Hanenty ty anatiny ao

Talily Mikasiky Fivoria Fatao Santao

“Le Vatany Hanàna ty Boky Ndranahary”

Talily Mikasiky Fivoria Fatao Santao

Olo 1413676 tamy firenena 31 ro nanatriky ty fivoria faha-129 natao ty fikambana Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, tamy 5 noho 6 Oktobra 2013. Ty sisany nanatriky mivanta tamy Efitrano Fivoriambe ty Vavolombelo Jehovah a New Jersey, a Etazonia any, ty ilany nanaraky tamy video nampiasà Internet.

Guy Pierce, anaty ty Filan-kevi-pitantana ty Vavolombelo Jehovah, ro mpanolotsy fandahara. Fa tsy lininolo marè ty hitohiza raha iny satria nampitamà ie hoe amy fivoria io le hisy fanontanea bevata mifandramby amy Baiboly hovalea, hisy fahamarina hohazavany soa, noho hisy sakafo ara-panahy hamea “amy fotoa mety.”​—Matio 24:45; Ohabolana 4:18.

“Fampisehoan-draha Manome Voninahitsy Jehovah.”

Misy pilasy raiky vaovao fampisehoan-draha manday ty lohateny hoe “Ty Baiboly noho ty Anara Ndranahary” amy Foibe a Brooklyn, Etazonia any, le nanazava ty mikasikasiky raha io Mark Sanderson, anaty ty Filan-kevi-pitantana. Aseho soa ao fa tokony ho hita amy Soratsy Hebreo noho Soratsy Grika Kristiana ty anara Ndranahary. Hita ao ty Baiboly fa ela maro noho dika mitovy amy Baiboly hajary fa ela sisany voho ty pejy ty Baiboly fa tamy tao 500-1500 mbany.

Anaty ty raha miavaky aseho ao ty pejy maromaro baka amy Baiboly nadika William Tyndale tamy taon-jato faha-16. Ie ro voalohany nandika ty anara Ndranahary tamy safà anglisy. Miavaky manahaky zay koa ty pejy baka amy Baiboly Reina Valera amy safà espaniola, niboaky tamy 1602. Hita amy ty pilasy tokony hahità azy ty anara Ndranahary hoe “Iehova”, amy Baiboly io ao. Mbo azo hentea ao koa ty Baiboly Bevata (natao pirinty tamy 1549), ty Baiboly Elias Hutter azy ahità andininy amy fivolàna 12 (azy niboaky tamy 1599, kaihy koa hoe Polyglotte de Nuremberg), voho ty Baiboly Genève (natao pirinty tamy 1603). Samby ahità ty anara Ndranahary Baiboly reo.

Nanasa ty olo iaby hoavy hanenty fampisehoan-draha io Rahalahy Sanderson. “Mivavaky marè, hoasany, zahay hoe... enga anè fampisehoan-draha io hanampy ty olo soa fo ho tea raha roe teantsika iaby rey, tsy ino zay fa ty Baiboly, noho ty anara hoe Jehovah, ndre firy tao ie ndre firy tao, ndre manao akory manao akory ty fianara vitany.”

Adinin-teny ho ahy ty Tao 2014.

Lafa vita ty famintina Ny Tilikambo Fiambenana natao Gerrit Lösch, anaty ty Filan-kevi-pitantana, le nambara Rahalahy Pierce ty andinin-teny ho ahy ty tao 2014. Nalà baka amy Matio 6:10 raha io, manao ho zao hoe: “Ho avy lahy ty fanjakànao!” Mety amy ty Vavolombelo Jehovah ndre io avao zisiky farany ro atao andinin-teny ho ahy ty tao, fe mety aminy marè tao 2014 toy, satria feno 100 tao amitoy ty niorena Fanjakà iny an-danitsy any.

“Fanomeza Bevata Baka amy Ndranahary.”

Bakeo, nanenty video mikasiky ty tantara ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao ty mpanatriky. Baiboly naboaky ty Vavolombelo Jehovah raha io, sady hita ty olo sisany hoe anaty ty fandikan-teny farany ze soa. Nampiboaky ty boky voalohany tamy raha io Nathan Knorr, tamy Fivoriambe Iharoam-pirenena hoe Fitomboa ty Asa Ndranahary, tamy 1950. Nanoro hevitsy ty mpanatriky ie tamy zay, sady mbo azo orihy avao raha zay zisiky henanizao, hoy ie: Vakio zisiky farany Baiboly io, ianaro, sady ampeo ty olo hianatsy raha io, satria hanampy an-drozy hikaiky ty anara Jehovah raha zay.

