Hanenty ty anatiny ao

Ho amy loha hevitsy any

Fa Nihainao Va?

Fa Nihainao Va?

Namboaran’olo laka va ty bobòky tamy androni-Baiboly?

Bobòky

MARO ty olo mahay hoe fa fampiasan’olo ta Ejipta any ty bobòky taloha mba hanamboara taratasy hanorata. Nimpanoratsy amy bobòky koa ty olo ta Gresy noho ta Roma any. * Fe tsy de hain’olo henanizao hoe tsy fanorata avao ty bobòky tamy zay fa famboara laka na botry koa.

Sarini-laka bobòky roe nihita tanaty loloni-Ejipsianina reo

Nivola Isaia mpaminany 2 500 tao lasa tany hoe naniraky olo nitsaky riaky noho ‘nandeha laka bobòky’ ty olo “tamy faritsini-vavaranoni-Etiopỳ any.” Nivola koa Jeremia mpaminany tafara atoy hoe lafa handrava ani-Babylona ty Medianina noho ty Persianina, le horoan-drozy ty “laka bobòky” ananani-Babylonianina reo soa rozy tsy afaky hilay.​—Isaia 18:1, 2; Jer. 51:32.

Baka amy fanahy masi-Ndranahary ty Baiboly, ka tsy tseriky ty mpianatsy Baiboly laha mahita porofo mpikaroky reo hoe nifanamboara laka noho botry vatany ty bobòky tamy androni-Baiboly. (2 Tim. 3:16) Ka ino ty raha nihitan-drozy? Nahita porofo feno tsipiriany mikasiky famboara botry amy bobòky mpikaroky reo.

MANAO AKORY TY FANAMBOARA LAKA BOBÒKY?

Nasiani-Ejipsianina reo sary ty lolon-drozy. Ao, ohatsy, ty sarisary le ao koa ty sary nifandrahy tamy rindry rey. Mamory bobòky ty olo sisany amy sary rey le bakeo manamboatsy laka. Tampahini-lahilahy rey tahoni-bobòky rey, bakeo afehin-drozy maromaro miaraky, le rey amy zay koa arafitsin-drozy. Telozoro ty tahoni-bobòky. Ka lafa somary didiry ty fehy azy, le lasa mahery raha rey sady matanjaky. Nivola boky mikasiky tantarani-Ejipta zay hoe mahatratsy zisiky amy 17 mety (17 m) ty halavani-botry namboary tamy bobòky rey. Malalaky soa koa raha rey ka tendriky fivè 10 na 12 ty ilany raiky aminy.

Sary nifandrahy tamy rindrini-Ejipsianina, mampiseho olo manamboatsy laka bobòky

MANINO RO BOBÒKY TY NANAMBOARAN-DROZY LAKA?

Tsy sarotsy hita bobòky rey satria nifeno azy ty mbatsonini-Vavaranoni-Neily mbeny. Tsy zay avao fa mora amboary koa raha rey. Tena teani-mpaminta noho mpihaza rey raha io ka ndre fa nanamboatsy botry be noho sambo tamy hazo aza ty olo, le mbo naleon-drozy avao laka bobòky noho botrin-drozy rey.

Nampiasa laka bobòky avao ty olo tanatini-tao maro. Nisy mpanoratsy grika mana anara Plutarque zay tamy androni-apostoly rey. Nivola ie hoe mbo nampiasa laka bobòky ty olo tamy androny.

^ feh. 3 Amy ranovory noho amy vavarano somary kalma rey ty fitirinani-bobòky. Mety ho avy zisiky 5 mety (5 m) eo ty haabony, le mety hahatratsy 15 santimety (15 sm) ty habeni-fotony.