BEETEELETE batinyu wedelli duucha woyite “Annaanna” “Abba” “Awuyya” yitanni woshshitannoe. Anera 89 diro ikkinoe daafira hatto yite woshshitannoeta baxeemmo. Togo yee woshshamaꞌya, 72 diro woꞌma yanna soqqansho soqqamaꞌyanni Yihowawiinni afiꞌroommo atooti gede asse laeemmo. Maganoho soqqamanni afiꞌroommo woꞌnaalshi, kuri wedella roduuwa ‘Daafuriꞌne waaga afidhinannina, hexxo mudhitinoonte’ yee jawaachisheemmonsa gede assannoe.—2 Dud. 15:7.

Anniꞌyanna amaꞌya Yukireenetenni Kanaada haꞌrino. Insa Kanaadaho Mantooba qoqqowi giddo Rasiberni yinanni katamira heeꞌrino. Amaꞌya 8 labballonna 8 seenne iltino; insa giddo ani tonaashoolkiho; ninke mereero lakkuwu dino. Anniꞌya Qullaawa Maxaafa baxanno daafira, Sambatu barra soodo soodo nabbawannonke. Ikkollana isi ammaꞌno woxe gamba assiꞌnanni doogo gede asse laꞌꞌanno; isi duucha woyite “Yesuusi sabbakinna rosiisi woyite woxe baatinosihu ayeti ikka?” yee haarimanno.

Roduuwiꞌya giddo settu yaano shoolu labbaahunna shoole meyati yannate gedensaanni Yihowa Farciꞌraasine ikkino. Roozi yinanni rodooꞌya mannu aalo ikkitu geeshsha suwisaancho ikkite soqqantino. Ise reyitara albaanni “Haaro alamera kiꞌne baalunku ledo xaada hasiꞌreemma” yitanni baalunku Maganu Qaale xiinxallano gede jawaachishshino. Bayiriidi rodiiꞌya Teedi qole gaannaamete giira daafira sabbakanno. Isi lamalate kiiro Sambatu barra soodo soodo raadoonetenni sabbakanno; hattono cubbaataammu giiratenni hegerera giirantanno yaanni macciishshanno manna waajjishiishanno. Yannate gedensaanni kayinni isi Yihowa Farciꞌraasincho ikke Maganoho ammanamenna diinaggaawe soqqama hanafino.

Ella 1944nni mitto barra rosu mininni higummoti, sagale inteemmo xarapheessi aana Ze Kaamingi Worlidi Riijenereeshiini a yinanni buukileete afummo. Uminna layinki qoola nabbawummota aguri assa giwinoe daafira woꞌma buukileete nabbawe gudummo. Hakkiinni Yesuusi gede Yihowara soqqamate murciꞌrummo.

Buukileete xarapheessu aana worinohu ayeti? Bayiru rodiiꞌya Istiivi maxaaffanna buukileetuwa “hirtannori” mininkera dagge hadhinota kulie. Isi, “Waaga onte saante calla ikkitino daafira tenne buukileete hidhoommo” yiie. Hakku manni aane noo Sambata mininkera wirro dayi. Insa Yihowa Farciꞌraasine ikkitinotanna mannu xaꞌmanno xaꞌmuwara Qullaawu Maxaafinni dawaro qoltannota kultunke.  Anninkenna amanke Maganu Qaale ayirrinseemmo gede asse lossinonke daafira, insa coyidhinori baxisinonke. Lamunku mannooti muli yannara Wiinipeegi yinanni katamira jawa gambooshshe assidhannota kultunke; kuni rodooꞌya Elsi heedhanno katamaati. Ani hakko gambooshshe haꞌrate murciꞌrummo.

Biskilliiteꞌya kadanni 320km ikkitanno doogo tayise Wiinipeegi haꞌrummo; ikkollana hakkaanni hige ninketa dagginori lamu Yihowa Farciꞌraasine heedhannowa Kelwuudi yinanni katama haꞌrummo. Kelwuudi heeꞌre songote gambooshshe haꞌroommo; hattono songote yaa mayyaatero afoommo. Qoleno labbaahuno meyatino, ajuno akkaluno Yesuusi gede minunni mine haꞌre farciꞌra hasiissannonsata wodanchoommo.

