LE MANATU O LE TUSI PAIA
Lagi
O le lagi o se mataupu e fesiligia e le toʻatele ma aliaʻe mai ai ni finauga aasa. Peitaʻi, e matuā ese mamao le aʻoaʻoga a le Tusi Paia e faatatau i le lagi, mai i mea ua aʻoaʻoina ai le toʻatele.
O le ā le lagi?
TALA A TAGATA
E tele talitonuga eseese e faatatau i le lagi ma lona fuafuaga. O se faataʻitaʻiga:
-
O le toʻatele o ē e faapea mai o Kerisiano, e ioe i le manatu o le New Catholic Encyclopedia, lea e taʻua ai le lagi “o le nofoaga matagofie mo ē e maliliu a o i le Alii.”
-
Ua taʻua e Bentzion Kravitz, o se faiaʻoga o le Lotu Iutaia, e sili atu ona taulaʻi tagata Iutaia i le olaga i le taimi lenei, nai lo o le olaga pe a feoti. Peitaʻi na ia taʻua, “o le lagi o se nofoaga e olioli ai tagata i se faamanuiaga silisili, o le malamalama lelei lea ma matuā vavalalata atu i le Atua nai lo o le taimi muamua.” Na ia taʻua foʻi, “e ui lava e talitonu tagata Iutaia i le lagi, ae e lē tele ni taimi o taʻua ai i la latou tusi tulafono o le Torah.”
-
E talitonu tagata Hinitū ma tagata lotu Puta, e tele lagi eseese, ma o se nofoaga lē tumau e faatalitali ai le tagata pe toe fanau mai i le lalolagi, pe ulu atu i le Nirvana, o se nofoaga e maualuga atu i le lagi.
-
O nisi e latou te teena so o se talitonuga faalotu lava e faatatau i le lagi, ma e faapea mai o na talitonuga e leai ni faavae.
LE AʻOAʻOGA A LE TUSI PAIA
I le Tusi Paia, o le upu “lagi” e tele ona uiga. O se faaaʻoaʻoga:
-
I le Kenese 1:20, o loo faamatala ai le foafoaina o manulele ia e ʻfelelei solo i luga aʻe o le eleele, i le vanimonimo o le lagi.’ O le upu “lagi” i inei, e faasino atu i le vanimonimo lea e tatou te vāai atu i ai.
-
I le Isaia 13:10, o loo taʻua ai “fetu ma faaputuga o fetu” o le lagi, lea e tatou te taʻua o le vateatea.
-
O loo taʻua i le Tusi Paia o le Atua e afio i le lagi ma e iai foʻi “agelu i le lagi.” (1 Tupu 8:30; Mataio 18:10) Mātau mai, o le upu “lagi” e lē gata o loo faaaogā i se gagana faafaatusa, ae o loo faamatala ai foʻi se nofoaga moni e nonofo ai nisi. *
“Ia e silasila mai mai i le lagi ma e silafia ai mai i lou afioaga maualuga e paia ma matagofie.”—Isaia 63:15.
Po o tagata lelei uma lava e ō i le lagi pe a feoti?
E lē o aʻoaʻoina i le Tusi Paia o le lalolagi o se nofoaga lē tumau e tatou te faatalitali ai, seʻi feoti ona ō lea i le lagi. Ua faailoa manino mai i le Tusi Paia, e leai se fuafuaga a le Atua i le amataga ia feoti tagata. Seʻi iloilo:
-
Na fetalai le Atua i le uluaʻi ulugalii: “Ia fanafanau ma ia matuā faatoʻateleina, ia tumu ai le lalolagi.” (Kenese 1:28) O le lalolagi o le nofoaga tumau lea o le tagata, e ola ai e faavavau. E faatoʻā oo mai le oti i le uluaʻi tamāloa ma le fafine, pe afai e la te lē usiusitaʻi i le Atua. E faanoanoa ona na la filifili e lē usiusitaʻi.—Kenese 2:17; 3:6.
-
O le lē usitaʻi o le uluaʻi tagata ua iʻu ai i le oti, e lē gata o ia ma lana avā, ae o tagata uma lava e tupuga mai iā i laʻua. (Roma 5:12) Po ua leai ai la se faamoemoe mo le fanau a tagata?
-
O loo taʻua i le 2 Peteru 3:13, ʻe tatou te faatalitali i le lagi fou ma le lalolagi fou, e tusa ma le folafolaga a le Atua.’ * E ala mai i lona Malo, o le a toe faafoʻisia ai e le Atua le lalolagi i le tulaga na finagalo i ai, ma o le a “lē toe iai se oti.” (Faaaliga 21:3, 4) Po o talanoa lenei mau i le olaga i le lagi po o le lalolagi? Ina ia “lē toe iai” se mea, o lona uiga la sa iai muamua lenā mea. Peitaʻi e leʻi iai lava le oti i le lagi. O lea, o loo faasino atu lenei mau i se mea o le a tupu i le lalolagi, lea na faia ina ia tatou nonofo ai ma e tatou te naunau e mafuta ai ma ē e pele iā i tatou. Ua faailoa mai foʻi i le Tusi Paia, o le a toetutū mai ē ua feoti ma mafuta faatasi ma ē e pele iā i latou.—Ioane 5:28, 29.
E toʻatele ua fiafia ina ua iloa le aʻoaʻoga moni a le Tusi Paia e faatatau i le lagi. O se faaaʻoaʻoga, ua faapea mai Siaosi, o sē na avea muamua ma Katoliko: “O se faamāfanafanaga iā te aʻu le aʻoaʻoga a le Tusi Paia e faatatau i le ola e faavavau i le lalolagi, ma e sili atu ona talafeagai nai lo o le alu i le lagi.” *
“O le lagi, o le lagi lava, e iā Ieova lea, a ua tuuina mai e ia le lalolagi i le fanau a tagata.”—Salamo 115:16.
^ pala. 13 O le Atua o le agaga e lē mafai ona vaaia. (Ioane 4:24) O lea, e afio o ia i se nofoaga agaga e ese mai i lo tatou vateatea lea e vaaia e mata.
^ pala. 19 O le faaupuga “lalolagi fou” e lē o uiga atu i se paneta fou, ae o se faaupuga faafaatusa e faasino atu i se sosaiete o tagata e nonofo i le lalolagi, o ē ua maua le finagalo malie o le Atua.—Salamo 66:4.
^ pala. 20 O loo aʻoaʻoina i le Tusi Paia e faapea, i le pulega a le Malo o le Atua, e na o se vaega toʻaitiiti o tagata e 144,000 e filifilia e pule faatasi mai ma Iesu i le lagi.—1 Peteru 1:3, 4; Faaaliga 14:1.