1, 2. (a) Naabuteranna oososira iillinonsahu taashsho nookki coyi maati? (b) Konni birxichira ronseemmoti lame akatta hiitteeti?

 HANNI konne coye hedi. Mitto mancho, buutote cubbo loosootto yine beebba worroonnisi. Isira yoo yinoonnisihu yawaawulootu mannooti nookkire coyidhinore haaꞌneeti; tini minisi manniranna jaallasira yitannori baꞌꞌannonsa gede, hattono dadillitanno gede assitukki digattino. Taashsho baxanno manni beebbaataamo manchonna oososi shinanna laꞌꞌansa lowo geeshsha dadillanno gede assitino. Tini xagge qalote borro diꞌꞌikkitino. Tini, Yihowara ammaname soqqaminohunna Moote Akiaabi Israeelete moohe noo yannara heeꞌrinohu Naabute xaggeeti.—1 Mot. 21:11-13; 2 Mot. 9:26.

² Konni birxichira, Naabuteta calla ikkikkinni umi xibbi diro Kiristaanu songo giddo ammaname soqqaminohu mittu cimeessi xaggeno ronseemmo; isi gara ikkinokkire assino. Tenne Qullaawu Maxaafi giddo kulloonni lawishshuware rosanke, Yihowa gede taashsho noore assate umonke heeshshi assa hasiissannonketa huwatate kaaꞌlitannonke. Qoleno, songote giddo taashsho xeino coye laꞌnummoro, taashshote daafira Yihowate gedee lao heedhannonke gede assiꞌrate gatona yaa hasiissannonketa ronseemmo.

3, 4. Naabute hiittoo manchooti? Isi woyinete kaashshi bayichosi Moote Akiaabira hira giwinohu mayiraati?

³ Naabute, Israeelennihu lowo manni bushu manchi Moote Akiaabinna busha galtesi Mootittete Elzaabeeli lawishsha harunsanni noo yannara Yihowara ammaname soqqamino manchooti. Hakkuri Baꞌꞌaali magansidhannori Yihowa ayirrissannokkireetinna higguwasi naaddannokkireeti. Naabute kayinni, Yihowa ledo noosi jaalooma heeshshosinni nafa roorse laꞌꞌanno.

⁴ Umi Mootoolla 21:1-3 nabbawi. Akiaabi Naabuteha woyinete kaashshi bayicho woxunni hidha woy hakkiinni roorino bayicho oyesi soorriꞌra hasiꞌrannota kulisi yannara, Naabute sumuu yaa giwino. Mayira? Isi awu afiinni togo yee qolino: “Kuni dargi akaakkaꞌyawiinni ragiꞌroommoho. Kunnira, atera aatenni Kaaliiqi agaroe.” Yihowa Israeele ragidhino baatto wole gaꞌrera hirtannokki gede higge uyino; Naabute woyinete bayichosi hira giwinohu tenne higge ayirrisannohuraati. (Lew. 25:23; Kir. 36:7) Isi coye laꞌꞌannohu Yihowa laꞌꞌanno garinniiti.

5. Elzaabeeli Naabute shiishiishate maa assitino?

⁵ Naabute tennera sumuu yaa giwinohura Moote Akiaabinna galtesi busha coye assate kaꞌino; insa togo assansa dadillissannote. Elzaabeeli minaannise woyinete bayicho adhanno gede assate, Naabuteranna oososira nookkire worranninsa gede assitino; tini Naabutenna oososi shinanni gede assitino. Yihowa lowo geeshsha taashsho xeinoha konne coye lai yannara maa assiyya?

6, 7. Yihowa taashsho baxannota leellishinohu hiittoonniiti? Tini Naabute fiixanna jaallasi sheshifachishshinohu hiittoonniiti?

⁶ Yihowa Eeliyaasi Akiaabi borooranno gede rahe soyino. Eeliyaasi Akiaabi lubbo shiinohanna mooraancho ikkinota coyiꞌrino; hatto yaasi garaho. Yihowa tennera maa assiyya? Isi Akiaabi, galtesinna oososi, Naabutenna oososi assinita assinanninsata coyiꞌrino.—1 Mot. 21:17-25.

