1, 2. (a) Mitu annuwinna amuuwi oosonsa wedelloota ikkitanno wote yaaddannohu mayiraati? (b) Kiristaana ikkitino ooso wedellimmansa diro ma garinni horoonsiꞌra dandiitanno?

 KIRISTAANA ikkino anninna ama oosonsa cuuantanna laꞌanno wote baasa hagiidhitanno. Beriniise yinanni rodooti shoole ooso cuuantinohu 14 diro woꞌminsakkinniiti. Ise togo yitino: “Hatti lowo geeshsha hagiidhinoommo yannaati. Oosonke Yihowara soqqama baxxino daafira tashshi yiinonke.” Ise ledde togo yitino: “Ikkollana, oosonke wedelloota ikkitino daafira qarrisannohu duuchu coyi iillannonsata anfoommo.” Qaaqqiꞌne wedellicha ikkiro woy wedellimmate widira hige haꞌranni nooha ikkiro, Beriniise yaachishinori kiꞌnerano leellaꞌnera dandaanno.

² Oosote lopho xiinxallannohu mittu fullahaanchi, wedellimmate diri annahonna amate hattono wedellichu umisira qarrisannoha ikkinota ammaninoha ikkirono togo yiino: ‘Wedellichaho yaa “wodana bainoho” woy “afinori dinooho” yaa diꞌꞌikkitino. Wedellootu lowo hedo noonsareeti, wolootu ledo yanna sayisate hasatto noonsareetinna haarore kalaqate dandoo noonsareeti.’ Oosoꞌne wedellimmate dirinsanni, Yihowa ledo dancha jaalooma kalaqiꞌra, soqqanshote mixo fushshiꞌranna hattee mixonsa wonshiꞌrate kaꞌꞌa dandiitanno; qoleno heeshshonsa Maganoho sayisse uyitannonna hakko garinni heedhanno wote Maganoho roore  soqqamate hasattonsa lexxitara dandiitanno. Yesuusi wedellichu noo warinte gede, insano wedellimmate dirinsara ayyaanaamittetenni lophite hagiidha dandiitanno. (Luqaasi 2:52 nabbawi. a) Kiꞌne annuwunna amuuwu wedella oosoꞌne kaaꞌlate maa assa dandiitinanni? Yesuusi lophe mancho ikki gedensaanni baxille, shooshanqenna wodancha noosita leellishino gara huwatte. Tini akatta wedella oosoꞌne Yihowara soqqantanno gede qajeelsate kaaꞌlitannoꞌnehu hiittoonniiti?

3. Yesuusi hawaariyaatesi jaallaꞌya yiinonsahu mayiraati?

³ Yesuusi baxillaanchohonna ammanamino jaalaati. (Yohaannisi 15:15 nabbawi. b) Biꞌree waro, roore wote mootichu borojjootisira giddiidi hedosinna godowisita fushshe dikulanno. Ikkollana, Yesuusi ammanantino hawaariyaatesira mootichano jaalano ikkinota leellishino. Isi insa ledo yanna sayisino, godowisita fushshe kulinonsa, qoleno insa wodaninsara noo hedo kultusi yannara macca wore macciishshino. (Marq. 6:30-32) Konni garinni baxillunni hasaawansa Yesuusinna hawaariyaatesi mereero muli jaaloomi heeꞌranno gedenna insa albillitte uyinanninsa loosira qixxaabbanno gede kaaꞌlitinonsa.

4. Annimmate woy amimmate silxaaneꞌneno agurtinikki oosoꞌnera jaalla ikka dandiitinannihu hiittoonniiti? (Umi misile lai.)

