1-2. Konni birxichira maa ronseemmo?

MITO woyite, ‘mannu heeshsho haranchonna qarru woˈminota’ ikkitinota hendammora dandiineemmo. (Iyo. 14:1) Tini mito woyite hexxo mudhineemmo gede assitannonke. Hundi yannara lowoti Yihowa soqqamaasine hexxo mudhitino woyiti no. Mitu isinni reyo nafa halchitino. (1 Mot. 19:2-4; Iyo. 3:1-3, 11; 7:15, 16) Ikkirono, addaxxitanno Magani Yihowa insa duucha hige sheshifachishinonsa hattono jawaachishinonsa. Insa xagge borreessinoonnihu ninke sheshonna roso afiˈneemmo gedeeti.—Rom. 15:4.

² Konni birxichira hexxo mudhitanno gede assanno fonqoli iillinsarono cincite saˈinoriha mite Yihowa soqqamaano xagge laˈneemmo. Insano Yaiqoobi beetti Yooseefiiti, gunnitte Naoominna beettise beetto Ruutiiti, Faarso 73 borreessino Leewaawichaati, hattono soqqamaasincho Pheexiroosiiti. Yihowa insa jawaachishinonsahu hiittoonniiti? Insa xaggenni ninke maa ronseemmo? Insa lawishshinni ronseemmo rosi Yihowa ‘dadillunni hiiqqantinorira mule nootanna’ hexxo mudhitinore gatisannonsata addaxxineemmo gede assannonke.—Far. 34:18.

3-4. Yooseefi wedellichu noo yannara mayi iillinosi?

³ Yooseefi lamenta haaqee haaqiiˈri woyite 17 diri balla ikkannosi; iso haaqee haaqiiˈranno gede assinosihu Maganoho. Tini haaqee Yooseefi barrunni mitto barra maatesi ayirrissannosita leellishshannote. (Kal. 37:5-10) Kayinni Yooseefi haaqee haaqiiˈrihunni shiima yanna gedensaanni hedeweelcho bushu coyi iillisi. Hakkawoyite roduuwisi iso diayirrissinosi;  hatteentenni borojjimmate hirtinosi; hakkiinni isi Gibitsete gobbara Phoxifaari yinanni gashshaanchi mine borojjicho ikkino. (Kal. 37:21-28) Isi shiima yanna giddo baxannosi annisiwiinni baxxe Yihowa magansiˈrannokki Gibitsaawichi mine borojjicho ikkino.—Kal. 39:1.

⁴ Gamete aana gami-tokke yinannihu gede Yooseefira qarru lexxanni haˈri. Phoxifaari galte bushiishaera woˈnaalino yite beebbate kassassinosi. Phoxifaarino coye buuxikkinni usuru minira eesinosi; iso sansalatete usurroonnisi. (Kal. 39:14-20; Far. 105:17, 18) Hanni wedellicha beetto Yooseefi beebbate bushiishino yine kassansisi woyite hiitto ikkinoro hedde. Qoleno tini Yihowa suˈma mishiishshara dandiitannota hedde. Yooseefira hexxo mudhanno gede assanno coyi iillinosi.

5. Yooseefi hexxo mudhannokki gede kaaˈlinosiri maati?

⁵ Yooseefi borojjicho ikke noo yannaranna usuru mine heeˈre iillinosire hooˈlate assa dandaannori gariri dino. Isi cincanno gede kaaˈlinosiri maati? Yooseefi assa dandaannokkire illachisha agure loosara uyinoonnisi looso diinaggaawe loosino. Isi baalunkunni roore Yihowa balaxisiisino. Yihowano Yooseefi assannore baala maassiˈrinosi.—Kal. 39:21-23.

6. Yooseefi haaqiiˈrino haaqee sheshifachishshinosihu hiittoonniiti?

⁶ Yooseefi albillitte ikkannore kultannota haaqiiˈrino haaqee hiinceno jawaatinoha ikkara dandaanno. Isi haaqiiˈrino haaqee wirro maatesi ledo xaadannotanna iillinosi qarri saˈˈannota leellishshannote. Qoleno kuni coyi ikkino. Yooseefira mito 37 diro ikke heeˈreennasi, tini albillitte ikkannore kultannoti haaqiiˈrino haaqee dhagge ikkanno garinni woˈma hanaffino.—Kal. 37:7, 9, 10; 42:6, 9.