⁷ Naabute maatenna jaallasi, Akiaabi konne macca gibbanno coye assinoti dadillissinonsaha ikkirono, Yihowa konne taashsho xeino coye lainoteranna Akiaabi qorichishate rahe kainotera shiima geeshsha shesho afidhinoti dihuluullissannote. Ikkollana, hakkuyi gedensaanni ikkinohu insa heddinokki coyi, umonsa heeshshi assanna Yihowa addaxxa qarra ikkitannonsa gede assinonsaha ikkara dandaanno.

8. Akiaabi Yihowa yiino yoo macciishshiti maa assino? Tini mayi ikkanno gede assitino?

⁸ Akiaabi Yihowa buutote yoo yiinota afiti, “uddanosi dare hune xiddu uddano uddiꞌri. Sagaleno ita giwi. [Isi] xiddu uddano uddiꞌrino gedeenni goxanno. Yaaddote batinyinni umo heeshshi yee” haꞌrino. Akiaabi umosi shollishino! Tini mayi ikkanno gede assituyya? Yihowa Eeliyaasira togo yiino: “Akiaabi ... togo ikkinota afanni heeꞌre, isi lubbotenni heeꞌreenna konne qoomama diabbeemmo. Minisi manni daafira yoommo coye beettisi yannara asseemmo”. (1 Mot. 21:27-29; 2 Mot. 10:10, 11, 17) ‘Wodana fonqole laꞌꞌannohu’ yaano wodanita afanno Magani Yihowa Akiaabira maarinosi.—Law. 17:3.

9. Umo heeshshi assa Naabute maateranna jaallasiꞌra agarooshshe ikkitinonsahu hiittoonniiti?

⁹ Yihowa gedensaanni hige yiino yoo, Akiaabi assinoha macca gibbanno assoote afino mannira guficho ikkitara dandiitannohu hiittoonniiti? Yihowa yiino yoo soorrasi, Naabute maatenna jaallasi ammana fonqoltinoha  ikkara dandaanno. Hatto ikkiro, umonsa heeshshi assite laꞌꞌansa agartinonsa yaano Maganinsa Yihowa taashsho xeinore assa dandaannokkita addaxxite, ammanante iso magansiꞌra agurtannokki gede kaaꞌlitinonsa. (Marro 32:3, 4 nabbawi.) Yihowa reyino manna kayisanno yannara Naabute, labballu oososinna maatesi reyotenni kaꞌanno gede asse taashsho noo yoo yaannonsa. (Iyo. 14:14, 15; Yoh. 5:28, 29) Qoleno, umosi heeshshi assanno manchi halaalaanchu ‘Magani baalanka coye, maaxamino coye baala, danchano bushano yoote shiqishannota’ qaaganno. (Ros. 12:14) Ee, Yihowa yoo yaanno wote hedannohu ninke anfoommokki coyi heeꞌranno. Konni daafira, umonke heeshshi assanke ammananke baꞌannonkekki gede agartannonke.

10, 11. (a) Hiittoo coyi ammananke fonqolara dandaanno? (b) Umonke heeshshi assanke agartannonkehu hiitte doogganniiti?

¹⁰ Cimeeyye ati buuxoottokkiha woy atera lawinohekkiha mitto coye murturo maa assatto? Lawishshaho, ate woy baxatto mancho mitte qoosso aaninni hoollanni wote maa assatto? Miteekke galtekki, labbaa woy meya beettokki woy lubbora baxattoha bohamanno gede assineenna, assinoonniri digaraho yite hedattohalla ikki? Woy, Soꞌro loosinohura maara hasiissannokkiha maarroonnihalla lawihe? Togoo coyi, Yihowara noonke ammana hunaranna isi dirijjitesi  massaganno gari adhama giwannonke gede assara dandaanno. Togoohu guficho ikkanno coye tuncu yiihero umokki heeshshi assakki kaaꞌlitannohehu hiittoonniiti? Hanni lame doogo laꞌno.

¹¹ Umihunni, umo heeshshi assanke buunxoommokki coyi heeꞌrara dandaannota ammanneemmo gede kaaꞌlitannonke. Mittu coyi daafira seekkine anfoommoha ikkiro nafa, manchu wodani giddota afannohu Yihowa calla ikkinota dea dihasiissannonke. (1 Sam. 16:7) Moroma dandiinannikkiha konne halaale huwatanke, umonke heeshshi assate yaano dhukanke afatenna hedonke biddi assiꞌrate kaaꞌlitannonke. Layinkihunni, Yihowa taashsho xeino coye biddi assa geeshsha, maahoyye yine heeꞌneemmonna cincineemmo gede assitannonke. Mittu hayyichu manchi togo yiino: “Halaalunni Magano waajjitannorira woyyannonsata afoommo. Cubbaataammaho kayinni diseyannonsa.” (Ros. 8:12, 13) Ee, togoo yannara umonke heeshshi assa ninkeno wolootano kaaꞌlitanno.—1 Pheexiroosi 5:5 nabbawi.