⁴ Lame ooso noosihu Mayikili togo yiino: “Ninke annuwunna amuuwu, oosonkera darawo ikka dandiineemmokkiha ikkirono, jaallansa kayinni ikka dandiineemmo.” Jaalla mitteenni yanna sayissanno. Oosoꞌne ledo roore yanna sayisate, looso loossinanni yanna woy wolere assitinanni yanna biddi assiꞌra dandiitinannironna teꞌee huuccatto assidhine hedde. Qolteno, jaalla mittu gari coyinni hagiidhitanno. Hakko daafira, wedellu oosoꞌne baxxannore kiꞌneno baxate sharramme; lawishshaho, insa doodhitanno muuziiqa, filme woy ispoorte baxate woꞌnaalle. Ixaaliyaho heedhannoti Ilaariya togo yitino: “Anniꞌyanna amaꞌya ani macciishsheemma muuziiqa macciishshitanno. Isinni anniꞌya lubbote jaalaꞌya ikkino; hakko daafira kuꞌla fokkinannire nafa isira hasaapha diwaajjeemma.” Wedella oosoꞌnera jaalla ikkitine ‘Yihowa ledo muli jaalooma’ kalaqidhanno gede kaaꞌlaꞌne, annimmate woy amimmate silxaane facci asse agura diꞌꞌikkitino. (Far. 25:14) Hatteentenni, hatto assaꞌne oosoꞌne baxxinannitanna ayirrissinannita leellishshanno; hattono oosoꞌne huxuxxi yitukki shiqqannore ikkitinanni. Hatto ikkiro, insa dhiwinonsare albinni roore kiꞌnera hasaaphitara dandiitanno.

5. Yesuusi rosaanosi Yihowara soqqamme afiꞌnanni hagiirre afidhanno gede kaaꞌlinonsahu hiittoonniiti?

⁵ Yesuusi muxxe rosaanosinna jaallasi Yihowara diinaggaambe soqqamme afiꞌnanni hagiirre afidhara halchino. Hakko daafira, isi rosaanosi ayyaanaamittete loosi batiꞌrinonsare ikkitara hasiꞌrino. Ee, Yesuusi rosaanosi diinaggaabbe manna rosaano assitanno gede jawaachishinonsa! Qoleno, loosinsa qinaawanno gede kaaꞌlansara qaale einonsa.—Mat. 28:19, 20.

6, 7. 6, 7. Annunna ama ayyaanaamittete coyibba oosonsara rosicho ikkitanno gede assansa baxillensa leellishshanno yineemmohu mayiraati?

⁶ Wedellu oosoꞌne ayyaanaamittetenni jawaattinore ikkitara hasidhinanniti egennantinote. Maganuno kiꞌne oosoꞌne “Yihowa seejjonninna biddishshinni” lossidhinara hasiꞌranno. (Efe. 6:4) Konni daafira, Maganu uyinoꞌneha konne loosu qeechaꞌne horoonsidhine oosoꞌne ganyitine qajeelse. Lawishshaho, oosoꞌnera rosu hasiisannota affinoonni daafiranna haarore rossara hasidhinanni daafira, rosu minira eessitinanninsa. Oosonsa baxanno anninna amano, oosonsa songote gambooshshiwanna wole ayyaanaamitte pirogiraamewa shiqqannote “Yihowa seejjonni” horo afidhanno gede assitanno. Maganittete rosi lowo geeshsha hasiisannoha ikkino daafira, oosoꞌne ayyaanaamittete coyibba baxxanno gedenna hayyo naaddannore ikkitanno gede assate woꞌnaaltinanni.  (Law. 24:14) Yesuusi rosaanosi kaaꞌlinonte gede, wedella oosoꞌne Maganu Qaale rosiisa baxxanno gedenna ganyite qanchu soqqansho fula rossanno gede assitine soqqanshote dancha guma afidhanno gede kaaꞌla dandiitinanni gara hedde.

⁷ Ayyaanaamittete coyibba agurrikki ganyine assa wedella oosora kaaꞌlitannohu hiittoonniiti? Wodiidi Afirikira heedhannoti Eriini togo yitino: “Wedellimmanke yannara Qullaawu Maxaafi xiinxallore, songote gambooshshire, hattono qanchu soqqanshore kayinsanni wote qununaꞌneemmo qoleno caaccaambeemmo. Mito wote maatete xiinxallonni gatate yine anfanni heeꞌnenni ataawe ikkannore assineemmo. Anninkenna amanke kayinni hexxo mudhe diagurino.” Ise ledde togo yitino: “Hakku qajeelshi mittu coyira hinko gaꞌmire cinca roseemma gede kaaꞌlinoe. Xa ayyaanaamittete rosichiꞌyara guficho ikkannori tuncu yiiero, dandaamie deerrinni rahe hakko rosichiwa higate halcho nooe. Anninkenna amanke ayyaanaamittete coyibba lashshi asse agurannore ikkoommero, xa tini halcho heedhannoeha dilawannohe. Insa hexxo mudhe aguroommero, xa gambooshshe hosa woy wole ayyaanaamittete coyibba facci asse agura roore shota ikkitannoe.”

