Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

E Mafai Faapefea Ona Ou Faafetaia‘ia Faiga Lē Tonu?

E Mafai Faapefea Ona Ou Faafetaia‘ia Faiga Lē Tonu?

Ua Fesili Mai Talavou . . .

E Mafai Faapefea Ona Ou Faafetaiaʻia Faiga Lē Tonu?

“E na o i latou lava e mauoloa e faaaloalogia, ae o i matou o ē e oo lava i ni mea e ʻai po o ni mea e momoe ai e lē maua, e fai e pei o ni manu. Pe afai ou te faatalitalia se mea mai le lumanaʻi, o le oti lea e aunoa ma le amanaʻiaina e se isi.”—Arnulfo, o se tama e 15 tausaga lona matua ua leai se mea e nofo ai.

UA TELE naʻuā faiga lē tonu i le lalolagi. Na faapea mai ai se ripoti mai i le United Nations Children’s Fund (UNICEF): “I le sefulu tausaga talu ai, na fasiotia ai le sili atu i le 2 miliona o tamaiti i faigā taua, ae sili atu ma le 4 miliona ē na sao mai ai ua mumutu ni vaega o o latou tino, ae silia ma le miliona ē ua aumatuā po ua valavala ma o latou aiga ona o āuga o le taua.” Ua pagatia foʻi se vaega tele o le faitau aofaʻi o le lalolagi i le fia aʻai ma le matitiva, ae i le taimi e tasi o loo iai pea i ia atunuu i latou o loo tamāoaiga ma maua mea e tele. I atunuu tauatiaʻe, o le toʻatele o ē iti e pei o Arnulfo ua lē maua se avanoa e faaaʻoʻoga ai.

E sili ona matuā tigā faiga lē tonu pe afai e faia mai e i latou o ē sa tatau ona alolofa ma puipuia oe. Seʻi mafaufau i le teineitiiti e 17 tausaga le matua o Susana. Na tuulafoaʻiina e lona tinā o ia ma ona tuagane laiti e toʻalua. Na faapea mai Susana ma le loto tigā: “Ua mavae atu tausaga, ae sa lē tāitai ona fai mai loʻu tina ou te alu atu ma te nonofo, e ui lava o le taulaga lava lea ou te nofo ai o loo nofo ai foʻi. E leʻi faapea mai lava foʻi o ia ia te aʻu: ‘Ou te alofa ia te oe,’ ma o se mea lena e faatupu mai ai pea loʻu ita, ma o loo tumau pea.” Pe afai o loo e aafia ai i na faiga lē alofa, e ono faafaigatā la ia te oe ona taofia lou ita. Ua faapea mai se tasi na faaleagaina faaleituaiga a o itiiti: “Ua oo ai ina tupu aʻe oʻu lagona lē fiafia i le Atua.”

Ua na o se mea e masani ai le iai o faalogona tigā ma le ita pe afai e faileagaina oe. Ua faapea mai le Tusi Paia: “O le saua e faavalea ai lava le tagata poto.” (Failauga 7:7) O le ola aʻe i ni faiga lē tonu i aso uma o lou olaga e mafai ai foʻi ona faatupuina ai lagona mafatia. (Faatusatusa i le Salamo 43:2.) O lea, e te ono moomoo ai mo se iʻuga i na faiga lē tonu. Ua manatua e se teine talavou mai Amerika Tutotonu e faapea: “I le 13 o oʻu tausaga na ou auai atu ai i se vaega o tamaiti aʻoga na faia ni taumafaiga faapitoa e faaleleia ai le tulaga o mea. Na iai loʻu faanaunauga e faia se sao e suia le tulaga o mea, ina ia lē toe matelāina ai tamaiti i le fia aʻai. . . . Mulimuli ane na ou auai atu ai i ni fevesiaʻiga e faaaogāina ai ni auupega.” Peitaʻi, na i lo le mauaina o ni faiga e tonu, na oo ia te ia ni faiga lē alofa ōgaōga mai ana aumea fitafita.

O na tulaga ua faamanatu mai ai ia te i tatou e faapea o le toʻatele o tagata e leai so latou malosi e faaleleia ai tulaga o latou iai. O lea, e mafai faapefea e i latou o loo aafia ai ona faafetaiaʻia nei faiga lē tonu? * E mafai faapefea ona e feagai ai ma lagona o le tigā matuitui ma le ita?

Tuu Ese le Loto Tigā ma le Ita

Mai lea taimi i lea taimi, atonu e manaʻomia ona e faamanatu ia te oe lava e faapea o loo tatou ola i “aso e gata ai” o lenei faiga o mea. Na valoia mai e le Tusi Paia e faapea o le a avea tagata i aso nei ma ē e “faia faiga leaga . . . e aunoa ma se alofa, e lē loto faamagalo, taufaaleaga, leai se pulea totino, faasaunoa, lē alofa i le amiolelei, ma taufaaʻoleʻole.” (2 Timoteo 3:1-4, New International Version) O le toʻatele ua “le lagona se mea.” (Efeso 4:19) O lea ua avea ai faiga lē tonu o se vala o le olaga ua lē mafai ona faafitia. Ma pe “afai ua e iloa atu ona sauaina o le ua mativa, ma le fao mea i le faamasinoga ma le faatonuga i se itu malo, aua e te ofo i lea mea.”—Failauga 5:8.