Wiinipeegi yinanniwa heeꞌre, gambooshshe beeqqate aliyye Ontaariyoonni dayinohu bayiru rodiiꞌya Jaakinni xaadummo. Gambooshshunniwa umi barra, mittu rodii cuuamate pirogiraame heedhannota egensiisi. Jaakinna ani hakko gambooshshiwa cuuama doodhinoommo. Cuuammanni heeꞌnenni suwisaano ikkine soqqamate murciꞌnoommo. Jaaki gambooshshu gedensaanni woꞌma yanna soqqansho hanafino. Anera kayinni 16 diro calla ikkinoe daafira, roso guda hasiissinoe; ikkollana layinki diro woꞌma yanna suwisaancho ikkummmo.

Mantooba qoqqowira, Suuri yinanni qooxeessira Istaani Nikolseni yinanni rodii ledo suwisaancho ikke soqqama hanafummo. Shiima yanna gedensaanni suwisaancho ikke soqqama shota ikkitinokkita huwatummo. Noonke woxi goofanni haꞌrinota anfoommoha ikkirono, sabbaka diagurroommo. Mitto barra soqqammanni honse minira hinganna lowo geeshsha hudiissinonke; qoleno hatte yannara kiisete bakku nafa dinonke. Ikkollana dangeemmo woyite inteemmore joonniyaho wonshine mininke xullichira worroonninke. Xaa geeshsha hakkonne jooniyya abbinohu ayetiro dianfoommo! Hakko hashsha sagale qawaaxxiꞌne intoommo. Hexxo mudhinoommokki daafira Yihowa maassiꞌrinonke! Isinni, hakko aganira albinni roore maqee lexxoommo.

Shiimu agani gedensaanni, Sorsiira aliyyeenni 240km ikkannowa Gilberi Pileensi yinanni katama sonkinke. Hakkawaro mitte mittente songora aganunnita soqqanshote millimmo leellishshannota lowo sanxarazhe madirakete gannanni. Mittu agani giddo songonniti soqqanshote millimmo ajjino daafira, roduuwu albinni roore soqqamanno gede jawaachishshanno lallawo shiqishoommo. Gambooshshu gedensaanni, minaannise Yihowa Farciꞌraasincho ikkinokkiti mitte jawa suwisaancho rodoo hindiiddo gubbite togo yitue: “Danduumma geeshsha woꞌnaaloomma. Ikkollana kawiinni sae soqqama didandoomma.” Hatto yitueta anino wiꞌlummo; hakkiinni ise maaro xaꞌmirummo.

Soqqanshote laalaatanno wedelli, ani loosoommo gedee soꞌro loosara dandaanno; tini qolte hexxo mudhanno gede assitansara dandiitanno. Ikkollana ani heeshshoꞌyanni rosoommo garinni, hexxo mudha agurte lossino soꞌronni rosse jawaata hasiissannonsa. Yihowara ammanamme soqqama lowo atoote afiꞌnanni gede assitanno.

Lemiina mittu diriꞌyanni Giliyaadi Rosi Mine 14^ki kifile eꞌꞌe rosate qoosso afiꞌroommo; hakkiinni Ammajje 1950nni maassammummo. Ledonke rossinote 103 rosaano giddo batinyu Kanaadaho Faransayete Afoo coyiꞌranno manni noowa Kiwubeeki hadhe soqqantanno gede sonkoonni; hatte yannara konni qooxeessira ammaꞌnonsanni kainohunni Yihowa Farciꞌraasinera darte iillinshanni heeꞌnoonni. Ani aliyyeenni Valdoori yinannihu culka ummanni katamira soqqameemmo gede sonkie. Mitto barra Vaali-Senvili yinannihu hakko qooxeessira noo qachira sabbakate gaamotenni haꞌnummo. Hakko qooxeessira heeꞌranno qeesichi hakkiinni fulle haꞌra hoongummoro, mannu shorrannonke gede assannota kule waajjishiishinke. Isi konni garinni waajjishiishinonke daafira yoote mine kassasummosi. Hakkiinni hakkonne qeesicha qorichinshi. b