8. (a) Yesuusi dhukisi deerru nooha ikkasi ammanannota leellishinohu hiittoonniiti? (b) Yesuusi shooshaqa ikkasi rosaanosira kaaꞌlitinohu hiittoonniiti?

⁸ Yesuusi guuta mancho ikkirono, dhukisi deerru nooha ikkinotanna Yihowa irkiꞌra hasiissannosita ammanino. (Yohaannisi 5:19 nabbawi. c) Yesuusi shooshaqa ikkasi rosaanosi uyitannosi ayirrinye xeissinoni? Dixeissino. Isinni, Yesuusi Yihowa addaxxi deerrinni, rosaanosi iso roore addaxxitinosi. Yannate gedensaanni, insano isi shooshanqe harunsitino.—Looso 3:12, 13, 16.

9. Shooshaqoota ikkitine maaro xaꞌmiꞌraꞌnenna dhukiꞌne deerra afiꞌrinota ammanaꞌne, wedella oosoꞌnera kaaꞌlitannohu hiittoonniiti?

⁹ Ninke Yesuusi gede guuta diꞌꞌikkinoommo, qoleno soꞌneemmoreeti. Hakko daafira, dhukiꞌne deerra afiꞌrinoha ikkinotanna soꞌroꞌne ammanne. (1 Yoh. 1:8) Loosino soꞌro ammananno loosiisaanchinna soꞌranno wote maarie yaannokki loosiisaanchi giddo kiꞌne roore ayirrissinannihu hiikkoyeti? Oosoꞌne loossinoonni soꞌrora maaro xaꞌmidhinanna macciishshitanno wote, kiꞌne albinni roore ayirrissaꞌnera dandiitanno. Qoleno, kiꞌne faale harunsite insano soꞌronsa ammana rossanno. Sase ooso ilte lossidhinoti Roozimeeri togo yitino: “Loonseemmo soꞌro ammananke, oosonke qarru tuncu yaannonsa wote giddonsata fushshite kultannonke gede assitino. Dhukinke deerra anfoommo daafira, oosonke qarru iillannonsa wote woyyino mala afidhanno gara rosiinsoommonsa. Insa kaaꞌlo hasidhanno wote, ayewoteno Qullaawu Maxaafi aana xintantino borro nabbabbanno gede kulleemmonsa, hattono ledonsa huuccatto assiꞌneemmo.”

10. Yesuusi rosaanosi hajaji yannara shooshanqesi leellishinohu hiittoonniiti?

¹⁰ Yesuusira harunsaanosi hajajate silxaane noosi. Ikkirono, isi shooshaqa ikkino daafira mitto coye asse yiino korkaatano kulinonsa. Lawishshaho, isi harunsaanosi balaxxe Maganu Mangistenna keeraanchimmasi hasidhanno gede kule calla diagurino; hatteentenni, “tenne coyibba baala uyinanniꞌnena” yiinonsa. Yesuusi yoo yaa agurre yiino korkaata kulanni togo yiino: “Yoo yinanniꞌnekki gede kiꞌneno yoo yaa agurre; korkaatuno, yitinoonni yoo kiꞌnerano qolle yinanniꞌne.”—Mat. 6:31–7:2.

11. Mini giddo higge fushshinanni wote woy mitto coye assinanni wote wedella oosora korkaata kula hayyo ikkitinohu mayiraati?

¹¹ Hasiisanno wote, mitte higge fushshitinoonnihu woy mitto coye doortinoonnihu mayiraatiro wedella oosoꞌnera kulle. Wedellichu beettiꞌne hedoꞌne maatiro huwatiro, roore woꞌmu wodaninni hajajamara dandaanno. Shoole ooso ile  lossiꞌrinohu Baarii togo yiino: “Mitto coye doodhitinoonni korkaata wedella oosora kultinanniha ikkiro, insa mitto coye assitinannihu silxaane nooꞌnehura calla woy muddantine ikkinokkita huwattanno daafira addaxxitannoꞌne.” Qoleno, mittu wedellichi xaate qaaqqo ikkinokkitanna ‘hedate dandoosi’ horoonsiꞌranni gikki yaate widira hige haꞌranni noota deꞌinoonte. (Rom. 12:1) Baarii togo yiino: “Wedella ooso muddama agurte korkaatu noorenna gara ikkinore doodhitanno gede rosiisa hasiissanno.” (Far. 119:34) Mitto coye doortinoonni korkaata shooshanqetenni kultinanniha ikkiro, wedellichu beettiꞌne gikki yaanni noota ammantinannita huwatanno; qoleno isi umisi mitto coye doodhanno wote ‘hedate dandoosi’ horoonsiꞌra rosanno.

