Hanenty ty anatiny ao

Ho amy loha hevitsy any

TANTARAM-PIAINA

“Maro ty Raha Nianarako Baka amy ty Olo Manodidy Ahy!”

“Maro ty Raha Nianarako Baka amy ty Olo Manodidy Ahy!”

HALY ty andro tamy zay, le naìky biby ty tamy vohitsini-Alzerỳ eny. Nitoby teny ty tafiky fransè. Zaho amin’io maramila niaraky tamin-drozy. Vomaiky nihamafy ty aly tamy zay. Tambalikini-gony feno fasy rezay tao aho, rekitsy basy an-tana. Zaho raiky avao amin’io ro niamby teo. Tampotampoky teo aho naharè raha mikoratsakoratsaky, atao raha misy olo mamonjy ahy. Nangitikitiky biby aho! Zaho amin’io mbo mpamaraky ka tsy ta ho maty sady tsy ta hamono olo. Farany aho nikoikoiky nila fanampea tamy Ndranahary.

Nanova ty fiainako raha nampatahotsy iny, satria nanomboky teo aho vo niezaky hahay a Ndranahary. Fe alohani-hiresahako ty raha niseho tafaran’iny, ndao tse hotantaraniko aminareo ty raha niainako tamy mbo nikely, raha nahavy ahy ta hianatsy mikasiky a Ndranahary.

TY RAHA NIANARAKO BAKA AMY BABAKO

Teraky tamy 1937 aho, tamy tanà kelikely amy tampany avaratsini-Fransy any zay. Guesnain ty anarany. Nanahaky ani-babako aho. Mpihaly arintany ie, le nihitako tamy ty raha nataony hoe tena ilà ty miasa mafy. Olo nalay tsy rariny koa ie. Avy le ta hanao raha ie lafa nihitany hoe tsy voakarakara soa mpiasa rey sady mikai-doza iaby ty asa ampanaovy an-drozy. Nilitsy mambra amy fikambana miaro ty zoni-mpihaly arintany rey mihintsy ie, le nanao grevy iaby. Tsy zakany koa ty nahita ty fiatsarambelahini-mpitariky fivavaha tan-tanà eo. Niada ty ankamaroan-drozy fe le mbo nitaky drala noho hany amy mpiasa fa sahira reo. Tena nihalany ty fandaisam-batani-mpitariky fivavaha reo, ka tsy nampianariny mikasiky fivavaha mihintsy aho. Tsy niresaky mikasiky a Ndranahary mihintsy zany zahay.

Nanjary nalay tsy rariny koa aho lafa nibebe. Matetiky ty olo a Fransy any malay olo vahiny. Tsy rariny zay amiko. Nihisa laboly niaraky amin’ajà vahiny rey aho le niteako ty niarakaraky tamin-drozy. Sady reniko koa moa olo Polonè fa tsy Fransè. Nainako hiaraky hipetraky ty olo samby hafa karaza, le milongo soa noho tsy mifanavakavaky.

NANOMBOKY NIERITSERITSY MIKASIKY TY FIAINA AHO

Tamy zaho mbo nimaramila

Nivoakaiky hanao maramila aho tamy 1957. Zay nahavy ani-tantarako tam-boalohany teroy iny, tamy vohitsini-Alzerỳ any tamy andro haly iny, kanao zaho nikoikoiky nila fanampea tamy Ndranahary iny. Kay hondy tsy maramila fahavalo nikarafokarafoky iny io fa boriky! Zay aho vo nihetra! Nampandiniky ahy iaby raha rey. Lasa nieritseritsy laliky mikasiky ty fiaina aho. Ino, hoasako, ty antony nampisy antsika? Mba midary antsika va Ndranahary? Mba hisy avao va ty fiadana?

