UIGA O MAU

Ioane 1:1—“Sa i le Amataga le Upu”

PLAY

“Sa i le amataga le Upu, sa faatasi le Upu ma le Atua, ma o se atua foʻi le Upu.”—Ioane 1:1, Faaliliuga a le Lalolagi Fou.

“Sa i le amataga, le Upu, sa i le Atua le Upu, o le Atua foi le Upu.”—Ioane 1:1, Tusi Paia Samoa—Lomiga 1969.

Uiga o le Ioane 1:1

Ua faaalia mai i lenei mau faamatalaga e faatatau i le soifuaga o Iesu Keriso a o leʻi afio mai i le lalolagi o se tagata. (Ioane 1:14-17) I le fuaiupu e 14, o loo faaaogā ai “le Upu” (po o “le Lokou,” gagana Eleni, ho loʹgos) o se taʻu po o se faalupega. E foliga mai o le faalupega o “le Upu” o loo faamatala mai ai le matafaioi a Iesu i le faaooina atu o poloaʻiga ma faatonuga a le Atua i isi. Sa faaauau pea ona faailoa atu e Iesu le feʻau mai le Atua i le taimi o lana faiva i le lalolagi ma ina ua toe afio i le lagi.—Ioane 7:16; Faaaliga 1:1.

O loo faasino le “i le amataga” i le taimi na amata ai e le Atua ana galuega o le foafoaga ma ia foafoaina ai le Upu. Mulimuli ane, na faaaogā e le Atua le Upu i le foafoaina o isi mea uma. (Ioane 1:2, 3) Ua faapea mai le Tusi Paia o Iesu “o le ulumatua o foafoaga uma” ma “na foafoaina isi mea uma . . . e ala iā te ia.”—Kolose 1:15, 16.

O le faaupuga “o se atua foʻi le Upu” ua faamatala mai ai le tulaga e pei o se atua o Iesu a o leʻi afio mai i le lalolagi. E mafai ona faamatalaina o ia i lenā auala ona o lana matafaioi o le Fofoga Fetalai a le Atua, ma lona faaeaga tutasi o le Atalii ulumatua o le Atua lea na faaaogā e le Atua e foafoaina ai isi mea uma.

Siʻomaga o le Ioane 1:1

O le tusi o Ioane o se tala e faatatau i le soifuaga o Iesu i le lalolagi faapea lana faiva. Ua faailoa mai i fuaiupu amata o le mataupu muamua le soifuaga o Iesu a o leʻi avea ma tagata, o lana faiā tutasi ma le Atua, ma lana matafaioi autū i feutagaʻiga a le Atua ma tagata. (Ioane 1:1-18) Ua fesoasoani na faamatalaga tatou te malamalama ai i upu ma gaoioiga a Iesu i le taimi o lana faiva i le lalolagi.—Ioane 3:16; 6:38; 12:49, 50; 14:28; 17:5.

Manatu sesē e Faatatau i le Ioane 1:1

Manatu sesē: O le faaupuga i le faaiʻuga o le Ioane 1:1 e tatau ona faaliliuina “o le Atua foi le Upu.”

Mea moni: E ui o le toʻatele o tagata faaliliu o le Tusi Paia e vaai e saʻo lenei fuaiupu, ae o nisi e manatu e tatau ona ese le auala e faaliliuina ai. I tusitusiga o le uluaʻi gagana, o taimi e lua o loo taʻua ai le “Atua” (gagana Eleni, the·osʹ) i le Ioane 1:1, e eseese le auala o loo faaaogāina ai le kalama. O le taimi muamua, e iai le muānauna mautinoa i le gagana Eleni i luma o le upu “Atua,” ae i le taimi lona lua e lē o iai se muānauna. Ua mātauina e le toʻatele o tagata atamamai, o le lē iai o se muānauna mautinoa i luma o le the·osʹ lona lua e tāua. Mo se faaaʻoaʻoga, ua faapea mai le The Translator’s New Testament e faatatau i le lē iai o se muānauna: “O le faaaogāina i le taimi lona lua o le Theos (Atua) ua pei o loo faamatala ai se nauna pe o se faamatalaga, ina ia uiga atu ai le faaupuga e faapea ʻO le Upu sa pei o se atua.’” a O isi tagata atamamai b ma isi faaliliuga o le Tusi Paia ua latou faaaogā foʻi lenei faaeseesega.

Manatu sesē: Ua aʻoaʻoina i lenei fuaiupu o le Upu e tutusa ma le Atua o Lē e ona le malosi uma lava.