12. Yesuusi wodancha noosiha ikkasi Pheexiroosi kaaꞌlanno gede assitinosihu hiittoonniiti?

¹² Yesuusi wodancha noosi daafira rosaanosira hasiisannore huwatino. Lawishshaho, Yesuusi reyannota rosaanosira kuli yannara, hawaariya Pheexiroosi isi umisira qahannokki gede kulinosihu dancha hedonni ikkinoti egennantinote. Ikkollana, Yesuusi Pheexiroosi coyiꞌrinori gara ikkitinokki hedo noosita leellishannota afino. Yesuusi Pheexiroosinna wole rosaanosi kaaꞌlate amaale uyino, Yihowa fajjo assantenni meessi lubbo gatisiꞌrate woꞌnaala gara ikkitinokkita xawisino, hattono meessi horo facci assine agura abbitanno atoote kulino. (Mat. 16:21-27) Pheexiroosi tennenni dancha roso rosino.—1 Phe. 2:20, 21.

13, 14. (a) Wedellichu beettiꞌne ammana shoshshoggitinota leellishannori maa ikkara dandaanno? (b) Wodancha wedellichu woy wedellitte beettoꞌne noo gara huwatatenna irkisate kaaꞌlitannoꞌnehu hiittoonniiti?

¹³ Wedellichu beettiꞌnera mayi kaaꞌlo hasiissinoro huwatate kaaꞌlannoꞌne gede Yihowa huuccidhe. (Far. 32:8) Lawishshaho, beettiꞌne ammana shoshshoggitinota leellishanno malaati maa ikkara dandaanno? Miteekke bashsho gede ikke hagiidhannokkiha, ammanate roduuwanke bushiisha woy giddiidisi hedo maaxiꞌra hanafinoha ikkara dandaanno. Muddantine, hatto ikka hanafinohu kabbaade cubbo loosanni lamu gari heeshsho heeꞌranni noohuraati yitine heddinoonte. d Kayinni, togoo malaatta lashshi assitineno agurtinoonte, woy beettiꞌne mannunniwa gambo giwinohu lophanni haꞌranni noo daafiraatilla yitine sammi yitinoonte.

¹⁴ Yesuusi gede kiꞌneno wedellicha beettoꞌne awu afiinninna ayirrinyunni mite xaꞌmo xaꞌme. Baletenni  waa muddamme fushshinanni wote gamu wayi duꞌname baꞌꞌannonte gede, wedella oosoꞌne giddetenni hasaabbanno gede assate woꞌnaaltinanniha ikkiro woy cinca hoogginiro hedonsa afa didandiitinanni. (Lawishsha 20:5 nabbawi. e) Aleenni qummi assiniti Ilaariya togo yitino: “Wedellitte noomma waro, halaalu giddo heeꞌratenna ledoꞌya rossanno ooso ledo roore yanna sayisate giddo hiikkonne doodheemmaro shetumma. Wodaniꞌya giddo nooti tini sharro hagiirriꞌya baꞌꞌanno gede assitino; anniꞌyanna amaꞌya tenne huwati. Mitto hashsha, insa hagiirriꞌya bashshohu gede ikkinokkita huwatinota sununni asse kulie; hakkiinni qarra ikkinoeri maatiro xaꞌmie. Anino hedummakki hindiiddo qaxa asse wiꞌlumma, ma ikkoommaro kulummansa, hattono kaaꞌlo xaꞌmiꞌrumma. Hakkiinni insa hanqafeꞌꞌe, noomma gara huwatinota kulie, qoleno kaaꞌlineemmohe yiie.” Ilaariya anninna ama ise songote giddo dancha jaalooma kalaqidhanno gede bayichonko kaaꞌla hanafino.

