Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

E Faapefea pe a Manatu O‘u Mātua ua Ou La‘itiiti Tele mo se Tuugatala?

E Faapefea pe a Manatu O‘u Mātua ua Ou La‘itiiti Tele mo se Tuugatala?

Ua Fesili Mai Talavou . . .

E Faapefea pe a Manatu Oʻu Mātua ua Ou Laʻitiiti Tele mo se Tuugatala?

“Ua e mafaufau faaanamua tele Tinā. E lē o vaitausaga nei o le 1950. Ua tuutala uma lava tagata! Ou te lē o toe teineitiiti.”​—Sieni e 16 tausaga. *

E MAFAI ona faigatā tele le faapea mai, e te leʻi taitai lava oo i se tulaga e faia ai se tuugatala. Sa faamatalaina e se tasi o talavou e faapea: “Ou te manaʻo e fai le mea o loo fai mai ai le Tusi Paia, ma āva ai i loʻu tamā ma loʻu tinā, ae ou te manatu e lē o saʻo i laʻua. Ou te lē o iloa foʻi, pe faapefea ona talanoaina lenei mea ma i laʻua.” I le pei o lenei tama talavou, e te ono lagona ai faapea, ua lē fetuutuunaʻi ou mātua ma ua leai se tigā alofa. Atonu ua e feiloaʻi atu i se tasi o le isi ituaiga e te matuā fiafia lava i ai, ma ua e manaʻo e iloa lelei o ia. Pe atonu ua e lagona faapea o le oo atu i le tulaga o le faia o se tuugatala, e fesoasoani lea ia te oe e faafetaui lelei atu ai i au aumea. “O loo iai omiga,” o le tala lea a Masele. “Afai e te lē o tuutala, e manatu tamaiti i le aʻoga e ese lava oe ia.”

Na mātauina e se tasi na avea ma faufautua i aiga ia tuugatala e faapea: “E leai se mea e sili atu ona foliga lē fetuutuunaʻi ai mātua na i lo o tuugatala.” Ae ui lava e foliga mai e lē fetuutuunaʻi ou mātua, po o le uiga ea la e lē fetuutuunaʻi moni lava? Aemaise lava, o loo paʻū atu i ou mātua le tiute tauave mai i le Atua o le aʻoaʻo, toleni, puipui, ma avatu ia te oe taʻiala. (Teuteronome 6:6, 7) Pe faamata ea o loo iai sina manatu mamafa o ou mātua e faatatau i lou soifua lelei? Sa faapea mai se tasi o matua: “Ou te iloa atu le faamalumalu mai o lamatiaga, ma e matuā tetemū ai lava.” Aiseā e atuatuvale ai le tele o mātua i le vave faia o tuugatala?

Faalogona e Lamatia Ai

Sa faaseā mai Peti e 14 ona tausaga e faapea: “E foliga mai i oʻu mātua e sesē le fiafia i se tasi o le isi ituaiga.” Peitaʻi, afai o ni Kerisiano ou mātua, ua la iloa lelei e faapea na fuafuaina e le Atua le tane ma le fafine ina ia tosina atu le tasi i le isi. (Kenese 2:18-23) E la te iloa o lenei tosina atu e faalenatura, lea e galue e ōgatusa ma fuafuaga a Lē na Foafoaina i tatou mo tagata ina ia “tumu ai le lalolagi.”—Kenese 1:28.

E lē gata i lea, e malamalama lelei ou mātua i le malosi e mafai ona oo i ai faanaunauga faaleituaiga i le taimi a o e iai i le “tauosoosoga o le talavou.” (1 Korinito 7:36, NW ) E la te iloa foʻi e itiiti lava si ou poto masani e iloa ai pe faapefea ona pulea na faanaunauga. Afai ua amata ona faaaluina le tele o taimi e faatasi totino atu ai ma se tasi o le isi ituaiga, i luga o le telefoni, pe fetusiaʻi po o le E-meli, o le a ono tupu la le fetosinaaʻi. Atonu e te fesili faapea, ‘O le ā la le leaga o lena mea?’ Ia, po o ia te oe la se auala talafeagai e mafai ai ona e faamalieina na faanaunauga? Po ua e sauniuni lelei ea e faaaogāina na faalogona i lona tulaga tatau e ao ona iai—o le faaipoipoga? Atonu e leai.

