ROSO gudammo geeshsha mittu rosi mine calla rosoommo. Hakko rosi mine umi kifilenni kayise roso gudammo geeshsha mittu gari rosaano ledo rosoommo; katamu giddo rooru manni suꞌma egenninoommo, insano ninke egentinonke.

Liberti katami qooxeessira irshu no; duucha woyite mannu hakko badala wixiꞌranno. Ani ilamummo waro, anniꞌya mittu manchi gate qaxarame loosanno. Wedellichu heeꞌre, baatto tiraakteretenni loonsanninna wole gibirinnu looso loonsanni gara rosoommo.

Ani ilamummo woyite anniꞌya jawaho. Hatte yannara anniꞌyara 56, amaꞌyara qole 35 diro ikkannose. Anniꞌya shaaladohonna jawaataho, qoleno isi looso baxannoho, hattono ninke looso banxeemmo gede asse lossinonke. Isi dureessa ikka hoogirono, galleemmowa, inteemmorenna uddiꞌneemmore hoonge diegenninoommo; qoleno isi ganye ledonke yanna sayisanno. Anniꞌya 93 dirisinni reyino. Amaꞌya qolte, 86 dirisenni reyitino. Lamunku Yihowa magansiꞌrannore diꞌꞌikkino. Roduuwiꞌya giddo mittu, 1970 balla geeshsha songote cimeessa ikke ammaname soqqamino.

Amaꞌya ammaꞌnosera laalaattannote. Ise Sambatu kiiro Baaptisti yinanni ammaꞌno beetekiristaane haadhe hadhannonke. Umo Sillaase daafira  macciishshoommohu 12 dirihu heeꞌreeti. Afate quqquxame amaꞌya, “Yesuusi Beettono Annano hiitto ikke ikka dandaanno?” yee xaꞌmoommo. Hakkiinni ise, “Beettoꞌya, tini fojo ikkitino daafira, ninke afa didandiineemmo” yite qoltinoe. Kuni rosi anera horo dileellinoe. Ikkirono 14 dirihu heeꞌre qooxeessaho noo lagira cuuamummo; insa sase higge yaano mitte higge Annaho, mitte higge Beettoho, mitte higge qolte qullaawu ayyaanira lixisse fushshitinoe!

Layinki dirimi roso rosanni noommo yannara, tuntuꞌmote heewo heewisamanno jaali [woy, bokisanyu] nooe; isi anino tenne heewora qajeeleemmo gede ammansiisie. Konnira, qajeele Goldeni Giloovi yinannite tuntuꞌmote heewo gaamo miila ikkummo. Shiima geeshsha qajeele, dandoommokki daafira agurummo. Yannate gedensaanni Ameeriku olanto giddora eummota, Jarmane sonkie. Hakko loosanni heeꞌreenna, roorrootiꞌya, dancha gede massaga dandaanno yite heddino daafira, olanto qajeelsinanniwa sokkue. Insa konne looso calla loosanni heeꞌrammora hasidhino. Ani kayinni konne looso loosanni heeꞌra dihasiꞌroommo; konnira lamu diri giddaajeꞌya gudummoti 1956nni olantote giddonni fulummo. Shiima yanna gedensaanni kayinni wole olanto giddora eummo.

Halaale rosammora albaanni labballimmate daafira gara ikkitinokki lao nooe. Filmetenna dagoomu giddo laeemmori labballimmate daafira gara ikkitinokki lao heedhannoe gede assinoe. Hakkawaro sabbakannohu labballicha dilawannoe. Ikkirono mitto heeshshoꞌya soorranno roso rosa hanafummo. Mitto barra katamu giddo makeeniꞌyanni haꞌranni heeꞌreenna, lame seenni anga kayise uurrisie. Insa bayiriidi rodooꞌya adhino manchi roduuwaati. Insa Yihowa Farciꞌraasineeti. Hakkuyira albaanni insawiinni Agarooshshu Shaenna Baqqi Yiiyye! yinanni metseetta adhoommo; ikkirono Agarooshshu Shae huwatate qarrissannota labbinoe. Hatte yannara insa Songonnita Maxaafu Xiinxallo dayeemmo gede koyisie; kuni minensa assinanniho Qullaawu Maxaafi hasaawa hasaambanni gambooshsheeti. Hakkiinni, ‘Hanni hede kae kuleemmoꞌnena’ yuummonsa. Insano muushshi yee, “Addanka daatto?” yee xaꞌmie. Anino “Ee, dayeemmo” yee qaale eummo.