7. Umi Pheexiroosi 5:10 kultanno garinni iillannonke fonqolo cince saˈˈate mayi kaaˈlannonke?

⁷ Maa ronseemmo? Yooseefi xagge tini alame xagaraame ikkitinotanna mannu miicankera dandaannota qaangeemmo gede  assitannonke. Ammanate roduuwinke nafa xissiisiˈneemmo gede assitankera dandiitanno. Yihowa golonkenna qiishonke assiˈneemmoha ikkiro kayinni hexxo dimudhineemmo woy isira soqqama diagurreemmo. (Far. 62:6, 7; 1 Pheexiroosi 5:10 nabbawi.) Yihowa Yooseefi haaqee haaqiiˈranno gede assisi woyite isira mito 17 diro ikkannosita qaango. Tini Yihowa wedella soqqamaasinesi ammanannota leellishshanno. Xaa yannara noohu batinyu wedellu roduuwi Yooseefi gedeeho. Insano Yooseefi gede Yihowa addaxxitanno. Isinni insa giddo mito Yihowara ammanantinore ikkitino daafira beebbate usurroonninsa.—Far. 110:3.

8. Ruutiranna Naoomira mayi iillinonsa?

⁸ Yihudu gobbara buutote hude ubbeenna Naoominna maatese manni gobba Moaabi haˈre hakko heeˈrino. Hakkiicho Naoomi gashshaanni Elimeleeki reyita, ise lame labballi oosose ledo gattino. Gedensaanni lamenti oosose Ruutinna Orfa yinannire Moaabi gobba seenne adhitino. Mitu tonnu diri gedensaanni oosose, ooso iltukkinni reyitino. (Rut. 1:1-5) Kuri sasenti meenti mageeshshi geeshsha manchitinoro hanni hedde! Hige gedensaanni Ruutinna Orfa mine assiˈra dandaanno. Kayinni geedhitinota Naoomi ayi towaatanno? Naoomi hexxo mudhitino daafira togo yitino: “Woˈmanka Dandaanno Magani heeshshoˈya qaraartannota assinona, Maara yiiyyeˈˈe ikkinnina, Naoomi yitine woshshitinoonteˈˈe.” Buuto yaaddinoti Naoomi Beeteliheme higate murcidhino; Ruutino ise ledo hadhino.—Rut. 1:7, 18-20.

9. Ruuti 1:16, 17, 22 kultanno garinni Ruuti Naoomi jawaachishshinohu hiittoonniiti?

⁹ Naoomi kaaˈlinoseri maati? Bagamannokki baxilleeti. Lawishshaho, Ruuti Naoomiwiinni baxxitukkinni heedhe isera bagamannokki baxille leellishshinose. (Ruuti 1:16, 17, 22 nabbawi.) Ruuti Beetelihemete umiseranna Naoomira ikkitanno sagale afiˈrate mindanna giggilino hayixe diinaggaabbe xinqidhino. Tini aja beetto hatto assasenni mulenni dancha suˈma afidhino.—Rut. 3:11; 4:15.

10. Yihowa Naoominna Ruuti gedee buxanera baxille leellishinohu hiittoonniiti?

¹⁰ Yihowa Israeelete uyino seeri isi Naoominna Ruuti gedee buxane mararannota leellishanno. Yihowa mannisi gide mixxanno woyite jajjinsara qaccuwate nooha buxane xinqidhara agurtanno gede kulinonsa. (Lew. 19:9, 10) Hakko daafira, Naoominna Ruuti sagale afiˈrate doogo fule dihuucciˈrino. Insa huucciˈrikkinni sagale afiˈra dandiino.

11-12. Booeezi Naoominna Ruuti hagiidhanno gede assinohu hiittoonniiti?

¹¹ Ruuti gide xinqidhanno gati anni Booeezi dureessa manchooti. Isi Ruuti Naoomira ammanantino garanna baxille leellishshinose gara lae dhagge assiˈrino; konnira isi maatensa ragge adhino; hattono Ruuti galtesi assiˈrino. (Rut. 4:9-13) Kuri minaanninna minaama Iyoobeedi yinanni qaaqqo ilino. Isi gedensaanni Moote Daawitira ahaaho ikkino.—Rut. 4:17.

