Pe e Mafai Ona Taofia le AIDS? Afai e Mafai, e Faapefea?

I LE tele o atunuu i Aferika, ua leva ona latou lē fia ioeina o loo iai le faamaʻi o le AIDS. I nisi tagata, e lē o se mataupu lea e fiafia e talanoa i ai. Ae i tausaga e leʻi leva atu nei, ua fai ai ni taumafaiga ina ia aʻoaʻoina, ma ia talanoaina i lumamea lea mataupu, aemaise lava i talavou. E gata mai le taulau o nei taumafaiga. Ua matuā mauaa olaga o loo ola ai tagata faapea ma a latou aganuu, ma e faigatā ona suia.

Agaʻigaʻi i Luma Togafitiga Faafomaʻi

I le tulaga tau i togafitiga faafomaʻi, ua tele mea ua iloaina e saienitisi e faatatau i le HIV ma ua latou faia fualaau ua faaumiumi ai ola o le toʻatele. Ua iai le aogā o ni fualaau eseese o loo faaaogāina faatasi, a itiiti mai pe tusa ma le tolu, ua taʻua o se togafitiga e matuā tetee atu ai i le vairusi.

E ui e lē o se vaifofō o le faamaʻi, ae ua aogā nei fualaau i le faaitiitia o le maliliu o i latou ua maua i le HIV aemaise lava i atunuu tamaoaiga. E toʻatele i latou o loo faatāuaina le faaoo atu o nei fualaau i atunuu tauatiaʻe. Peitaʻi ane, e taugatā tele nei fualaau ma e lē gafatia e le toʻatele o tagata o ia atunuu.

Ua tulaʻi mai ai la se fesili tāua: Pe e sili atu le tāua o tupe maua na i lo o le ola o le  tagata? Sa talanoaina lea tulaga e le faatonusili o le polokalame a Pasili e faatatau i le HIV/AIDS, o Dr. Paulo Teixeira e faapea: “E lē tatau ona tatou tuua le tele o tagata ua lē maua ni fualaau, e ola e faitalia lava i latou ma o latou ola, talu ai le fia maua o ni tupe faasili ia e sili atu ona tele mamao na i lo le mea e masani ai.” Na ia faapea mai atili: “O loo iā te aʻu le popolega tele ina neʻi faamuamua faanaunauga faapisinisi na i lo manaʻoga o tagata.”

Ua iai ni atunuu ua filifili e faalēaogāina aiā a kamupani tetele e gaosia fualaau ae faia pe auina atu nisi ituaiga o fualaau (generic drugs) i se tau e sili atu ona itiiti. * E tusa ai ma se lipoti a le South African Medical Journal: “o le tau pito i taugofie o nei fualaau e 82% e itiiti ifo ai na i lo le tau masani i Amerika.”

 Faafitauli Tau Togafitiga

Mulimuli ane, na ofoina atu ai e kamupani tetele e gaosia fualaau ia fualaau mo le AIDS i se tau e maulalo lava i atunuu tauatiaʻe o loo manaʻomia. Sa iai le manatu e faapea o le a sili atu ona tele tagata o le a mafai ona faaaogāina fualaau. Peitaʻi, e iai ni faafitauli autū e manaʻomia ona foʻia ina ia faigofie ai ona maua ia fualaau i atunuu tauatiaʻe. O se tasi o nei faafitauli, o le tau o fualaau. E ui ua matuā faaitiitia le tau, ae mo le toʻatele o tagata o loo manaʻomia, o loo matuā taugatā lava nei fualaau.

O le isi faafitauli, o le faigatā lea ona inuina. E tele ni fualaau e tatau ona inuina i aso taʻitasi, ma i taimi ua faatulagaina. A sesē le inuina pe lē tausi foʻi i taimi faatulagaina, e mafai ona oo ina maua le ituaiga o HIV lea ua lē toe ila i fualaau. E lē faigofie le faamautinoaina o loo faamaoni maʻi i le inuina o fualaau i tulaga ia o loo iai i Aferika, lea e tau leai se mea e ʻai, e faaleai se vai taumafa māmā, ma e tau leai foʻi ni falemaʻi.

E lē gata i lenā, e tatau ona fai ma siaki i latou o loo inuina fualaau. Afai ae teʻi ua lē ila lo latou maʻi i fualaau, e tatau ona suia fualaau. E manaʻomia ai la ni fomaʻi ua iai le poto masani, ma e taugatā foʻi ia saʻiliʻiliga. E lē gata i lenā, e iai ni āuga leaga o fualaau, ma ua iai foʻi ma vairusi ua lē o toe ila i fualaau.

Iā Iuni 2001, i se fono faapitoa e faatatau i le AIDS a le Fono Sili o Malo Aufaatasi, na faatū ai se lafo e fesoasoani atu i atunuu tauatiaʻe. E tusa ma le va o le 7 piliona ma le 10 piliona tālā Amerika e manaʻomia. E oo mai i le taimi nei, e lē o taitai ona oo atu le tupe ua folafolaina e foaʻi atu i le aofaʻi na sini e ausia.