Ona o se māfuaaga lelei ua lapataʻi mai ai le Tusi Paia i le faatagaina o le loto tigā e puleaina oe. Mo se faaaʻoaʻoga ua faapea mai: “Ia teʻa ma outou upu faafiufiu uma lava, ma le lotoa.” (Efeso 4:31) Aiseā? Auā a tumau pea ona iai le matuā loto ita, o le a faaleagaina ai oe ma aumaia ai ni iʻuga e oti ai. (Faatusatusa i le Faataoto 14:30; Efeso 4:26, 27.) E mafai ona tupu lena mea ae maise pe afai o e ‘ita ia Ieova.’ (Faataoto 19:3) O le ita i le Atua e mafai ona faaleagaina ai le lua faiā ma Lē e sili ona fesoasoani atu ia te oe. Ua faapea mai le Tusi Paia “o fofoga o Ieova e fetaufetuliaʻi i le lalolagi uma, na te fesoasoani ia te i latou o e ua sao o latou loto ia te ia.”—2 Nofoaiga a Tupu 16:9.

Ua faapea mai foʻi le Tusi Paia: “E tonu ona ala uma lava; o le Atua faamaoni, e le o ia te ia se amiolētonu, o le amiotonu ma le amio saʻo lava ia.” (Teuteronome 32:4) Na oo mai faiga lē tonu ona o le fouvalega a Atamu ma Eva. (Failauga 7:29) E lē o le Atua—a o le tagata e “leaga ai o ia lava.” (Failauga 8:9) Ia manatua foʻi, “o le lalolagi uma o loo nofo toʻilalo i loo leaga,” o Satani le Tiapolo. (1 Ioane 5:19) Ua tuuaʻia Satani ae lē o Ieova i faiga lē tonu o loo iai i le lalolagi.

Se Iʻuga i Faiga Lē Tonu

O le mea e fiafia ai, ona o le a lē iai pea e faavavau faiga lē tonu. O le teuina o lena mea i le mafaufau e mafai ai ona fesoasoani ia te oe e faafetaiaʻia. Seʻi iloilo le mea na tupu i le tagata e igoa ia Asafo, o lē na soifua i taimi o le Tusi Paia. Na siʻomia o ia i faiga lē tonu, e ui lava sa nofo o ia faatasi ma tagata na faapea mai e auauna ia Ieova. Na i lo le faasalaina mo faiga lē alofa na latou faia i isi, ae na foliga mai sa ola nei tagata sauā e aunoa ma ni faafitauli ma i ni olaga manuia! Ua faapea mai Asafo: “Na ou mataua . . . [ina ua] ou vaai i le manuia o e ua amio leaga.” Na leiloa le uiga paleni o Asafo mo sina taimi e ala i lona faatagaina o ia lava e popole i na mea.—Salamo 73:1-12.

Mulimuli ane, na oo ina iloa lelei e Asafo iʻuga moni e oo i ai. Na ia faapea mai e tusa ai ma le amioleaga: “E moni lava, na e [o le Atua lea] tuuina atu i latou i mea maseesee; na e faapaūina atu i latou i mea faatafunaina.” (Salamo 73:16-19) Ioe, na oo ina malamalama Asafo e faapea o le a lē mafai ona sao ese mai nei tagata mai a latou amioleaga i se taimi mulimuli ane ai. O le tele o taimi, e tuliloa lava pea i latou e a latou agasala, ma latou pagatia ai i le faafalepuipuiina, le lē tagolima i mea tautupe, tuliesea ma le galuega, po o le aveesea mai i se tulaga pule. I le taimi mulimuli lava, o le a “faapaūina atu . . . i mea faatafunaina” tagata amioleaga pe a aumaia e le Atua ana faamasinoga i luga o lenei faiga o mea amioleaga.—Salamo 10:15, 17, 18; 37:9-11.

I le iloaina e faapea o le a faasaʻoina e le Atua le tulaga o mea i le lumanaʻi lata mai e mafai ai ona fesoasoani ia te oe e taofia lou ita ma le loto tigā. Ua timaʻi mai le Tusi Paia e faapea: “Aua le taui atu le leaga i le leaga i se tasi; ia sauniuni mea e tusa i luma o tagata uma lava. Afai e mafaia ia te outou, ia outou nofo lelei ma tagata uma lava. Le au pele e, aua le taui atu ma sui, a ia outou tuu atu i le toasa; auā ua tusia, Ua faapea mai le Alii, O ia te au le taui ma sui, ou te taui atu.”—Roma 12:17-19; faatusatusa i le 1 Peteru 2:23.