Hatto yee qaale eaꞌyanni gaabboommoha ikkirono, eoommo qaale diiga dihasiissannoe yee hedoommo. Konnira hatte hawarro maxaafu xiinxallo haꞌrummo. Hakkiicho qaaqquulleho noonsa egenno dhagge ikkitinoe. Insara lowoti Qullaawu Maxaafi egenno noonsa! Ani kayinni amaꞌya ledo duucha hige beetekiristaane haꞌroommoha ikkirono, gariti Qullaawu Maxaafi egenno dinoe. Konnira lede afate murciꞌrummo. Hakkiinni Qullaawa Maxaafa xiinxallate sumuu yuummo. Umo Woꞌmanka Dandaanno Magani suꞌmi Yihowa ikkinota rosummo. Shiimu diri albaanni amaꞌya Yihowa Farciꞌraasine daafira xaꞌmummota, ise “Insa Yihowa yinanniha mitto geercho mancho magansidhannoreeti” yitinoe. Yannate gedensaanni kayinni halaale afoommo!

Rosoommori halaale ikkinota afoommo daafira, ayyaanaamittetenni rahe lophoommo. Umo gambooshshe haꞌrummohunni honsu agani gedensaanni yaano Badheessa 1957nni cuuamummo. Hakkuyi gedensaanni heeshshote nooe lao biddi assiꞌroommo. Alba labballimmate daafira nooe lao hedeemmo woyite, Qullaawu Maxaafi addu labballimma daafira kulannore rosaꞌyanni tashshi yaannoe. Yesuusi uullate aana noo yannara guuta manchooti. Isira aye ‘labballichinni’ roortino wolqa noosi. Ikkirono isi wolootu  ledo digiwamino, hatteentenni balanxe kulloonni garinni isi ‘gadadinsannasi’ sammi yee laino. (Isa. 53:2, 7) Yesuusi harunsaanchi “mararannoha” woy shaqqado ikka hasiissannosita rosoommo.—2 Xim. 2:24.

Cuuamummohunni layinki diro yaano 1958nni suwisaancho ikkummo. Ikkirono shiima yanna geeshsha suwisaanchimma agura hasiissinoe. Mayira? Suwisaanchimma aguroommohu Gilooriya adhate hedoommo daafiraati; Gilooriya gambooshshe daammora koyisieri lame seenni giddo mittete. Hatto assaꞌyanni horo digaabbeemmo. Gilooriya adhummo woyiteno muxxete, xaano ise anera muxxete. Ise anera muxxe culkinni roore muxxete. Ise adhaꞌyanni tashshi yaannoe! Xa hanni ise umise daafira kultannoꞌne:

“Anera 16 roduuwi nooe. Amaꞌya Yihowa Farciꞌraasinchooti. Ise ani 14 diriti heeꞌreenna reyitino. Anniꞌya Qullaawa Maxaafa xiinxalla hanafinohu hatte yannaraati. Amaꞌya reyituta, anniꞌya rosu mini sooreessi ledo amaalame mitte qixxaawo qixxeessino. Hatte yannara rodooꞌya roso guda rakke no; anniꞌya rosu mini sooreessa aninna rodooꞌya addi addi barra rosa dandiineemmoronna teꞌee xaꞌmino. Isenna ani maaꞌnuulle roduuwanke towaatatenna anninke loosunni higanno woyitira hurbaate qixxeessate tara gaꞌnine qaete honseemmo. Tennera rosu mini sooreessi maahoyye yeenna rodooꞌya roso gudda geeshsha konni garinni ronsoommo. Lame maate ninke ledo Qullaawa Maxaafa xiinxallitino, qoleno ninke giddo 11 cuuamme Yihowa Farciꞌraasine ikkinoommo. Manna ille qase laꞌꞌa waajjishannoeha ikkirono, soqqansho lowo geeshsha baxisannoe. Saami tenne waajja qeeleemma gede kaaꞌlinoe.”

