Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

O A‘u Taumafaiga ia Faia ni Filifiliga Atamai

O A‘u Taumafaiga ia Faia ni Filifiliga Atamai

O Aʻu Taumafaiga ia Faia ni Filifiliga Atamai

UA FAAMATALAINA E GUSTAVO SISSON

I le 12 o oʻu tausaga, e ui lava sa ou matuā aafia i tauvaga ʻaʻau, ae sa ou filifili e avea aʻu ma se fomaʻi. Ae i le taimi lava lena, sa amata ai ona ou suʻesuʻeina le Tusi Paia ma i le iʻuga na ou manaʻo ai e avea ma se faifeʻau. O le ā na iʻu i ai oʻu faanaunauga eseese ma mea e fiafia i ai? Pe na ōgatusa nei mea e lua?

I LE 1961, na amata ai e Olive Springate, o se tamaʻitaʻi misionare Molimau a Ieova i Pasili ona suʻesuʻeina le Tusi Paia ma i maʻua ma Tinā. Ona o le tetee o Tamā, o ia o se fomaʻi faaaloalogia i Pôrto Alegre, na taofia ai le suʻesuʻega. Peitaʻi, sa ma maua pea ni fesootaʻiga ma Olive, ma mulimuli ane, na ou lagona ai i mea na ou aʻoaʻoina, o le upu moni lea. Ae i le taimi lena, ona o loʻu aafia i tauvaga ʻaʻau na faatosina ese ai aʻu mai mea faaleagaga.

Ina ua 19 oʻu tausaga, na ma feiloaʻi ai ma se teine talavou aulelei e igoa ia Vera Lúcia i le kalapu lea sa ou ʻaʻau ai, ma sa amata loa ona ma tuutala. Sa talanoa atu Tinā ia te ia e uiga i o ma talitonuga ma sa fiafia o ia. O lea sa ou faafesootaʻia ai Olive, ma sa amata loa ona ia suʻesuʻeina le Tusi Paia ma i maʻua e ui i teteega mai le tamā o Vera Lúcia.

Sa faaauau pea le suʻesuʻega a Vera Lúcia ma sa agaʻigaʻi o ia i luma i le poto o le Tusi Paia. Sa oo lava ina ia faia ni suʻesuʻega faale-Tusi Paia ma i latou e faigaluega i le fale o le kalapu ʻaʻau lea ou te iai. I le taimi lava e tasi, sa ou uaʻi atu i toleniga mo tauvaga ʻaʻau faaleatunuu lea o loo loma.

Ina ua uma ona ma suʻesuʻe ma auai i sauniga faa-Kerisiano mo le sili atu i se tausaga, na amata ai ona masalosalo le tamā o Vera Lúcia faapea e iai se mea o loo tupu. I le tasi aso ina ua ma foʻi mai i se sauniga, sa faatali atu o ia ma sa fesili tapatapa mai i le fia iloa po o fea na ma iai. Sa ou tali atu sa ma auai i se sauniga faa-Kerisiano ma e ui lava atonu e lē tāua ia te ia le lotu, ae o se mataupu o le ola ma le oti ia i maʻua. Na mapuea o ia ma faapea mai: “Ia afai o se mataupu o le ola ma le oti, o le a ou talia la.” Na amata mai i lena aso ma faasolo mai ai ona suia ona uiga, e ui lava sa leʻi avea o ia o se tasi o Molimau a Ieova, ae sa avea o ia o se uō mamae ma o se aumea i taimi o le lē tagolima.

Faia o Filifiliga

Sa ou filifili e tuua le tauvaga ʻaʻau pe a uma le saʻiliga siamupini faaleatunuu, ae ona e lua oʻu manumalo ma matatiʻa na ou faatūina i Pasili i le 400 ma le 1,500 mita o tuuga ʻaʻau masani, na ou maua ai se valaaulia i Taaloga a le Pan American na faia i Cali, i Kolomepia, i le 1970. E ui lava sa tetee Vera Lúcia i loʻu alu, ae sa amata pea ona ou toleni mo taaloga.

