Onosai ma le Olioli i se Lalolagi ua Matuā Saosaoa Lona Olaga

E TOʻATELE TAGATA O LOO ONOSAIA OMIGA O LE OLAGA, AE TOʻAITIITI O LOO ONOSAIA MA LE OLIOLI. E MANAʻOMIA AI SE ITUAIGA O ATAMAI FAAPITOA.

I LE ioeina o lenei manatu, ua taʻua ai e le tusi The 24-Hour Society e faapea: “E manaʻomia ona tatou ati aʻe le atamai e puipuia ai manaʻoga ma le olaga masani o tagata, i totonu o se lalolagi o le atamai maoaʻe lea ua tatou fafauina aʻe.”

O le itu e fiafia ai, ona o loo mafai ona maua le atamai aogā i le tusi ua sili ona lautele lona tufatufaina atu i le lalolagi—le Afioga a le Atua, le Tusi Paia. Talu ai sa faagaeeina e Lē na te silafiaina lelei manaʻoga ma uiga faaletagata, ua tusia ai i le Tusi Paia mataupu silisili ua matuā faamaonia le aogā. O le faatatauina o nei mataupu silisili e mafai ai ona e puleaina atili lou olaga, ma avatu ai iā te oe sina olioli a o e onosaia le matuā saosaoa  o le olaga i le lalolagi i aso nei.—Isaia 48:18; 2 Timoteo 3:16.

E tolu vala autū o loo talanoaina i nei mataupu silisili. Muamua, o loo faasino mai ai le auala e mafai ona e faaitiitia ai ma le atamai ni mea o e faia. Lona lua, e mafai ona fesoasoani iā te oe ina ia faatulaga ai mea e ao ona faamuamua. Lona tolu, ua saunia mai ai se vaaiga faaleagaga i le olaga, lea e sili mamao atu na i lo o se manatu e matuā faalelalolagi lava. Seʻi o tatou talanoaina loa nei vala e tolu.

Ia Faafaigofie Pea ma Maopoopo Lelei le Olaga

Seʻi faapea o lea e te agaʻi atu e tolauapi mo ni nai aso i se fanua. E te manaʻo ia aua lava neʻi iai se mea e faalētonu, ona e alu loa lea ma ave se faleʻie telē ma ona totoga uma o loo mafai ona iai. Ua e aveina foʻi se taavale toso o loo laʻu ai nofoa, o laulau, o mea uma e faaaogā mo kuka, se pusaʻaisa, se afi faaleoleo e mafai ona feaveaʻi, ni molī, se TV, ma le tele lava o isi mea, e aofia ai ma meaʻai. Ae peitaʻi, e tele ni itula e faaaluina e tau faatulaga lelei ai nei mea uma! Pe a oo foʻi ina toe faaiʻu lau faiga mālōlōga puupuu, e faapena foʻi le tele o le isi taimi e te faaaluina e toe teu uma ai na mea—ae lē taulia ai le toe tau faatulaga o mea uma pe a oo i le fale. Ina ua e toe nofo ma mafaufau, ua e iloa ai, sa leʻi lava se taimi na e maua e olioli ai i lau tafaoga na fai! Ona e tau manatu lea pe sa iai ea se aogā o na taumafaiga uma na fai.

Mo le faitau miliona o tagata i aso nei, ua toetoe lava pei le olaga o le malaga lena na alu e tolauapi i se fanua. E lē mafaitaulia le tele o le taimi ua latou faaaluina e saʻilia ma tausia lelei ai le anoanoaʻi o mea faitino, ia o loo taumafai lenei lalolagi e faatalitonu i tatou e faapea, o loo tatou manaʻomia na mea ina ia fiafia ai. Ae i se faaeseesega, na fetalai Iesu Keriso: “E le ola se tasi i le tele o ana mea ua ia te ia.” (Luka 12:15) Ioe, e lē fuaina le matuā lelei o le olaga i se tamaoaiga faaletino. O le mea moni, o ʻoa e masani lava ona tupu atili ai mafatiaga ma popolega. Ua faapea mai le Failauga 5:12: “O le maʻona o le mauoa e le mafai ai ona moe o ia.”

