O Lamatiaga o le Suʻesuʻe Lifi

TUSIA E LE SUI O LE ALA MAI! I AUSETALIA

I se aso vevela i le tau māfanafana i le 1990, sa suʻe lifi ai se tagata faimalaga (backpacker) o Paul Onions i le Hume Highway, i saute o Sini, i Ausetalia. Sa matuā faagaeetia lava Paul ina ua tū mai le taavale a se tasi tagata ma lifi ai loa. Na aunoa ma sona iloa o le taliaina o lena ofo na semanū e leiloa ai lona ola. *

E AUNOA ma se mafaufau atu i se tulaga lamatia, na nofo ai pea Paul i le nofoa pito i luma o le taavale ma talanoa atu i le avetaavale. I ni nai minute lava na suia ai le avetaavale lea sa foliga ane e agalelei ae ua faaali lona fia malosi ma finau ane. Na faafuaseʻi ona afe i tua le taavale ma faapea ane le avetaavale o loo ia manaʻo e aumai ni kaseti pese o loo i lalo o le nofoa. Na te leʻi aveina aʻe i fafo ni kaseti, ae o se fana—ma ia tuu atu loa i le fatafata o Paul.

Na i lo le amanaʻia o le faatonuga a le avetaavale ina ia nofo pea i le nofoa, na vave lava ona tatala ese e Paul le fusi paʻu o le nofoa, puna atu i fafo ma le taavale, ma momoʻe loa i le atoa i le alatele. Na tuli tamoʻe atu e le avetaavale o ia, a o vaavaai ane i ai isi avetaavale. Na iʻu lava ina ia maua atu o ia, ua toso faatātā mai lona mitiafu, ma ato atu i luga o le auala. Ae ina ua toe mamulu, na momoʻe atu ai loa Paul i se veni na agaʻi mai, ma faamalosia ai le avetaavale ua matuā fefe lava, o se tinā ma lana fanau, ina ia tū. Ona o le augani atu o Paul, na faataga ai o ia e le tinā e oso i totonu, na oso atu le taavale ma kolosi atu i le moa o le auala ma alu loa i le atoa. Mulimuli ane na iloa ai o lē na osofaʻia Paul o ia o se fasioti tagata mataʻutia o lē na fasiotia nisi tagata faimalaga se toʻafitu na malaga atu taʻitoʻalua.

Aiseā na avea ai nei tagata na fasiotia ma taulaʻiga o osofaʻiga a le fasioti tagata? I le faamasinoga o lē fasioti tagata, na taʻua ai faapea e le faamasino: “E laiti uma lava tagata  na aafia i le faalavelave. E i le vā o le 19 ma le 22 lo latou matutua. E taufai mamao ma aiga mea ua latou malaga i ai, ma o le iʻuga, pe afai e iai se mea e tupu ia i latou e faigatā ona vave iloa ua iai se faalētonu ua latou oʻo i ai.”

Saʻolotoga e Femalagaaʻi Solo Ai

O le faimalaga atu i isi atunuu ua faia e le toʻatele naunau o tagata i aso nei na i lo nai tausaga ua tuanaʻi. Mo se faaaʻoaʻoga, i totonu o se vaitaimi e lima tausaga, o le aofaʻi o tagata Ausetalia e malaga asiasi atu i Asia ua sili atu i le faaluaina. I ni saʻiliʻiliga i mea tutupu po o mea o loo fiafia i ai, o loo faatuputupulaʻia ai pea le fuainumera o talavou ma tagata e leʻi matutua tele o loo faimalaga atu i vaalele i nofoaga e mamao ese atu. O le toʻatele o nei tagata faimalaga ua latou fuafua e suʻesuʻe lifi ina ia faaitiitia ai a latou tupe faaalu. Ae e faanoanoa, ona i le tele o vaipanoa o le lalolagi, ua lē o toe avea le suʻesuʻe lifi o se auala o femalagaaʻiga e lelei ma saogalemu e pei ona sa iai—a lē mo le tagata suʻe lifi pe mo i latou o loo latou avea nei tagata.

