Le Aso o le Faaipoipoga Fiafia ae e Faigatā

UA FAAALIA i le Tusi Paia e faapea o Ieova le Atua—o lē e sili lona silafiaina o tagata na i lo se isi lava—o ia lea na faia le uluaʻi faaipoipoga. Na ia amataina le faaipoipoga e avea ma faavae autū o le sosaiete o tagata. (Kenese 2:18-24) I totonu o le Afioga faagaeeina a le Atua, le Tusi Paia, e tatou te mauaina ai mataupu silisili eseese e mafai ona fesoasoani e taʻitaʻia ai i tatou pe a fuafua se faaipoipoga.

Mo se faaaʻoaʻoga, na fetalai Iesu e faapea e tatau i Kerisiano ona ‘avatu ia Kaisara mea a Kaisara.’ (Mataio 22:21) O lea, e tatau ai ona latou usitaia tulafono a le atunuu. O faaipoipoga e faia e tusa ai ma manaʻoga o le tulafono e puipuia ai i latou o loo aafia ai i le tele o auala, e pei o le faamaninoina o tiute tauave agaʻi i fanau (e aofia ai se fale e nonofo ai, meaʻai, lavalava ma aʻoga) ma aiā i mea totino. O loo iai foʻi tulafono ua faatulagaina e puipuia ai tagata o le aiga mai le faileagaina ma le faataumaʻoia. *

Sauniuniga

O le taimi lava e filifili ai faapea o le a faaipoipo se alii ma se tamaʻitaʻi ma o le a faia le faaipoipoga e tusa ai ma tulafono a le Tusi Paia ma mataupu silisili faapea ma tulafono a le atunuu, o ā gaoioiga e tatau ona manatunatu i ai? O nisi o mea e manatunatu i ai o le aso ma le ituaiga o faaipoipoga e manaʻomia.

“Atonu e lē matuā fetaui lelei manatu o i laʻua ia o le a faaipoipo ma manatu o mātua, ma atonu e la te lagonaina le fetosoaʻiina i le faia o le mea tonu la te mananaʻo e fai ma le mulimuli atu i tū a le aiga,” e pei ona taʻua ai e se tasi o tusi i lea mataupu. O le ā le mea e mafai ona fai? “E lē faigofie se vaifofō mo lenei tulaga, seʻi vaganā ai le faalogologo lelei atu, talanoaina faatasi le faafitauli, ma fai ni faaiʻuga ua malilie uma i ai. O se taimi mo le faaalia o faalogona o tagata uma, ma o le iai o le faautauta ma le malamalama, o le a saosaolaumea lea i le faafaigofieina o fuafuaga.”—The Complete Wedding Organiser and Record.

E ui e mafai e mātua alolofa ona faia le tele o mea e faamautinoa ai le taulau manuia o le aso, ae e tatau ona la ʻalofia le avatu faamalosi o so la manatu. I le isi itu, e ui o faaiʻuga mulimuli o le a faia e le alii ma le tamaʻitaʻi faaipoipo, ae e tatau lava ona la faalogologo atu i fautuaga lelei. Pe a filifili po o ā fautuaga e taliaina, e tatau i ē o le a faaipoipo ona manatua le fautuaga a le Tusi Paia: “Ua tataga mea uma ia te au, a ua le aoga mea uma; ua  tataga mea uma ia te au, a ua le faamafanafana mea uma. Aua le saili se tasi i lona lava lelei, a ia taitasi ma saili i le lelei o le isi.”—1 Korinito 10:23, 24.

O sauniuniga e aofia ai gaoioiga eseese, le auina atu o tusi valaaulia seʻia oo lava i le faamaopoopoina o le ʻaiga o le faaipoipoga. “O le maopoopo lelei o sauniuniga, o le tele foʻi lea o le iai o le tomai ma le fuafua tatau, ma o le itiiti foʻi lea o le vaivai ma le popole,” o le faamatalaga lea a H. Bowman i lana tusi Marriage for Moderns. Na ia lapataʻi mai e faapea: “E oo lava i tulaga e sili ona lelei, atonu e iai lava sina vaivai, ma e talafeagai ona faia taumafaiga uma e faaitiitia ai.”

O le a iai feʻau e fai faapea foʻi ma le vaaia o mālō. Pe e mafai e uō po o tagata o le aiga ona faia ni fesoasoani? Po o iai nisi o mea e lē tau manaʻomia ona faia e le alii ma le tamaʻitaʻi faaipoipo e faasafua atu i isi tagata e maufaatuatuaina?