Mea moni: O le faaupuga “sa faatasi le Upu ma le Atua” ua faailoa mai ai e lua peresona eseese o loo talanoaina i le fuaiupu. E lē mafai la e le Upu ona ʻfaatasi ma le Atua’ ae i le taimi e tasi o loo avea ma le Atua o Lē e ona le malosi uma lava. Ua faamautinoa mai foʻi i le siʻomaga o le mau o le Upu, e lē o le Atua o Lē e ona le malosi uma lava. Ua faapea mai le Ioane 1:18, “e leai lava se tasi ua vaai i le Atua.” Peitaʻi, na vāai tagata i le Upu, o Iesu, e pei ona taʻua i le Ioane 1:14, “ua avea le Upu ma tagata ma na nofo faatasi ma i tatou, ma na tatou vāai i lona mamalu.”

Manatu sesē: Ua leva ona iai le Upu.

Mea Moni: O le “amataga” lea o loo faasino i ai i lenei mau, e lē o uiga atu i “le amataga” o le Atua, ona o le Atua e leai sona amataga. O Ieova c le Atua “e mai i le vavau e oo i le faavavau.” (Salamo 90:1, 2) Peitaʻi, o le Upu, o Iesu Keriso, sa iai lona amataga. O ia “o le amataga o foafoaga a le Atua.”—Faaaliga 3:14.

Manatu sesē: O le taʻua o le Upu o “se atua” ua aʻoaʻoina ai le talitonuga i le tele o atua, po o le tapuaʻi i le tele o atua.

Mea moni: O le upu Eleni mo le “Atua” po o le “atua” (the·osʹ) e tutusa lelei ma upu Eperu o le ʼel ma le ʼelo·him,ʹ lea e faaaogā i tusitusiga ua masani ona taʻua o le Feagaiga Tuai. E iai le manatu o nei upu Eperu ua faailoa mai ai le uiga autū o “Lē Malosi; E Malosi” ma e faasino atu i le Atua o lē e ona le malosi uma lava, o isi atua, ma e faasino foʻi i tagata. (Salamo 82:6; Ioane 10:34) E ala i le Upu, na foafoaina ai e le Atua isi mea uma, o lea e matuā talafeagai ai ona taʻua o ia o sē e malosi. (Ioane 1:3) O le faamatalaina o le Upu o “se atua” ua ōgatusa ma le valoaga i le Isaia 9:6, lea na valoia ai o lē na filifilia e le Atua, o le Mesia po o le Keriso, o le a taʻua o le “Atua Malosi” (gagana Eperu, ʼEl Gib·bohrʹ), ae lē o le “Atua, o Lē e ona le malosi uma lava” (ʼEl Shad·daiʹ, e pei ona taʻua i le Kenese 17:1; 35:11; Esoto 6:3; Esekielu 10:5).

E lē o aʻoaʻoina e le Tusi Paia le talitonuga o le tapuaʻi i le tele o atua. Na fetalai Iesu Keriso: “E tatau ona e tapuaʻi iā Ieova lou Atua, ma e na o ia foʻi e tatau ona e avatu i ai le auaunaga paia.” (Mataio 4:10) Ua faapea mai le Tusi Paia: “Auā e ui ina iai o ē ua taʻua o “atua” i le lagi ma le lalolagi, e pei ona iai “atua” e toʻatele ma “alii” e toʻatele, ae e toʻatasi lava lo tatou Atua, o le Tamā lea, o lē na faia mea uma lava, ma e tatou te ola mo ia; e toʻatasi foʻi le Alii, o Iesu Keriso lea, o ia ua ala mai ai mea uma lava, ma e tatou te ola ona o ia.”—1 Korinito 8:5, 6.

a O le Translator’s New Testament, itulau 451.

b Ua taʻua e le tagata faitofā o Jason David BeDuhn e faapea, ona o le lē iai o se muānauna mautinoa, o taimi la e lua o loo faaaogā ai le “Atua” i le fuaiupu, ua matuā ese e pei ona eseese o ʻse atua’ mai le ʻAtua’ i le faa-Peretania.” Ua ia fai mai atili: “I le Ioane 1:1, o le Upu e lē o le Atua moni lea e toʻatasi, ae o se atua, po o sē e pei o se atua.”—Truth in Translation: Accuracy and Bias in English Translations of the New Testament, itulau 115, 122, ma le 123.

c O Ieova o le suafa lea o le Atua.—Salamo 83:18.