Togoo ikkito Kiwubeeki qoqqowira sharrammoommo sharro leellishshanno. Kiwubeeki qoqqowira 300 saꞌꞌanno diro Roomunniti Kaatoolikete ammaꞌno mookke keeshshitino. Qeesootunna poletiku miillansa Yihowa Farciꞌraasinera darte iillishshino. Hatti yanna qarrissannote, qoleno ninke kiiro shiimate; ikkirono  anganke shaqqitara diwodhinoommo. Suwashshu wodani noonsahu Kiwubeeki heeꞌranno manni sokkanke macciishshino. Hakkiicho haammata manna Qullaawa Maxaafa xiinxallisate qoosso afiꞌroommo, qoleno insa halaale macciishshe adhino. Qullaawu Maxaafi xiinxalloꞌya giddo mitte, tonne miilla afidhino maateeti. Gedensoonni woꞌmanti maate Yihowara soqqama hanaffino. Insa waajjitukkinni Yihowara soqqamate murciꞌransa, wolootuno Kaatoolikete ammaꞌno agurte fultanno gede assitinonsa. Ninke hakko qooxeessira sabbaka diagurroommo; qoleno yannate gedensaanni sharrammoommo sharro dancha guma abbitino!

Hakkiinni 1956nni Heyiti haꞌre soqqameemmo gede sonkie. Hakkiicho rooru misiyoone ikkite soqqantanno roduuwi Faransayete Afoo gari geeshsha dandiitannokkiha ikkirono mannu macciishshannonsa. Istaanlii Bogesi yinannihu Misiyoone ikke soqqamanno rodii togo yiino: “Mannu hedonke xawisa dandiineemmo gede kaaꞌlankera sharramanno gara laꞌne dhagge assiꞌnoommo.” Ani Kiwubeeki qoqqowira heeꞌre Faransayete Afoo rosaꞌya umi qara kaaꞌlitinoe. Shiima yanna gedensaanni kayinni hakko qooxeessira heeꞌrannohu rooru roduuwi Heyitii Kirooli yinanni afoo calla dandaannota huwatoommo. Ninke soqqanshonkenni dancha guma afiꞌrate, hakko qooxeessira coyiꞌnanni afoo rosa hasiissinonke. Qoleno insa afoo ronse, konni afiinni farciꞌne dancha guma afiꞌnoommo.

Roduuwa roore kaaꞌla dandiineemmo gede, Aliidi Bisi Heyitii Kirooli afiinni Agarooshshu Shaenna wole borro tirreemmo gede fajjinonke. Hakkiinni hatte gobbara gambooshshe daanno manni kiiro lexxitino. Heyiti gobbara 1950nni noo halashshaano 99 calla ikkitanno; 1960 balla kayinni halashshaanote kiiro lexxite 800 saꞌannota ikkitino. Hatte yannara Beeteelete soqqameemmo gede koyinsoonnie. Hakkiinni 1961nni Mangistete Soqqansho Rosi Mine rosiisate qoosso afiꞌraꞌyanni tashshi yiinoe. Hatte yannara 40 cimeeyyenna baxxitino suwisaano qajeelsinoommo. Arfaasa 1962nni mittu jawu gambooshshiwa hakko qooxeessira heedhannori ikkadda ikkitino roduuwi soqqanshonsa halashshidhanno gede jawaachinshummonsa; insa giddo mitu baxxitino suwisaano ikkite shoomantino. Yannate gedensaanni lowo fonqoli iillinonke daafira, togo assa hayyo ikkitinota huwantoommo.