“Mahatiaro ty taloha.”

Samuel Herd, anaty ty Filan-kevi-pitantana, ro nanao anjara io. Nisy filma nalefa tao, le nadikadìny tao ty efatsy amy fianakavia Betela a Etazonia ao. Samby nahita ty namoaha boky eny tamy Fandikan-teny Tontolo Vaovao voalohany, tanelanela ty tao 1950 noho 1960, rozy.

Mbo tiaro Eunice Timm ty nampiasà ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao tam-pivoria any. Teany biby pilasy fanaova fikaroha ao rey, manahaky zay ohatsy ty fanondroa andininy hafa. Fe nanahira, hoy, ty nanday boky eny reo tam-pivoria any, ka ze nilàny avao ro nandesiny. Nanday Baiboly Dikan-teny Mpanjaka Jacques avao koa ie, laha ohatsy nisy andinin-teny hafa tsy nomaniny vakỳ any.

Nisy vokany hafa amy ty fanompoantsika Jehovah koa Baiboly vaovao iny. Nitantara, ohatsy, Fred Rusk fa taloha ty 1950, le nampiasa fivolàna fa ela marè azy nisolo tena ty fianakavia Betela reo lafa nivavaky. Fe laha vo niboaky kelikely ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao, le tsy nampiasa safà antitsy rey sasy rozy fa nampiasa safà fivolàny sanandro.

John Wishuk koa moa nivola fa nampieky azy ty hasoa fandikan-teny amy Baiboly iny. Fe nampieky marè fa miambany azy anaty Komity Fandikà ty Baiboly Tontolo Vaovao ao reo. Nivola ie hoe: “Tsy tean-drozy ho hainolo ty anaran-drozy, ndre mbo velo rozy ndre lafa maty. Tean-drozy ho Jehovah raiky avao ro hahazo voninahitsy.” Nivola koa Charles Molohan: “Nanampy anay hatòky ty fahamarina tamy ty fonay iaby ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao sady nanatanjaky ty finoanay, ka lasa afaky nanampy olo hafa mba hana finoa matanjaky koa zahay.” Nitovy hevitsy amy zay iaby azy telo niaraky aminy teo rey.

“Rentsika Mivola amy ty Fivolànan-tsika, Mikasiky ty Asa Bevata Natao Ndranahary Rozy.”

(Asan’ny Apostoly 2:11) Geoffrey Jackson, anaty ty Filan-kevi-pitantana, ro nanao lahateny io, le tamy zay ro namoaha ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao anglisy nihavaòzy. Nahazo Baiboly kiraidraiky iaby ty mpanatriky lafa tampitsy lahateny iny, tafilitsy amy zay azy nanaraky fandahara tamy video rey.

Nivola rahalahy Jackson hoe fa 60 tao mahery zay ty niboaha boky voalohany tamy Fandikan-teny Tontolo Vaovao iny. Niova ty safà anglisy tanaty fotoa zay, fa ty raha kendrèntsika amy fandikà Baiboly tsy niova. Teantsika ty handika ara-bakiteny ty Safà Ndranahary laha mbo azo atao, fe tsy hanova ty hevitsiny.

Nampirisiky marè amy fandikà Baiboly amy safà maro ty Filan-kevi-pitantana, nanomboky tamy 2005. Vokany, misy amy safà 121 henanizao ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao, kanefa ni-52 ie talohany zay. Fa anaty ty mandika azy koa henanizao ty fivolàna 45 hafa. Nanontany soa ty dika ty safà na fivolàna sisany ao ty mpandika teny lafa nandika Baiboly io. Fanontanea fa mandilatsy ty 52000 ro nalefa sady nahazoa valiny. Hita amy fanontanea rey hoe tokony hohavaozy ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao anglisy.