O lea la, o le vave faia o tuugatala a o laiti e aumaia ai ni lamatiaga matuiā. Ua lapataʻi mai le Tusi Paia: “E ave ea e se tasi le afi i lona fatafata, a e le mu ai ona ofu?” (Faataoto 6:27) O le mea ua tupu soo, o le vave ona tuutala, e taʻitaʻiina atu ai i feusuaʻiga faaleituaiga a o leʻi faaipoipo, ua lamatia ai talavou i le ono maua i maʻitaga a o leʻi faaipoipo ma faamaʻi pipisi ona o feusuaʻiga faaleituaiga. (1 Tesalonia 4:4-6) O se faataʻitaʻiga, na manatu le talavou o Tamila e faapea, sa lē saʻo ona mātua i le lē faatagaina o ia e tuutala. O lea na ia amata ai ona tuutala faalilolilo ma se tasi i le aʻoga. E leʻi umi lava, ae maʻitō loa Tamila—ma na suia ai loa lona olaga. Ua ia taʻutino mai nei e faapea: “O le tuutala e lē o se mea e matuā manaia e pei ona faamatalaina ai.”

Ae faapefea pe afai e faaeteete le tama ma le teine talavou o loo fai le faigauō e ʻalofia le fepaʻiaʻi lē talafeagai? E tusa lava foʻi pe ʻalofia lena mea, o loo iai pea le lamatiaga o le amataina po o le faagaeeina vave o faalogona o le alofa. (Pese a Solomona 2:7) O le faagaeeina o faanaunauga lea e mafai ona faatoʻā faataunuuina ma le talafeagai i tausaga i le lumanaʻi, e mafai ona oo atu ai i lagona o le lē faamalieina ma lagona mafatia.

O nisi o manatu e mafaufau i ai: Po ua lava lelei lou poto masani i le olaga e te iloa ai mea e tatau ona e vaai i ai mo se paaga faaipoipo? (Faataoto 1:4) I le isi itu, po ua ia te oe ea uiga ma tomai e manaʻomia e avea ai ma se tane po se avā lea e alofagia moni ma faaaloalogia? Po o ia te oe moni le onosai ma le maumauaʻi lea e manaʻomia e tausia ai se faiā mo se taimi umi? E lē o se mea e ofo ai, o le tele lava o faigauō a talavou e puupuu ma aumaia ai mafatiaga. E itiiti lava ni faigauō a talavou, e maua ni faaipoipoga e umi ona iai.

O lea na taaofaʻi lelei mai ai e Monika e sefuluvalu tausaga le matua ina ua ia mātauina e faapea: “E taʻu mai e aʻu uō uma i le aʻoga a latou tala e faatatau i a latou uō tama. Ae a lē o lo latou faaipoipo laiti po o le faamutaina o le faigauō i se tulaga faigatā, ona e latou te lē o sauni e oo atu i le laasaga e sosoo ai.” Na mātauina foʻi e se talavou e igoa ia Peleti e faapea: “Pe a e iloa e te lē o sauni e tauaveina le tiute tauave o se feagaiga ma se tasi, ae ua e lagona o lena ua amata ona e faia ona ua e tuutala, o le a matuā faigatā lava. E faapefea la ona e tuua lea faiā e aunoa ma le tigā ai o le isi tagata?”

E lē taumatea o loo taumafai ou mātua e puipuia oe mai i na tigā ma le lē fiafia e ala i le maumaututū ina ia e lē tuutala, seʻia e matua lelei e faia ai le taʻutinoga faalefaaipoipoga. O le mea moni, ua na ona la gaoioi e ōgatusa ma fautuaga faagaeeina o loo i le Failauga 11:10: “Faatea ese atu ia le tiga i lou loto, ma tuu ese atu le leaga i lou tino.”

‘⁠Faateleina Atu’

O lea, e lē o le uiga o lenei mea faapea, o le a lē mafai ai ona e olioli i le aufaatasiga ma i latou o le isi ituaiga. Ae aiseā e tapulaa ai lau sootaga i le na o le tagata e toʻatasi? I isi mau o le Tusi Paia, ua faalaeiau ai i tatou e ‘faateleina atu’ a tatou aufaatasiga. (2 Korinito 6:12, 13, LT) O le fautuaga lelei lea mo tagata talavou. O se tasi o auala e faia ai lea mea o le aufaatasi i se vaega o tama ma teine. Ua mātauina e Tamila e faapea: “Ou te manatu e sili atu ona fiafia ai i lena auala. E sili atu le tele o uō.” Ua faapea mai Monika: “O le faatasitasi o se vaega e matuā lelei tele, aua e mafai ona e vaai ai i tagata ma o latou uiga totino eseese ma e iloa ai o loo toʻatele isi tagata e te leʻi feiloaʻi lava i ai.”