Nifankahita tamy Vavolombeloni-Jehovah zay aho tafaran’iny, lafa nisafo an-dry babako noho neniko. Nameany Baiboly fandikan-teny Katolika amy safà fransè zay aho, le nivakiko raha iny lafa zaho niavy tan’Alzerỳ any. Nampieritseritsy ahy ty raha nivakiko lafa tamy Apokalypsy 21:3, 4 ao. Ho zao ty volaniny: “Amin’olombelo eo ty tranolai-Ndranahary ... Le hofafàny ty ranomaso iaby amy ty mason-drozy, ka tsy hisy fahafatesa sasy, sady tsy hisy sasy ty alahelo, na ty fitaraina, na ty raha mahararirary.” * Sambako vo nahita raha manahaky an’io. Nieritseritsy amy zay aho hoe mba ho tanteraky avao va raha volaniny eo reo. Tsy nisy raha nihaiko mikasiky a Ndranahary noho Baiboly zao tamy zay.

Lafa nitampitsy ty fotoa nanaovako maramila tamy 1959, le nifankahita tamy François aho. Vavolombeloni-Jehovah ie ka nampianatsy ahy raha maro baka amy Baiboly ao. Natorony ahy tamy Baiboly ao, ohatsy, hoe Jehovah ty anara-Ndranahary. (Sal. 83:18) Nihazavaniny koa fa hampanjaka ty rariny an-tany etoy Jehovah, hanova ani-tany toy ho paradisa, le hanatanteraky ani-safà amy Apokalypsy 21:3, 4 ao rey.

Hitako hoe tena marina fampianara rey sady nidosiky ty foko ka nanjary neloky tamy mpitariky fivavaha rey aho. Le nainako rozy ho nanjekenako satria nampianatsy raha tsy amy Baiboly ao! Tsy rariny zao hoasako. Farany aho ta ho nanao manahaky nataoni-babako rey. Tsy nahaliny iaby aho fa ta ho nanao raha malaky!

Nanampy ahy ho kalma avao François miaraky amy namako Vavolombeloni-Jehovah rey. Nihazavanin-drozy fa tsy tokony hitsaratsara olo ty Kristiana fa tokony hanampy olo ka hanambara ty vaovao soani-Fanjakà-Ndranahary. Zay ty asa nataoni-Jesosy, le mbo zay avao koa ro nampanaoviny ty mpanori-dia azy. (Mat. 24:14; Lioka 4:43) Tsy maintsy nianatsy ho soa fanahy noho hahay handanjalanja koa aho lafa miresaky amin’olo, ndre ino ino raha inoany. Mivola ty Baiboly hoe: “Tsy tokony hialy ty mpanomponi-Tompo, fa halemy fanahy amin’olo iaby.”​—2 Tim. 2:24.

Niezaky niova aho, le natao batisa tamy fivoriambeni-faritsy tamy 1959. Lasa Vavolombeloni-Jehovah aho. Nahita ranabavy tanora soasoa zay aho tamy zay. Angèle ty anarany. Nitsiditsidiky matetiky tamy fiangona nisy azy any aho, le nifanambaly zahay tamy 1960. Soa avao aho fa nahita azy. Tena valy soa ie sady kadò tena lafovily nameani-Jehovah.​—Ohab. 19:14.

Tamy mariazinay

NIANA-DRAHA BAKA AMY LAHILAHY HENDRY NOHO MANA TRAIKEFA AHO

Niana-draha maro baka amy rahalahy hendry noho mana traikefa aho tanatini-tao maro. Nianarako hoe tena ilà ty miambany laha teantsika ty hahavita ty fanendrea antsika, ndre sarotsy manao akory aza. Ilà koa ty manoriky ani-raha volanini-​Ohabolana 15:22 toy: “Tsy tanteraky ty raha tean-tena hatao laha tsy misy fifampiresaha, fe tanteraky ie laha maro ty mpanoro hevitsy.”

Nanao ty asani-faritsy ta Fransy, 1965

Tena nila nanoriky ani-torohevitsy io aho tamy 1964. Nanomboky nanao ty asani-faritsy aho tamy tao io, le nitsidiky fiangona mba hampahery ty mpiara-manompo noho hanampy an-drozy hifandramby soa amy Jehovah. Fe vo ni-27 tao aho tamy zay ka mbo tsy niampy traikefa, le tsy nety soa ty raha nataoko. Fe nandrambesako fianara raha rey. Fa ty tena hitako hoe nanampy ahy, “mpanoro hevitsy” fa zatsy noho nana traikefa rey.

