Ua Fesili Mai Talavou . . .

Pe Ou te Manaʻomia se Telefoni Feaveaʻi?

“Ou te lagonaina lava le lē saogalemu ma le lē fiafia pe a leai saʻu telefoni feaveaʻi.”—Akiko. *

UA FAATUPUTUPULAʻIA le manaʻomia o telefoni feaveaʻi i le tele o atunuu. E iai lo latou aogā. E mafai ai e au uō ma ou mātua ona faafesootaʻia oe i so o se mea ma i so o se taimi lava—e mafai ai foʻi ona e faafesootaʻia i latou. Ua taʻua e le Times a Lonetona e faapea: “O nisi ituaiga telefoni feaveaʻi e mafai ona e tāina ai ni feʻau pupuu ma “o le auala lata mai lea o loo faaaogā e talavou e faamalieina ai o latou faanaunauga mo fesootaʻiga.” E iai foʻi telefoni feaveaʻi e mafai ona e fesootaʻi atu ai i le Initineti ma le Imeli.

Atonu ua iai sau telefoni faapena, po o lenā foʻi e te fuafua e faatau se telefoni. Po o le ā lava le tulaga, atonu e te mafaufau i le faaupuga faapea: “So o se mea lava, e iai le itu e lelei ai e iai foʻi le itu e leaga ai.” Atonu e iai ni aogā o le telefoni feaveaʻi. Peitaʻi e te manaʻo foʻi e iloa ni ona aafiaga leaga, e tusa lava pe o loo e fuafua e faatau se telefoni, ae o le malamalama  lelei i ona aafiaga o le a fesoasoani ai iā te oe e faaaogāina ma le atamai.

‘Ia Faitau Tupe e Totogi Aʻi’

Sa taʻua e Iesu le mataupu silisili aogā e faapea e tatau i se tasi ona “faitau tupe e totogi aʻi” a o leʻi faia se fuafuaga tāua. (Luka 14:28) Faamata e mafai ona faatatau atu lenā mataupu silisili i telefoni feaveaʻi? Ioe. Atonu e te ono maua mai se telefoni i se tau taugofie, pe maua fua mai foʻi. Ae peitaʻi, e pei ona mātauina e Henna e 17 ona tausaga “e mafai ona faafuaseʻi lava ona telē le pili.” E lē gata i lenā e iai foʻi isi auaunaga faaopoopo e lē mafai ona ʻalofia ma e uunaʻia ai tagata e faatau isi ituaiga e sili atu ona taugatā. Ua faapea mai Hiroshi: “E iai laʻu galuega faavaitaimi ma o le tupe ou te maua mai ai e teu auā le faatauina o se telefoni fou i tausaga uma.” O le toʻatele o talavou o loo faia foʻi lea lava tulaga. *

E tusa lava pe malilie ou mātua e la te totogia le pili o lau telefoni, ae e tāua tele le iloa o le aofaʻi o le tupe o loo faaaluina ai. Ua mātauina e se auauna Kerisiano femalagaaʻi i Iapani e faapea: “O nisi tinā e toe faigaluega faaopoopo faavaitaimi mo le na o le totogiina o pili o telefoni feaveaʻi a a latou fanau, o se mea manū e lē tupu pe ana faapea e leai se telefoni.” E mautinoa lou lē manaʻo e tuu atu se na avega mamafa i ou mātua!

“E Faamaumau Taimi”

O le toʻatele o i latou na saʻoloto le faaaogāina o le telefoni, sa latou iloa mulimuli ane le tele o le taimi na faaaluina ai na i lo o le mea na mafaufau i ai—ma ua faaaogā sesē ai le taimi sa tatau ona faaalu i mea aogā. Sa masani ona faaalu e Merita le tele o le taimi e faatasi ai ma lona aiga i le taimi o la latou taumafataga i le afiafi. Ua ia faapea mai: “Ae o le mea lea ua iai, e uma loa la matou meaʻai i le afiafi, matou ō loa i potu ma a matou lava [telefoni feaveaʻi].”

Ua taʻua e le nusipepa a Lonetona o le Guardian e faapea: “O le tasi vae tolu o talavou i le va o le 16 i le 20 tausaga o loo latou faaaogāina le telefoni e tāina ai feʻau na i lo o le telefoni e talanoa ai.” Atonu e taugofie atu, ae peitaʻi e sili atu ai ona telē le taimi e te faaalu i le omiomiina o kī e tā ai le feʻau. Ua faapea mai Meiko: “A lafo mai e se tasi iā te aʻu se feʻau faapea, ‘ia manuia le pō’ ou te toe tali atu foʻi iai ‘ia manuia le pō.’ Ia ona amata loa lea ona feaveaʻi feʻau, lafo atu, tali mai mo se itula ma ua na o ni talanoaga lē aogā.”

Atonu e ono faateʻia le toʻatele o loo faaaogāina telefoni feaveaʻi pe a latou faaopoopoina uma le taimi o loo faaalu i le faaaogāina o a latou telefoni i le masina. Ua faapea mai Teija, o se teineitiiti e 19 tausaga: “E manatu le toʻatele, o le telefoni feaveaʻi ua na o le faamaumau ai o le taimi, na i lo o le sefe ai.” E tusa foʻi pe e te faapea mai ona o lou tulaga e manaʻomia ai se telefoni feaveaʻi, ae e tāua tele le mafaufau lelei i le taimi o loo faaalu i le faaaogāina.

Ua faamatala mai e se teineitiiti Kerisiano e suafa iā Marja e faapea: “I tauaofiaga faa-Kerisiano, o le toʻatele o le ʻautalavou e latou te taʻu atu tala mālie i isi e ala i telefoni. O le mea e masani ai!” O le tulaga lava foʻi lenā e tasi e vaaia i talavou i le galuega talaʻi. Ua fautuaina Kerisiano e le Tusi Paia ina ia faaaogā tatau le taimi mo galuega faaleagaga. (Efeso 5:16) Pagā le faanoanoa pe a faaaogāina na taimi tāua i le faia ai o talanoaga i telefoni feaveaʻi!

Talanoaga Faalilolilo

Ua taʻua e Marie se tasi o mailei e faapea: “Ona e talu ai o loo sau saʻo lava le telefoni i le tagata ae ua lē ala mai i le telefoni a le aiga, ua mātauina ai se tulaga faalētonu i le lē iloaina e mātua po o ai o loo talanoa iai a latou fanau, ma pe o latou faaaogāina foʻi le telefoni pe leai.” Ua faaaogāina e nisi talavou telefoni feaveaʻi e fesootaʻi ai ma tagata o le isi itupā. O nisi ua latou lē amanaʻia tulaga tatau pe a talanoa atu i isi tagata i le telefoni. E faapefea?

Ua faapea mai le Daily Telegraph a Lonetona: “O le aafiaga o talanoaga e faaaogā ai telefoni e tāina ai feʻau, o le leai lea o se tasi e mafai ona iloaina atu mea o loo faia e le ʻautalavou.” O le lē iloa atu pe faalogo atu i le leo o le isi tagata e mafai ona aafia ai ou faalogona. Ua faamatala mai e Timo e faapea: “O nisi e latou te manatu e sili atu ona faigofie ona faaalia manatu pe a faaaogā le telefoni lea e tā ai feʻau e fesootaʻi ai. I le feʻau lea e avatu ua tusi atu ai e nisi ia upu e faigatā tele mo i latou ona talanoa tuusaʻo atu pe a faafesagaʻi ma le tagata.”

Ina ua amata e Keiko, o se tamaʻitaʻi talavou Kerisiano e 17 tausaga le faaaogāina o le telefoni feaveaʻi, sa ia taʻu atu i le tele o ana uō lana numera. E leʻi umi ae amata ona feaveaʻi feʻau ma se tamaitiiti o lana faapotopotoga i aso uma. Ua ia faapea mai: “I le taimi muamua sa na o le ma talanoa lava i mea e masani ona fai i aso uma, ae mulimuli ane ua amata ona ma talatalanoa i o ma faafitauli. Ua ati aʻe lava si o maʻua tamaʻi siʻomaga i le faaaogāina o le telefoni feaveaʻi.”

O le mea e fiafia ai, sa maua e Keiko le fesoasoani mai i ona mātua ma toeaina Kerisiano, a o leʻi oo atu i se tulaga lamatia. Ua ia taʻutino mai: “A o leʻi tuuina  mai e oʻu matua iā te aʻu le telefoni, sa la lapataʻia ma le malosi aʻu e faatatau i le feaveaʻiina o feʻau ma tagata o le isi ituapā, ou te tāina lava feʻau iā te ia i aso uma. Sa lē o se auala lelei lea e faaaogāina ai le telefoni.” *

Ua fautuaina i tatou e le Tusi Paia ina ia iai se “loto fuatia ifo lelei.” (1 Peteru 3:16) O le faia faapea o le a fesoasoani ai iā te oe i le faaaogāina o le telefoni, ma e mautinoa ai e pei ona taʻua o Koichi, “e leai se mea o le a e matamuli ai fua” tusa lava pe e autilo atu se isi i lau feʻau o loo tā pe faalogo atu foʻi o e talanoa. E ao ona manatua pea e leai se mea e lilo i le silafaga a lo tatou Tamā faalelagi. Ua faamatala mai e le Tusi Paia: “E lē lilo foʻi se tasi mea na faia i ona luma, a ua taatia fua ma ua aliali mai o mea uma lava i lana silafaga, tatou te taʻu atu iā te ia a tatou amio.” (Eperu 4:13) Aiseā la e taumafai ai fua e faatumauina se faiā faalilolilo?

