ILAMOOMMAHU 1923nni Ingilizete Yorkishire yinanniwa Hemisworzi yinanni katamiraati. Boobi yinannihu bayiru rodii nooe. Honse diro ikkie balla, anniꞌya kaphu roso xawo fushshitanno maxaaffa afiꞌrino; isi ammaꞌnote sooreeyye rosiissannorinna assitannori babbaxxinore ikkino daafira dibaxanno. Isi tenne maxaaffa giddo nabbawinori dhagge ikkinosi. Shiimu diri gedensaanni Boobi Atikinsani yinanni rodii mininkera daye qaddaꞌnoonnita Roduu Raazerfordi lallawo fonogiraafetenni maacciishshiishinonke. Tenne lallawo qixxeessitinori, anniꞌya afiꞌrino maxaaffa qixxeessitinore ikkitinota huwantoommo! Anniꞌyanna amaꞌya Roduu Atikinsani woꞌmanka wote hashshi sagale ledonke itanno gedenna Qullaawu Maxaafi xaꞌmonkera dawaro qolannonke gede koyissinosi. Isi ninke miniwiinni shiima kiilo meetire ikkannohu mittu rodii mine assinanni gambooshshira koyisinonke. Ninkeno gambooshshe ganyine haꞌra hananfummo; hakkiinni Hemisworzi yinanniwa shiima songo xintinoonni. Shiima yanna gedensaanni zoonete soqqamaano (xa woradu aliidi laꞌꞌaano yinanni) dagganno wote minenke gashshanna qooxeessinkera soqqantanno suwisaano sagale koyisa hananfummo. Insawa aanaꞌya lowo geeshsha kaaꞌlitinoe.

Hatte yannara maatenke daddalo daddaꞌla hanaffe no; ikkirono, anniꞌya rodooꞌya “suwisaancho ikkite wolewa hadhe soqqama hasiꞌrittoro, konne looso agurreemmo” yiino. Boobi tennera sumuu yee, 21 dirisinni suwisaancho ikke wolewa haꞌre soqqama hanafino. Lamu diri gedensaanni anino 16 diriꞌyanni suwisaancho ikkoomma. Qidaamenna Sambata agurranna duucha wote callichoꞌya soqqameemma; soqqameemma wote farciꞌrate horoonsiꞌnanni kaardenna fonogiraafe horoonsiꞌreemma. Mitte Qullaawa Maxaafa xiinxalliseemma mancho cuuantino; konni garinni Yihowa maassiꞌrinoe. Yannate gedensaanni ise maate giddo batinyu Yihowa Farciꞌraasine ikkitino. Layinki diro Meeri Hensheeli yinanni rodoo ledo baxxitino suwisaancho ikke soqqama hanafoomma. Hakkiinni lamenta Yihowa Farciꞌraasine nookkiwa Cheesheri yinanni qoqqowo sonkinke.

Hakkawaro Layinkihu Alamete Oli kae no; hatte yannara meentuno olu ledo xaado afiꞌrinore loose kaaꞌlamanno gede assinanni. Hakka waro ammaꞌnote soqqamaasine olantanno gede digeddeessinanninsa; ninkeno woꞌma yanna soqqamaasine ikkinoommo  daafira olaho kaaꞌlamme yine qarrinsanninkekkiha lawinonke. Ikkirono yoote mini sumuu yiinokki daafira, 31 barra usurame fuloomma. Aane noo diro, 19 diro ikkieta tiiꞌꞌiꞌya olaho kaaꞌlamammara difajjannoe yoomma daafira, lame hinge yoote minira massinoonnie; ikkirono lamente yannara ani garoomma. Hattee yannara, qullaawu ayyaani kaaꞌlinoetanna Yihowa anga amade jawaachishinoeta huwatoomma.—Isa. 41:10, 13.