Seʻi tagaʻi lelei ane i au meatotino, ma fesili ifo iā te oe lava, ‘⁠Pe manaʻomia moni ea lenei mea, po ua avea o se faalavelave mai? Pe maua mai ai ea se mea lelei i loʻu olaga, pe e maʻimau atu ai le taimi tāua?’ Ua taʻua e se manatu i le faatomuaga o le tusi Why Am I So Tired?, na tusia e Leonie McMahon: “O le fausiaina o masini eseese, ua  fuafua e faafaigofie ai le faiga o galuega i le fale, ua iʻu ai ina alu atu loa le avā lea sa nofofale e saʻili mo se galuega i fafo atu o le aiga, ina ia mafai ai ona faatau mai nei masini ma totogi ai lo latou tausiaina.”

Pe a e faafaigofieina lou olaga, o le a tele ai le taimi e te maua e fai ai mea mo lou aiga, o au uō, ma mo oe lava. E matuā tāua lava lena taimi i lou fiafiaga. Aua neʻi pei o i latou o ē na latou faatoʻā iloa ane ae ua tuai e faapea, e sili mamao atu ona tāua uō ma aiga—ma e faatupuina ai le fiafia—na i lo o tupe ma isi mea. E na o tagata e mafai ona alolofa iā te oe. O teugatupe i faletupe, o sea i kamupani eseese, o komepiuta, o televise, ma isi lava masini eseese, e ui e iai foʻi o latou aogā, ae ua na o ni mea e faamatagofie atili ai le olaga, ae e lē matuā telē so latou aogā. O i latou e faamuamuaina na mea, ua latou lē faatāuaina o latou olaga ma e iʻu ai ina lē fiafia pe oo lava ina tigā ai.—1 Timoteo 6:6-10.

Ia Faasoasoa Lelei le Taimi ma Faatulaga Saʻo Mea e Ao Ona Faamuamua

I nisi itu, o le faasoasoaina lelei o le taimi e tai pei o le faapaleniina o se tupe maua. Pe afai e te taumafai e faaofiofi uma ni mea se tele i totonu o se taimi faatapulaa o loo e avanoa ai, e te lē o ola la e tusa ai o mea e talafeagai ona e faia i lou taimi. O le ituaiga o olaga lena e mautinoa lava le oo ai i lagona tigā, mafatia ma le faavaivai. Ia taumafai la e faatulaga saʻo mea e ao ona faamuamua.

Muamua, ia iloa po o ā mea e sili atu ona tāua, ona faalava lelei lea o se taimi  mo na mea. Mo Kerisiano, e masani lava ona muamua le saʻilia o mea faaleagaga. (Mataio 6:31-34) Pe afai e faatopelau pe faapaʻole ona faatinoina mataupu e tāua, e masani ona sosoo mai ai ma ni faafitauli matuiā. O lea, atonu e manaʻomia ona tafiesea uma so o se mea e alu ai le taimi ae leai se aogā e maua mai ai.

I le faatulagaina saʻo o mea e ao ona faamuamua, ia e amanaʻia lou manaʻoga mo sina taimi mo oe lava ia—se taimi e te manatunatu loloto ai i ni mea e aogā ma toe faafou ai lou malosi. Ua faapea mai le mekasini o le Psychology Today: “O taimi mo na o oe ae faaaogā lelei, o mea talafeagai na e toe faafouina ai, i le lalolagi i aso nei ua matuā mataʻutia le televave. . . . O se taimi mo na o oe, o se matuā faaola totoga lava i le olaga.” O tagata ua pisi naʻuā ma lē toe maua se taimi e mafaufau loloto ai, e mafai ona oo ina lē uigā o latou manatu e faatatau i le olaga.

Le Lotomaulalo ma le Tulaga Taʻumatuaina Faaleagaga

O le lotomaulalo ma le tulaga taʻumatuaina faaleagaga, o nisi na o mea tāua silisili e mafai ona e maua e tusa ai o le ola i se olaga fiafia ma le paleni lelei. E tāua le lotomaulalo auā e fesoasoani iā te oe e ʻalofia ai lou taliaina o ni galuega mamafa ma ni tiute tauave e lē talafeagai. Pe afai e te lotomaulalo, o le a e iloa le taimi e te teena ai ni galuega ovataimi po o isi galuega e ono faoa ai le taimi sa tatau ona fai ai se mea e sili atu ona tāua. O tagata lotomaulalo e lē lotomataʻua fua i mea o loo maua ma faia e isi; o lea, e tele lava ina latou lotomalie. O lea la, o le lotomaulalo moni, o se vaega o le tulaga taʻumatuaina faaleagaga, o se isi vala tāua tele i le puleaina atili o o tatou olaga.—Mika 6:8; 1 Ioane 2:15-17.