O Tupe Faaalu

E tāua le iai o se aofaʻiga talafeagai o tupe e faaaogā. E lē talafeagai po o se faiga alofa foʻi le faatalitalia o laʻua o le a faaipoipo po o ō la mātua e faia ni aitalafu e totogia ai se faaipoipoga lea e sili aʻe i lo mea o loo latou mauaina. O le toʻatele o i latou e mafai ona faia se faaipoipoga telē, o loo filifili lava e faafaigofie. I so o se tulaga, ua iloa e nisi o le a faaipoipo le aogā tele o le iai o se lisi o mea moni o le a faaalu i ai tupe ma mea e foliga e ono faaalu ai tupe. E fesoasoani tele foʻi le iai o se lisi i le taimi e faagata ai le faia o mea uma ia e manaʻomia ona faamaopoopoina. O le taumafai e manatuaina le taimi e faagata ai le faia o mea uma e foliga mai e avea lea ma popolega.

O le ā le telē o le a iai le tau o le faaipoipoga? E eseese le tau o mea mai lea atunuu i lea atunuu, ae po o fea lava o loo e nofo ai, o le a talafeagai lou fesili ifo iā te oe lava: ‘Pe e mafai ona ma totogia mea uma ua ma fuafuaina? Pe e manaʻomia moni lava nei mea?’ Ua faapea mai Tina, o se tamaʻitaʻi faatoʻā faaipoipo: “O nisi o mea na foliga mai sa ‘manaʻomia’ i le taimi na fuafua ai, ae iloa mulimuli ane sa leʻi manaʻomia.” Seʻi manatu i le fautuaga a Iesu e faapea: “O ai foi so outou ua fia fai se ʻolo, e le muai nofo i lalo e faitau tupe e totogi aʻi, po ua lava ana mea e faauma ai?” (Luka 14:28) Afai e te lē gafatia mea uma e te manaʻo e fai, ia tuu ese nisi mea. E tusa lava pe tele ni mea e te gafatia ona fai, atonu e te manaʻo pea e faafaigofie mea.

I Italia, sa faia ai se faaaliga e faailoa atu ai le auaunaga ma oloa o loo iai mo faaipoipoga, ma sa tuuina atu se fua faatatau o le tau e masani ona faaaluina e se tamaʻitaʻi faaipoipo Italia. O vali mata ma le teuina o le ulu, e $450 Amerika; o le togipauina o se taavale faapitoa, $300; o le vitiō o le faaipoipoga, $600; se tusi e teu ai ata o le faaipoipoga (e lē o aofia ai ata), $125-500; fugalaau, e mai le $600; ʻaiga, $45-90 i le tagata e toʻatasi; ofu faaipoipo, e oo atu i le $1,200. O le manatu i le tāua tele o lea aso, e malamalama lelei i ai i le faanaunauga o le fia faia o se mea faapitoa. Ae po o le ā lava le mea e filifili e fai, e tatau ona fuafua lelei.

E ui e faaalu e nisi ni tupe se tele, ae o loo fiafia isi e faaitiitia tupe faaalu—po o le faia foʻi faapea ona e leai se isi mea e mafai ona fai. “Sa avea i maʻua ma paeonia [faievagelia faataimi atoa] ma sa leai sa ma tupe, ae e lē āfaina lea,” o le tala lea a se tasi o tamaʻitaʻi faaipoipo. “Sa faatauina e le tinā o laʻu tane le ie mo loʻu ofu, lea sa suʻiina e se uō e fai ma ana meaalofa o le faaipoipoga. Sa tusia e laʻu tane a ma tusi valaaulia, ma sa tuuina mai e se uō Kerisiano se taavale e ma te faaaogāina. Sa ma faatauina mea e manaʻomia mo le ʻaiga, ae na aumaia e se tasi ia le uaina. Sa lē  taugatā le faaipoipoga, ae na lelei lava mea uma.” E tusa ai ma le faamatalaga a se tasi o alii faaipoipo, pe a fesoasoani mai aiga ma uō, “e matuā faaitiitia ai lava tupe faaalu.”

Po o le ā lava lo latou tulaga tautupe o loo iai, ae o le a mananaʻo ulugalii Kerisiano e ʻalofia le soonafai, le iai o amioga faalelalolagi, po o le faalialiavale. (1 Ioane 2:15-17) Pagā le faanoanoa o le a iai pe afai o se aso fiafia e pei o se faaipoipoga, ua māfua ai ona lē mulimuli se tasi i mataupu silisili faale-Tusi Paia e faatatau i le pulea e le tagata o ia lava, lea e lapataʻi faasaga i le ʻai tele, inu tele, po o se isi lava mea e lē mafai ai ona taʻua se tagata o sē e “le mataʻuleagaina”!—Faataoto 23:20, 21; 1 Timoteo 3:2.

Ia ʻalofia le faanaunau ia telē ma sili atu lau faaipoipoga na i lo isi. Seʻi manatu i le maoaʻe o ni veli na faia e ni tamaʻitaʻi faaipoipo se toʻalua i se tasi o atunuu—o se tasi veli e 42 futu (13 mita) le lautele ma o lona mamafa e tusa ma le 500 pauna (220 kilo); o le isi e afe futu (300 mita) le umi, lea na manaʻomia ai ni aumea mamae se toʻa 100 e aveina. Po o le a ōgatusa ea ma fautuaga a le Tusi Paia e faatatau i le agamalu le faataʻitaʻia o na faiga?—Filipi 4:5.

Pe Tatau Ona Mulimuli Atu i Aganuu?

E eseese aganuu mai lea atunuu i lea atunuu, o lea e lē mafai ai ona faamatalaina aganuu uma. Pe a filifili po o le a latou mulimuli atu i se aganuu faapitoa, e lelei i ē o le a faaipoipo ona fesili ifo iā i latou lava e faapea: ‘O le ā le uiga o lea aganuu? Po o fesootaʻi atu ea i se talitonuga faanuupō pei o le faamanuiaga e ala mai i le laki po le faamanuiaga ia toʻatele ni fanau—pei o le tauʻai atu o fatu araisa i le ulugalii fou? Pe e fesootaʻi atu i lotu sesē po o isi faiga e taʻusalaina e le Tusi Paia? Pe e lē talafeagai pe e lē alofa foʻi? Pe e faatausuai pe faamāina ai isi? Pe e mafai ona fesiligia ai faanaunauga o loo i le ulugalii? Pe e lē faaaloalo?’ Pe afai e tulaʻi mai ai ni masalosaloga i nisi o nei manatu, e sili atu ona ʻalofia lenā aganuu ma, afai e talafeagai, ia vave ona iloa e le ʻauvalaaulia le filifiliga ua faia.

Olioli ma Lagona Ootia

O lagona ootia e iai i le aso e mafai ona faatumulia i le olioli ae toe iai foʻi ma loimata maligi. “Sa matuā faatumulia i le olioli, ua foliga mai ai ua faataunuuina oʻu moomooga,” o le faamatalaga lea a se tamaʻitaʻi faaipoipo. Ae na taʻua e se alii faaipoipo e faapea: “O se aso e sili ona leaga, ae o se aso foʻi e sili ona lelei i loʻu olaga. Na matuā fetagisi mātua o laʻu avā ona ua ou aveesea le la ulumatua, sa tagi laʻu avā ina ua fetagisi ona mātua, ma ou tagi atu ai foʻi ma aʻu ona ua ou lē mafai ona tatalia.”

O uiga faapea e lē tatau ona faateʻia ai—e māfua ona o le lē toʻa. E lē tatau foʻi ona faateʻia pe a oo ina faigatā faiā faaleaiga, e oo lava i le ulugalii i lea taimi. “Auā foʻi, atonu o le uluaʻi taimi lea ua la faatulagaina ai se mea telē faapenei, ma o le vevesi o lea taimi e mafai ona aafia ai le la faiā i nisi o tulaga,” o le faamatalaga lea a le Complete Wedding Organiser and Record. “E lē lelei le faanoanoa ona ua lē sologa lelei mea e pei ona faamoemoe i ai; ae o le saʻilia o fautuaga ma le lagolagosua i taimi faapenei o le a maua ai aogā.”

Na taʻua e se tasi o alii faaipoipo e faapea: “O le mea ou te matuā faanoanoa ai pea, o le leai lea o se tagata e faufautua mai e mafai ona ou talanoa atu i ai ma sasaa atu i ai oʻu faalogona, ana iai se tasi faapea, e mautinoa loʻu matuā talisapaia lava o lana fesoasoani.” O ai e sili atu e faia lea tiute tauave na i lo se uō taʻumatuaina po o se tauaiga po o se isi tagata ua iai le poto masani i le faapotopotoga Kerisiano?

Pe a vaai atu mātua i a latou fanau ua tuua le aiga, atonu e oo iā i latou nisi o faalogona e pei o le olioli, le mitamita, faanoanoa aua o le misia i latou, ma le popolevale. Peitaʻi, e tatau ona latou iloaina lelei, ua oo mai le taimi e “tuua ai e le tane [po o le fafine] lona tamā ma lona tinā,” ae faatasi ma lana paaga ma ‘avea ma tino e tasi,’ e tusa ai o fuafuaga a Lē na Foafoaina Mea. (Kenese 2:24) O le faamatalaina o ona uiga faaalia i le faaipoipoga a lana tama tama ulumatua, na taʻua ai e se tinā e faapea: “Na maligi oʻu loimata, ae e ui i na faanoanoaga, sa iai foʻi ma loimata o le olioli mo le mauaina o se avā a laʻu tama e sili ona ou alofa faapelepele i ai.”

Ina ia mauaina se aso e matagofie ma faalaeiauina ai, e manaʻomia ona faaalia e mātua, e pei foʻi o le alii ma le tamaʻitaʻi faaipoipo, ia uiga faa-Kerisiano o le felagolagomaʻi, fifilemu, o le lē manatu faapito, ma le onosai.—1 Korinito 13:4-8; Kalatia 5:22-24; Filipi 2:2-4.

 Ua fefefe nisi o tamaʻitaʻi faaipoipo neʻi iai se mea matuiā e tupu i le aso o le faaipoipoga—i pā le paʻu o le taavale ma tuai ai ona taunuu i le faapaiaga, neʻi leaga le tau, neʻi toe leaga atu lava le ofu faaipoipo ua oo i le taimi e ofu ai. Atonu e lē tupu se mea o na mea. Peitaʻi, ia manatua e iai mea e tutupu. E lē o mea uma o le a lelei atoatoa. E tatau lava ona faatalitalia ni nai faalētonu o le a tutupu mai. (Failauga 9:11) Taumafai ia aua neʻi mou atu ou uiga agamālie i taimi o faigatā ma tausia pea se vaaiga mautinoa o mea. A sesē se mea, ia manatu i tausaga o i luma, atonu o le a e ʻata ai pe a e faamatala lenā mea na tupu. Aua neʻi avea mea laiti ua tutupu ma māfuaaga e aveesea ai le olioli ma le fiafia o le aso o le faaipoipoga.

[Faaopoopoga i lalo]

 [Faamatalaga faaopoopo i le itulau 7]

“O nisi o mea na foliga mai sa ‘manaʻomia’ i le taimi na fuafua ai ae iloa mulimuli ane sa leʻi manaʻomia.”—TAMAʻITAʻI FAAIPOIPO O TINA

[Pusa/Ata i le itulau 7]

SE LISI O MEA E MAFAI ONA FAI *

6 masina po o le sili atu

❑ Talanoaina fuafuaga ma lē o le a e faaipoipo atu i ai, i ona mātua ma ou mātua

❑ Filifili le ituaiga o faaipoipoga e manaʻomia

❑ Ia fuafua tupe faaalu

❑ Siaki manaʻoga faalemalo

❑ Taofi le fale e fai ai le taumafataga

❑ Faafesootaʻi le tagata puʻeata

4 masina

❑ Filifili (mai ofu o loo iai), faatau po o le suʻiina o laʻei mo le faaipoipoga

❑ Ota fugalaau

❑ Ia filifili ma ota tusi valaaulia

2 masina

❑ Auina atu tusi valaaulia

❑ Faatau ia mama

❑ Ia mauaina pepa manaʻomia mai le malo

1 masina

❑ Faataʻitaʻi laʻei mo le faaipoipoga

❑ Faamautinoa ota ma fuafuaga uma

❑ Tusi ni tusi faafetai mo so o se meaalofa ua mauaina

2 vaiaso

❑ Amata ona ave meatotino i le fale fou

1 vaiaso

❑ Faamautinoa ua iloa e i latou uma o le a fesoasoani a latou mea e fai

❑ Fai se fuafuaga mo le toe faafoʻi o mea na nonōina mai

❑ Tuu atu i isi mea uma e mafai ona latou faia

[Faaopoopoga i lalo]

[Ata i le itulau 8]

“O e ua faatasia e le Atua, aua neʻi faateaeseina e se tagata”