¹² Naoomi Iyoobeedi hanqafidhe mageeshshi geeshsha hagiidhitinoronna Yihowa huuccattotenni mageeshsha galaxxitinoro hedde. Naoominna Ruuti reyotenni kae, Iyoobeedi qaale eˈnoonni Mesihichi Yesuusi Kiristoosira ahaaho ikkinota afanno woyite roore hagiidhanno.

13. Naoominna Ruuti xaggenni hiikkonne kaajja roso ronseemmo?

¹³ Maa ronseemmo? Fonqolu iillannonke woyite hexxo mudhinammoranna wolqa baˈnammora dandiineemmo. Qarru qalxe amadinonke yine hendeemmoha ikkara  dandaanno. Togoo woyite woˈmunni woˈma iimi Annanke addaxxanna ammanate roduuwinkewa gamba yaa hasiissannonke. Yihowa qarranke haaˈre hoolannoha ikka hoogara dandaanno. Lawishshaho, isi Naoomi minaannanna oosose reyotenni dikayisino. Ikkirono isi qarranke dandiine saˈneemmo gede kaaˈlannonke; Yihowa hatto assannohu ammanate roduuwinke leellishshannohu ammanamino baxilli widoonni ikkara dandaanno.—Law. 17:17.

14. Mittu Leewaawichi hexxo mudhinohu mayiraati?

¹⁴ Faarso 73 borreessinohu mitto Leewaawichaati. Isira Yihowa mine soqqamate lowo qoosso noosiho. Ikkirono isi hexxo mudhino woyiti no. Mayira? Isi bushuullehonna booˈnaleeyyete qiniinonsata lae hinaasino. (Far. 73:2-9, 11-14) Insara baalunku coyi qiniinonsaha lawanno; jironna dancha heeshsho noonsaha hattono yaachishannori mitturi noonsakkiha ikkara dandaanno. Leewaawichu tenne lae hexxo mudhe togo yiino: “Anino wodanaˈya beebba qarrisoommo; beebballa cubbo qorophoommo.” Tini ayyaanaamittesi gawajjite hooggino.

15. Faarso 73:16-19, 22-25 kultanno garinni, tenne faarso borreessi Leewaawichi jawaatinohu hiittoonniiti?

¹⁵ Faarso 73:16-19, 22-25 nabbawi. Leewaawichu ‘Maganunniha qullaawa mine eˈˈanno.’ Isi hakkiicho Yihowa magansiˈrannohu wolootu ledo ikkara dandaanno; isi hakko wodanaaˈma, garunni hedanna heeshshosi daafira huuccatto assiˈra dandaanno. Isi hakkunni gedensaanni hedosi gara ikkitinokkita hattono haˈranni noo doogo gawajjitannotanna Yihowawiinni xeertissannosita huwatino. Qoleno isi bushuullu ‘lixu giddo nootanna higgannokki gede ikkite baˈannota’ wodanchino. Leewaawichu hinaasanna hexxo mudha agurate mitto coye Yihowa laˈˈanno garinni laˈˈa hasiissinosi. Hatto asse wirro keere afiˈrino; hattono hagiirraamo ikkino. Isi, “Baattote aanano [Yihowa] afiˈrummohu kaˈa wolu maˈˈassannoe?” yiino.

16. Leewaawichu lawishshinni maa ronseemmo?

¹⁶ Maa ronseemmo? Qiniinonsaha lawannoha busha manna hinaasa dihasiissannonke.  Insa hagiirri yannate geeshshihonna geedannokkiho. (Ros. 8:12, 13) Insa hinaasa hexxo mudhineemmo gede assitanno hattono ayyaanaamittenke gawajjitanno. Atino qiniinonsaha lawannoha busha manna hinaassanni noottota afittoro, Leewaawichu assinore assi. Maganu amaale macciishshi hattono isi fajjo assitannoriwa aani. Baalunkunni roore Yihowa baxattoha ikkiro addu hagiirre afiˈratto. Hattono ‘halaalaancho heeshshowa’ massitanno doogonni fulittokkinni heeˈratto.—1 Xim. 6:19.