Gilooriyanna ani Ammajje 1959nni adhammummo. Ise ledo suwisaano ikkine soqqammoommo. Yihowa Farciꞌraasinete qara biirora soqqama halchinoommo daafira, Ammajje 1959nni Beeteele eate forme wonshinummo. Hatte yannara Sayimeni Kiraakeri yinanni rodii hasaawisinonke. Isi hatte yannara adhantinori Beeteele eꞌara fajjinannikkita kulinonke. Ikkirono Beeteele eate noonke hasatto dibaꞌino; kayinni lowo diro agadhinoommo!

Sabbakkannori roore hasiissannowa sokkannonke gede qara biirora sokka borreessinoommo. Insano Arkansaasi Payini Bilefi yinanniwa sokkinonke. Hakkawaro Payini Bilefira lame songo no; mitte koliddu, mitte qolte faranje roduuwi noote. Ninke 14 meddi yitanno halashshaano calla noote koliddu roduuwi noo songora soqqammeemmo gede sonkinke.

Yihowa Farciꞌraasine songo giddo sirchu babbadooshshi noohu mayiraati yitine heddinanniha ikkara dandaanno.Haranchunni, hatte yannara wolu doorshi dinonke. Hatte yannara addi addi sircho afiꞌrino manni mitteenni gamba yaannota hoolanno seeri no; qoleno togo assa lowo qarri giddo tuggara dandiitanno. Koliddunna faranje roduuwi magansiꞌrate mitteenni gamba yituro wolu manni Gambooshshu Addaraashenke giiranno yite waajjitanno. Qoleno togo assinoonni woyiti no. Koliddu roduuwi faranjete qachira minunni mine sabbakkanna anfiro amande usurransaranna gannansara dandiinanni. Konnira sabbakate loosonke loosate, fulino seerira hajajama hasiissinonke; hakka waro barrunni mitto barra coyi woyyaawanno yine hexxinoommo.

Soqqammanna lowo fonqoli iillinonke. Mito woyite koliddu manni heeꞌranno qoqqowira soqqammanni heeꞌne hendummokki faranjete minira marreemmo. Hatte yannara, Qullaawa Borronni harancho hedo kulleemmonsa, woy mine soꞌnoommo yine agurre haꞌneemmo. Hakkawaro soqqammeemmohu konni garinniiti.

Suwisaano ikke soqqamate uminke loosono jawaante loosa hasiissinonke. Hatte yannara loonseemmo loosiꞌra roore woyite shiima woxe baantanninke. Gilooriya mitu mannira mine fiitanno. Mitte maate Gilooriya loossanno looso rakke guddanno gede kaaꞌlammosera fajjitinoe. Hatti maate Gilooriyaanna ani looso gunde haꞌnammora albaanni barri sagale uyitannonke. Lamalate kiiro Gilooriya mitte maatera uduunneho kaawiyya gantanno. Ani qole akaakilte shuquneemmo, maskoote hayishsheemmo, hattono wole looso looseemmo. Mitte faranjete maatera maskoote hayishshineemmonsa; Gilooriya giddoonni ani qole gobbaanni hige hayishsheemmo. Barra woꞌma hayishshinanni honseemmo daafira, barri sagale uyinanninke. Gilooriya hatte maatewiinni baxxite mineenni heedhe ittanno, ani kayinni gobbaanni  makeena uurrinsanniwa heeꞌre iteemmo. Ikkirono hatto assansanni dikoꞌmoommonsa. Hatti maate uyitannonke sagale lowo geeshsha danchate, qoleno insa shaqqaddaho. Insawiinni baxxine inteemmo gede assitannonkehu hakka waro duuchu mannira togoo lao noonsa daafiraati. Mitte hige nadaaje xorshinanniwa heeꞌneenna ikkinori qulli yaannoe. Makeeninkera nadaaje xorshiꞌnummo gedensaanni, nadaaje xorshanno mancho Gilooriya shumate minira eꞌanno gede fajjasera xaꞌmummo. Hakkiinni hakku manchi geeqe laeꞌꞌe “Shumate mini cufote” yiinoe.