15. Yesuusi wodancha noosita leellishino gara xawisi.

¹⁵ Qoleno, Yesuusi rosaanosira mayi kaaꞌlo hasiissannonsaro calla ikkikkinni dancha akattansa huwate wodancha noosita leellishino. Lawishshaho, Naatinaeeli yinanni manchi Yesuusi Naazireetetenni dayinota macciishshiti, “Naazireetetenni danchuri daannoni?” yiino. (Yoh. 1:46) Ati hakkawaro hakko heedhe tenne macciishshoottoro Naatinaeeli hiittoo manchooti yaatto? Soꞌro xinqisiisiꞌranno manchooti? Manna beebba giwannoho? Ammana noosikki manchooti? Yesuusi wodancha horoonsiꞌre Naatinaeeli giddo nooha dancha akata huwatino. Yesuusi isi, “dogate yinannire egenninokkiha addunniha Isiraeelete mancho” ikkinota coyiꞌrino. (Yoh. 1:47) Yesuusi mannu wodanira noore afa dandaanno; qoleno hattee dandoosi mannu giddo nooha dancha akata laꞌꞌate horoonsiꞌrino.

16. Wedella oosoꞌne dancha akattansa lossidhanno gede kaaꞌla dandiitinannihu ma garinniiti?

¹⁶ Kiꞌne mannu wodanira noore afa didandiitinanni; ikkollana, Maganu kaaꞌlonni wodanchitinannire ikka dandiitinanni. Tenne dandooꞌne wedella oosoꞌneha dancha akata huwatate horoonsidhe. “Qarrisanno manchooti” yaamama baxannohu dino. Wodaniꞌnenni woy afuunni beettoꞌne, “amalaamo beettooti” woy “shuggurritte beettooti” yitinoonte. Wedellichu beettiꞌne woyyeessiꞌra hasiissannosiri nooha ikkiro nafa, dancha akatta noositanna gara ikkinore assa hasiꞌrannota affinoonnita kullesi. Woyyaawate assinore huwattine galattesi. Dandaamannoha ikkiro loosu qeecha leddine uyitine dancha akattasi lossiꞌranno gede kaaꞌlesi. Yesuusi rosaanosira hatto assino. Isi Naatinaeeli (wolu suꞌmisi Bertelomewosiiti) ledo xaadihunni mittu dirinna daratu gedensaanni, iso hawaariyaaticha asse doorinosi; Naatinaeelino jawaata Kiristaancho ikkino. (Luq. 6:13, 14; Looso 1:13, 14) Wedellicha beettoꞌne galataꞌnenna jawaachishaꞌne, mittoreno dancha gede asse loose diafeemmo yee heda agure, Yihowara soqqama dandaannoha ikkado Kiristaancho ikkannota hedanno gede assitannosi.

17, 18. Oosoꞌne Yihowara soqqantanno gede kaaꞌlaꞌne agura hoogaꞌne mayi guma abbitara dandiitanno?

¹⁷ Ooso lossidhinanni wote mite yannara, lowo Kiristaanira ayyaanaamittete anna ikkinohura hawaariya Phaawuloosira macciishshantino hedo macciishshantaꞌnera dandiitanno. Isi Qorontoosi heedhannota ayyaanaamittete oososi ‘lubbora baxanno’ daafira ‘wodanisi baasa xissiisiꞌrino hattono yaadino.’ (2 Qor. 2:4; 1 Qor. 4:15) Lame labballonna mitte meyaata ile lossiꞌrinohu Vikitoori togo yiino: “Wedellimmate yanna shota diꞌꞌikkitino. Ikkirono, qarra ikkinonke coyinni hagiidhinoommo yanna roortanno. Yihowa kaaꞌlinonke daafira oosonkera muli jaalla ikka dandiinoommo.”

¹⁸ Oosoꞌne Yihowara soqqantanno gede hexxo mudhitinikki qajeelse. Oosoꞌne lubbora baxxinannita leellishshinanni wote, insa halaale uminsaha assidhanna hattono ‘halaalu giddo millissanno’ ooso ikkitanna laꞌine baasa hagiidhitinara halchineemmo.—3 Yoh. 4.