12. Aanchine hiitte xagge ronseemmo? Tenne xagge rosa maaho kaaꞌlitannonke?

¹² Umi xibbi diro Sooriyu Antsookiyira heeꞌrino Kiristaanira, umonsa heeshshi assanna gatona yaa qarra ikkitannonsa gede assanno coyi kalaqamino. Xa hanni tenne xagge xiinxallino; togo assanke gatona yaate hiittoo lao noonkero afatenna gatona yaa Yihowa taashshote noosi lao ledo xaaddannohu hiittoonniitiro huwatate kaaꞌlitannonke.

13, 14. Pheexiroosira mayi qoosso uyinoonnisi? Isi waajjannokkiha ikkinota leellishinohu hiittoonniiti?

¹³ Soqqamaasinchu Pheexiroosi, Kiristaanu songo giddo egennamino cimeessaati. Isi Yesuusira muli jaalaati; Yesuusi isira kaajja qoosso uyinosi. (Mat. 16:19) Lawishshaho, 36 M.D., Pheexiroosi Qornelewoosiranna fiixisira dancha duduwo duduwino. Qornelewoosi barciminokkihanna Israeelete gaꞌre ikkinokkiha ikkino daafira, kuni dhagge ikkanno coyeeti. Qornelewoosinna minesi gamba yiino mannira qullaawu ayyaani dirri yannara Pheexiroosi togo yiino: “Kuni manni ninkente gede Qullaawa Ayyaana adhino; xa insa cuuama hoolannonsahu nooni?”—Soq. 10:47.

¹⁴ Gedensaanni 49 M.D. soqqamaasinenna cimeeyye, Kiristaana ikkinohu Israeelete gaꞌre wido ikkinokki manni barcima hasiissannonsanso dihasiissannonsa yitanno hajo daafira hasaawate Yerusaalamete songitino. Konni gambooshshiwa, Pheexiroosi shiimu diri albaanni Israeelete gaꞌre wido ikkinokki mannira qullaawu ayyaani dirrinota roduuwu qaagganno gede assate waajjikkinni coyiꞌrino. Pheexiroosi illesinni lainore coyiꞌrasi, umi xibbi diro noohu aliidi bisi hatte hajo muranno gede kaaꞌlitino. (Soq. 15:6-11, 13, 14, 28, 29) Hatte yannara, Pheexiroosi waajja agure halaale coyiꞌrinotera, Israeelete gaꞌre wido ikkinohuno Israeelete gaꞌre wido ikkinokkihuno naadinosiha ikkara dandaanno. Hundi Kiristaani kuni ayyaanaamittetenni jawaatu rodii coyiꞌrannore ammaꞌna horo diqarrissannonsa!—Ibi. 13:7, NW.

15. Pheexiroosi Sooriyu Antsookiyira mayi soꞌro loosino? (Hanafote noo misile lai.)

¹⁵ Aliidi bisi 49 M.D. songihunni shiima yanna gedensaanni Pheexiroosi Sooriyu Antsookiya haꞌrino. Isi hakko Israeelete gaꞌre ikkinokki Kiristaani ledo laqqikkinni gamba yaanno. Kuni Kiristaani Pheexiroosi egennonna woꞌnaalshinni horo afiꞌrinoti dihuluullissannote. Ikkollana, gedensaanni Pheexiroosi insa ledo ita giwi yannara mageeshshi geeshsha xissiisidhannoro heda dandiineemmo. Wolu songote giddo noohu Israeelete mannino, wole agurina Barnabaasi nafa Pheexiroosi gede ikkino. Kuni  ayyaanaamittetenni jawaatu cimeessi, songote giddo babbadooshshe abbara dandaannoha konne taashsho nookki coye assanno gede assinosihu maati? Pheexiroosi loosino soꞌronni afiꞌneemmo rosi, mittu cimeessi koffi yineemmo gede assannore coyiꞌranno woy assanno wote kaaꞌlannonkehu hiittoonniiti?