Ikkirono, roduuwinke ledo dancha yanna sayinsoommo; qoleno hakkiicho hagiirsiissanno soqqansho soqqammoommo! Umo Payini Bilefi haꞌnummo woyite, hatte yannara songote soqqamaasincho ikke soqqamanno rodii mine gala hananfoommo. Hatte yannara minaamasi Yihowa Farciꞌraasincho diꞌꞌikkitino; hakkiinni Gilooriya ise Qullaawa Maxaafa xiinxallisa hanaffu. Ani qole meya beettonsanna minaannase xiinxallisa hanafummo. Amanna beetto Yihowara soqqama doodhe cuuamino.

Faranje gamba yitanno songora lowo geeshsha banxeemmo jaalla noonke. Insa mito woyite hurbaateho woshshitannonke; ikkirono hatto assitannohu tunsicho goꞌliteeti. Hatte yannara Ku Kileksi Kilani [KKK] yinanniti sirchu mereero babbadooshshe kalaqqannotinna finqila dirijjite qarrisse no. Mitte hige Halowiini yinanni ayyaana ayirrinsanni barra, mittu manchi hashsha KKK miilla uddidhanno gedee uduunne uddiꞌrenna koffiyya wodhe nafara fenjeejje ofolle nooha laoommoti qulli yitannoe. Ikkirono tini roduuwu danchumma leellishshannokki gede diassitinonsa. Mitte hige, mitto jawa gambooshshe haꞌrate woxu hasiisinonke daafira mittu rodiira makeenanke hirrummo. Kuni ikkihunni mittu agani gedensaanni mitto barra arro giiramu arrishsho giddo minunni mine soqqammenna woloota Qullaawa Maxaafa xiinxallinse daafurseennanke minira iillineemmo woyite dhagge ikkannori tuncu yiinonke. Nafaranke makeeninke uurre no! Makeenu hinciilaallora aanaho “Makeenaꞌne wirro aamamooshshe asse oommoꞌne. Rodiiꞌne” yitanno sokka borreessine worroonni.

Leellinshoonninketi woleno horo haweemmokki danchumma no. Niwu Yorkete, Saawuzi Lansingi yinanniwa 1962nni Maganu Mangiste Soqqansho Rosi Mine eꞌꞌe roseemmo gede koyinsie. Kuni songote, woradunna awuraajju aliidi laꞌꞌaanora qixxaawinoho mittu agani qajeelshaati. Konni rosi minira koyinsoonniehu loosu nooekki yannara ikkino daafira hatte yannara gari woxi dinoe. Ikkollana Payini Bilefi mitte silkete ledo xaadooshshe afiꞌrinore loossanno dirijjite loosoho qaxartaera qaalu xaꞌmo xaꞌmitue. Insa qaxartoommeꞌꞌero koliddu giddo hatte dirijjitera qaxaramoommohu umi manchi aneeti. Hakkiinni insa dirijjitensara qaxartinoeta kultue. Ikkina ani maa assummoyya? Niwu Yorke haꞌreemmo woxi dinoe. Rosu minira koyinsoonnie koyishsha agure, konne looso looseemmo yee hedummo. Hakkiinni konni rosi minira ea dandeemmokkita kule sokka borreessate kae heeꞌreenna mittu horo haweemmokkiri ikki.