Atonu e oo ina fiafia ou mātua e fesoasoani ia te oe e faatulaga ni taimi e sili ona lelei e faatasi ai ma isi foʻi talavou. Ua faamatala mai e Ane, o se tinā e toʻalua lana fanau e faapea: “E ma te faamautinoaina pea, o loo avea lo matou aiga ma nofoaga e fia nonofo ai tamaiti. E ma te valaauliaina a latou uō e ō mai, avatu i ai ni meaʻai, ma tuu atu e fai ni a latou taaloga. O le auala lea latou te lagona ai e lē tau manaʻomia le ō ese atu mai i le aiga, ina ia maua ai le fiafia.”

O le mea moni, e oo lava foʻi i auaufaatasiga i vaega, e tatau lava ona e faaeteete i le faaalia o le naunau tele i se tagata e toʻatasi. Ua manatu nisi o talavou a latou iai faatasi lava ma isi tagata, e latou te lē o faia moni ni tuugatala. ʻAlofia le faasesēina faapena o oe. (Salamo 36:2) Afai o loo lua faatasi ma le tagata lava lea e tasi, i taimi uma lava tou te faatasitasi ai ma au uō, e tutusa lava lena ma le faia o se tuugatala. * Taumafai e faaaogā le faautaga lelei i au faauōga ma tagata o le isi ituaiga.—1 Timoteo 5:2, LF.

Aogā o le Faatalitali

E lē faigofie pe a faapea atu ia te oe ua e laʻitiiti tele mo le amataina o se tuugatala. Ae e lē o taumafai ou mātua e faatigā ia te oe. O le mea moni, o loo la faia mea uma lava la te mafai e fesoasoani ma puipuia ai oe. O lea, na i lo o le talitonuina o lou lava loto ma teena le la fautuaga, aiseā e lē faaaogā ai lo la poto masani? Mo se faataʻitaʻiga, aiseā e lē saʻili ai mo a la fautuaga i le isi taimi e tulaʻi mai ai ni ou faafitauli e fesootaʻi atu ma le tagata o le isi ituaiga? Ua faamanatu mai e le Faataoto 28:26 ia i tatou e faapea: “O le ua faatuatua i lona lava loto, o le vale ia.” Ua faapea mai le talavou o Kone: “Pe a fiafia mai se tama ia te aʻu, o le mea e fesoasoani ia te aʻu e aveese ai le omia e fai se tuugatala o le talanoa lea ma loʻu tinā e faatatau i ai. E na te faamatalaina mea na tutupu i ana uō ma lona aiga i aso ua mavae. Ua fesoasoani moni lava lea ia te aʻu.”

O le faatalitali mo se taimi a o leʻi amata ona e tuutala, o le a lē taofia ai lou tuputupu aʻe tau i faalogona po o le saisaitia ai o oe mai i lou saʻolotoga. Ona e te leʻi oo ina faia tiute tauave faatagata matua ia e aofia ai le tuutala ma le faaipoipo, o loo iai la lou saʻolotoga e ‘olioli ai i lou tama itiiti.’ (Failauga 11:9) O le faatalitali foʻi o le a e mauaina ai le taimi e atiina aʻe ai ou uiga totino, le oo atu ina taʻumatuaina ma e sili atu ona tāua i mea uma, o le itu lea faaleagaga. (Auega 3:26, 27) E pei ona faaupuina ai e se tasi o talavou Kerisiano, “e ao ona tuuina atu oe ia Ieova a o e leʻi osi feagaiga atu i se tasi.”

A o agaʻi ina e matua ma ua iloa lelei e tagata uma lou agaʻigaʻi i luma, o le a amata loa ona ese le vaaiga a ou mātua ia te oe. (1 Timoteo 4:15) Ae pe a saunia moni loa oe mo se tuugatala, o le a lē taumatea lou mafai ona faia faapea faatasi ai ma le la faamanuiaga.

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 3 Ua suia igoa.

^ pala. 17 Mo nisi faamatalaga, tagaʻi i itulau e 232-233 o le tusi Questions Young People Ask—Answers That Work, lomia e le Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.

[Ata i le itulau 16]

O le uaʻi faapitoa atu i se tasi o le isi ituaiga. . .

. . . e masani lava ona faagaeeina ai le alofa fetosinaaʻi i le vā o ituaiga

[Ata i le itulau 17]

Na i lo o le faatapulaa o lou fiafia i le tagata e toʻatasi, ia faalautele atu au faauōga