Nangalaky ohatsy tamy 1 Samoela 14:11 ao rahalahy Jackson. Mety hisy olo hana eritseritsy hafa lafa mamaky hoe niseho taloha toby Filistinina teo Jonatana noho ty mpanday fialiany. Farany novà safà hafa mazava soa raha io, amy Baiboly nihavaòzy iny ao. Nadika ara-bakiteny ho zao ty Mika 2:6 tamy Baiboly taloha iny: “Ka engànareo vahoaky hisy safà ho latsaky. Nengàn-drozy ho latsaky ty safà.” Niovà manahaky zao raha io: “‘Ka mitory sasy!’, hoy ty fitorian-drozy.”

Nitingy komity raiky hiandraikitsy ty fanavaòza Fandikan-teny Tontolo Vaovao anglisy io ty Filan-kevi-pitantana, dimy tao lasa zay. Hita soa henanizao ty vokatsy ty asan-drozy. Soasoa Baiboly nihavaòzy io noho mora vakỳ, sady mateza ndre ampiasà tsikanikany aza. Nambara Rahalahy Jackson hoe fa ho vita koa ty Fandikan-teny Tontolo Vaovo anglisy soratsy bevata noho azy ilany fatao am-poso rey.

“Manazava ty Safà Ndranahary amy Fomba Marina Soa.”

Nanazava ty ambin-tsoratsy miavaky anaty Baiboly vaovao iny ao Rahalahy Stephen Lett, anaty ty Filan-kevi-pitantana, lafa nanao anjara io. Nalà baka amy 2 Timoty 2:15 ao loha hevitsy io. Ty firesaha hoe “manazava . . . amy fomba marina soa” amy andinin-teny io ao, le midika ara-bakiteny hoe “manampaky mahity.” Ka, soa laha ampiasà amy fomba mahity, na hoe amy fomba marina soa, ty “sabatsy ty fanahy.” (Efesianina 6:17) Natoro Rahalahy Lett amy zay hoe manampy antsika hahavita raha zay ty soratsy noho sary ambiny amy Baiboly vaovao iny ao.

  1. Voalohan-tsafà amy ty Safà Ndranahary”: Amy fanomboha Baiboly iny ao ro misy fizarà io. Ahità andinin-teny maro mamaly fanontanea 20 mikasiky ty fampianara fototsy amy Baiboly ty ao.

  2. Fanazavà Fanampiny A: Volaniny ao ty mampiavaky Baiboly nihavaòzy io, ohatsy hoe ty nanovà ty fomba fanorata azy noho ty safà nampiasà ao. Resahy ao koa ty mikasiky ty fampiasà ty anara Ndranahary.

  3. Fanazavà Fanampiny B: Miloko raha io sady misy fizaràny 15. Ahità sarintany noho sarisary ty ao, sady ilà lafa mianatsy am-bata na mampianatsy.

  4. “Tangiriky Tsiela”: Misy raha io ty fanomboha ty boky kiraidraiky amy Baiboly iny ao. Manao famintina boky iny raha io, ka manampy ty mpamaky hahita malaky ze toko teany hohentea. Io ro solo ty lohateny anabo pejy tamy Baiboly taloha iny.

  5. Dika ty Safà Mpiseho amy Baiboly”: Misy famarita boribory amy ty safà ampiasà amy Baiboly ao.

  6. Fanondroa Safà amy Baiboly Ato”: Nangalà maro biby raha io. Ty andinin-teny fampiasà matetiky amy fitoria noho fampianara reny avao ro najano ao.

  7. Fanondroa andinin-teny hafa: Hita anivo pejy eny raha io, le nahena koa ty isakiny. Ze ilà marè amy fanompoa avao ro sisa ao.

  8. Fanamariha ambany pejy: Hita ao ty safà mahavola raha iny, na ty dikany ara-bakiteny, na ty fanazavà hafa mikasiky andininy iny.

JW Library.

Nihazavany John Ekrann, anaty ty Komity Sampana Etazonia, ty mikasiky programa vaovao io. Azo ampiasà amy fitaova elektroniky manahaky tablette noho smartphone raha io. Azo hentea amy programa io ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao nihavaòzy noho fandikan-teny Baiboly dimy hafa. Azo alà amy Internet ao tsy andoava drala raha io, nanomboky tamy 7 Oktobra 2013.

“Fandikà ty Safà Ndranahary mba Hampiboaky ty Hevitsiny Marina.”