Gedensaanni 1946nni Arteri Maatiwuusi yinanni rodii ledo xaadumma. Isi tiiꞌꞌisi ola olamanno gede fajja giwinosi daafira sasu agani geeshsha usurame fulino; hakkiinni Hemisworzi yinanniwa baxxino suwisaancho ikke soqqamannohu rodiisi Denaasi ledo soqqama hanafino. Insa qaaqquullu heedheenna anninsa Yihowa daafira rosiisinonsa; qoleno cuuantinohu anjenni heedheeti. Shiima yanna gedensaanni Denaasi Ayerilaande haꞌrino; hatte yannara Arteri callisi gatino. Anniꞌyanna amaꞌya Arteri worba suwisaanchonna danchu akati noosiha ikkinota lae ledonsa heeꞌranno gede koyisinosi. Ayiddira haꞌreemma wote, aninna Arteri sagale intoonni uduunne hayishshineemmo. Yannate gedensaanni mimmitoho sokka borreessa hananfummo. Xaano Arteri 1948nni sase agana usuramanno gede yoo yinisi. Arfaasa 1949nni adhammummo; hatte yannara dandiinummo geeshsha woꞌma yanna soqqansho soqqamate mixo fushshiꞌnoommo. Afiꞌnoommo woxe hawa gede difincineemmo, hattono fooliishshote yannanni mannaho laalo xinqine woxe adhineemmo; tini suwisaano ikkine soqqama agurreemmokki gede kaaꞌlitinonke. Qoleno Yihowano irkisinonke.

Mittu diri gedensaanni, Aliyye Ayerilaandera umo, Armaha yinanni katamira, gedensaanni qole Niwuri yinanni katamira soqqammeemmo gede sonkoonninke; tenne katammara noo manni giddo rooru Kaatoolikete. Hatte yannara ammaꞌnonkenni kainohunni gimbanninke daafira, manna qorophine hasaawinseemmo. Gambooshshe assiꞌneemmohu ninke heeꞌneemmowiinni 16 km ikkannohu mittu minaanninna minaama mineeti. Hatte yannara sette meddi yaanno manni gamba yaanno. Roduuwu minensa galleemmo gede koyisannonke wote uulla kadhine galleemmo; hakkiinni soodanno wote duumbe shooꞌmineemmo. Xa hakko qooxeessiꞌra lowoti Yihowa Farciꞌraasine noota afaꞌya lowo geeshsha hagiirsiissannoe!

Hatte yannara rodiiꞌyanna minaamasi Lotiyi Aliyye Ayerilaandera baxxino suwisaano ikke soqqamanni no; hakkiinni shoolunku 1952nni awuraajju gambooshshe assiꞌrate Belfasti yinanniwa haꞌnummo. Mittu rodii ninke shoolenkanna hatte yannara Ingilizete sinu biiro soqqamaancho ikkinoha Pirayisi Hiyuzini yinanni rodoo minesi wosinsinke. Mitto hashsha Maganu Doogo Baxilleho (Ingilizete Afoo) yitannota Ayerilaandete heeꞌranno manna hende qixxeessinoonni buukileete daafira hasaambummo. Roduu Hiyuzini Ayerishi Ripaabilikera heeꞌrannohu Kaatoolikete ammaꞌno harunsanno mannira dancha duduwo duduwa shota ikkitinokkita kulinke. Hakko heeꞌranno roduuwa, heeꞌrannowiinni fushshine harinsanninsa, hattono qeesootu mannu roduuwu aana finqilanno gede assitanno. Pirayisi “Tenne buukileete gobba woꞌmate tuqisannori makeena afiꞌrino minaanninna minaama  hasiisanno” yiino. a Hatte yannara ninke bayichonko “Konne looso ninke loonseemmo” yinoommo. Kaimaho yuummare coyiꞌnoommohu hatte yannaraati.

Dubiliini yinanniwa Ma Ratilaandi yinanniti Yihowara ammanante soqqantanni keeshshitino rodoo no; duucha wote suwisaano ise mine galtanno. Ninkeno mite yanna geeshsha hakko gallummo; hakkiinni mito jajjanke hirre shoolunku Boobi motorenninna motore goshooshshanno gaarenni makeena hidhate haꞌnummo. Mitto akkala makeena afiꞌnoommoha ikkirono, ninke giddo mittuno makeena kada dandaannokki daafira makeena hirinke manchi kadanni massannonke gede xaꞌmiꞌnummo. Arteri hakko hashsha daallasaho ofolle hedosinni makeena kadanni galino. Layinki barra isi makeena noowiinni kayisate woꞌnaalanni heeꞌreenna Mildireeri Wileti (gedensaanni Jooni Baarira assidhino) yinanniti misiyoone ikkite soqqantanno rodoo daggino. Ise makeena kada dandiitanno daafira, kandanni gara rosiissusi. Shiima geeshsha rosiisiꞌri gedensaanni haꞌrate qixxaambummo.

Hakkiinni aanche galleemmowi hasiisinonke. Bayichunni bayicho adhine haꞌnanni minira ammananke giwannonke manni giira qasara dandaanno yine qorowisiinsoonninke; konnira wole mine afiꞌneemmo yine hasiꞌne hoongoommo. Hakko hashsha shoolunku makeenu giddo gonxe galloommo. Layinki barra shiimmaadda lame daallasa afiꞌrinoha bayichunni bayicho haꞌne haꞌnanni mine afiꞌnummo. Hakkiinni hakko minira heeꞌra hanafummo. Bayichunni bayicho haaꞌne haꞌnanni minenke uurrisiꞌneemmoowa uyitannonke gaware hoonge diegenninoommo. Minenke uurrisiꞌnommowiinni 16tenni 24 km geeshsha xeeritiꞌre noo qooxeessira haꞌne soqqammeemmo. Minenke wolewa adhine haꞌnummoro bashsho minenke uurrisiꞌnummo qooxeessira dange soqqammeemmo.

Wodiidi soojjaati Ripaabilikera hakkeeshshi geeshsha lowo qarri iillinkekkinni mine baala sabbanke 20,000 saꞌanno buukileete elloommo; hakkiinni hasatto noonsa manni suꞌma Ingilizete sinu biirora sonkoommo. Xa hakko lowo xibbe ikkitannoti Yihowa Farciꞌraasine noota afanke lowo geeshsha hagiirsiissannonke!

Hatte yannara wodiidi Lendenera soqqammeemmo gede sonkinke. Boode lamala gedensaanni Arterira Ingiliizennite sinu biironni bilbille, layinki barra woradu looso loosa hanafanno gede kullisi! Mitte lamala qajeellummo gedensaanni,woradu looso loosate Iskootilaande haꞌnummo. Arteri lallawo qixxaawate yanna ajjinosi; ikkollana isi Yihowara soqqamanno wote iillannosi coye baala dandaate qixxaawinoha ikkasi jawaachshshinoe. Woradu looso loosa lowo geeshsha hagiirsiissinonke. Boodu diri albaanni Yihowa Farciꞌraasine nookki qooxeessira soqqammoommo; xa kayinni haammatu roduuwi ledo soqqamankenni lowo geeshsha hagiidhinoommo.

Arteri 1962nni tonne agana Giliyaadi Rosi Mine qajeelanno gede woshshinisi yannara lowo geeshsha heda hasiissinonke. Arteri Giliyaadi Rosi Minira haꞌranno wote ani ledosi hareemmakkiha ikkirono isi haꞌranno gede sumuu yinummo. Soqqanshote jaali nooekki daafira Hemsiworzira baxxitino suwisaancho ikke soqqameemma gede wirro sonkie. Mittu diri gedensaanni  Arteri dayita awuraajju looso loonseemmo gede assininke; hakkiinni Iskootilaandete, Aliyye Ingilaanderanna Wodiidi Ayerilaandera soqqammoommo.