Ina ua manuia laʻu ʻaʻau i Cali, na talosaga mai ai faiaʻoga pe ou te fiafia e toleni mo taaloga a le Olimipeka. Sa ou mafaufau e uiga i laʻu aʻoga faafomaʻi lea e leʻi uma, faapea ma le upu moni ofoofogia na ou aʻoaʻoina e faatatau i fuafuaga a Ieova ma lafoaʻia ai loa mafaufauga uma e uiga i le tuliloaina o se galuega i tuuga ʻaʻau. Mai lena taimi ma agaʻi mai ai, sa vave lava ona ou agaʻigaʻi i luma faaleagaga. I le 1972, le tausaga o le Olimipeka i Munich, i Siamani, na faailogaina ai lo ma tuuina atu ma Vera Lúcia ia Ieova e ala i le papatisoina i le vai. O lenei mea na faalaeiauina ai Tinā e toe faaauau lana suʻesuʻega faale-Tusi Paia, ma mulimuli ane ai na papatisoina ai foʻi o ia.

Ina ua uma ona papatisoina Tinā, na matuā faateteleina le tetee o Tamā. Na iʻu ina taape lo matou aiga, ma talu ai sa ou iai pea i le iunivesite, sa manaʻomia ai ona ma ola i si penisiona laʻitiiti na maua a Tinā ma mea na maua mai ina ua faatau atu lo matou fale. O le iʻuga na toe tolopō ai la ma faaipoipoga ma Vera. O le mea moni, o lesona lelei na ou aʻoaʻoina mai ia Tamā, na fesoasoani ia te aʻu e faia filifiliga ia na ou faia. E masani lava ona ia fai mai: “Aua e te fefe e faaesea oe” ma “E lē saʻo uma pea le toʻatele o tagata.” O se tasi o alagaupu e fiafia tele e fai, “E fua le aogā o se tagata i mea na te avatu i isi.”

I le avea o se Molimau a Ieova, e mafai ai ona ou faatinoina le fautuaga sili ona lelei a Tamā. Sa ou iai i tafatafa o lona moega i le taimi na maliu ai i le 1986. Sa oo ina toe avea i maʻua ma uō ma faaalia le faaaloalo o le tasi i le isi. Ou te talitonu sa mitamita o ia ia te aʻu, talu ai na avea aʻu ma fomaʻi e pei o ia.

I lena taimi i le 1974, na faauu ai aʻu mai le aʻoga faafomaʻi. Sa ou filifili e togafitia tagata lautele, ae mulimuli ane, ina ua uma ona ou mafaufau lelei i le mataupu, na ou filifili ai e sili atu ona lelei mo aʻu le fesoasoani atu i oʻu uso Kerisiano pe a avea o se fomaʻi tipitipi. (Galuega 15:28, 29) O lea sa ou talia le luʻi ma faaalu ai le isi tolu tausaga na sosoo ai e toleniina ai e avea o se fomaʻi tipitipi.

Se Tauiviga Faaletulafono na Fai ma Luʻi

O se tulaga sili ona faanoanoa na ou aafia ai, o se teine Molimau e 15 tausaga le matua o lē na pagatia i le piliki o le toto i totonu. Sa sesega o ia ma toto maulalo ae sa malamalama lelei o ia ma matuā maumauaʻi i lana faaiʻuga e aua neʻi tuiina atu se toto. Ina ua faateleina le suāvai i ona alatoto, na ou faia ai loa se togafitiga e faaaogā ai le endoscope ma sa fufulu ai vaega uma na aafia i le vai aisa na faamasima e taofi ai le piliki o le toto. I le taimi muamua sa faaleleia lona faafitauli, ae i le 36 itula mulimuli ane, a o iai o ia i le potu faapitoa, na faafuaseʻi lava ona toe tafe mai le toto. E ui i taumafaiga filigā, ae sa lē mafai e le fomaʻi na tiute ona taofia le tafe o le toto ma faatumauina le suāvai i ona alatoto ma na maliu ai le teine.