Mitte soodo songonkera nooti mitte minaannise Yihowa Farciꞌraasincho ikkinokki rodoo, minenke dagge  poosta uyitue. Poostu giddo lowo woxi no. Tini rodoo oosose ledo gutte kaꞌe fuuttu giddo murino ishine goggoshshanno. Insa togo assannohu ani Niwu Yorke haꞌrate woxe afiꞌreemmo gedeeti. Tini rodoo “Hadhe dandiitto geeshsha rosse dagge ninke rosiisinke!” yitue. Gedensoonni qaxartannoe dirijjite looso ontu agani gedensaanni hanafeemmo gede fajjitaera xaꞌmirummo. Hakkiinni insa “Didandaatto!” yite qoltue. Ikkirono hatte yannara mittoreno dilawinoe. Ani umiꞌya doorsha doodhoommo. Isinni hakkonne looso loosa hoogaꞌyanni tashshi yiinoe.

Xa Gilooriya Payini Bilefi sayinsoommo yanna daafira kultannoꞌne: “Hakkonne qoqqowo lowo geeshsha baxoomma! Hatte yannara 15 kayise 20 meddi yitannoti Qullaawu Maxaafi xiinxallo nooe. Soodo minunni mine soqqamme hakkiinni Qullaawa Maxaafa xiinxallinseemmo; mito woyite isinni hawarro 11 saate geeshsha soqqammeemmo. Soqqansho lowo geeshsha hagiirsiissannote! Hakko qoqqowira tashshi yaannae soqqamoomma. Noore coyiꞌrummaro, hakko soqqama agure woradu looso loosa dihasiꞌroomma; ikkirono Yihowa ninkera hedinori wolereeti.” Ee, Isi ninkera hedinori no.

Payini Bilefi soqqammanni heeꞌne baxxitino suwisaano ikkate forme wonshinummo. Awuraajju aliidi laꞌꞌaanchinke Tekisaasi noote mitte songo haꞌne kaaꞌlinammora hasiꞌranno daafira, baxxitino suwisaano ikkineemmo yine hexxinoommo. Tini lowo geeshsha hagiirsiissinonke. Dirijjite dawaro qoltannonke yine lowo yanna agadhinoommmo; ikkirono poostu saaxine fanneemmo woyite saaxinenkera noori dino. Gedensoonni, Arfaasa 1965nni songuwa towaanteemmo gede shoommoonninketa kultanno sokka sonkinke! Xa Ameerikunnite Sinu Biiro Komite qineessaancho ikke soqqamannohu Roduu Liyoni Wiiherinna ani woradu aliidi laꞌꞌaano mitteenni ikkinoommo.

Woradu aliidi laꞌꞌaancho ikke soqqama waajjishinoe. Mitto diro meddi yitanno yanna gedensaanni, awuraajju aliidi laꞌꞌaancho ikke soqqamannohu  Jeemsi A. Tomseni yinanni rodii ikkado ikkoommoronna teꞌee lai. Isi worba woradu aliidi laꞌꞌaancho ikkate woyyeessiꞌra hasiissannoere kulinoe. Woradu loosi giddo shiima yanna keeshshummo gedensaanni Roduu Tomseni uyinoe amaale hasiissannoeta ikkitinota huwatoommo. Shoomamummo gedensaanni, umo ledosi soqqamoommohu awuraajju aliidi laꞌꞌaanchi Rodoo Tomseniiti. Konni Yihowa baxannonna manna kaaꞌla baxanno rodiiwiinni lowore rosoommo.

Hatte yannara woradu aliidi laꞌꞌaano gari geeshsha diqajeelsinanninsa. Mittu woradu aliidi laꞌꞌaanchi mitte songo towaatanna ledosi mitte lamala sayisoommo. Hakkiinni isi aante noo lamalara ani wole songo towaatanna lainoe. Isi woyyeessireemmo coyenna  mito biddishsha kulinoe. Hakkunni gedensaanni kayinni callootinke gantummo. Mitte hige Gilooriyaara “Shiima yanna geeshsha ledonke keeshshoommero diwoyyanno?” yoommoti qulli yitannoe. Yannate gedensaanni kayinni mitto coye huwatoommo. Ninke maahoyye yinummo geeshsha woꞌmante yannara kaaꞌlitannonke roduuwi dihoogganno. Hatte yannara songuwa towaatannohu J.R. Birawuni, Beeteelete soqqamannohu Firedi Reskinna wolu gikki yiino roduuwi kaaꞌlitinoe gara horo dihaweemmo.

