Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Mū! O Lē Fea Mea Tineimū e Tatau Ona E Faaaogā?

Mū! O Lē Fea Mea Tineimū e Tatau Ona E Faaaogā?

Mū! O Lē Fea Mea Tineimū e Tatau Ona E Faaaogā?

E FAAFIA ona tatou pāsia lena tamaʻi meafaigaluega e i le puipui o le fale e aunoa ma lou mafaufau i ai! Peitaʻi, i se aso, e mafai ona faasaoina e lena mea lo tatou ofisa po o le falegaosimea po o lo tatou foʻi fale mai i le mū. O mea tineimū (fire extinguisher) feaveaʻi, e mafai ona fesoasoani e taofia ai se tamaʻi faafitauli—se falai ua mū i luga o le ogaumu, po o ie faamalama ua mū ona o le masini faamāfanafana (heater)e aunoa ma le faatuai. I le pei o auupega e vave le gaoioi, ua fuafuaina nei mea tineimū e faatamaʻia ai se fili sauā a o leʻi oo ina mauaina lona malosi.

Ona e tele auala e oo mai ai lenei fili—mū o laau, mū o suauu ma kesi, mū e māfua mai i le eletise—o mea tineimū feaveaʻi, e tele foʻi ona ituaiga o loo iai. O le tulaga masani, e te fia iloa e lē gata i lou fili ae faapea foʻi ma au auupega e faaaogā. E lē o le uiga o lenei mea e faapea, o le mauaina lea o le malamalamaga o le tagata tineimū, ae o lona uiga o le iloaina lea o ni nai taʻiala faavae o le tineia o le mū. Mo se faataʻitaʻiga, o le ā lau mea e fai i tulaga ia o loo mulimuli mai?

Sa faavevelaina e se tagata kuka i luga o le fata o le ogaumu, ni ʻapa tao falaoa se 20 ua uma ona faagaʻo a o ia sauniuni e taoina falaoa. Peitaʻi, na leaga le mea e fua ai le vevela o le ogaumu, ma sa oso maualuga le vevela, ma pupusa ai loa le gaʻo. Na vave ona tatalaina e le kuka lea sa fai ona totinilima le faitotoʻa o le ogaumu, ma toso mai i fafo le fata. Ae i le faia faapea, na ia tuuina mai ai le gaʻo o loo pupusa i le mea o loo iai le ea. Whoof! O le sasao aʻe o le afi na oo atu ai lona mumū i le fāʻalo o le fale. Ona e leʻi āfaina le kuka, na oso atu ai ma aumai le fagu tineimū e iai le karaponi taiokesaita (carbon dioxide) ma vave loa ona tapē ai le mū. E leʻi umi lava ae toe amata foʻi ona toe asuasu, ma toe mumū aʻe ai le gaʻo. E faafā ona tupu le mea lava lea e tasi! Ona o le fefe neʻi uma le fagu tineimū, na toso mai ai e le kuka le palanikeke tineimū (fire blanket) mai i le mea na iai ma faapulou ai le fata o le ogaumu. Sa toʻa o ia ina ua faatamaʻia le mū—ma uma atu ai lava.

O tulaga masani, e tatou te mananaʻo e faaaogā meafaigaluega e sili ona lelei o loo iai e tapē ai se tamaʻi mū e faapopoleina ai. Ana faapea e iloa e le kuka e faatatau i le tupu faafuaseʻi o se mū—o se mea e ono tupu pe a fai e iai se asu—semanū e na ona ia tapē lava o le ogaumu, tapuni mau faitotoʻa ma tuu seʻia oo ina maalili ifo le vevela o mea o loo i le ogaumu. Po o le faaaogā muamua o le palanikeke tineimū, ma pe afai e manaʻomia tele, ona faaaogā lea o le fagu tineimū o loo iai le karaponi taiokesaita. Po o le ā lava le tulaga, o le mea na tupu e faaalia ai le tāua o le iai o se poto faavae e faatatau i mū ma le auala sili e tapēina ai.

Le “Tafatolu” e Faapogaia le Afi

O le mea e taʻua o le tafatolu o le afi o se fua lea na te faaolaina le afi ina ia mumū aʻe: o mea e mū i le afi faaopoopo i ai ma le okesene faaopoopo i ai ma le vevela ona maua lea o le afi. A aveese le mea e tasi, o le a lē gata ina e tapēina ai le afi ae puipuia ai foʻi le sosolo atu o le afi. Seʻi o tatou vaai pe faapefea ona tupu lenei mea.