Ina ua tupu lenei mea, na taofia ai loa e le komiti e vaavaai aiāiga tatau ona ou toe galue ma tuuina atu laʻu mataupu i le komiti faafomaʻi i le vaipanoa. Na molia aʻu i le solia o aiāiga e tolu o tapulaa faafomaʻi, lea na lamatia ai loʻu laisene e avea o se fomaʻi faapea ma le tulaga o mea ou te ola ai.

Na ioe le komiti e tuuina mai le 30 aso ia te aʻu e tuuina atu ai laʻu talosaga tetee tusitusia. Na saunia e aʻu lōia ni finauga e tusa ai ma le tulafono ma aiāiga faavae a le atunuu, ae na ou saunia se finauga faapitoa faafomaʻi faatasi ma le fesoasoani a le Komiti o Fesootaʻiga Faafomaʻi (KFF) a le nuu, o se vaega o Molimau a Ieova o ē faaauilumaina le felagolagomaʻi i le vā o le tagata maʻi ma le falemaʻi. I le faamasinoga na fesiligia ai e le komiti faatonu ni fesili aemaise lava e tusa ai ma loʻu tulaga o se fomaʻi ma o se tasi o Molimau a Ieova. Ae peitaʻi, o laʻu tetee sa tele lava ina faavae i mataupu faafomaʻi ma faasaienisi ma lipoti mai fomaʻi tipitipi aloaʻia.

O faamaoniga na tuuina atu sa faamautinoa ai e faapea, na musu le tagata maʻi e talia se tuiga toto ma e leʻi iai se mea na ou faia e faatosina ai o ia e faia lena faaiʻuga. Na faaalia foʻi i le faamasinoga e faapea, mai fomaʻi e toʻafā na faafesootaʻi, e na o aʻu le fomaʻi na faia se ituaiga o togafitiga na ōgatusa ma manaʻoga o le tagata maʻi ma lona maʻi.

Sa toe tuuina atu loʻu faamasinoga i se komiti o le a faia se filifiliga a o iai tagata uma o le komiti. Sa ou faia ai se tautalaga tetee e sefulu minute, lea sa faaautū lava i laʻu tetee tusitusia muamua, lea sa taulaʻi atu i na o vala faafomaʻi. Ina ua uma ona faalogo i laʻu faamatalaga, na taʻua ai e ni sui se toʻalua o le komiti e faapea, e ui lava ou te leʻi faaaogāina ni tuiga toto, ae o le togafitiga lea na ou faia, sa iai se faavae mautū faasaienisi. Na faamamafa mai e se tasi fomaʻi e faapea, o togafitiga e lē faaaogāina ai le toto, e aogā ma e itiiti foʻi sona tulaga lamatia. Na faapea mai le tagata mulimuli mai le komiti, o le mataupu o loo finauina sa lē fesiligia ai po o se togafitiga lelei pe leai ia tuiga toto. O le finauga sa faapea, pe mafai e se fomaʻi ona faia i lana tagata maʻi o se togafitiga e lē ōgatusa ma le manaʻo o le tagata maʻi, ma sa manatu se sui o le komiti faapea, sa leʻi iai i se fomaʻi lena aiā. I lea, mai le toʻa 14 o sui o le komiti, e toʻa 12 tagata o le komiti na filifili e aveesea moliaga uma, ma taʻumamāina ai aʻu, ae peitaʻi o isi sui e toʻalua na tetee.