Hatte yannara sirchu babbadooshshi baasa batiꞌre no. Mitte hige Tenesi yinanniwa noota mitte songo towaatanni heeꞌreenna KKK miilla salfe fultino. Wole yannara qole soqqanshonke gaamo shae aggara fooliishshidhe heedheenna ikkinore dihaweemmo. Shumate minira haꞌranni heeꞌreenna, kolidda manna gibbannori gede asse biso naqqasiꞌrinohu hanqino manchi hoodeꞌya dayi. Ikkirono aneno hakkonne manchono roorannohu faranjichu rodii daye, “Rodoo Herdi, qarru nooni?” yee xaꞌmie. Hakkiinni hakku manchi shumate minira eikki fule baino. Tenne yanna giddo, mannu mimmito beebba giwannohu danunni kainohunni ikkikkinni Addaamiwiinni ragiꞌnoommo cubbinni kainohunni ikkinota huwatoommo. Daninke ikkihano ikkiro, roduuwinke ayewoteno roduuwankeeti; hasiisannoha ikkiro ninkera yite reyitara nafa dandiitanno.

Awuraajjunna woradu aliidi laꞌꞌaano ikkine 33 diro soqqammoommo; hakkuyi giddo 21 diro awuraajju looso loonsoommo.. Hatte yannara jawaachishannoha lowo woꞌnaalsha afiꞌnoommo; qoleno hagiirsiissanno soqqansho soqqammoommo. Qoleno lowo diro halchinanni keeshshinoommore afiꞌnummo. Umo forme wonshinummohunni mitu 38 diri gedensaanni 1997nni Ameeriku Beeteelera soqqammeemmo gede koyinsinke. Aane noo aganira Beeteelete soqqanshonke hananfummo. Beeteele woshshinoonniehu shiima yanna geeshsha calla kaaꞌle kae haꞌrammora lawinoe; kayinni coyi hatto diꞌꞌikkino.

Umo Soqqanshote Kifilera loosi yinie. Hatte yannara lowore rosoommo. Hakko loossanno roduuwi hatte gobbara no cimeeyyenna woradu aliidi laꞌꞌano xaꞌmitannote shota ikkitinokki xaꞌmuwara dawaro qoltanno. Insa ane cincite qajeelsitinoe, hattono kaaꞌlitinoe. Xaano tenne kifilera looseemmo gede assinoommeꞌꞌero lowori roseemmori nooha lawannoe.

Gilooriyanna ani Beeteele lowo geeshsha banxoommo. Isenna ani soodo gunte kaꞌneemmo; Beeteelete kuni rosichi baasa kaaꞌlanno. Mitto diro meddi yitanno yanna gedensaanni, Yihowa Farciꞌraasinehu Aliidi Bisite Soqqanshote Kifile Komite miila ikkummo. Hakkiinni 1999nni Aliidi bisi miila ikke shoomamummo. Konne looso loosanni lowore rosoommo; baalunkurinni roore rosoommohu kayinni Kiristaanu songo massaganni noohu manna ikkikkinni Kiristoosi ikkinotaati.

Albita hedeemmo woyite masaalaanchu Amootsi gede ikke macciishshamannoe. Buxane calla ittanno yine hendanniha odahete guma xinqannoha konne allaalaancho Yihowa laino. Yihowa Amootsi masaalaancho ikkanno gede asse ayyaanaamittetenni maassiꞌrinosi. (Amo. 7:14, 15) Yihowa aneno Indiyaana, Liberti yinanniwa heeꞌrannohu buxichu gawartichi beetto lae, kiire gude afeemmokkiha bae atoote uyinoe! (Law. 10:22) Ee, alba maalaamittetenni buxicho ikkummorono, Yihowa hedoommokki garinni ayyaanaamittete jiro oye maassiꞌrinoe!