MEA E MŪ I LE AFI: Pei lava o i tatou, a leai se mea e faaolaola ai le afi e oo lava ina mate. E faaaogāina e le ʻautineimū lenei taʻiala i mū i le vaomatua ma laau o tutupu, i lo latou faamamāina o le fanua i luma atu o le ala o loo sosolo mai ai le mu telē, ina ia aveesea mai ai mea e mafai ona ono faatuputeleina ai le mū. I totonu o le umukuka, o le aveesea o le mea o loo faatupuina ai le mū, atonu e na ona tapē lava o le kesi. Ae peitaʻi i nisi o tulaga, o le aveesea o mea o loo mū i le afi atonu e faigatā, pe ua matuā lē mafai lava ona fai.

OKESENE: I le pei foʻi o i tatou, e tatau foʻi ona manava le afi. Ia asu se suō palapala po o se palanikeke tineimū e ufiufi ai le afi, ona e tapēina ai lea. O le fua o le okesene, i le tulaga lea, e lē tau manaʻomia ona oo i lalo o le selo ina ia tapē ai le afi. Afai e te faaitiitia le fua o le okesene o loo i le ea o loo siʻomia ai i tatou mai i le tulaga masani o le 21 pasene i le 15 pasene, o le tele lava o mea—mo se faataʻitaʻiga o mea faasuavai mū gofie, e oo lava i nisi o mea malo—o le a lē toe mumū.

VEVELA: O le vevela e amataina ai se afi atonu o se masini faamāfanafana (heater), o se ogaumu, uaea e tau atu i se palaka eletise o loo tele mea o faaaogā i ai, se aloiafi, uila, po o se vevela ua faatupulaʻia e ala i laau pala, vailaau e pā gofie, po o le tele lava o isi mea. Manatua, afai e te vaai i se asu, aemaise lava pe a sau mai i se gaʻo po o suauu faimeaʻai o loo i luga o se afi, ua lē o toe mamao la ae sasao aʻe le afi.

Fuafua mo Ituaiga Uma o Tamaʻi

E ui o le tele o aiga e lē o iai ni fagu tineimū, ae o fale gaosimea, ofisa, ma fale mo tagata lautele e masani lava ona manaʻomia e le tulafono ona iai nei mea. O ituaiga autū lava o fagu tineimū o le vai, vailaau susū, foam (o se mea e foliga e pei o se ʻoa māfiafia), pauta (dry powder), ma le karaponi taiokesaita. O fagu tineimū e iai le kasa e taʻua o le halon ua faasolo ina lē o toe faaaogāina ona ua manatu faapea, e faaleagaina ai le ʻafuʻafu o le osone i le atimosifia o le lalolagi. Ina ia fesoasoani ia i latou o loo faaaogāina ia filifilia ma le saʻo fagu tineimū i faalavelave faafuaseʻi, o le tele lava o fagu tineimū e iai faailoga e faaalia ai mea e mafai ma mea e lē mafai ona faaaogā i ai, po o le faaaogā foʻi o lanu e iloa ai. O le tele lava o fagu tineimū e iai mataʻitusi, pei o le A, B, po o le C, e faaalia ai se ituaiga patino o mū. O le kasa, e na te uunaʻia i fafo elemeni e tineia ai le mū e ala atu i le gutu o le fagu i se tulaga vave tele pe a oomi le ʻau. Ona e iai i fagu tineimū le kasa e iai le malosi, e manaʻomia la ona siaki mai i lea taimi i lea taimi. O fagu tineimū e tatau lava ona faapipii e lata i mea e ulu atu ai i fafo ma e tatau ona faigofie ona mauaina. Seʻi o tatou vaai puupuu atu i ituaiga eseese o fagu tineimū.

Fagu pauta tineimū e na te taofia le sasao faafuaseʻi aʻe o le mū ma ua avea ma mea e taofia ai toetoe lava o so o se ituaiga o mū. E lē gata ina aogā le pauta i le vaega A ma le vaega B o mū, ae e aogā foʻi i le tineia o mū e i le vaega C (mea tau eletise). E manino la, o lenei fagu tineimū e tele mea e mafai ona faaaogāina ai ma e telē sona aogā i le tuuina atu o se puipuiga e sili ona lelei mo lou aiga. O le pauta e gaogaosā ai—ae atonu e itiiti sina mea e āfaina i le gaogaosā pe a faatusatusa i le āfaina e tupu mai i se mū telē!

Fagu vai tineimū e talafeagai mo mū e aafia ai pepa, laau, mea e fai i le uga, lapisi, po o ie. E masani lava ona taʻua nei mū o le vaega A. O le malosi o le vai e avea ai ma tineimū, e mai i lona tulaga e mafai ona ia mitiiaina le vevela. A lava le vai, e faigofie ona vave aveesea e le vai le vevela na i lo o le vave e mafai ai e le afi ona toe ola, ma pē atu ai lava. Ae aua lava neʻi faaaogāina le vai i mea faasuavai e mū gofie. E na ona e faasalalau atu ai o le mū—ma sasao aʻe ai! E lē gata i lea, ona o le vai e lelei tele mo le faaaualaina o le eletise, e lē tatau la ona e faaaogāina vai po o so o se isi lava fagu tineimū o loo iai vai i tulaga atonu o loo iai ni uaea eletise o loo ola.