Puipuia Aiā Tatau a se Tagata Maʻi

Na saunia e nisi fomaʻi le poloaʻiga mai le faamasinoga ina ia faamalosia tagata mamaʻi Molimau e talia ia tuiga toto, ma i nisi taimi ou te tuuina atu ai faamaoniga i faamasinoga na sa fesoasoani e faalēaogāina ai na poloaʻiga. O le tasi o tulaga na aafia ai se Molimau sa fulafula alatoto o lona alāʻai, o se faafitauli e faapogai ai ona piliki i totonu o le manava. I le taimi na taofia ai o ia i le falemaʻi, sa oo o ia i se tulaga ua matuā totovaivai lava—sa maulalo le fua o lona hemoglobin sa tusa ma le 4.7 kalama i le tesilita e tasi. * I le taimi muamua, sa leʻi uunaʻia o ia e talia se tuiga toto, sa na o togafitiga fesoasoani lava ina ia maua sina mapusaga.

Ae ina ua mavae se vaiaso i le falemaʻi, na faateʻia le tagata maʻi ina ua asiasi atu se alii mai le ofisa o faamasinoga ma se poloaʻiga e fai ai se tuiga toto. I le taimi lena ua oso i luga le fua o lona hemoglobin i le 6.4 kalama i le tesilita, ma sa feololo lava lona tulaga i le falemaʻi. E foliga mai sa faia le faaiʻuga a le faamasino e faavae i le tulaga o le fua muamua o lona hemoglobin ae lē o lona lua, lea sa maualuga atu.

Na ofo mai le fesoasoani a le KFF. Na talosaga mai le tagata maʻi ia te aʻu ou te siakiina o ia. Sa ou faia faapea ma mulimuli ane na mafai ai ona avatu o ia i se falemaʻi sa mafai ona togafitia ai e aunoa ma le faaaogāina o le toto. I le taimi lava lena, na luʻia ai e ana lōia ia le poloaʻiga a le faamasinoga ina ia latou faia se tuiga toto i le maʻi.

Sa poloaʻiina mai aʻu i le tolaulauina o le faamasinoga i luma o le tamaʻitaʻi faamasino, o lē na fesili mai ia te aʻu e uiga i le tulaga o le tagata maʻi. A o faagasolo le faamasinoga, sa ia faatonuina aʻu ina ia faaauau pea ona ou togafitia le maʻi a o faia se felafolafoaʻiga i le talafeagai o le poloaʻiga a le faamasinoga. E oo ane i le taimi o le toe fofogaina o le faamasinoga fou, ua faaleleia le tulaga o le tagata maʻi ma ua teʻa i tua mai le falemaʻi. Ina ua valaaulia aʻu ou te toe molimau, na luʻia ai aʻu e le lōia a le falemaʻi ina ia ou avatu ni faamaoniga e faapea, o togafitiga ia sa ou fautuaina e iai se faavae faasaienisi. Sa masiasi o ia ina ua ou tuuina atu se mataupu mai se mekasini faafomaʻi lea o loo fautuaina ai le togafitiga lea na ou faia, na lomia e le falemaʻi lava lea na ia tū ai e fai ma sui!

Ina ua tuuina mai le faaiʻuga a le faamasinoga, na matuā faafiafiaina i matou ina ua matou faalogo atu e faapea, ua faamaonia lo matou tulaga faalagolago atu i togafitiga faafomaʻi e ese mai le tuiga toto. Na poloaʻiina le falemaʻi e latou te totogiina tupe uma sa manaʻomia ona totogi e aofia ai ma tupe faaalu tau i le faamasinoga. E ui lava na apili le falemaʻi, ae na toe faiaʻina lava.

Tausiga o Lo Matou Aiga

Talu mai lava ona avea aʻu ma Molimau, e lagolago mai pea laʻu paaga faamaoni o Vera Lúcia, ma o ia foʻi o se avā agavaa ma o se tinā e fai ma faaaʻoaʻoga lelei i la ma fanau. Na mafai faapefea ona ia faafesagaʻia ia tulaga faigatā uma, ma le tausia o lo matou fale, ma fesoasoani i le tausiga o tamaiti, ia ua avea nei o ni talavou matuā tiotio? Ua mafaia lenei mea ona o lona alofa loloto mo Ieova faapea le faiva faa-Kerisiano.