Arteri 1964nni Ayirishi Ripaabilikera noote sinu biirora soqqamaancho ikke soqqamanno gede haaro looso uyinisi. Ninke hakkawaro woradunna awuraajju looso lowo geeshsha banxeemmohura tenne haaro soqqansho hanafa waajjishinoe. Ikkollana, xa hakkawarita hedeemma wote Beeteelete soqqamate qoosso afiꞌraꞌyanni Yihowa galateemma. Mitto looso uyininkero, hakku loosi banxeemmoha ikka hoogirono, Yihowa maassiꞌrannonketa dihuluullameemma. Mito wote awuraajju looso loosateno haꞌneemmo; hakko duucha gobbanni daanno roduuwi ledo xaandeemmo. Ninke xiinxallinsoommori ayyaanaamittetenni lophitinota laꞌnoommo; tini Ayerilaandete noo roduuwinke ledo kaajju ayyaanaamittete fiixoomi heeꞌrannonke gede assitinonke. Kuni lowo atooteeti!

Ayerilaandete umo daga dagiyyote gambooshshe assinoonnihu Dubiliini katamira 1965nniiti. b Gambooshshe assiꞌnannita gibbannori heedhurono konne gambooshshe danchu garinni assiꞌnoommo. Hakko gambooshshira 3,948 manni gamba yiino, hattono 65 manni cuuamino. Gobba gosate dayinohu 3,500 manni wosinsinonsa mannira galtu sokka borreessino. Wosina adhi mannino wosinu dancha akata afiꞌrinota kule galatino. Kuni gambooshshi Ayerilaandete noo mannira lowore kaaꞌlino.

Hakkiinni 1966nni Aliyyenna wodiidi Ayerilaande gamba assine Dubiliini sinu biiro hunda heedhanno gede assinoonni; hatte yannara kuri giddichuwara noohu poletikunna ammaꞌnote babbadooshshinni tini lowo geeshsha baxxitinote. Kaatoolikete ammaꞌno harunsanno manni halaale macciishshe alba Pirotestaantete ammaꞌno harunsanno roduuwi ledo mitteenni Yihowara soqqamanna laꞌnummoti lowonta hagiidhinoommo.

Ingilizennitenna Ayerilaandennita sinu biiro 2011nni mitteenni gamba assinita ninke Lendenete Beetelera soqqammeemmo gede assininke; tini loosinke woꞌmunni woꞌma soorramanno gede assitino. Tenne macciishshinummo wote Arteri fayyimma daafira yaadanni noomma. Isi hatte yannara Paarkinsani yinanni dhibbinni xiwame no. Onkoleessa 20, 2015nni 66 diro ledoꞌya heeꞌrino minaanniꞌya fooliishshiri.

Saihu boodu diri giddo yaaddonna dadillu amadinoe. Arteri lubbote noo yannara duuchanka wote irkisannoe. Isi lowo geeshsha qalli assinoe! Ikkollana togoo coyi iillannonke wote Yihowawa roore gamba yineemmo. Hattono Arteri mannu baxannosi gara hedeemma wote lowo geeshsha hagiidheemma. Ayerilaandete, Ingilizetenna Ameerikaho noo jaallasi sokka borreessite sokkinoe. Kuri roduuwi sokkino sokkanna, Arteri rodii Dennisinna, galtesi Maaviisi, rodiiꞌya seenni Ruutinna Juudi, lowo geeshsha jawaachishinoe.

Isayaasi 30:18 lowo geeshsha jawaachishshinoe. Qummeeshshu togo yaanno: “Tenne giddoonni kayinni, Kaaliiqi maaraꞌnera qixxaawe no. Kaaliiqi taashshanno Magano ikkino daafira, mararinoꞌne; konnira Kaaliiqa hexxitannori baꞌraadhinoreeti.” Yihowa qarranke baala hoolatenna haaro alamera hagiirsiisanno looso aankera cince agare noota hedeemma wote lowo geeshsha sheshifateemma.

Sayinsoommo heeshsho wirri yee hedeemma wote, Ayerilaandete loonsanni looso Yihowa massaginotanna maassiꞌrinota huwatoomma! Maganu loosira kaaꞌlame shiimare assaꞌya, anera kaajja qoossooti. Ayewoteno Yihowa yaannore assiniro atoote afiꞌnannita horo dihuluullameemma.