1. Maarta rodiise ma ikkannota ammantino? (Hanafote noo misile lai.)

 YESUUSI jaalanna rosaancho ikkitinoti Maarta, rodiise Aliaazaari reyino daafira lowo geeshsha xissiisidhino. Ikkina ise sheshifachishannoseri nooyya? Ee no. Yesuusi “Rodiikki reyotenni kaꞌꞌanno” yiinose. Tini dadillese woꞌmunni woꞌma hooltannokkiha ikkirono, Maarta Yesuusi coyiꞌrinore ammantino. Ise “Goofimarchoho reyotenni kaꞌnanni barra kaꞌꞌannota afoomma” yitino. (Yoh. 11:20-24) Maarta albillitte mannu reyotenni kaꞌꞌannota ammantino. Hakkiinni Yesuusi maalale loosino. Isi hakko barranni Aliaazaari reyotenni kayisino.

2. Maartara noose gedee ammana hasiissannonkehu mayiraati?

² Yesuusinna Annisi Yihowa shiiꞌnoommo manna xaanni reyotenni kayissannonke yine dihendeemmo. Ikkina ati Maarta gede shiirootto manni albillitte reyotenni kaꞌꞌannota ammanatto? Galte, ama, anna, ahaaho woy ahaahe shiiꞌroottoha ikkara dandaanno. Woy qaaqqokki shiidhe manchitoottoha ikkara dandaanno. Ati insa hanqafate, ledonsa hasaawatenna osoꞌlate quqquxamattoti egennantinote. Atino Maarta gede ‘Shiiroommo manni reyotenni kaꞌꞌannota  afoommo’ yite coyiꞌra dandaatto. Ikkirono, ninke baalunku reyino manni kaꞌꞌannota ammanneemmo gede assinonkeri maatiro heda hasiissannonke.

3, 4. Yesuusi loosino maalale Maarta ammana kaajjishshinohu hiittoonniiti?

³ Yesuusi Galiilaho Nayini yinanni katami mule heedhannote mitte gunnitte manchora qaaqqose reyotenni kayisi wote Maarta laꞌinokkiha ikkara dandaanno; korkaatuno ise heedhannohu Yerusaalamete katamiraati. Ikkirono ise tenne maalale macciishshitinoha ikkara dandaanno. Hattono Yesuusi Iyairoosi yinanni manchira beettosi reyotenni kayisinota macciishshitinoha ikkara dandaanno. Iyairoosi mine noo manni “beetto reyitinota afino.” Ikkirono, Yesuusi beettote anga amade “Tee beetto, gotti yii!” yiino. Hakkiinni beetto bayichonko reyotenni kaꞌino. (Luq. 7:11-17; 8:41, 42, 49-55) Maartanna rodoose Maariyaami Yesuusi xiwantinore hursa dandaannota afino. Konni daafira insa ‘Ati kowiicho heeꞌroottoha ikkoommero rodiinke direyanno’ yiino. Yesuusira lubbote jaali Aliaazaari reyino; ikkina isira albillitte mayi hexxo noosi? Maarta Aliaazaari albillitte “goofimarchoho” reyotenni kaꞌꞌannota coyidhino. Ise rodiise kaꞌꞌannota ammantinohu mayiraati? Atino albillitte reyino manni kaꞌꞌannota ammana dandaattohu mayiraati?

⁴ Reyino manni kaꞌꞌannota ammanneemmo gede assitannonketi gari taje no. Konninni aanchine kaote hexxo ammanneemmo gede assitannonketa Maganu Qaali giddo noo taje xiinxallineemmo; kuri taje giddo mite kaote hexxo ledo xaadooshshe afidhinota hedde egennoottokkiha ikkara dandaanno.

5. Maarta Aliaazaari reyotenni kaꞌꞌannota ammantanno gede assinoseri maati?

⁵ Maarta ‘Rodiiꞌya reyotenni kaꞌꞌannoha lawannoe’ diyitino. Hatteentenni ise “Reyotenni . . . kaꞌꞌannota afoomma” yitino. Maarta Yesuusi uullara daara albaanni Maganu soqqamaano loossino maalale daafira macciishshitinoha ikkara dandaanno; tini reyino manni kaꞌꞌannota ammantanno gede assitinose. Ise anje heedhe tenne maalale daafira minensa woy xaadu mine rossinoha ikkara dandaanno. Konninni aanchine reyino manni kainota kultannota sase Qullaawu Maxaafi xagge xiinxallineemmo.

6. Maarta Eeliyaasi loosinota hiittenne maalale macciishshitinoha ikkara dandaanno?

⁶ Mite yee reyitinore kayisa hanafinohu masaalaancho Eeliyaasiiti; hatte yannara Maganu isira maalale loosanno gede wolqa oye noosi. Seraphita yinannihu Kanaani katamira heedhannoti mitte gunnitte mancho Eeliyaasi wosinsitinosi. Hakkiinni isenna qaaqqise hudire reyannokki gede, Maganu maalaletenni bulleenna zayite gooffannosekki gede assino. (1 Mot. 17:8-16) Gedensaanni qaaqqise xiwame reyino. Hakkiinni Eeliyaasi kaaꞌlinose. Eeliyaasi “Maganoꞌya! Eeggakkiitina konni qaaqqi lubbo darga qoli” yee huucciꞌrino. Maganu Eeliyaasi huuccatto macciishshe qaaqqo reyotenni kayisino. Qullaawu Maxaafi giddo kulloonni kao giddo tini umite. (1 Mootoolla 17:17-24 nabbawi.) Maarta tenne maalale macciishshitukki digattino.

7, 8. (a) Elsai qaaqqo shiidhino mancho hagiirsiisinohu hiittoonniitiro xawisi. (b) Elsai loosino maalale Yihowa daafira maa rosiissannonke?

⁷ Qullaawu Maxaafi giddo kulloonnita layinki kao kayisinohu Eeliyaasinni aanne masaalaancho ikkinoho Elsaiiti. Suneemi yinanni katamira heedhannoti Israeelawitte mancho Elsai baxxino garinni wosinsitinosi. Maganu, masaalaanchu Elsai widoonni tenne ilaweelo mancho kiisinose; isenna minaannise geedhimmate yannara labbaa qaaqqo ilino. Shiimu diri gedensaanni kuni qaaqqi reyino. Hatte yannara, qaaqqu ama mageeshshi geeshsha dadillitinoro heda dandaatto. Ise minaannase fajjishiishidhe, 30 km  meddi yitanno doogo hadhe Qermeloosi yinanni ilaaliwa noohu Elsaiwa martino. Elsai Suneemi manchora qaaqqose kayisara Giyaazi yinanni soqqamaanchosi balaxe soyino. Giyaazi kayinni qaaqqo reyotenni kayisa didandiino. Hakkiinni Elsai qaaqqo shiidhino mancho ledo minisera marino.—2 Mot. 4:8-31.

⁸ Elsai qaaqqu reeshsha worroonniwa eꞌꞌe huuccatto assino. Hatte yannara qaaqqu maalaletenni reyotenni kaino; hakkiinni amasi ledo galagale xaadino; hakka wote qaaqqu ama lowo geeshsha hagiidhitino. (2 Mootoolla 4:32-37 nabbawi.) Haanna qaaqqise Saamueeli Maganoho soqqamanno gede gallanni dunkaana haadhe hadhu yannara Yihowa waamma “eessanno; hakkiinnino fushshanno” yite huuccidhino; Suneemi mancho tenne huuccatto qaagginoha ikkara dandaanno. (1 Sam. 2:6) Ee, Yihowa Suneemi manchora qaaqqose reyotenni kayisino; tini isira reyitinore kayisate wolqa noosita leellishshanno.

9. Qullaawu Maxaafi giddo kulloonniti sayikki kao hiittenneetiro xawisi.

⁹ Elsai reyi gedensaannino maalaꞌlinanni coyi ikkino. Isi masaalaancho ikke 50 saꞌꞌanno diro soqqamino; hakkiinni “lowo geeshsha dhiwame” reyino. Mitte hinge Israeelete gobbara mitto mancho madaarrara kaꞌne heeꞌneenna bala tuggannori gobbansa daggino; tenne yannara Elsai reeshshi miqqate soorrame kaino. Hakkiinni insa diinnansa shitannonsakki gede reeshsha Elsai madaarroonni waama giddo tugge xooqqino. Qullaawu Maxaafi, “Reeshshuno hedeweelcho Elsai miqicho kisanni heeꞌreenni hakkawoyintenni kae uurri” yaanno. (2 Mot. 13:14, 20, 21) Maarta tenne xagge afase, Maganoho reyino manna kayisate wolqa noosita ammantanno gede assitinose. Tini xagge ninkeno Maganoho taalle nookki wolqa noosi daafira, reyitinore kayisannota ammanneemmo gede assitannonke.

10. Pheexiroosi reyitino Kiristaancho kayisinohu hiittoonniiti?

¹⁰ Giriikete Afiiti Qullaawa Borrono mite Maganu soqqamaano reyitinore kayissinota kultannonke. Aleenni ronsummonte gede, Yesuusi Nayini yinanni katami mule heedhannota mitte gunnitte mancho qaaqqonna Iyairoosi beetto reyotenni kayisino. Soqqamaasinchu Pheexiroosino Dorqa (Xabita) yinanni Kiristaancho reyotenni kayisino. Pheexiroosi mannu tenne mancho reeshsha madaarara kae heeꞌreenna iillino. Pheexiroosi reeshsha worroonniwa shiqqi yee huuccatto assino. Hakkiinni “Xabita! gotti yii!” yiino. Bayichonko ise gotti yite ofoltino; hakkiinni isi “lubbotenni noo beetto albansaanni uurrisino.” Konninni kainohunni ‘lowo manni Mooticha ammanino.’ Tini haaro rosaano mannaho dancha duduwo kulanna Maganoho reyitinore kayisate wolqa noosita duduwa dandiitanno.—Soq. 9:36-42.

11. Akimichu Luqaasi wedellichu beetti daafira maa borreessino? Tini hatte yannara noo manna kaaꞌlitinohu hiittoonniiti?

¹¹ Mitte hige Maganu soqqamaanchi reyinoha kayisanna batinyu manni laino. Soqqamaasinchu Phaawuloosi Xiroaada yinanniwa fooqete aana rosiisino; Xiroaada noohu Turkete gobbara aliyye galchimi widoonniiti. Isi hashshu taalooti geeshsha rosiisino. Hatte yannara Awuxekiisi yinanni wedellichi maskootete ofolle macciishshanni no. Hakkiinni isi muganni noo daafira sayikki fooqenni uwino. Umo Awuxekiisi dirre lainohu akimicha Luqaasi ikkara dandaanno; Luqaasi akimicha ikkino daafira beettu madirinohanna damminoha calla ikkikkinni reyinota huwatino. Phaawuloosi fooqete aaninni dirre beettu reeshsha hanqafe “Lubbotenni no!” yee manna maalaꞌlisannore coyiꞌrino. Hatte yannara tenne maalale laino manni lowo geeshsha dhagge assiꞌrino. Insa beettu reyinotanna  xa kayinni reyotenni kainota afansanni ‘lowo geeshsha jawaatino.’—Soq. 20:7-12.

12, 13. Kageeshsha laꞌnummoti reyotenni kaino mannire kultanno xagge, ninkeneeto mayine xaꞌmineemmo gede assitannonke?

¹² Aleenni laꞌnummo xagge, aterano Maarta gede kaajjado ammana heedhannohe gede assitannote. Tini xagge, Maganinkenna Kalaqaanchinke reyitinori galagalte heeshshotenni heedhanno gede assate wolqa noosita addaxxineemmo gede assitannonke. Eeliyaasi, Yesuusi, Pheexiroosinna wole ammanantinoti Maganu soqqamaano Yihowa maalale loosanni noo yannara heedhino. Yihowa togoo maalale loosannokki yannara reyino manni hiikkannoyya? Maganu maalaletenni reyitinore kayisinokki yanna nooha ikkina, Isi albillitte reyitinore kayisanno yine hexxa dandiineemmo? Ee, ninkeno Maarta gede reyino manni kaꞌꞌannota addaxxa dandiineemmo; ise “[rodiiꞌya] goofimarchoho reyotenni kaꞌnanni barra kaꞌꞌannota afoomma” yite coyidhino. Ise albillitte reyino manni kaꞌꞌannota addaxxitinohu mayiraati? Atino addaxxa dandaattohu mayiraati?

¹³ Qullaawu Maxaafi giddo ammanantinoti Yihowa soqqamaano albillitte reyino manni kaꞌꞌannota ammantannota leellishshanno xagge no. Hanni kuri giddo gama xagge laꞌno.

14. Abirihaami xaggenni kaote daafira maa ronseemmo?

¹⁴ Hanni Maganu Abirihaami geerchu heeꞌre ilino beettosi Yisihaaqi massanno gede kulinosiro laꞌno. Yihowa togo yiinosi: “Baxattoha mitto beettokki Yisihaaqi . . . gorrite shilqote kakkalo assite shiqishie.” (Kal. 22:2) Hatte yannara Abirihaamira mayi macciishshaminosiha lawannohe? Yihowa daga baala maassantannohu Abirihaami sirchi widoonni ikkinota coyiꞌrino. (Kal. 13:14-16; 18:18; Rom. 4:17, 18) Qoleno Yihowa kuni atooti daannohu “Yisihaaqi widoonni” ikkinota coyiꞌrino. (Kal. 21:12) Ikkina, Abirihaami Yisihaaqi gorre kakkalo asse shiqishiro Yihowa eino qaali hiitto ikke woꞌmanno? Phaawuloosi, Abirihaami Maganu Yisihaaqi reyotenni kayisa dandaannota ammaninota ayyaanunni borreessino. (Ibiraawoota 11:17-19 nabbawi.) Qullaawu Maxaafi Abirihaami beettosi kakkalo asse shiqishiro shiima saate, barri woy lamala gedensaanni beettisi reyotenni kaꞌꞌanno yee hedino yee dikulanno. Abirihaami beettisi mamoote kaꞌꞌannoro afa didandaanno. Ikkirono isi Yihowa Yisihaaqi reyotenni kayisannota addaxxino.

15. Ammanamino manchi Iyyoobi maa hexxino?

¹⁵ Maganu soqqamaasinchi Iyyoobino Yihowa reyitinore kayisanno yanna quqquxame agadhino. Isi haqqicho karriro wirro ciirte haaro haqqicho ikka dandiitannota huwatino. Mannu kayinni  hatto ikka didandaanno. (Iyo. 14:7-12; 19:25-27) Mittu manchi reyiro waammate giddonni umisinni kae heeshshotenni heeꞌra didandaanno. (2 Sam. 12:23; Far. 89:48) Hatto yaa kayinni Maganu reyino mancho reyotenni kayisa didandaanno yaa diꞌꞌikkino. Isinni, Iyyoobi Yihowa qaagannosita addaxxino. (Iyyoobi 14:13-15, NW nabbawi. a) Iyyoobi reyino manni kaꞌꞌanno yanna afa didandaanno. Ikkirono, isi mannu heeshsho kalaqino Magani, iso qaage reyotenni kayisannosita addaxxino.

16. Sokkaasinchu masaalaancho Daanieeli jawaachishinosihu hiittoonniiti?

¹⁶ Qullaawu Maxaafi giddo kulloonnihu wolu ammanamino manchi Daanieeliiti. Isi lowo diro Maganoho ammaname soqqamino; Yihowano iso irkisinosi. Mitte hige mittu sokkaasinchi Daanieeli “Ate Maganu baxannohena waajjitooti, jawaati, kaajji” yee jawaachishinosi.—Dan. 9:22, 23; 10:11, 18, 19.

17, 18. Daanieeli albillitte ma ikkannota kulloonnisi?

¹⁷ Hatte yannara Daanieelira 100 diri balla ikke noosi daafira, ‘Albillitte hiikkeemmokka’ yee hedinoha ikkara dandaanno. Isi reyotenni kaeemmo yee hexxa dandaanno? Ee dandaanno! Daanieeli maxaafi jeefora Maganu iso togo yiinosi: “Ati Daanieeli goofimarchu geeshsha ammanamatenni heeꞌri. Hakkunni gedensaanni fooliishshiꞌratto.” (Dan. 12:13) Daanieeli reyo fooliishsho ikkitinotanna waammate giddo “hedo, egennonna hayyo” nookkita afino. Shiima yanna gedensaanni isi hakkira haꞌrino. (Ros. 9:10) Ikkollana xaate isiri kaino yaa diꞌꞌikkino. Maganu reyotenni kayisannosita kule qaale einosi.

¹⁸ Sokkaasinchu hakkiinni aanche Daanieeli “goofimarchu barrano kaꞌe qeechakki adhatto” yiinosi. Daanieeli kaꞌꞌanno barra woy waammate giddo mageeshshi yanna keeshshannoro dikulloonnisi. Isi reyannota afino. Ikkollana, isi albillitte ‘qeecha adhannota’ kulloonnisi; tini qolte isi reyihunni lowo yanna gedensaanni reyotenni kaꞌꞌannota leellishshannote. Kuni ikkannohu ‘goofimarchu barraati.’

19, 20. (a) Xaa geeshsha ronsummori Maarta Yesuusira coyidhinori ledo mayi xaadooshshe afiꞌrino? (b) Aananno birxichira maa ronseemmo?

¹⁹ Maarta rodiise ‘goofimarchoho reyotenni kaꞌꞌannota’ ammantanno gede assinosehu lowo korkaati no. Maganu Daanieelira eino qaalinna Maarta Yesuusira qoltino dawaro reyitinori kaꞌannota addaxxineemmo gede assitannonke. Ee, reyino manni kaꞌꞌanno!

²⁰ Konni birxichira reyotenni kaino mannire kultanno xagge ronsoommo; tini xagge reyino manni galagale heeshshotenni heeꞌranno yanna daggannota ammanneemmo gede assitannonke. Qoleno ammanantinoti Maganu soqqamaano albillitte reyitinori kaꞌanno yite ammantinota ronsoommo. Ikkina, reyino manni kaꞌꞌannohu, tenne hexxo uyinihunni lowo diri gedensaanni ikkinota leellishshanno taje no? Hatto ikkiro, ninkeno Maarta gede reyino manni kaꞌꞌanno yanna albinni roore quqquxamme agadha dandiineemmo. Ikkina, reyino manni kaꞌꞌannohu mamarooti? Aane noo birxichira kuri xaꞌmuwara dawaro afiꞌneemmo.