Fagu vailaau tineimū o loo iai le vai ma le masima faapitoa e aogā patino i mū o gaʻo ma suauu faimeaʻai ae e lē aogā i mea e iai penisini. E aogā tele foʻi i le vaega A o mū.

Fagu foam tineimū e lelei tele, e lē gata i le vaega A o mū ae faapitoa lava i mū e aafia ai mea faasuavai e mū gofie (gaʻo e faagaʻo ai mea i falegaosimea, vailaau e pei o penisini po o suauu, vali), e masani ona taʻua, o le vaega B o mū. E lua ituaiga o foam tineimū, o lea ia siaki po o lē fea e sili atu ona lelei mo le mea o loo e manaʻomia. Pe a faaaogā i se mea faasuavaia ua mū, e ufiufi e le foam le mea faasuavai i se lau manifinifi lea e tinei ai le ausa e sasao gofie ai le mū, ma puipuia ai mai i le okesene. O lea, e tatau ona faaaogā ma le faaeteete le foam ina ia aua neʻi ati i le suāvai, ae sosolo atu i luga o le mea faasuavai. Ia faaeteete ia aua neʻi faaaogāina le foam e latalata i se eletise.

Fagu tineimū karaponi taiokesaita e mafai ona faaaogā toetoe lava o mū uma vaganā ai mū o le kasa. E latou te gaoioi i le tulaga faapea e aveesea e le karaponi taiokesaita le okesene. Ae pei ona tatou vaaia muamua, afai e taofia e le mea mū gofie le vevela, e ono toe mapuna aʻe faafuaseʻi la le mū. O le karaponi taiokesaita o se kasa, o lea la, o se siʻomaga e savili ma taalaelae e faatapulaa ai lona aogā. Peitaʻi, o lona mamā, ua filifili ai e faaaogā lea mea tineimū i masini faaeteetegatā ma mea tau elekitoronika. I vaimea e tapunipuni, e mafai e le karaponi taiokesaita ona aveesea le okesene lea e ono mānavaina e le tagata ma iʻu ai ina oti, o lea pe afai e te faaaogāina i vaimea o loo tapunipuni, ia mautinoa lou alu ese pe a uma le mū ma ia tapuni le faitotoʻa na e ulu mai ai.

Palanikeke tineimū * o se mea tineimū e faigofie ona maua ma e lelei mo mū laiti e mafai ona pulea, pei o luga o se ogaumu i le umukuka po o se fasi pito o le kapeta. E na ona toso mai lava o le palanikeke mai i le taga o loo tautau i le puipui o le fale, tatala i ou luma ina ia puipuia ai oe mai i le mumū o le afi, ma fofola atu i luga o le afi. O le mea moni, afai e te leʻi tapēina le mea o loo māfua mai ai le mū, ia tapē loa lava pe afai e mafai.

E faasaoina foʻi le ola e palanikeke tineimū pe afai e mū ou lavalava i se afi. Pe a tupu lena mea, ia manatua le tulafono tāua lenei: “Tū, faapaʻū, ma taavalevale.” Aua nei tamoʻe; e na ona e faatupuina atili ai o le mumu o le afi. Afai e te mafaia, ia po o se isi foʻi e na te ono tāʻaia se palanikeke tineimū ia te oe a o e taavalevale, o le a vave atu la ona tapēina ai le afi.

Sili Atu na i lo o Mea Tineimū

O le mea moni, o le puipuiga sili mai i mū, o le taofia lea o le mū; o lea ia faaaogā lelei le mafaufau. Ia tuu ese afitusi ma afi mai i tamaiti. Aveese mea o loo i luga po o mea o loo latalata ane i le ogaumu lea e ono mū i le afi. Ia aua lava neʻi faia se kuka a o faaaogāina ofu ʻoʻo ma lima o ofu e tautau lea e ono mū i le afi. Ia faapipii masini faailo mū i lou fale.

O nisi nei o faamatalaga faaopoopo. Aua le ova faaaogāina le palaka lava e tasi po o uaea e sosoo ai uaea eletise (extension cords). Aua le tuua falai po o ulo o loo iai gaʻo po o suauu i luga o le ogaumu o loo ola, e aunoa ma se tasi e vaaia. Ia faaeteete i le mea o loo e tuua ai masini faamāfanafana. Afai e iai ni au fagu kesi i tafatafa o le fale, ia faaū ese le gutu o le fagu kesi—lea e ono avea ma mea e faatetele ai se mū—mai le fale. Faaaogā le ituaiga saʻo o fiūsi eletise. Ia sui uaea eletise ua leaga.