Gambooshshe assinihunni shiima yanna gedensaanni yaano Arfaasa 23, 1962nni aninna Andiru Damiko yinanni rodii sinu biirora soqqammanni heeꞌneenna amande usurrinke; qoleno Faransayete Afiinni qixxeessinoonnita Arfaasa 8, 1962nnita Baqqi  Yiiyye! yinanni metseete hatte gobba mangiste adhitino. Baqqi Yiiyye! yinanni metseete Heyiti gobbara Voodu yinanni kiili noota Faransayete Afii gaazeexi aaninni qummi assitino. Mitootu tenne hedo baxxinokki daafira, hakkonne birxicho ninkete sinu biirora borreessinoonniha lawinonsa. Shiima lamala gedensaanni, misiyoone hatte gobbanni fushshine haꞌrinsi. c Ikkollana qajeeltinori hatte gobbara heedhanno roduuwi looso dhagge ikkanno garinni loossino. Xa kuri roduuwi leellishshino cincanna ayyaanaamittetenni lophitino gara laeemmo woyite lowo geeshsha tashshi yaannoe. Xa insara Qullaawa Borroti Haaro Alame Tiro Heyiti Kirooli afiinni noonsa; kuni alba dandaamannoha lawannokki coyeeti.

Heyiti soqqamummo gedensaanni Mereerimu Afiriki Ripaabilikera misiyoone ikke soqqameemmo gede sonkie. Yannate gedensaanni, hakkiicho songuwa towaatatenna gedensoonni qole sinu biirora aliidi laꞌꞌaancho ikke soqqamate qoosso afiꞌroommo.

Hakkawaro, batinye Gambooshshu Addaraashuwanke garita diꞌꞌikkitino. Ani buuyyo midanna fukka dandiinanni gara rosummo. Saꞌꞌaahu higaahu buuyyote ledo shelleggamanna lae dhagge assiꞌranno. Roduuwuno ani konne looso loosanna laꞌꞌansa, albinni roore Gambooshshu Addaraashensa minatenna gatamarate kaꞌanno gede assitinonsa. Ammaꞌnote massagaano insahu magansiꞌrate mini qorqorro ikkinohuranna ninkehu kayinni buuyyote mine ikkino daafira arrassitannonke. Ninke kayinni hexxo mudhine Gambooshshu Addaraashuwa buuyyotenni miꞌna diagurroommo. Ikkollana Bengi yinannihu Heyitihu qaru katamira hombobalatte kaꞌuta ammaꞌnote massagaano ninke arrassa agurtino. Hombobalatte mitte beetekiristaane qorqorro kayisse hadhe doogote billaallissino. Gambooshshu Addaraashenkera fukkinoonni buuyyo kayinni mittoreno diꞌꞌikkitino. Maganu Mangiste looso woyyino garinni loosate, ontu agani giddo sinu biironna misiyoonete mine miꞌninummo. d

Mereerimu Afiriki Ripaabilikera 1976nni Maganu Mangiste looso loonsannita hoolli; hakkiinni hatte gobba mule noohu Nijamiina yinannihu Chaadi gobbahu qaru katamira soqqameemmo gede sonkie. Hakkiicho Kaamerooni gobbanni dagginote diinaggaabbe soqqantannote Happii yinannite baxxitino suwisaancho rodoo ledo xaadaꞌyanni tashshi yiinoe. Dotteessa 1, 1978nni ise ledo adhammummo. Hakko aganinkura mannu mimmitu ledo ola kayisino daafira, hatte gobbara wodiidoonni noo qoqqowo haꞌnummo. Olu uurrita qaera hingeemmo woyite, minenke olantonnita qara biiro assiꞌnoonni. Borronke calla ikkikkinni, Happiiha sargete uduunnenna sargenkera uyinoonninke aamamooshshe adhinoonni. Ikkollana anganke shaqqitara diwodhinoommo. Lamunku heeshshotenni heeꞌranke umise loworeeti; qoleno hakkunni gedensaanni loosinkera hingoommo.

Mitu lamu diri gedensaanni, Mereerimi Afiriki Ripaabilikera Maganu Mangiste looso loonsanni gede fajjini. Konnira hatte gobba hinge songuwa towaata hananfummo. Galleemmohu makeenu giddooti; qoleno mittu erranni daallasi, 200 litire waa amaddanno barimeelle, laambunni loossanno firiijenna buttaagaaze noonke. Hatte yannara bayichunni bayicho haꞌra shota diꞌꞌikkitino. Isinni mitte hige, doogo haꞌnanni heeꞌneenna polise fattashshankera 117 meddi yaanno bayicho uurrissinonke.