17. Pheexiroosi hexxo mudhanno gede assinosiri maati?

¹⁷ Soqqamaasinchu Pheexiroosi worba manchooti; ikkirono isi mudamaancho ikkino daafira, mito woyite giddosita muddame coyiˈranno. Konnira, isi gedensaanni gaabbannore coyiˈrino woy assino woyiti no. Lawishshaho, Yesuusi soqqamaasinesira qarrinse shinannisita kulinsa woyite, Pheexiroosi iso “Kuni coyi atera iilloonkehe” yee hayi yaate woˈnaalino. (Mat. 16:21-23) Hakkiinni Yesuusi Pheexiroosi seejjinosi. Mannu Yesuusa amadasira dayita Pheexiroosi muddame kakkalaanote roorrichi borojjichira macca murino. (Yoh. 18:10, 11) Xaano Yesuusi Pheexiroosi lede seejjino. Qoleno Pheexiroosi Kiristoosa wolootu soqqamaasine kaaddusiro nafa isi horo kaadannosikkita coyiˈrino. (Mat. 26:33) Ikkirono Pheexiroosi coyiˈrino gede diˈˈikkino; isi manna waajjino daafira Mootichasi sase hige kaadino. Pheexiroosi hexxo mudhino daafira “gobbara fule hururame wiˈli.” (Mat. 26:69-75) Isi Yesuusi horonta gatona diyaannoe yee hedikkinni digatino.

18. Yesuusi Pheexiroosi jawaachishinohu hiittoonniiti?

¹⁸ Ikkirono Pheexiroosi hexxo mudhe badhera dihigino. Pheexiroosi soˈro loosirono Yihowara soqqama diagurino. (Yoh. 21:1-3; Soq. 1:15, 16) Isi hatto assanno gede kaaˈlinosiri maati? Hakkuyira albaanni Yesuusi Pheexiroosi  ammana baˈannokki gede huuccino; hattono hige roduuwasi jawaachishanno gede amaalinosi. Yihowa tenne huuccattora dawaro qolino. Gedensaanni Yesuusi Pheexiroosira leelle jawaachishinositi dihuluullissannote. (Luq. 22:32; 24:33, 34; 1 Qor. 15:5) Soqqamaasine hashsha qulxuˈme woshshaaxxite amaxxa hooggino daafira yaadde heedheenna Yesuusi leellinonsa. Tenne yannara Yesuusi, Pheexiroosi iso baxannosironna teˈee xaˈmino. Yesuusi lubbote jaalasi gatona yiinosi; hattono lowo looso uyinosi.—Yoh. 21:15-17.

19. Faarso 103:13, 14 Yihowa cubbo loonsummoro gatona yaannonketa afate kaaˈlitannonkehu hiittoonni?

¹⁹ Maa ronseemmo? Yesuusi Pheexiroosira assinori isi maarannohanna Annisi lawishsha guutu garinni harunsannoha ikkinota leellishanno. Konnira, soˈro loonsummoro Yihowa horo gatona diyaannonke yine hexxo mudha dihasiissannonke. Sheexaanu hatto yine hendammora hasiˈrannota qaango. Hatteentenni Yihowa baxannonketa, laanfenke afinotanna gatona yaankera hasiˈrannota dea dihasiissannonke; ninkeno isi lawishsha harunsine koffi assitinonkere hakko garinni laˈˈa hasiissannonke.—Faarso 103:13, 14 nabbawi.

20. Aananno birxichira maa ronseemmo?

²⁰ Yooseefi, Naoominna Ruuti, Leewaawichunna Pheexiroosi lawishshi Yihowa “dadillunni hiiqqantinorira mule” noota addaxxineemmo gede assannonke. (Far. 34:18) Yihowa mito woyite fonqolu iillannonketanna hexxo mudhineemmota dihoolannonke. Ikkirono isi kaaˈlonni iillinonke fonqolo cincine saˈnummoro ammananke kaajjado ikkitanno. (1 Phe. 1:6, 7) Aananno birxichira, Yihowa guuntete xeˈnenni woy iillinonsa qarrinni hexxo mudhitinore ammanantino saqqamaanosi kaaˈlino gara laˈneemmo.