16. Pheexiroosi seejjinoonnihu hiittoonniiti? Hiikkuri xaꞌmuwa hendammora dandiineemmo?

¹⁶ Galatiyu Sokka 2:11-14 nabbawi. Pheexiroosira manna waajja woshshaado ikkitinosi. (Law. 29:25) Isi, barcimate daafira Yihowara noosi lao afinoha ikkirono, Yerusaalametenni dayinohu Ayihudete gaꞌre wido ikkino manni mayyaannoe yee waajjino. Aliidi bisi 49 M.D. gambooshshe assiꞌri waro ledo noohu soqqamaasinchu Phaawuloosi, Pheexiroosi Antsookiyaho boroore gara ikkinokki loosisi xawo fulanno gede assino. (Soq. 15:12; Gal. 2:13) Pheexiroosi taashsho xeino coye assasi, Israeelete wido ikkinokki Kiristaana gawajjitinohu hiittoonniiti? Insa kuni coyi guficho ikkansara wodhitinoni? Pheexiroosi soꞌro loosino daafira, muxxe qoossosinni hoolloonnisi?

17. Yihowa gatona yaannoha ikkasi Pheexiroosi kaaꞌlitinohu hiittoonniiti?

¹⁷ Pheexiroosi, Phaawuloosi seejjinosi seejjo adhinoti dihuluullissannote. Qoleno, Qullaawa Borro iso qoossosinni hoolloonni diyitanno. Isinni, isi qullaawu ayyaaninni lame sokka borreessino; tini lamenti sokka Qullaawu Maxaafi gafa ikkitino. Pheexiroosi layinki sokkasi giddo “baxamino rodiinke Phaawuloosi” yee borreessino. (2 Phe. 3:15) Pheexiroosi assinohu taashsho xeino coyi Israeelete gaꞌre ikkinokki Kiristaani xissiisiꞌranno gede assinoha ikkara dandaanno; ikkirono, songote umo ikkinohu Yesuusi iso horoonsiꞌra diagurino. (Efe. 1:22) Konnira songote miilla Pheexiroosira gatona yite, Yesuusinna Annisi lawishsha harunsa dandiitanno. Kuni guuntete xeꞌne noosi manchi assinorinni gufiꞌrinohu nooha dilawanno.

18. Taashsho Yihowa laꞌꞌanno garinni laꞌneemmota leellisha hasiissannonkehu hiittoo woteeti?

¹⁸ Umi xibbi dirinte gede yannankera Kiristaanu songo giddo noo cimeeyyeno guuntete xeꞌne noonsareeti; korkaatuno “ninke baalunku woꞌmanka woyite” soꞌneemmoreeti. (Yai. 3:2) Guuntete xeꞌne noonketa coyiꞌneemmoha ikkara dandaanno; ikkollana ayyaanaamittete rodiinke guuntete xeꞌnenni kainohunni koffi assinkero tenne ammane adha shota diꞌꞌikkitannonke. Hattoo yannara, taashshote daafira Yihowate gedee lao nooꞌneta leellishshinanni? Lawishshaho, songote cimeessi assinori gara ikkinokkire lawihero maa assatto? Songote cimeessi hedikkinni hanqisannore woy xissiisiꞌratto gede assannore assihero tini guficho ikkitahera wodhatto? Hakkoye rodoo muddante cimeessa ikke songote soqqamate dandoo dinosi yaantenni, songote umo ikkinohu Yesuusi coye biddi assa geeshsha cincite agaratto? Isi loosino soꞌro illachisha agurte lowo diro Maganoho ammaname soqqaminota qaagatto? Ate xissiisiꞌratto gede assannore assino rodoo, cimeessa ikkate qoossosinni hoola hoongiro woy wole qoosso uyinisiro hagiidhatto? Gatona yaakki, taashsho Yihowa laꞌꞌanno garinni laꞌꞌattota leellishshanno.—Maatewoosi 6:14, 15 nabbawi.

19. Maa assate murciꞌra hasiissannonke?

¹⁹ Taashsho baxxannori, Sheexaanunna tini busha alame abbitinoha taashsho xeino assoote Yihowa raawe hunanno yanna quqquxante agadhitanno. (Isa. 65:17) Hakka geeshsha, mittu mittunku dhukanke anfe hattono koffi assinonke mannira gatona yine, taashsho Yihowa laꞌꞌanno garinni laꞌneemmota leellinsho.