O loo i saienitisi le faamoemoega malosi e maua se tui faagata, ma ua uma ona faataʻitaʻia nisi o nei tui faagata i atunuu eseese. E tusa lava pe taulau nei taumafaiga, e alu ni tausaga ona faatoʻā maua lea o se tui faagata e faataʻitaʻia, ma faamaonia lona saogalemu mo le faaaogāina e le lautele.

E iai ni atunuu e pei o Pasili, Taialani, ma Uganda, ua mataʻina le taulau ai o polokalame tau togafitiga. Ua ʻafa le aofaʻi o oti ua māfua ona o le AIDS i Pasili e ala i le faaaogāina o fualaau o loo faia lava i lea atunuu. O loo lava le tulaga tau tupe i le atunuu laʻitiiti o Botswana, ma o loo fai ana taumafaiga ia maua fualaau e tetee atu i le vairusi mo i latou uma o loo manaʻomia i le atunuu, faapea ai ma le taumafai ia iai ni falemaʻi e maua ai le tausiga lea e tāua tele.

Le Faatoʻilaloina o le AIDS

E iai le eseesega tāua o le AIDS mai i isi faamaʻi: E mafai ona puipuia mai ai. Afai e manaʻo le tagata e usitaia mataupu silisili faavae a le Tusi Paia, i le tele o taimi, pe afai e lē o taimi uma, e mafai ona alofia le maua ai.

O loo manino faatulagaga tau amio a le Tusi Paia. O i latou e leʻi faaipoipoina, e lē tatau ona faia feusuaʻiga faaleituaiga. (1 Korinito 6:18) O ē ua faaipoipo e tatau ona faamaoni i a latou paaga ma ia lē faia le mulilua. (Eperu 13:4) E puipuia foʻi le tagata i le usitaia o le faatonuga a le Tusi Paia ina ia taumamao ma le toto.—Galuega 15:28, 29.

O i latou ua maua i le faamaʻi, e mafai ona latou maua le olioli tele e ala i le iloaina o le lalolagi e lē maua ai se faamaʻi lea ua folafolaina mai e le Atua mo le lumanaʻi lata mai ma e ala i le ola e tusa o mea o loo manaʻomia e le Atua.

Ua faamautinoa mai e le Tusi Paia iā i tatou o le a iai le taimi o le a faaiʻuina ai mafatiaga uma o tagata, e aofia ai ma faamaʻi. O loo i le tusi o Faaaliga lenei folafolaga: “Na ou faalogo foʻi i le leo tele mai le lagi, ua faapea mai, ‘Faauta, ua i ai le afioaga o le Atua faatasi ma tagata, e mau foʻi o ia ma i latou; e fai foʻi i latou mona nuu, e iā te i latou le Atua lava. E soloiesea foʻi e le Atua loimata uma i o latou mata; e leai foʻi se toe oti, po o se faanoanoa, po o se auē, e leai foʻi se toe puapuaga; auā ua mavae atu mea muamua.’”—Faaaliga 21:3, 4.

O lenā faamautinoaga e lē mo na o i latou e gafatia le tau o fualaau taugatā. Ua faamautinoa mai i le Isaia 33:24 le folafolaga faavaloaga o loo i le Faaaliga mataupu e 21 e faapea: “E lē fai mai foʻi se tasi ua mau ai, Ou te maʻi.” O le a usitaia tulafono a le Atua e i latou uma o le a ola ai i le lalolagi ma latou maua le soifua mālōlōina atoatoa. I lea, o le a taofia ai e faavavau le salalau atu o le faamaʻi oti o le AIDS, faapea foʻi ma isi faamaʻi uma.

[Faaopoopoga i lalo]

 [Pusa/Ata i le itulau 9, 10]

O LE VAIFOFŌ MONI LEA SA OU SAʻILIA

Ou te nofo i le itu i saute o Aferika ma ua 23 nei oʻu tausaga. Ou te manatuaina le aso na ou iloa ai ua ou maua i le HIV.

Sa ma iai faatasi ma loʻu tinā i le potu o le fomaʻi ina ua ia taʻu maia loʻu maʻi. O se tala lea e aupito sili ona faanoanoa ua ou faalogo i ai i loʻu olaga atoa. Na ou lagona le fenuminumiaʻi. Na ou lē talitonuina. Na ou manatu faapea ʻai e sesē le falesuʻetoto. Na ou lē iloa se tala po o se taga e fai atu. Na oo ane le lagona o le manaʻo e tagi, ae ua leai ni loimata. Na amata ona talanoa ane le fomaʻi i loʻu tinā e faatatau i fualaau e tetee atu i le maʻi ma isi tulaga, ae ona o le faateʻia tele o aʻu na faigatā ai ona ou malamalama.

Na ou iloa atonu na ou pisia mai i se tasi i le iunivesite lea sa ou aʻoga ai. Na ou manaʻo lava ou te talanoa atu i se isi e mafai ona malamalama i loʻu tulaga, ae sa leai se isi faapea sa tau i ai loʻu mafaufau. Na oo mai iā te aʻu faalogona o le lē aogā ma le lē taulau. E ui lava na fesoasoani mai loʻu aiga iā te aʻu, ae sa ou lagona le leai o se faamoemoe ma le fefe. Sa tele ni moomooga na iā te aʻu, e pei lava foʻi o isi talavou. Ua toe lua tausaga ona maua lea o loʻu tikeri i le saienisi, a o lea ua lē aogā atoa.

