Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

LE FAAFITAULI

O Mea e Lamatia ai lo Tatou Saogalemu

O Mea e Lamatia ai lo Tatou Saogalemu

“Ua matuā tele tomai ua maua e lenei augātupulaga i faiga faatekinolosi, faasaienitisi ma tulaga tau tupe ia e leʻi maua lava i se taimi muamua . . . Ae atonu o le augātupulaga foʻi lenei o le a toetoe faaleagaina ai le lalolagi.”—The Global Risks Report 2018, World Economic Forum.

AISEĀ UA TOʻATELE AI TAGATA ATAMAMAI O LOO POPOLE E UIGA I LO TATOU LUMANAʻI MA LE LALOLAGI? SEʻI ILOILO NISI O LUʻI O LOO TATOU FESAGAʻIA.

  • SOLITULAFONO I LUGA O LE INITANETI: Ua taʻua e le nusipepa The Australian, “Ua faatupulaʻia faamaoniga ua tele lamatiaga i le initaneti. Ua tumu i tagata e faaleagaina tamaiti, tagata faamisa, o ē e faatupuina finauga i va o tagata ma ē e gaoia faasolitulafono faamatalaga e fitoitonu i se tagata. O le gaoia faasolitulafono o faamatalaga e fitoitonu i se tagata o se tasi o solitulafono ua vave ona faatupulaʻia i le lalolagi. . . . Ua maua ai foʻi le avanoa e faaalia ai e tagata uiga e pito sili ona leaga, o le lotoa ma le sauā.”

  • LĒ TUTUSA O TULAGA TAU TAMAOAIGA: E tusa ai ma se lipoti talu ai nei mai i le Oxfam International, pe a tuufaatasi le tamaoaiga o tagata matitiva uma o le lalolagi, e tutusa lea ma le tamaoaiga o tagata e toʻavalu e pito sili ona mauʻoa i le lalolagi atoa. Ua taʻua atili e lenei lipoti, “Ona o faiga lē tonu i le tulaga tau tamaoaiga, ua atili ai ona mauʻoa se vaega o tagata mauʻoa, ae atili ai ona matitiva ē e matitiva.” Ua popole nisi, o le faatupulaʻia o lenei faafitauli e ono tulaʻi mai ai se fouvalega.

  • FETEENAʻIGA MA SAUĀGA: Ua faapea mai le lipoti o le 2018 United Nations Refugee Agency: “Ua tatou vaaia nei faamaoniga i faamaumauga o le siitia o fuainumera o ē ua leai ni mea e nonofo ai.” E silia i le 68 miliona tagata ua tuua o latou aiga, ma o le toʻatele o lenā fuainumera e māfua mai i feteenaʻiga po o sauāga. Na faapea mai lenā lipoti, “E pe ā ma le 1 le tagata e tuliesea faamalosi i totonu o le lua sekone.”

  • FAALEAGAINA O LE SIʻOSIʻOMAGA: Ua taʻua i le The Global Risks Report 2018, “Ua vave ona mou atu le tele o ituaiga o laau ma manu, . . . ma ua faatupulaʻia le faapolusioneina o le ʻea ma le sami ma ua lamatia ai le soifua mālōlōina o tagata.” I nisi atunuu ua vave foʻi ona mou atu le tele o iniseti. Ona o iniseti e fesoasoani e maua ai isi laau fou, ua lapataʻia ai la e saienitisi se taimi o le a “faaleagaina atoatoa ai lo tatou siʻosiʻomaga.” Ua iai foʻi le aafiaga i ʻamu o āʻau. I se fua faatatau na taʻua e saienitisi, ua pe ā o le ʻafa o āʻau o le lalolagi ua pepē i le 30 tausaga talu ai.

Pe e mafai ona tatou faia suiga manaʻomia ina ia maua ai se lalolagi saogalemu? E manatu nisi o aʻoaʻoga e fesoasoani e faataunuuina ai lenā vala. Pe afai o lea, o le ā lenā ituaiga aʻoaʻoga? O le a taliina na fesili i mataupu o loo mulimuli mai.