YANNA Onkoleessa 1910. Yowolo Belfaasti Laki yinanniwa tayisse saꞌe baaru qacce iillitu wote soodo xawaabbi uwinoti haanja tulluwa xeertote heeꞌneenna leeltanno. Yowolo gidditinori giddo mittu Chaarliisi Teezi Raasiliiti; isi Ayerilaande haꞌranna tini ontite. Hakko qooxeessira Tayitaanikinna Olompiki a yinannita jajjabba yowolo seekkinanni heeꞌnoonni. Yowolo seekkinanni bayichira kaꞌaanni boode Qullaawu Maxaafi rosaano Raasili agarte no.

Roduu Raasili Ayerilaande haꞌrara mitu 20 diri albaanni alamete doyichora dancha duduwo iillishate Ameerikunni addi addi gobba haꞌrate hedino. Isi umo Maaja 1891nni Ayerilaande haꞌrino. Ze Sitii Ovi Chikaago yinanni yowolo gidde, arrishsho eꞌanni heedheenna Kuwinistaawuni yinanni katama iilli; hatte yannara annisinna amasi gobbansa daafira kulinosire qaagikki digatino. Roduu Raasilinna ledosi no roduuwi biifadda katammanna qacha doyitanni laꞌu wote, hakkiicho “midote iillino wixi noota” huwattino.

Raasili Ayerilaandete gobba lamala hige haꞌrino. Mannu isi umo haꞌri wote shiqishino lallawo baxino daafira, yannate gedensaanni haꞌri wote lowo kume ikkanno manni lallawo macciishshate dayino. Isi Onkoleessa 1903 layinkimeeshsho haꞌri wote, Belfaastinna Debiliini katamira assinanni gambooshshe gazeexxate anna egensiinsoonni. Raasili Abirihaami ammanarenna mannu ooso albillitte afidhanno atoote xawisi yannara “mannu macca wore” macciishshinota coyiꞌrino.

Ayerilaandete halaale macciishsha hasiꞌrannohu lowo manni noo daafira, Raasili sayikkimeeshsho Awuroppa haꞌri yannara Ayerilaandeno haꞌrino. Raasili Dotteessa 1908nni soodo Belfaasti yinanniwa iilli yannara ontu manni shiqe haaꞌrinosi. Hakkuyira albaanni “Sheexaanu Gashshooti Bai!” yitanno lallawo shiqinshannita egensiinsoonni; hakko hashsha Raasili lallawo shiqishi wote 300 meddi yaanno manni gamba yiino. Insa giddo mittu Yihowa Farciꞌraasine ammana giwanno manchira Qullaawa Borronni gari dawaro qolloonnisi. Debiliini yinanniwa qole Misteri Okaaneri yinannihu YMCA (Yangi Meensi Kirischiyani Assosiyeeshiini) yinanni gaamo borreessaanchi 1,000 saꞌannoti Qullaawu Maxaafi rosaano finqiltanno gede assate woꞌnaalino. Hakkiinni mayi ikkiyya?

Hanni hakka wote ikkinore hedate woꞌnaallo. Qullaawu Maxaafi halaale afa hasiꞌranno manchi Ze Irishi Tayimisi yinanni metseete aana fulino egensiishsha lae lallawo macciishshate dayino. Gambooshshu addaraashera mannu woꞌmino daafira, ofollannowa hoogi. Ofollannowa afiꞌri gedensaanni, seeda kolishsho koote uddirinohu awuuwaamu manchi shiqishanno lallawo seekke macciishsha hanafi. Lallawo shiqishannohu kaꞌanna kawa milli yaanni rosiisanni noo roso irkissanno qummeeshsha qummi assanno wote kuni manchi Qullaawu Maxaafi halaale wodanchino. Lallawo shiqishannohu mayikirafoone horoonsiꞌra  hoogirono, huurosi qaccetenni qaccete geeshsha macciishshantanno daafira dayino manni seekke macciishshino. Xaꞌmo xaꞌminanni yanna iillituta, Okaanerinna jaallasi babbaxxitino xaꞌmo xaꞌmitu; lallawo shiqishihu Qullaawu Maxaafinni baalante xaꞌmonsara gari dawaro qolinsa. Hatte yannara macciishshaano anga gante sumuu yitinota leellishshu. Hakkunni gedensaanni halaale lede rosa hasiꞌrino manchi roduuwa shiqe hasaawisi. Hatte yannara noori coyidhanno gara ikkiro, batinyu manni konni garinni halaale macciishshino.

Roduu Raasili Onkoleessa 1909nni shoolkimeeshsho Ayerilaande haꞌrate Mooriteeniya yinanni yowolo gidde Niyu Yorkete kataminni kaino; hatte yannara Hantisingeri yinanni borreessaanchi ledosi haꞌrino; Raasili isi ledosi haꞌranno gede assinohu wuqiyanoose tayisse hadhanno wote, Agarooshshu Shaera fultanno birxichuwa kulannasi borreessanno gedeeti. Roduu Raasili Beelfaasti yinanniwa shiqishino lallawo macciishshate qooxeessunni 450 manni gamba yiino; hakkiicho 100 meddi yaanno manni ofollannowa hooge uurre macciishshino.

Roduu Raasili konni birxichi hanafora kulli garinni, ontikkitera Ayerilaande haꞌri yannarano Qullaawu Maxaafi xaꞌmora dawaro qolino. Isi Debiliini yinanniwa lallawo shiqishi gedensaanni, Okaaneri ledo dayinohu mittu Qullaawu Maxaafi egennaami xaꞌmino xaꞌmora dawaro qolloonnisi; tenne laino manni lowo geeshsha hagiidhino. Layinki soodo, poosta iillishshanno yowolonni Liweripuuli hadhu gedensaanni, Lusiteeniya b yinanni yowolo giddite Niyu Yorke hadhino.

Raasili 1911nni leekkimeeshshonna lamalkimeeshsho Ayerilaandete shiqishanno lallawo gaazeexxate aana egensiinsoonni. Badheessu woggara Belfaasti yinanniwa heedhannoti 20 Qullaawu Maxaafi rosaano “Reyote Gedensaanni” yitanno lallawo macciishshate dayinoha 2,000 manna wosinsitino. Okaaneri hakkiichira wole qeesicha haaꞌre dayino; insa xaꞌmitino xaꞌmora Qullaawu Maxaafinni dawaro qolloonninsa; hatte yannarano macciishshaano hagiidhite anga gantino. Hakko diro Wocawaaru woggara Roduu Raasili wole katammano haꞌrino; hatte katammara assinoonni gambooshshe batinyu manni dayino. Okaanerinna ledosi dayinohu 100 manni Debiliini gambooshshe assini yannara gaaro kayisate woꞌnaaltinoha ikkirono, macciishshaano lallawo shiqishannohura halantino.

Hatte yannara roore lallawo shiqishinohu Rodoo Raasili ikkirono, “kuni Maganu looso ikkino daafira, isiweelo loosu diloosamanno” yinanni manchi nookkita huwatino. Xaa yannara shiqqanno lallawora xinta ikkitinoti gaazeexxate aana fultanno lallawo, Qullaawu Maxaafi halaale rosiisate kaaꞌlitino. Tini manna baalaho shiqqanno lallawo halaalu halaꞌlanno gede assitino daafira, Ayerilaandete gobbara lowo songuwa xintantino.—Biritaaniyaho noote xaggenke maareekko giddonni.