Na amata ona ou inuina fualaau e tetee ai i le vairusi ma asiasi atu foʻi i ē faufautua mai e tusa ai o le AIDS, ae na ou lagona pea le mafatia. Na ou tatalo atu i le Atua e faasino mai iā te aʻu le faa-Kerisiano moni a o leʻi oo mai loʻu oti. Na ou lotu i se lotu Penetekoso, ae e leai ma se tasi na asia aʻu. Na ou fia iloa le mea moni po o fea ou te alu i ai pe a mavae le oti.

I se tasi taeao i le amataga o Aokuso i le 1999, na tuʻituʻi mai ai ni Molimau a Ieova se toʻalua i loʻu faitotoʻa. E ui lava ina o loo oʻu maʻi lava i lenā aso, ae na mafai ona ou saofaʻi i le potu mālōlō. Na faailoa mai e nei tamaʻitaʻi po o ai i laʻua ma faapea mai o loo la fesoasoani i tagata ia suʻesuʻeina le Tusi Paia. Maʻeu le lagona o le fiafia ona o lea ua taliina aʻu talosaga. Ae o le taimi lea, ua lē mafai ona ou faitau pe uaʻi atu mo se taimi umi ona ua ou vaivai lava.

Ae e ui i lea, sa ou taʻu atu iā i laʻua loʻu manaʻoga e suʻesuʻeina le Tusi Paia, ma sa la faia se fuafuaga e toe asia mai aʻu. O le mea e faanoanoa ai ona, na ave aʻu i le falemaʻi o maʻi o le mafaufau talu ai loʻu lagona mafatia, a o leʻi oo i le taimi e la te toe asia ai aʻu. Na ou teʻa ese mai i le tolu vaiaso mulimuli ane ai ma na ou fiafia lava i le iloaina e leʻi faagaloina aʻu e Molimau. Ou te manatuaina le faafesootaʻi mai pea o aʻu e se tasi o i laʻua i le fia iloa po o ā mai aʻu. Na amata ona ou toe maua le malosi, ma amata ona suʻesuʻeina le Tusi Paia i le faaiʻuga o le tausaga. Na lē faigofie iā te aʻu, ona e fai ma faalētonu loʻu malosi. Ae na malamalama ma onosai lē na ma suʻesuʻe.

Na matuā faagaeetia aʻu ina ua ou suʻesuʻeina e faatatau iā Ieova ma ona uiga mai le Tusi Paia, faatasi ai ma le uiga moni o le iloaina o ia ma tulimataʻi atu le ola e faavavau. O le taimi muamua lea na ou malamalama ai i le mafuaaga o puapuaga o le fanau a tagata. Na ou maua le olioli tele ona o le iloaina e faatatau i le Malo o le Atua lea ua toeitiiti nei suia malo uma faaletagata. Na uunaʻia ai aʻu e suia atoa loʻu olaga.

O le vaifofō moni lea na ou saʻilia. Maʻeu le faamāfanafanaina i le iloaina o loo alofa mai pea Ieova iā te aʻu ma e manatu mai! I le taimi muamua, na ou manatu ai e ʻinoʻino Ieova iā te aʻu ma o le māfuaaga lea o loʻu maua i le maʻi. Ae na ou aʻoaʻoina e faapea ua faia ma le alofa e Ieova sauniuniga mo le faamagaloina o agasala e ala lea i le taulaga togiola a Iesu Keriso. Na ou iloa ai loa le naunau mai o Ieova, e pei ona taʻua i le 1 Peteru 5:7 e faapea: “Ia tuuina atu iā te ia mea uma tou te popole ai, auā o loo manatu mai o ia iā te outou.”

E ala i le suʻesuʻeina o le Tusi Paia i aso taʻitasi ma auai i sauniga i le Maota o le Malo, o loo ou matuā taumafai ina ia ou faalatalata atu iā Ieova i le tele ou te mafaia ai. E ui ina e lē faigofie i taimi uma, ae ou te sasaa atu oʻu popolega iā Ieova i le tatalo ma talosaga atu mo lona malosi ma lana faamāfanafanaga. E fesoasoani ma alolofa mai foʻi tagata o le faapotopotoga, o lea, o loo oʻu maua le fiafia.

Ou te auai pea lava pea i le galuega talaʻi faatasi ma la matou faapotopotoga. Ou te manaʻo e fesoasoani atu faaleagaga i isi, aemaise lava i latou e tutusa o matou tulaga. Na ou papatiso iā Tesema 2001.

[Ata]

Na ou matuā olioli lava i le aʻoaʻoina e faatatau i le Malo o le Atua

[Ata i le itulau 8]

O le vaega i Botswana e fesoasoani taufaufautua e tusa ai o le AIDS

[Ata i le itulau 10]

I le lalolagi Parataiso, o le a maua e tagata uma le soifua mālōlōina lelei atoatoa