Hakko qooxeessira iibbillu duucha woyite 50 Digiri Selsheese ikkanno. Jajjabba gambooshshe assiꞌneemmo woyite manna cuuate gari waa afiꞌneemmokki yanna no. Konni daafira roduuwu moolino laga unte manna cuuate ikkanno waa cortanno; hatte yannara duucha woyite manna cuuꞌnannihu barimeellete giddooti.

Hakkiinni 1980nni Nayijeeriya haꞌnummo. Hakkiicho haaro sinu biiro minate qixxaawo lame dironna lee agana kaaꞌlinoommo. Roduuwu alba hidhitinota lame fooqe afidhino magaazine diinge ninke qixxeessinoommo basera worate hendoonni. Mitte soodo tenne magaazine diiga kaaꞌlammora fooqe giddummo.  Barru taalootira giddoommo doogo widoonni hige dirra hanafummo. Ikkollana diingoonniri noo daafira, shalaqe fooqete aaninni uwummo. Iillitinoe dano masissannota ikkiturono, raaje kaummonna laisiisirummo gedensaanni akimichu Happiira, “Ikkaari dinona massooti. Mikitalla mite ikkitinosina, shiimu barri giddo woyyannosi.”

Hakkiinni 1986nni Kotidivoore haꞌne songuwa towaata hananfummo. Konne looso loosate mito woyite Burkinafaaso haꞌneemmo. Shiimu diri gedensaanni Burkinafaaso sonkoonninke; Burkinafaaso gobba sonkanninke yee hede diegennoommo.

Kanaadu gobbanni fuloommohu 1956nniiti; 2003nni yaano 47 diri gedensaanni minaamaꞌya Happii ledo Kanaadu Beetele haꞌnoommo. Kanaadu qansichimma noonkeha ikkirono, ninke kayinni Afiriku manna ikkinoommohu gede ikke macciishshamannonke.

Hakkiinni 2007nni 79 dirihu heeꞌreenna wirro Afirika sonkinke! Burkinafaaso haꞌneenna, ani Yihowa Farciꞌraasineta Gobbate Komite kaaꞌloommo. Yannate gedensaanni Burkinafaaso nooti sinu biiro Beniinite sinu biiro hunda heedhanno gede assinoonni; konnira Burkinafaaso nooti sinu biiro tirote looso loonsanni biiro ikkitino; konni daafira, Woxawaajje 2013nni Beniini Beeteelera soqqammeemmo gede sonkinke.

Dhukiꞌya albi geeshshiha ikka hoogirono, xaano soqqansho lowo geeshsha baxissannoe. Saihu sasu diri giddo cimeeyyetenna minaamaꞌya kaaꞌlonni Gedewooninna Firegisi yinanniri Qullaawa Maxaafa xiinxallisoommori cuuantanna laꞌꞌaꞌya lowo geeshsha hagiirsiissinoe. Insa xa Yihowara diinaggaabbe soqqantanni no.

Muli yannara aninna minaamaꞌya Wodiidi Afirikite sinu biirora soqqammeemmo gede sonkoonninke; hakkiicho nooti Beeteelete maate fayyimmaꞌyara kaaꞌlannoere shaqqillunni assitannoe. Wodiidi Afiriki, Afirikaho soqqamoommo gobbuwa giddo lamalki gobbaati. Birra 2017nni mitte kaajja qoosso afiꞌnoommo. Niyu Yorkete Wooriwiki yinanniwa Yihowa Farciꞌraasineta qara biiro maasso haꞌneemmo gede koyinsoonninke. Tini horonta hambeemmokki ikkitooti!

Mittu 1994nnihu Diru Maxaafira qoola 255 aana togo yitanno hedo no: “Yihowa looso lowo diro loossinanni keeshshitinoonniri baalunku, ‘Daafuriꞌne waaga afidhinannina, hexxo mudhitinoonte.’—2 Dud. 15:7.” Happiinna ani tenne amaale harunsatenna wolootuno togo assitanno gede jawaachishate murciꞌnoommo.