Hanenty ty anatiny ao

Ho amy loha hevitsy any

Fanontaneani-Mpamaky

Fanontaneani-Mpamaky

Mivola ty Levitikosy 19:16 hoe: “Ka mitsanga handatsaky ty lioni-namanao.” Ino ty dikani-didy io, le ino ty ianarantsika baka amy zay?

Nampirisiky ty Israelita mba ho masy Jehovah. Mba hanampea an-drozy amy zay, le hoy ty asany: “Ka mandehandeha manasara raha raty olo amy firenenanao eo. Ka mitsanga handatsaky ty lioni-namanao. Zaho ro Jehovah.”​—Lev. 19:2, 16.

Mampiboaky soa ty safà hebreo tam-boalohany any ty hoe “ka mitsanga handatsaky ty lioni-namanao.” Fe ino ty dikani-raha io? Ty safà hebreo nadika hoe mitsanga handatsaky ty lioni-namanao, le midika ara-bakiteny hoe “mitsanga hanohitsy ty lioni-namanao.” Ka ino zany ty dikani-hoe “mitsanga hanohitsy”? Ho zao ty volanini-boky raiky manazava ty Levitikosy: “Sarotsy azo ty hevitsy teany horesahy amy safà hebreo io, satria tsy tena mazava ty dikany. Laha adika ara-bakiteny ie le midika hoe ‘mitsanga marìny eo.’ ”

Ampifandrambesini-manam-pahaiza sisany amy andinin-teny aloha eo safà reo. Mivola ty andininy faha-15 hoe: “Ka manao ty tsy rariny lafa mitsara. Ka manoha ty mahantra satria hoe mahantra ie, fe ka iangara koa ty mpanarivo. Tokony hanao ty rariny iha lafa mitsara ty namanao.” (Lev. 19:15) Ino zany ty dikani-hoe “mitsanga hanohitsy” amy andininy faha-16 eo io, laha hentea hevitsini-manam-pahaiza reo? Mety hidika raha io hoe tsy tokony hanao tsy rariny ty Israelita lafa mitsara, na amy resaky varotsy zay, na amy fifandrambesa amy fianakavia. Tsy tokony hamitapitaky koa rozy mba hahasoa an-drozy. Marina fa tsy tokony hanao ani-raha reo tsika, fe soa laha azontsika soa fehezanteny amy andininy faha-​16 io.

Henteo moa ty fanombohani-andininy io. Nandidy ty vahoakiny Ndranahary mba tsy handehandeha hanasara raha raty olo. Marina fa lafa mitsikotsiko olo ty olo raiky, le miteraky problemo raha zay. Fe mbo raty mandilatsy ani-zay koa laha misy olo manasara raha raty olo. (Ohab. 10:19; Mpito. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Jak. 3:6) Matetiky ty olo mpanarasara ro mivola raha diso mba hanimbà ty lazan’olo. Mety hijoro vavolombelo mavandy mihintsy aza ie ndre mety hahavoan-doza an’olo iny raha zay. Manahaky ani-zay ty nahazo ani-Nabota. Nasaran’olo raha raty ie ka nitorahy vato le nimaty. (1 Mpanj. 21:8-13) Zay zany raha volanini-tampany faharoe amy Levitikosy 19:16 io hoe lafa manasara raha raty olo ty olo raiky, le mety ‘hitsanga hanohitsy ty lioni-namany’ ka hahafaty azy.

Ty fankalaina koa ro mety hahavy olo raiky hanasara raha raty olo. Fe mivola ty 1 Jaona 3:15 hoe: “Ze olo malay ty rahalahiny le mpamono olo, sady fa hainareo fa tsy misy mpamono olo mana fiaina zisiky farany mipetraky aminy ao.” Soa ho hay fa lafa baka nivola Ndranahary hoe: “Ka mitsanga handatsaky ty lioni-namanao”, le mbo nivola ndraiky ie hoe: “Ka malay ty rahalahinao am-ponao ao.”​—Lev. 19:17.

Hita baka amy zay fa tena fampitandrema bevata ho ahi-ty Kristiana ty raha volanini-​Levitikosy 19:16. Tsy maintsy miamby soa tsika mba tsy hieritseritsy raha raty mikasiky ty hafa noho hanasara raha raty an-drozy. Zao zany ie laha avanta: “Mitsanga hanohitsy” ty olo raiky tsika laha tsy tea azy na mialona azy ka manasara raha raty azy. Mety hahavy antsika halay azy raha zay, na mety ho hita baka amy zay hoe fa malay azy tsika. Tsy tokony hanao ani-zay mihintsy ty Kristiana.​—Mat. 12:36, 37.