Nanome fanazavà misimisy mikasiky ty fiasa ty Komity Fandikà Baiboly Tontolo Vaovao, Anthony Morris, anaty ty Filan-kevi-pitantana. Nanoriky ty safà amy 1 Korintianiny 14:8, 9 ao komity io mba ho mora azo Baiboly nihavaòzy iny. Tsy nadikan-drozy ara-bakiteny raha iny lafa hitan-drozy hoe mety handiso hevitsy.

Ho zao, ohatsy, ty Genesisy 31:20 laha adika ara-bakiteny: “Nangalatsy ty fo Labana, Jakoba.” Laha adika ara-bakiteny koa ty 1 Korintianina 7:39, le ataho raha mivola hoe afaky manambaly lahilahy hafa ty ampela laha “miroro” ty valiny. Farany, nadika hoe “matory amy fahafatesa” raha iny, amy Baiboly anglisy nihavaòzy ao, satria firoroa amy fahafatesa kindraiky ro tondroe ty safà hoe “roro” amy Baiboly ao.

Zao ty nambara Rahalahy Morris: “Safà fivolany ty olo tsotra sanandro ro nanorata ty Baiboly, safà firesahy ty mpamboly noho ty mpiarakandro voho ty mpihaza. Ka laha voadika soa Baiboly io, le ho azo ty olo iaby iaby.”

“Nampiasa ‘Safà Soasoa’ noho ‘Safàm-pahamarina Tsy Misy Diso.’”

David Splane, anaty ty Filan-kevi-pitantana, ro namelabelatsy loha hevitsy nalà baka amy Mpitoriteny 12:10 ao io. Nitandrina soa mpanoratsy reo lafa nanoratsy ty hevitsy Ndranahary. Ho zay koa ty natao Komity Fandikà Baiboly Tontolo Vaovao voalohany iny. Mbo zay avao koa ty norihy lafa nihavaòzy ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao. Natao ze hanorata “safàm-pahamarina tsy misy diso”, sady natao mazava araky ze azo atao ty hafatsy baka amy Ndranahary.

Hoy ty Rahalahy Splane: “Maro ty safà anglisy misy dikany maromaro.” Misy firesaha hoe “firafitsy ty safà mahasalama”, ohatsy, ty amy 2 Timoty 1:13 amy Fandikan-teny Tontolo Vaovao anglisy taloha. Misy dikany maromaro ty safà anglisy hoe “firafitsy”, tafilitsy amy zay ty hoe “sarisary soasoa.” Nisy amy zay ty nieritseritsy hoe ty hasoa ty fampianara amy Baiboly ao teany horesahy eo io. Kanefa “modely natao hangalà tahaky” ro dikany marina laha hentea ty safà tamy voalohany tany. Ka zay ty antony nandikà azy hoe “modely ty safà mahasoa”, amy Baiboly nihavaòzy iny ao.

Nivola koa Rahalahy Splane fa nila novà ty safà sisany satria miova ty dika ty safà anglisy. Ohatsy amy zay zao ty safà nampiasà mba hivolana ty fomba namonoa Jesosy, amy Fandikan-teny Tontolo Vaovao taloha iny ao. Matetiky safà io ro midika hoe trobahy amy tsato-kazo marani-doha vatanolo iny, bakeo atsatoky amy tany hazo iny. Kanefa tsy nitrobahy tamy hazo fijalea Jesosy, ka safà hafa midika hoe “nifantsihy tamy tsato-kazo” ro ampiasà amy Baiboly nihavaòzy iny ao.​—Matio 27:22, 23, 31.

Ho zao ty namara Rahalahy Splane azy: “Mivavaky zahay mba hihamariny marè any Jehovah avao iha lafa mamaky noho mianatsy ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao nihavaòzy. Le enga anè ka ho Babanao noho Ndranaharinao voho Namanao avao ie.”

Resaky Farany:

Nivola Rahalahy Pierce fa hay ampitovizy amy hany farany ze soa amy “fanasà misy fihinanambe” atao Jehovah, Baiboly nihavaòzy iny. (Isaia 25:6) Nangataky ty mpanatriky ie bakeo mba hanao ty hira faha-114 amy fihirà hoe Mihirà ho ahy Jehovah. Nety soa raha zay satria ty lohateny hira io le hoe: “Le Vatany Hanàna ty Boky Ndranahary.”