Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

O le ā e Tatou te Aʻoaʻoina Mai i le Vateatea?

O le ā e Tatou te Aʻoaʻoina Mai i le Vateatea?

E ui i le tele o meafaigaluega ua faaaogā e tagata e suʻesuʻe i fetu, ae o loo latou maofa pea i le vateatea. O ā mea ua latou iloaina?

E maopoopo le vateatea. Ua taʻua i le mekasini o le Astronomy e faapea, “E lē o taapeape solo aniva, ae ua faatulagaina i se auala maopoopo.” E faapefea? E talitonu saienitisi ua mafai ona faia faapea, ona o se malosiaga e lē vaaia e taʻua o le dark matter. O lenei malosiaga ua mafai ona faatumauina ai aniva i o latou tulaga e pei ona faamaopoopoina ai.

E faapefea ona maopoopo le vateatea? Pe na teʻi lava ua iai i se tulaga maopoopo? Ia mātau le faamatalaga a Allan Sandage, o se tasi e sili ona atamai i le suʻesuʻeina o fetu i le selau tausaga ua mavae ma na talitonu i le Atua.

Na ia faapea mai: “Ou te lē talitonu na teʻi lava ua maopoopo le vateatea. Atonu na iai se mea na faamaopoopoina.”

Ua talafeagai lelei le vateatea mo le ola. Ia mātau le auala o loo mumū ai pea le lā i se auala talafeagai. Pe ana faapea e vaivai le malosiaga lea e mumū ai le lā i le tulaga talafeagai, semanū e leai se lā. Ae pe ana faapea e malosi lenā malosiaga, semanū e leai foʻi se lā.

E tele isi malosiaga i le vateatea e manaʻomia, ina ia faatumauina ai le ola. Na faamatala mai e se tusitala faasaienisi o Anil Ananthaswamy, afai e suia se tasi o na malosiaga, semanū e leai se vateatea ma e leai foʻi se ola.

O loo iai se nofoaga talafeagai mo tagata. Ua iai i le lalolagi le ʻea ma le vai ma se masina ua talafeagai lona telē, e fesoasoani e faatumauina le tulaga o le lalolagi i le vateatea. Ua faamatala mai e le National Geographic, ona o le siʻosiʻomaga faalenatura ma meafaiola i le lalolagi, ua manatu ai saienitisi e na o le pau lea o le paneta e mafai ona ola ai le tagata. *

Na taʻua e se tasi tusitala, e mamao ese le faataamilosaga o paneta lea e iai le lalolagi mai i isi fetu o le tatou aniva. O lenā auala ua mafai ai ona faatumauina le ola i le lalolagi. Pe ana latalata le lalolagi i isi fetu, e ono afāina ai lo tatou ola. Peitaʻi, ua iai le lalolagi i se vaega o le aniva lea e talafeagai lelei mo le ola.

O le faamatalaga lenei a le saienitisi o Paul Davies e faavae mai i lona tomai e faatatau i le vateatea ma ona tulafono: “Ou te lē talitonu na teʻi lava ua iai le ola i le vateatea. E iai le māfuaaga ua tatou ola ai.” E leʻi aʻoaʻoina e Davies o le Atua na foafoaina le vateatea ma tagata. Ae o le ā sou manatu? E foliga mai na foafoaina le vateatea ma le lalolagi i se auala e faatumauina ai le ola. Pe e lē faamaonia ai na foafoaina le vateatea ma le lalolagi?

^ pala. 8 E leʻi tusia lenei mataupu i le National Geographic, e faailoa mai ai o le Atua na foafoaina le lalolagi ma tagata. Nai lo o lea, o loo faamatilatila mai ai le manatu e talafeagai lelei le lalolagi e ola ai le tagata.