Tiaroko avao tamy zaho vo nivoatendry mpiandraikitsini-faritsy zay. Baka nitsidiky fiangona raiky ta Paris ao aho amin’io, le nisy rahalahy matotsy zay nangataky hiresaky amiko mitoka. “Ndao”, hoasako.

Hoy ty asany: “Nao tse Louis, laha misy dokotera mamonjy trano raiky, olo manao akory ro tena anton-diany any?”

“Olo marary”, hoasako.

Bakeo nivola ie hoe: “Zay mihintsy. Fe atao raha olo fa mifandramby soa amy Jehovah rey ro tena niarahanao. Nandany fotoa niaraky tamy mpiandraikitsy amy fiangona eo reo, ohatsy, iha kanefa amy fiangona eto maro rahalahy noho anabavy vaovao, kivy, na saro-kenatsy. Tena hampahery an-drozy zao iha laha mba manoka fotoa hiaraha amin-drozy, ndre atao hoe mihina amin-drozy any avao aza.”

Tena tsy ho halinoko mihintsy torohevitsy soa nameany iny. Hita hoe teany vatany ty aondrini-Jehovah. Nidosiky ty foko raha zay. Ka ndre nisarotsy amiko aza ty nieky hoe tsy nety raha nataoko iny, le avy le norihiko raha nivolaniny iny. Soa avao Jehovah fa nanome rahalahy manahaky ani-rey.

Tamy 1969 noho 1973, le nivoatendry ho mpiandraikitsini-Sampan-draharaha Mikarakara Hany tamy fivoriambe iraisam-pirenena roe natao ta Colombes, a Paris any aho. Tamy fivoriambe tamy 1973 iny, le nila nikarakara hany ho an’olo 60 000 eo ho eo zahay sanandro, tanatini-limy andro. Tena niasa loha aho! Fe ino ty nanampy ahy? Mbo torohevitsy amy Ohabolana 15:22 ao iny ndraiky, hoe mila mpanoro hevitsy. Nangataky fanampea tamy rahalahy mana traikefa amy fikarakarà hany amy zay aho. Ty sisany amin-drozy mpamarotsy hena, mpamboly legimy, mpiketriky, noho mpivily enta. Nivitanay avao asa iny ndre nisarotsy aza.

Nivoakaiky hanompo amy Betelani-Fransy zahay morovaly tamy 1973. Tena nisarotsy koa aloha ty asa nanendrea ahy voalohany tao. Tsy maintsy nila fomba handefasa boky noho gazety ho ani-rahalahintsika a Cameroun any aho. Nivoarara amin’io ty asantsika tany liany tamy 1970 zisiky 1993. Niasa ndraiky ty lohako. Mety naharaky ani-zay vasa rahalahy mpiandraikitsini-sampana ta Fransy ao iny, ka nampahereziny aho. Hoy ty asany: “Tena mila hany ara-panahy rahalahintsika a Cameroun any reo. Ndao ho fahanantsika rozy!” Le zay vatany ty nataonay.

Fivoria manoka ta Nizeria, niaraky tamy Vavolombelo baka a Cameroun, 1973

Nanao voaiazy imaro mbamy tanà marìny ani-Cameroun rey aho mba hifankahità amy anti-panahy any rey. Tena nibe herim-po rahalahy reo sady hendry. Nampean-drozy aho hahita fomba handefasa boky noho gazety, amy zay mahazo hany ara-panahy tsy tampaky rahalahy a Cameroun any reo. Nitahini-Jehovah ty ezaky nataonay, ka tanatini-20 tao eo, le tsy nisy fotoa hoe tsy nahazo Tilikambo Fiambena noho Fanompoantsika Fanjakà Iny sambola ty vahoakiny tany. Fanompoantsika Fanjakà Iny moa ty anarani-fitaova fampiasà tamy fivoria andavanandro tamy zay.