O le tulaga taʻumatuaina faaleagaga e faavae aʻe i le poto saʻo o le Tusi Paia, e avea ai oe o se tagata e sili ona faautauta ma atamai—o se tasi e lē faavaleaina i faamatalaga o taulau manuia e leai se aogā, ma e faalelalolagi. Ia e teuloto le fautuaga atamai a le 1 Korinito 7:31: “O e fetagofi i mea a le lalolagi nei, ia peiseai ua le fetagofi i ai; auā o le a mavae atu le tu o le lalolagi nei.” O loo “fetagofi [Kerisiano] i mea a le lalolagi” a o latou saʻilia mea faaletino mo i latou lava ma o latou aiga, peitaʻi e latou te lē vālea ai i lenei lalolagi. Ua latou iloa e leai se saogalemu moni e maua mai ai, ma ua toe o se aga ona tafiesea lea e faavavau, ma o le taulau manuia moni—le saogalemu ma le ola e faavavau i se lalolagi parataiso—e fuafua lava i le faiā a le tagata ma le Atua. (Salamo 1:1-3; 37:11, 29) O lea, seʻi utagia le timaʻiga a Iesu, ma ia faaaogā ma le atamai manuia i le lumanaʻi e ala i le faaputu o “oa . . . i le lagi, e le o i ai se mogamoga, po o se ele e faaumatia ai; e le o i ai foi tagata gaoi e eli atu, ma gaoi ai.”—Mataio 6:20.

Ia ʻAlofia Popolega ae Saʻili le Filemu Moni

A o agaʻi mai lenei faiga o mea i lona mutaaga, e mautinoa lava o le a faateleina omiga ma le tapāina o lou taimi. E maʻeu lava la le tāua o lou taumafai malosi e faatatauina le fautuaga a le Tusi Paia: “Aua neʻi popole outou i se mea e tasi, a ia faailoa atu o outou manao i mea uma lava i le Atua, i le tatalo, ma le faatoga, atoa ma le faafetai. O le manuia [“filemu,” NW] foi mai le Atua, o loo silisili lava i mea uma e manatu i ai, e leoleoina ai o outou loto atoa ma o outou mafaufau ia Keriso Iesu.” O lena filemu e matuā lē maua lava e so o se tasi o loo malosi pea lona faananau atu i mea o le lalolagi nei, ma ona lē amanaʻia ai le tāua o le tatalo.—Filipi 4:6, 7.

Peitaʻi, o le a faia foʻi e Ieova nisi mea e tele atu na i lo le na ona avatu iā te oe o le filemu o le mafaufau. O le a ia fesoasoani iā te oe e tauave lau amo mamafa o tiute tauave i aso taʻitasi, pe afai e te ‘tuuina atu ia te ia mea uma e te popole ai.’ (1 Peteru 5:7; Salamo 68:19) Ua atamai ai la ona faalogo atu i le Atua i aso taʻitasi e ala i le faitauina o se vaega o lana Afioga. O ai se isi e mafai ona ia avatua iā te oe ni fautuaga e sili atu ona lelei na i lo o Lē na Foafoaina oe? (Salamo 119:99, 100, 105) Ioe, ua faaalia i mea tutupu e faapea, o ē e latou te faasilisilia le Atua i o latou olaga ua sili atu ona latou maua le fesoasoani e onosai ai ma le olioli i se lalolagi ua matuā saosaoa lona olaga.—Faataoto 1:33; 3:5, 6.

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 11]

Ia faatulaga mea e ao ona faamuamua, e aofia ai le faamalieina o lou manaʻoga mo se taimi mo na o oe lava ma lou tulaga faaleagaga

[Ata i le itulau 9]

Pe mafai ona e faafaigofie ma faatulaga lelei lou olaga?

[Ata i le itulau 10]

Po o e faamuamua mea e leai ni ola, po o faamuamua tagata?