikkitinannita afinohuraati.”—Kal. 2:15-17; 3:1-5.

3. Sheexaanu xagaraamo kaphaanchooti yineemmohu mayiraati? Isi kaphino kaphi mayi qarra abbino?

 ³ Sheexaanu xagaraamo kaphaanchooti; korkaatuno Heewani iso ammante hatte haqqicho laalo itturo, reyitannota seekke afino. Addaaminna Heewani Yihowara hajajama gibbino daafira yannate gedensaanni reyitino. (Kal. 3:6; 5:5) Qoleno insa loossino cubbinni “reyo manna baala amaddino.” “Addaami gede hajajo hunte cubbo loossinokkiri aana nafa, reyo . . . wolqissino.” (Rom. 5:12, 14) Maganu hedino garinni hegerera heeˈra dandiinoommokkihunna guuntete xeˈne noonkere ikkinoommohu iseraati. Hatteentenni “heeˈneemmohu 70 dirooti; batiˈraa batiˈriro 80 ikkanno;” hattono “heeshshonke qarru woˈminote.” (Far. 90:10) Kuni dadillisanno coyi baalu ikkinohu Sheexaanu kaphinniiti!

4. (a) Hiikkuri xaˈmuwara dawaro afiˈra hasiissannonke? (b) Faarso 15:1, 2te garinni, Yihowa jaala ikka dandiitannori ayeooti?

⁴ Yesuusi Daawuloosi assooti daafira coyiˈranni togo yiino: “Halaalu isiwa nookki daafira, halaalu giddo kaajje diuurrino.” Sheexaanunniwa halaalu dino; isi xaano kaphisinni, ‘uulla baala’ soˈrisiisanni no. (Aju. 12:9) Daawuloosi dogankera dihasiˈneemmo. Konninni aanchine sase xaˈmuwa xiinxallineemmo; insano: Sheexaanu manna soˈrisiisanni noohu hiittoonniiti? Mannu kaphannohu mayiraati? Hattono, Addaaminna Heewani gede Yihowa ledo noonke jaaloomi baˈˈannonkekki gede “halaale” coyiˈra dandiineemmohu hiittoonniiti?—Faarso 15:1, 2 nabbawi.

5. Xaa yannara Sheexaanu manna soˈrisiisanni noohu hiittoonniiti?

⁵ Soqqamaanchu Phaawuloosi “Sheexaanu xagarro egenninoommo” daafira, soˈrisiisannonkekki gede gargadha dandiineemmota afino. (2 Qor. 2:11) Alame gudisidhe yaano, kaphu ammaˈno, battaawinohu poletiku gashshooti, hattono honqooqimmate daddali Daawuloosi anga noota anfoommo. (1 Yoh. 5:19) Konnira Sheexaanunna agaanintesi kuni manni ‘awaawuranno’ gede xixxiibbannonsata afanke dhagge diˈˈikkitannonke. (1 Xim. 4:1, 2) Lawishshaho daddalaasine manna gawajjitanno shaqaxensa egensiissannonna hirtanno woyite kaphitanno.

6, 7. (a) Roorenkanni ammaˈnote massagaano kaphi lowonta gawajjannohu mayiraati? (b) Ammaˈnote massagaano hiikkonne kapho coyidhanna macciishshootto?

⁶ Roorenkanni ammaˈnote massagaano kaphi lowonta gawajjanno; korkaatuno mannu insa yitinore ammane Maganu giwanno coye assiro hegere heeshsho afiˈrate tunceenya hooggara dandiitanno. (Hos. 4:9) Yesuusi hakka waro nooti ammaˈnote massagaano manna soˈrisiissanota afino. Isi insara albaanni togo yiinonsa: “Kiˈne lawisiisaano, Seeru rosiisaanonna Farisootu, kiˈnera aanneˈe! Mitto mancho kiˈne ammaˈno widira qoˈlate baarunna baattote aana doyitinanni. Qoˈlitinihu gedensaanni, kiˈnenni roore erote erotera gaannaamete [hegere bao] giirara qixxaawinoha assitinanni.” (Mat. 23:15) Yesuusi kaphu ammaˈno massagaano, ‘manna shiinohu’ anninsa Daawuloosi gedeere ikkitinota coyiˈrino.—Yoh. 8:44.

⁷ Xaa yannara alamete aana paasteri, qeesichanna wole suˈmuwanni woshshantannori kaphu ammaˈno massagaano bushsha koteeti. Umi xibbi dirira noo Faarisooti gede insano Maganu qaali ‘halaali leellannokki gede’ assitino; hattono “Maganu halaale kaphunni” soorritino. (Rom. 1:18, 25) Insa, “ammaninohu gatinoho, mannu lubbo direyitanno, maaeela heeshsho heeˈnirono  Maganu dihanqanno hattono meyaati meyaate ledonna labbaahu labbaahu ledo adhamiro qarru dino” yite kaphu rosonsa tareessitanno.

8. Muli yanna giddo poletiku massagaano mayite kaphitanno? Ninke kayinni maa qoropha hasiissannonke?

⁸ Poletiku kaphino, manna soˈrisiisanno. Poletiku massagaano muli yanna giddo alame woˈmate “keereho; qarru dino!” yite waajjo kapho kaphitanno. Ikkollana “bao hedeweelcho daggannonsa.” Konnira poletiku massagaano coyidhannore ammana dihasiissannonke. Insa tini alame baˈara noota leellishanno halaale kaphitanni no yaate! Ninke kayinni, Yihowa barri “hedeweelcho mooraanchimma” daannota anfoommo.—1 Tes. 5:1-4.

9, 10. (a) Mannu kaphannohu mayiraati? Kuni kaphi mayi guma abbanno? (b) Yihowa daafira maa wodancha hasiissannonke?

⁹ Mitto kalanqe loonsoonni coye mannu afanni haˈranno woyite, hakko coyi sunu sununni alame woˈmanno. Hatteente gede kaphuno xaa yannara noo dagoomi giddo halaˈlino; hattono kaphannohu maccaha ikkino manna calla diˈˈikkino. Y. Botakarje yinanni manchi mitte metseetera “Kaphineemmohu Mayiraati?” yaanno birxichira “kaphu mannu ooso akata ikkino” yiino. Wole yaattonni mannu kaphu nooreentilla yee hedanno. Duucha woyite mannu umonsa gargadhate, balbaˈlate woy qiniite afiˈrate kaphanno. Aleenni qummi assini birxichi xawisino garinni mitu manni, “shiimurirano loworirano, wosina, ledonsa loossannore, jaallansanna maatensa miilla mittoreno lawinsakkinni kaphanno.”

¹⁰ Kuni baalu kaphi mayi guma abbanno? Mannu mimmito ammanannokki gedenna aantensa baˈanno gede assino. Lawishshaho mitte minaama maaeela coye assite soˈrose maaxate ammanamino minaannase dogguro, isi mageeshshi geeshsha dadillannoro hedi. Woy mittu minaanni coyiˈrannorinninna assannorinni galtesinna oososi gawajjanni heeˈre mannu albaanni isonooto seekkiˈrannoha ikkiro maatesi mageeshshi geeshsha dadillitannoro hedi. Insa manna doggara dandiitanno; Yihowa kayinni doga dandiitannokkita qaaga hasiissannonke. Korkaatuno isi “albaanni goˈlanno kalaqami mittuno dino.”—Ibi. 4:13.

11. Hanaaniyanna Sephiirahu bushu lawishshinni maa ronseemmo? (Hanafote noo misile lai.)

¹¹ Lawishshaho Qullaawu Maxaafi umi xibbii diro Kiristaana ikkino minaanninna minaamara ‘Sheexaanu wodaninsa giddora’ eˈˈe Magano dogganno gede xixxiiwinonsa gara kulanno. Hanaaniyanna Sephiira soqqamaasine dogate wodaninsara maˈlitino. Uminsa baatto hirino woxe gama gatisse gama calla abbite soqqamaasinete woˈmanka uyitinohu gede assite coyidhino. Kuri minaanninna minaama songote giddo leellamatenna wolootunni roore aannore ikkinota lawisiisate woˈnaalino. Ikkollana, assootensa Yihowa afino daafira hakka woyintenni qorichishinonsa.—Soq. 5:1-10.

12. Maaro eˈannokkirinna xagarrotenni kaphitannori gawalo maati? Mayira?

¹² Yihowa kapho ma garinni laˈˈanno? Sheexaanuno ikko isinte gede xagarrotenni kaphitannoriranna maaro eˈannokkirira gawalonsa “ruqanunnihura giirate baari giddo” tugamate. (Aju. 20:10; 21:8; Far. 5:6) Mayira? Korkaatuno Yihowa togoo kaphaano baala effire giwanno.—Aju. 22:15.

13. Yihowa hiittoo Maganooti? Isi daafira afanke maa assineemmo gede kakkayisannonke?

¹³ Yihowa ‘mannu gede kaphannokkita’ anfoommo. Isinni “Maganu kapha” didandaanno. (Kir. 23:19; Ibi. 6:18) Yihowa “kaphaancho”  arrawo giwanno. (Law. 6:16, 17) Iso hagiirsiisa hasiˈnummoro, woˈmanka woyite halaale coyiˈra hasiissannonke. Konnira mimmitinke “ledo kapho” dicoyiˈneemmo.—Qol. 3:9.

14. (a) Kaphu ammaˈno miilla ikkinoommokkita leellisha dandiineemmohu hiittoonniiti? (b) Luqaasi 6:45te nooha xintu seera xawisi.

¹⁴ Addu Kiristaani kaphu ammaˈno miilla ikkinokkita leellisha dandaannoti mitte doogo hiittenneeti? “Halaale” coyiˈneemmo. (Zakkaariyaasi 8:16, 17 nabbawi.) Phaawuloosi, “[Halaalaanchu qaalinni] Maganu soqqamaano ikkanke leellinsheemmo” yiino. (2 Qor. 6:4, 7) Yesuusi, “Mannu wodanisira woˈme gatinore coyiˈranno” yiino. (Luq. 6:45) Konnira mittu danchu manchi wodanisinni halaale coyiˈrannoha ikkiro, afiisinni halaalu fulanno. Isi shiimuno ikko jawu coyira, wosinaho, ledosi loossannorira, jaallasira, hattono maatesira halaale coyiˈranno. Hanni baalunku coyira ammanammoommore ikkinoommota leellisha dandiineemmota mite doogga laˈno.

15. (a) Lamu gari heeshsho heeˈrate woˈnaala hayyo diˈˈikkitino yineemmohu mayiraati? (b) Wedellu darawonsa gara ikkinokkire assitanno gede xixxiibbannonsata gargadhate mayi kaaˈlansara dandaanno? (Lekkaalliidi qaagiishsha lai.)

¹⁵ Ati wedellichahoro, darawokki ikkituta ikka baxattoha ikkara dandaanno. Mitu wedelli togo assate yite lamu gari heeshsho heedhanno. Ati insa lawishsha harunsattokki gede qorophi; insa maatensawanna songonniwa arsho labbe, alamete wedelli ledo xaaddannonna dagoomittete webisayite horoonsidhanno woyite kayinni ikkinannikkita ikkitanno. Kuri wedelli macca gibbannore coyidhannoha, gari-baincho uddano uddidhannoha, maaeelle woˈmitino muuziiqa macciishshitannoha, ago deerrimale aggannoha woy jingilli assitanno xagga adhitannoha ikkara dandaanno; hattono maaxante meyate woy labbaahu ledo yanna sayissannoha woy hakkiinni saˈino bunshe loossannoha ikkara dandaanno. Insa umonsa, maatensa, ammanate roduuwansanna Yihowa dogganni no. (Far. 26:4, 5) Yihowa ‘afiinkenni calla ayirrinseemmohanna wodaninke kayinni isiwiinni xeertiˈrinoha’ ikkiro, isi tenne afanno. (Maq. 7:6) Qullaawu Maxaafi togo yee amaalannonke: “Wodanikki cubbaataamma hinaasoonke; barra baala Kaaliiqa waajjatenni heeˈri.—Law. 23:17. *