Zahay amy Angèle mbo nitsidiky ani-Nizeria, niaraky tamy mpiandraikitsini-faritsy hafa baka a Cameroun any noho ty valin-drozy, 1977

NIANA-DRAHA BAKA AMY VALIKO AHO

Liany nahitako ani-Angèle voalohany, le fa niambiko hoe nifandramby soa tamy Jehovah ie. Vomaiky nihitako raha zay lafa nifanambaly zahay. Nangatahiny hivavaky mikasiky anay, ohatsy, aho tamy harivani-mariazinay iny. Mba resaho amy Jehovah hoasany hoe tena teantsika ty hiaraky hanompo azy amy ty fara herintsika. Nivaleani-Jehovah vavaky iny.

Nampeani-Angèle koa aho mba hatòky tanteraky ani-Jehovah. Lafa nivoakaiky hanompo amy Betela, ohatsy, zahay tamy 1973, le tsy nazoto tse aho satria teako ty nanao ty asani-faritsy. Fe nampitiarovini-Angèle ahy hoe fa natokanay ho ani-Jehovah ty fiainanay, ka ndre ino ino ampanaovini-fandaminany anay le tokony haneky zahay. (Heb. 13:17) Hitako hoe tena marina raha nivolaniny zay! Farany zahay nandeha amy Betela any avao. Tena tea ani-Jehovah valiko sady hendry noho mahay mandanjalanja. Nanampy anay hifandramby soa noho nanampy anay hahay hanapa-kevitsy toetsiny reo tanatini-tao maro niarahanay zay.

Zahay amy Angèle anatini-lakoroni-Betela, a Fransy

Fa mihabe zahay henanizao, fe mbo tsy miova avao Angèle fa mbo manoha ahy. Tokony hanatriky sekoly ara-baiboly, ohatsy, zahay fe tsy maintsy niezaky tse mba hahay anglè soa, satria amy safà anglè ty ankamaroani-sekoly rey. Nifindra amy fiangona mampiasa safà anglè amy zay zahay ndre fa ho 70 tao tamy zay. Zaho moa anatini-Komitini-Sampani-Fransy, ka sarotsy amiko ty hahita fotoa hianara safà hafa. Fe nifanampy avao zahay amy Angèle. Fa 80 tao zahay zao fe mbo miaraky manoma fivoria amy safà anglè noho fransè. Manao ze azonay atao avao koa zahay mba hivory noho hanompo miaraky amy fiangonanay. Tsy nisera ezaky nataonay hianara Anglè iny satria nitahy anay Jehovah.

Tamy 2017, ohatsy, zahay amy Angèle nahazo fanasà hanatriky ty Sekoly ho ani-Komitini-Sampana noho ty Valiny, natao tamy Foibem-pampianarani-Tilikambo Fiambena, a Patterson, a Etazinỳ any.

Mpampianatsy Be Voninahitsy vatany Jehovah. (Isaia 30:20) Tsy mahatseriky zany laha mahazo fampianara farani-ze soa ty mpanompony, ndre antitsy ndre tanora! (Deot. 4:5-8) Tena soa laha mijanjy ani-Jehovah ty tanora no sady mijanjy ty rahalahy noho anabavy fa mana traikefa. Laha manao ani-zay ie, le hahay handramby fanapahan-kevitsy sady tsy hivaliky amy Jehovah mihintsy. Zay mihintsy resahini-​Ohabolana 9:9 toy: “Ampianaro ty hendry, le vomaiky ho hendry ie. Ampianaro ty olo marina, le hitombo ty raha hainy.”

Misy fotoa aho mbo mieritseritsy ani-haly nampangitikitiky ahy tamy vohitsini-Alzerỳ any iny, ndre fa 60 tao lasa zay. Tsy nihaiko tamin’iny hoe ho sambatsy manao ho zao aho. Maro ty raha nianarako baka amy ty olo manodidy ahy! Nataoni-Jehovah sambatsy noho afa-po zahay amy Angèle. Tapa-kevitsy zahay hoe haneky hampianarini-Babantsika an-danitsy any iny avao sady hiana-draha baka amy rahalahy noho anabavy fa mana traikefa noho tea ani-Jehovah rey.

^ feh. 11 Ny Soratra Masina Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao.