Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Le Taa‘iga a Mūsika

Le Taa‘iga a Mūsika

Le Taaʻiga a Mūsika

“E mafai e le faatosinaga a mūsika ona faafilēmūina lagona lē mautonu, ma faatoʻamālie le mafaufau ua popolevale.”

O LE faamatalaga lena sa tusia e William Congreve pe tusa o le 300 tausaga talu ai i lana tusi Hymn to Harmony. I senituri muamua atu, sa taʻua ai e tusitusiga Eleni e faapea “o le toleniga tau mūsika e sili atu ona malosi na i lo se isi lava meafaigaluega, auā e mafai e le pāʻō ma le fati ona aafia loloto ai le tagata.”

Ua iloa le moni o lena mea e nisi mātua o ē sa mātauina le lē usitaʻi ma le tetee o a latou fanau talavou ina ua latou faalogologo pea lava pea i mūsika heavy metal. Sa mātauina foʻi i Siamani i tausaga amata mai le 1930 ma le 1940 ina ua faaaogā e le au Nasi mūsika savali faagaee loto e sauniunia ai manatu o tagata i faatasitasiga tetele e faalogo atu i tautalaga faatosina a Adolf Hitler.

E aunoa ma se faalētonu, e mafai ona aafia mafaufau ma loto i mūsika ma e mafai ona taaʻina ai a lē mo le lelei pe mo le leaga. Mo se faaaʻoaʻoga, o le faataga o tamaiti laiti e faalogologo i ni ituaiga patino o mūsika ua talitonuina le faaleleia atili ai o o latou tomai faalemafaufau ma tau faalogona. I nisi taimi e oo lava i ē e lē matala le tautala ua mafai ona usuina fuaiupu e lē mafai ona latou tautatala mai ai.

E tusa ai o le faamatalaga a Anthony Storr i lana tusi Music and the Mind, o nisi taimi e ofoofogia lava āuga o mūsika e mafai ona oo i tagata e aafia i gasegase o neura lea e faalavelavea ai le gaoioi o le tino o le tagata. Ua taʻua e Storr le faaaʻoaʻoga o se gasegase tamaʻitaʻi: “Ona sa saisaitia i le faamaʻi o le [Parkinson], sa matuā lē mafai lava ona gaoioi seʻiloga ua mafai ona ia manatuaina ni pese na ia iloa a o talavou. O na pese e faafuaseʻi ai lava ona maua lona malosi e toe gaoioi ai.”

Se Mea e Ao Ona Manatu Mamafa i Ai

E foliga mai la o loo iai aogā e faapogai mai ona o taaʻiga a mūsika. Peitaʻi, o loo iai se lamatiaga o le ono faaaogā lea e tagata faimea piʻopiʻo po o tagata matapeʻapeʻa taaʻiga a mūsika e fai ma meafaigaluega e lamatia ai. Ua faaalia i nisi suʻesuʻega fesootaʻiga tuusaʻo i le va o gaoioiga lē taupulea ma nisi ituaiga patino o mūsika.

I le lagolagoina o nei manatu, ua lipotia mai e le Psychology of Women Quarterly e faapea: “O loo iai ni faamaoniga e manatu ai faapea o le matamata i vitiō o mūsika rock e tutusa lelei ona aafiaga ma le matamata i āta o feusuaʻiga lē mamā faaleituaiga. O lona uiga, o tamāloloa sa faaali i ai ia āta vitiō sauā o mūsika rock sa sili atu ona faaalia uiga tetee ma le lē manatu mamafa i fafine, na i lo tamāloloa sa faaalia i ai āta vitiō lē sauā o mūsika rock.”

E lē na o tamāloloa e maua i lenei aafiaga. E mafai ona aafia ai foʻi ma fafine. Ua faaopoopo mai le lipoti lava lea e faapea: “E tutusa tamāloloa ma fafine, e ono amata ona latou taliaina feʻau lē lelei o loo aumaia e nei pese e faatatau i le vaaiga maulalo agaʻi i fafine.”

E ioe le mekasini o le Sex Roles i lenei faaiʻuga i le faapea mai: “I se suʻesuʻega talu ai nei . . . sa maua ai faapea o le tuufaatasiga o le ola aʻe i se siʻomaga faaleaiga e lē lelei ma le tele o le matamata i vitiō o mūsika, e telē se fesootaʻiga i uiga ma amioga tuufau i feusuaʻiga faaleituaiga a teine talavou.” Ona o faiga sauā atoa ma le maʻoti mai o faaupuga e faaalialia ai feusuaʻiga faaleituaiga i nisi o mūsika rap na uunaʻia ai se tasi o faamasino itumalo i le Iunaite Setete e faatulagaina se tasi o tuufaatasiga o pese rap sa iai e faapea e “matagā e tusa ai ma faatulagaga o tagata o le lautele.”

Pe sa soona inainā ea le faamasino? Leai! Sa faia e le mekasini o le Adolescence se faaiʻuga faapea “na taufai lipotia mai e talavou faapena foʻi ma mātua le matuā fesouāina o olaga o talavou o ē faalogologo i heavy metal ma rap.” O lenei fesouāina e fesootaʻi atu i “uiga fia malosi ma amioga leaga” atoa ma le lē atamai i tulaga tau aʻoaʻoga.

O le mea moni lava ia, ua matuā faamaonia le fesootaʻiga i le va o nisi o ituaiga patino o mūsika ma feusuaʻiga faaleituaiga, o le pule i le ola, atoa ma amioga e lē talafeagai. Peitaʻi po o lona uiga ea o lenei mea e faapea o mūsika uma lava e fesootaʻi atu i nei iʻuga lē lelei? Faitau le mea o fai mai ai mataupu o loo sosoo mai e uiga i lenei tulaga.

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 4]

E mafai e mūsika ona aafia ai loto ma mafaufau a lē mo le lelei pe mo le leaga