Ia Faataatitia ni Tapulaa

Afai o loo e fuafua e fai sau telefoni feaveaʻi, aiseā e te lē iloiloina muamua ai lou tulaga ma vaai pe e te manaʻomia moni lava? Talanoa faatasi ma ou mātua. O nisi latou te manatu pei o le talavou o Jenna o lē na faapea mai: “O le telefoni feaveaʻi o se avega tauave telē tele mo le ʻautalavou.”

E tusa lava pe e te filifili e fai sau telefoni faapena, ae e tāua tele lou puleaina lelei. E faapefea? Ia faatutū ni tapulaa talafeagai. Mo se faataʻitaʻiga, ia faatapulaa numera e te vili i ai po o le aofaʻi o le taimi ma tupe na e te faaaluina i le telefoni. Talu ai o le tele o kamupani telefoni latou te saunia uma mai faamaumauga i le faaaogāina o le telefoni, atonu la e te manaʻo e tilofaʻia faatasi ma ou mātua le pili i taimi uma e maua ai. O nisi tagata e sili atu iā i latou le faaaogāina o telefoni feaveaʻi e faaaogā ai card ia e faatau mai e faatapulaa le faaaogāina.

E manaʻomia foʻi ona e manatunatu loloto i le taimi ma le auala e te tali atu ai i feʻau e vili pe tā mai. Ia fai sau faatulagaga talafeagai lelei. Ua faamatala mai e Shinji e faapea: “E faatasi i le aso ona ou siakiina aʻu feʻau e maua mai, ma e masani lava e na o le pau le taimi ou te avatu ai ni tali pe afai o ni feʻau e tāua tele. O le iʻuga, sa lē toe tāina mai e aʻu uō ni feʻau lē aogā. Afai e iai se faafitauli faafuaseʻi, e latou te vili mai.” E tāua tele ona filifili lelei tagata e te talanoa i ai. Ia faaeteete i le taʻu solo o lau numera. O le tulaga lava foʻi lea e tasi i le filifilia lelei o au aumea.—1 Korinito 15:33.

Ua faapea mai le Tusi Paia: ‘O le mea ma lona taimi atofaina i mea uma, o ona pō e mālōlō ai, ma ona pō e tautala ai.’ (Failauga 3:1, 7, NW) O lona uiga la, e iai foʻi taimi mo telefoni feaveaʻi e “faamālōlō ai.” O a tatou sauniga faa-Kerisiano ma le faiva, o “taimi atofaina” ia mo le tapuaʻiga i le Atua, ae lē o le taimi mo le faaaogāina ai o telefoni feaveaʻi. Ua fautuaina foʻi e pule o fale tifaga ma faleʻaiga i latou o faaaogāina a latou auaunaga i le faaaogāina o telefoni feaveaʻi i totonu o nei nofoaga. E tatou te faaalia le faaaloalo loloto i na ituaiga talosaga. E mautinoa foʻi la le talafeagai lelei ona faatalitalia mai e Lē Silisili ese o le vateatea lea lava faaaloalo e tasi!

E toʻatele afai latou te lē o faatalitalia se tasi e telefoni mai mo se feʻau tāua, e tapē a latou telefoni po o le kī foʻi o se faailoilo e iloa ai e aunoa ma le lagona o le tatagi a o feagai ma ni tiute tāua. O nisi latou te tuuina a latou telefoni i se mea e mamao ese atu ma i latou. A lē o lenā foʻi, ae ā pe a tuu uma feʻau na e tali i se taimi mulimuli ane?

Afai o loo e fuafua e fai sau telefoni feaveaʻi, ia maumauaʻi e pulea lelei le faaaogāina o le telefoni na i lo o le puleina o oe e le telefoni. E manaʻomia ona e mataala ma ia faamuamua pea mea e ao ona faamuamua. Ua faalaeiauina e le Tusi Paia i tatou: “Ia iloa e tagata uma lo outou magafagafa.” (Filipi 4:5, NW) Afai o loo e filifili e fai sau telefoni feaveaʻi, e tāua tele lou magafagafa lelei i le auala e te faaaogāina ai.

[Faaopoopoga i lalo]

[Ata i le itulau 14]

O nisi talavou ua faaaogā le telefoni feaveaʻi e faia ai a latou faiā faalilolilo