16. Baxxitinote woˈma yanna soqqanshora forme wonshineemmo woyite ammanammoommore ikkinoommota leellisha dandiineemmohu hiittoonniiti?

 ¹⁶ Woˈma yanna suwisaancho ikka woy baxxitinota woˈma yanna soqqansho, lawishshaho Beeteele eˈe soqqama hasiˈrattoha ikkara dandaanno. Tenne yannara formete aana fayyimmakki, doodhatto boohaarshi, hattono akatikki daafira xaˈminanni xaˈmora ammanamatenni woˈmunni woˈma halaalaancho ikkitino dawaro borreessa hasiissannohe. (Ibi. 13:18) Mitto xalala ikkinokkiha woy huluullisannore loosoottota cimeeyye affinokkiha ikkalla hoogi? Keeraanchu tiiˈˈinni soqqama dandaatto gede insa kaaˈlo xaˈmiˈri.—Rom. 9:1; Gal. 6:1.

17. Darte iillishshannori roduuwinke daafira xaˈmitunkero maa assa hasiissannonke?

¹⁷ Lawishshaho heeˈratto gobbara Maganu Mangiste looso agamboonniha ikkiro, silxaane noonsari roduuwikki daafira xaˈmo xaˈmituhero maa assatto? Afoottore baala kula hasiissannoheni? Yesuusi Roomu gashshaanchi qorisi yannara maa assino? Isi “Sammi yaate yanna no; hasaawate yanna no” yaannoha Qullaawu Maxaafiha xintu seera harunsino daafira, sammi yiino yanna no. (Ros. 3:1, 7; Mat. 27:11-14) Ninkerano hattoo coyi iillinkero, roduuwinke gawajjantannokki gede qorophanna hayyoota ikka hasiisannonke.—Law. 10:19; 11:12.

18. Roduuwinke daafira cimeeyye xaˈmitannonke woyite maa assa hasiissannonke?

¹⁸ Songote giddo mittu rodii shota ikkinokki cubbo loosinota afoottoha ikkiro ma assatto? Cimeeyye songo ayyaanaamittete gawajjonni agartanno daafira, afoottore kulattonsa gede xaˈmitahera dandiitanno. Togoo cubbo loosinohu muli jaalakki woy fiixakki ikkiro maa assatto? “Halaalaanchu manchi afinore coyiˈranno.” (Law. 12:17; 21:28) Konnira mittoreno maaxittokkinni cimeeyyete halaale kuli; gamare callanna afoottore shokkishshe kultooti. Cubbo loosino manchi Yihowa ledo noosi jaalooma wirro kaajjishiˈranno gede kaaˈlate, insa halaale ikkinore affa hasiissannonsa.—Yai. 5:14, 15.

19. Aananno birxichira maa ronseemmo?

¹⁹ Faarsaasinchu Daawiti Yihowa, “Ati halaalenna sumbe baxatto” yee huucciˈrino. (Far. 51:6) Daawiti ammanammeemmohu wodaninkenni ikkinota wodanchino. Addu Kiristaani woˈmante yannara ‘mimmitinsara halaale coyiˈranno.’ Maganu soqqamaasine ikkinoommota leellinsheemmoti wole doogo Maganu daafira halaale ikkinore wolootaho rosiisate. Tenne assa dandiineemmohu hiittoonniitiro aananno birxichira xiinxallineemmo.