Mauaina o le Fesoasoani ma le Lagolagosua

E ui i lea, atonu o loo e tauaveina pea ni manuʻa tugā tau faalogona, e pei o le manatuaina pea o ni mea tigā. E tusa ai ma le lipoti a le UNICEF, “o tamaiti o ola aʻe i siomaga o iai pea faiga sauā e toetoe lava o taimi uma e mātauina ai suiga iloga i o latou talitonuga ma uiga faaalia, e aofia ai ma le tele o le lē talitonuina o isi. E faapitoa ona moni lenei mea i tamaiti o ē na faileagaina pe faaleagaina e tagata sa manatu muamua i ai o ni tuaoi po o ni uo.”

E leai se vaifofō vave mo na faafitauli. Ae afai o loo pulea ou mafaufauga i ni faalogona lē manuia po o ni mea tigā o loo manatua pea, e foliga mai la o loo e manaʻomia se fesoasoani. (Faatusatusa i le Salamo 119:133.) Muamua, atonu e te faitauina se mataupu lea e faatatau tonu lava i faafitauli ia na e oo iai. Mo se faaaʻoaʻoga, o le mekasini o le Ala Mai! ua lomia ai le tele o mataupu ia ua aumaia ai fautuaga aogā e faatatau ia i latou na aafia i faiga faaleituaiga fai faamalosi, gaoi, ma le faileagaina o tamaiti. E mafai ona matuā fesoasoani le faailoa atu o ou popolega ma faalogona i sē e faalogologo lelei e taʻumatuaina ma tigā alofa. (Faataoto 12:25) Atonu e mafai foʻi ona e sulu atu i ou mātua.

Ae faapefea pe afai e lē mafai ona maua mai se fesoasoani faamātua? Ona saili loa lea o se fesoasoani mai le faapotopotoga Kerisiano. I Molimau a Ieova, ua auauna ai toeaina o faapotopotoga o se lafitaga mo i latou o loo pagatia. (Isaia 32:1, 2) E lē gata ina latou faalogologo atu ia te oe ae atonu o loo iai foʻi ni a latou fautuaga aogā e ofoina atu mo oe. Aua foʻi neʻi galo, e mafai foʻi e isi Kerisiano taʻumatuaina ona avea ma “uso, ma tuafāfine, ma tinā,” ia te oe. (Mareko 10:29, 30) Pe e te manatua Susana, o lē na lafoaʻi e lona tinā? Na ia maua le fesoasoani faapena foʻi ma ona tei laiti mai le faapotopotoga Kerisiano. Sa faaalia e se tasi faifeʻau Kerisiano se naunau alofa i le aiga o Susana ma na taʻua ai o ia e Susana o lona tamā fai. Ua faapea mai Susana: “O lena lagolagosua, na avea ma fesoasoani matou te taʻumatuaina ai ma tūtūmau mausalī i le upu moni.”

Ua faapea mai nisi o tagata atamamai faapitoa e faapea o le iai o se faasologa o galuega aogā e mafai foʻi ona avea ma fesoasoani. E mafai ona fesoasoani tele le alu atu i le aʻoga ma le faia o au galuega i le fale e aveesea ai le mafaufau mai na mafaufauga lē manuia. Peitaʻi, o le a aogā faapitoa ia te oe, le mulimulitaʻia o se faasologa o gaoioiga faaleagaga—le auai i sauniga faa-Kerisiano ma le talaʻia o le tala lelei o le malo.—Faatusatusa i le Filipi 3:16.

O le a lē teʻa ese faiga lē tonu mai le lalolagi seʻi vaganā ua oo mai le Malo o le Atua ma faatinoina ai le finagalo o le Atua i le lalolagi aoao. (Tanielu 2:44; Mataio 6:9, 10) Ae mo lenei taimi, ia faia le mea e te mafaia e faafetaiaʻia ai. Ia e faamalosia oe lava i le folafolaga e faapea i le avea ai o Iesu Keriso ma Taʻitaʻi o le Malo o le Atua, o le a “laveai e ia o lē mativa i lona alaga mai; atoa ma le ua puapuagatia, ma le ua leai sona fesoasoani. E alofa atu ia i le ua vaivai ma le ua mativa; e faaola lava e ia e ua matitiva.”—Salamo 72:12, 13.

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 7 E ui lava o lenei mataupu e taulaʻi atu i faiga lē tonu i talavou atonu o loo pagatia i atunuu matitiva, ae o mataupu silisili o loo talanoaina iinei e faatatau i so o se ituaiga o faiga lē tonu e ono pagatia ai se tasi.

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 29]

“Ua oo ai ina tupu aʻe ou lagona lē fiafia i le Atua”

[Ata i le itulau 30]

O le lagolagosua a aumea Kerisiano e mafai ona fesoasoani ia te oe e faafetaiaʻia faiga lē tonu