I le avea o mātua, sa ma aʻoaʻoina ai la ma fanau i aʻoaʻoga ma mataupu silisili o le Tusi Paia talu mai a o laiti lava i laʻua. E ui lava e ola i se olaga pisi, e ma te taumafai lava e ma te auauna i le faiva faataimi atoa mo ni nai masina i tausaga taʻitasi. E lē gata i lea, e matou te faia lava le mea aupito sili ina ia pipii i le faasologa lea e aofia ai ma le faitauina e lē aunoa o le Tusi Paia, talanoaina o le mau o le Tusi Paia i aso taʻitasi, ma tufa atu o matou talitonuga i isi i le faiva faa-Kerisiano. I ni taimi e leʻi mamao atu, sa faia ai pea e lo matou aiga le tusa ma le 12 suʻesuʻega faale-Tusi Paia i vaiaso taʻitasi ma tagata e lē o ni Molimau.

E ma te taumafai foʻi ma Vera Lúcia ina ia faaaofia la ma fanau tama i a ma gaoioiga, ae i le taimi lava e tasi e ma te amanaʻia foʻi mea e fiafia ai i laʻua lava. E ma te talitonu e tolu lava mea autū e tatau ona faia e mātua e tausia lelei ai o latou aiga. Muamua, o aʻoaʻoga saʻo, e faavae i le Afioga a le Atua, le Tusi Paia. Lua, o le faaaʻoaʻoga saʻo, e avatu ai i tamaiti ia faamaoniga manino e faapea, e iai se matataʻu talafeagai o latou mātua i le Atua. Ma lona tolu, o auaufaatasiga saʻo ma Kerisiano mai tupulaga ma tulaga eseese, o ē e mafai ona latou tuuina atu le tele o taleni eseese ma tomai i tagata o le aiga. I le avea o se ulugalii, ua fai ma ō ma sini le tuuina atu o nei mea i lo ma aiga.

I le toe tepa i tua i le toetoe lava 30 tausaga o la ma auaunaga ia Ieova, ua mafai ai e i maʻua ma laʻu avā ona faapea atu ma le mautinoa, ua ia aumaia ia i maʻua mea aupito sili i le olaga ma saunia le tele o mea e faafiafiaina ai faapea faamanuiaga. E ui lava sa leʻi mafai ona ou alu i le Olimipeka, ae o loo ou fiafia pea e ʻaʻau mo ni nai maila i le vaiaso. E moni lava o le avea o aʻu o se fomaʻi ma se Molimau a Ieova, ua iʻu ai i se olaga matuā pisi, ae ua ou iloa le matuā tauia o le fesoasoani atu i oʻu uso ma tuafāfine Kerisiano e finafinau i la latou auaunaga i le Atua e ui ina feagai ma tofotofoga.

E masani lava ona fesiligia aʻu po o ou popole ina neʻi leai saʻu galuega pe a oo mai le faiga fou a le Atua ma o le a lē toe iai ni maʻi. O laʻu tali e faapea, o aʻu lava le tagata e muamua oso i le fiafia pe a ‘osooso le pipili e pei o le aila, ma pese fiafia le laulaufaiva o le gūgū,’ ma ‘e le fai mai foʻi se tasi e mau ai, Ou te maʻi.’—Isaia 33:24; 35:6.

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 21 O le fua o le hemoglobin o se tamāloa e lelei le soifua mālōlōina, e tusa ma le 15 kalama i le tesilita e tasi.

[Ata i le itulau 15]

Faia le taotoga o se maʻi

[Ata i le itulau 15]

I maʻua ma Vera Lúcia, ma la matou suʻesuʻega faaleaiga