TAMY safà nanorata ty Baiboly voalohany, le hita im-70 mahery tao, ty safà hebreo hoe “Sheôl” noho ty safà grika hoe “Haides”, mitovy dika aminy. Samby mifandramby amy ty fahafatesa safà roe reo. Adika hoe “fiainan-tsi-hita” na “lolo” safà reo, amy fandikan-teny ty Baiboly sisany. Hohenteantsika amy andinin-teny samby hafa ty dika safà reo.

Hoy ty Mpitoriteny 9:10: “Tsy misy asa, na hevitsy, na fahaiza, na fahendrea, amy Lolo [Sheôl] handehananao ao.” Midika va zay hoe mety ho lolo raiky, nandevenantsika ty longontsika raiky nimaty Sheôl io? Aha. Hafa ty safà hebreo noho grika ivolàna ty Baiboly ty lolo manahaky zay, fa tsy Sheôl na Haides. (Genesisy 23:7-9; Matio 28:1) Tsy Sheôl koa ty fikaiha ty Baiboly ty lolo andevena olo maromaro, ohatsy hoe lolon-draza.—Genesisy 49:30, 31.

Ka ino ty dika ty hoe “Sheôl”? Laha hentea ty Baiboly, le misy dikany lalidaliky mandilatsy ty lolo ilevenan’olo maromaro ty hoe “Sheôl” noho “Haides.” Mivola, ohatsy, ty Isaia 5:14 fa ‘mitanatana marè ty vava’ ty Sheôl. Manaly tsy mety vintsy raha io, ndre fa maro ty maty nateliny. (Ohabolana 30:15, 16) Mety feno ty pilasy fandevena ty maty, fa ‘ty lolo [Sheôl], tsy mety vintsy’ (Ohabolana 27:20) Midika zay, fa tsy mety feno Sheôl io. Hita baka amy zay, fa tsy pilasy ara-bakiteny voafaritsy soa ty Sheôl na Haides, fa pilasy an’ohatsy misy ty ankamaroan’olo miroro amy fahafatesa ao.

Hihamazava soa amintsika ty dika ty hoe “Sheôl” noho “Haides”, lafa mandiniky ty raha volany ty Baiboly mikasiky ty fameloma ty maty tsika. Hita ao fa mbo hovelomy ndraiky ty olo fa nimaty amy Sheôl noho Haides ao. * (Joba 14:13; Asan’ny Apostoly 2:31, Apokalypsy 20:13, fanamariha ambany pejy) Hita ao koa, fa tsy ze nanompo Jehovah avao  ro amy Sheôl na Haides ao, fa misy olo maro tsy nanompo azy koa. (Genesisy 37:35; Salamo 55:15) Zay mahavy ty Baiboly hivola hoe “hisy fameloma ty marina noho ty tsy marina.”—Asan’ny Apostoly 24:15.