Po ua e mafaufauina ea le faataʻitaʻia o auala e sola ese ai mai i le fale pe a tupu le mū? E mafai e nei gaoioiga ona faasaoina ai ola. Taupule i le aiga le mea e feiloaʻi ai i se nofoaga faapitoa—se nofoaga e malupuipuia lea e faigofie ona maua i le ao po o le pō. Ia tuuina atu tiute tauave i tagata o le aiga: O ai e fesoasoani i tamaiti laiti po o tagata e lē atoatoa le malosi ia saogalemu? O ai o le a vili i le ofisa o tineimū? Ioe, o le faataʻitaʻia o auala e sola ese ai mai i le mū e mafai ona faasaoina ai ola, ona o loo latou faataʻitaʻia le auala saʻo e gaoioi ai, o lea e otometi ma vave ai ona gaoioi.

Pe a Tupu le Tulaga e Sili Ona Leaga

Ia manatua, e mafai ona toe maua oloa ae lē mafai ona toe maua le ola. Aua neʻi tuua lou ola i se tulaga lamatia i le tapēina o le afi. Peitaʻi, afai e saogalemu mo oe le alu atu pea e tapē le afi, ia faia faapea i se tulaga e mafai ai pea ona e alu ese atu i fafo. Ae afai e te masalosalo po o saʻo le mea tineimū o loo ia te oe pe e te fefe e telē naʻuā le afi mo lau tineimū, ia vave alu ese ma vili le ofisa o tineimū.

Mātau foʻi, o le asu, aemaise lava asu oona mai i mea e pei o paʻu taavale ma nailoni (synthetic) e sili atu tagata e mafai ona fasiotia ai na i lo o le afi—e mafai ona fasiotia ai le tagata i lalo ifo o le lua minute! O lea, afai e te sola ese mai i se fale o loo mū, ia tolotolo. E itiiti le asu e lata i le fola o le fale, ma e mālū atu ai le ea. Afai e mafai, ia tuu se ieie susū i luma o lou fofoga. A o leʻi faaaogāina se faitotoʻa, ia paʻi atu i ai i lou tualima. Afai e vevela, o loo iai la le afi i le isi itu; saʻili se isi auala i fafo. Ia tapunipuni faitotoʻa uma o loo e alu ese atu ai. O le faia faapea o le a faaitiitia ai le okesene o loo oo atu i le afi. O le mea moni, o lifi, e matuā lē tatau lava ona faaaogā i ni mū—e mafai ona taofia ai oe ma avea e pei o se ogaumu!

O lea afai o e mafaufau e faatau se mea tineimū e puipuia ai lou aiga, taavale, po o lau pisinisi, e sili atu ona talanoaina le mataupu ma le ofisa o tineimū i lou vaipanoa. O isi faamatalaga patino, e ono eseese mai i lea atunuu i lea atunuu, o lea la, e lē o talanoaina ai i lenei mataupu.

Po o le ā lava le tulaga, ae o le isi taimi e te vaai ai i se tasi o nei tamaʻi meafaigaluega, faatali ma taumafai e faamasani i ai. E te ono matuā faafetaia lava i se aso.

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 18 Afai o le tulaga masani le faaaogāina o le palanikeke tineimū i lou atunuu, ia faamautinoa o loo e iloa ona faaaogā lelei. Ua taʻua e le U.S. National Fire Protection Association e faapea: “E tatau ona faamamafa faapea . . . o le faaaogāina o palanikeke tineimū e lē o le mea tāua muamua lea. E tatau ona faaaogāina pe afai o loo iai. . . . O le sesē ona faaaogā o palanikeke tineimū e mafai ona faaopoopo i le mataʻutia o ni manuʻa e māfua mai i le asu ma le afi pe afai e ʻopū le palanikeke ma sau le asu agaʻi mai i foliga, po o le lē aveesea foʻi o le palanikeke ina ua uma ona tapēina le mū.”

[Siata i le itulau 27]

mea e mū i le afi

vevela

okesene

[Ata]

VAEGA A

VAEGA B

[Ē Ana le Ata]

Chubb Fire Safety

[Siata i le itulau 28]

Afai e mū ou lavalava, aua le tamoʻe

1. TŪ

2. FAAPAʻŪ

3. TAAVALEVALE

[Ē Ana le Ata]

© Coastal Training Technologies Corp. Reproduced by Permission

[Ata i le itulau 26]

O loo iai ituaiga eseese o mea tineimū mo le aiga

[Ē Ana le Ata]

Ata o loo i luga: Reprinted with permission from NFPA 10 - 1998, Portable Fire Extinguishers, Copyright © 1998, National Fire Protection Association, Quincy, Massachusetts 02269. This reprinted material is not the complete and official position of the NFPA on the referenced subject which is represented only by the standard in its entirety.