O se manatu saʻo ma le naunau tele ina ia faimalaga, e lē mafai ona suia ai le mafaufau lelei ma le poto aogā. Na taʻua e se tamaʻitusi na tusia mo aiga o loo saʻilia a latou fanau ua leiloloa e faapea: “O le naunau tele e faimalaga e masani lava ona malaga ese atu ai tagata talavou ae e lē lava sauni mo le malaga ma e aunoa ma se malamalama atoatoa i lamatiaga ma po o ā foʻi o latou tiute tauave.”

Na faaauau mai le tamaʻi tusi e faapea: “O tagata e malaga ma se vaega ua faamaopoopoina lelei, i faiga faapisinisi, pe e iai sa latou faasologa faamaumauina i mea uma e malaga i ai ua uma ona fuafuaina lelei, e seāseā lava leiloloa. Pe i Ausetalia po o se isi lava atunuu, o le toʻatele lava o tagata e maua mulimuli ane faamatalaga faapea ua leiloloa, e foliga mai o i latou ia e faimalaga ma faalagolago e suʻesuʻe lifi solo ma e laiti a latou tupe e malaga ma i latou.”

E tusa lava pe suʻesuʻe lifi se tasi pe leai foʻi, ae o le malaga e aunoa ma se faasologa mautū fuafuaina o nofoaga e malaga i ai—e ui e foliga e lelei i se tasi e lē manaʻo e saisaitia i lena faiga—e mafai ona tuua ai se tasi i se tulaga e sili atu ona lamatia. Pe afai e lē o iloa e aiga ma uō a le tagata malaga le mea o loo iai o ia, e lē o iai la i latou i se tulaga e ono ofoina atu i ai se fesoasoani pe a tulaʻi mai se faalavelave faafuaseʻi. Mo se faataʻitaʻiga, faapefea pe afai e auina atu se tasi na malaga i se falemaʻi ae o loo matapogia ma e leai ma se tasi i lona aiga o iloa le mea o iai o ia?

Faaauau Pea Ona Fesootaʻi

I lana tusi o le Highway to Nowhere, na tusi ai le tusitala mai Peretania o Richard Shears e faatatau i tagata suʻe lifi e toʻafitu na leiloloa o ē na “faafuaseʻi lava ona motusia le toe fesootaʻi ma o latou aiga ma uō.” O le mea moni, i le taimi muamua lava, atonu sa lē mautinoa ai e aiga pe o le mea ua leiloloa o latou aiga ia na malaga pe ona pau lava ua lē toe faaauau pea ona fesootaʻi mai. Ona o lenei mea latou te faatalatū ai e faailoa atu i leoleo pe afai ua latou lē toe faalogo i se tala mai tagata na malaga.

O se tasi o na tagata suʻe lifi e masani lava ona motusia a latou talanoaga i luga o le telefoni ma ona mātua talu ai ua uma ana tupe siliva e faaaogā i telefoni. O le manatu i lenei mea pe a fua i mea ua tutupu, na augani atu ai ona mātua i aiga ina ia tuuina atu i tamaiti ni pepa e faia ai telefoni (phone card) po o nisi lava auala e mafai ona latou fesootaʻi atu ai i le aiga. E ui lava atonu e leʻi faasaoina e lenei mea le ola o si tamaʻitaʻi talavou lea, ae o le fesootaʻi pea e lē aunoa e masani lava ona fesoasoani i le tagata malaga e ʻalofia ai, pe ia tau lava foʻi ina feagai ai, ma nai faafitauli laiti.

Atonu na faitau tagata faimalaga e toʻafitu ia na maliliu i tusi e faalauiloa ai atunuu lea o loo taʻua ai Ausetalia o se tasi o atunuu e sili ona saogalemu i le lalolagi mo tagata suʻe lifi. E ui i lea, o le suʻesuʻe lifi e mautinoa o se gaoioiga valea—tusa lava pe ō taʻitoʻalua ma pe tusa lava foʻi pe i se atunuu e “sili ona saogalemu.”

[Faaopoopoga i lalo]

[Ata i le itulau 25]

E mafai e mātua ona ʻalofia le popole sa lē tatau ona tupu pe afai e tuuina atu i tamaiti ni pepa e faia ai telefoni (phone card) po o nisi lava auala e mafai ona latou fesootaʻi atu ai i le aiga