Le Manatu o le Tusi Paia

ʻAlofia Upu Faatigā

“E luai mai i le gutu e tasi le vivii ma le fetuu. Oʻu uso e, e lē tusa ona faia faapea o na mea.”—IAKOPO 3:10.

O SE tasi o vala e ese ai i tatou mai meaola, o le tomai lea e tautala ai. Ae o se tulaga e faanoanoa ai, ona e toʻatele tagata o loo faaaogāsesē lea meaalofa. E mafai e upu fāifai ma le masoā, o upu lē migao ma faamatalaga leaga, faapea ma gagana matagā, ona faatigā i isi, ma i nisi taimi e sili atu ona tigā na i lo o se tā po o se pō atu i se tasi. Ua faapea mai le Tusi Paia: “O i ai lē soona tautala, e pei o tutuʻi i le pelu.”—Faataoto 12:18.

Ua faateteleina le aofaʻi o tagata ua fai ma masani le faaaogā o gagana masoā. Ua lipotia mai i aʻoga le faateleina o tamaiti e palalauvale. Ae e fai mai isi tagata e iai le aogā o upu faatigā, e faamatuu atu ai se faalogona malosi o loo i se tagata. Ua faapea mai se alii e suʻesuʻe faapitoa i mataupu faalemalo: “E ao ona avea le faaaogāina o upu masoā o se gagana e maʻoti ai le faailoaina atu o le loloto o o tatou faalogona, pe a lē lava isi upu e faia ai faapea.” Pe e tatau i Kerisiano ona  manatu māmā faapena i upu faatigā? O le ā le finagalo o le Atua i lea tulaga?

Ia ʻInoʻino i Ulaga Matagā

E lē o se mea fou le faaaogāina o ulaga matagā. Atonu o le a faateʻia oe pe a e iloa e faapea, pe ā ma le 2,000 tausaga ua tuanaʻi, i ona pō o le ʻauaposetolo, sa faaaogā ai e tagata gagana matagā. O se faataʻitaʻiga, e foliga mai na iai nisi i le faapotopotoga i Kolose na faaaogā gagana matagā pe a oo ina feita. Atonu, i lo latou fia taui ma sui atu, na latou faia ai faapea ina ia osofaʻi ma faatigā atu ai i isi. E faapena le auala ua faaaogāina ai e le toʻatele o tagata i aso nei faamatalaga matagā pe a oo ina pasae aʻe lo latou ita. O lea la, ua fetaui i o tatou aso le tusi na tusi atu ai Paulo i Kolose e faapea: ‘Ia tuu ese e outou lava o nei mea uma, o le ita, o le lotoa, o le loto leaga, o le upu leaga, ma le upu matagā ai o outou gutu.’ (Kolose 3:8) Ua manino mai la le fautuaina o Kerisiano ina ia ʻalofia le pasae aʻe o le ita ma gagana matagā lea e masani ona faaaogā pe a ita.

E moni, e toʻatele tagata e leai so latou manatu e faatigā i isi pe a latou faaaogāina gagana matagā. Atonu o loo latou faaaogāina gagana matagā i se auala faasamasamanoa, ma ua avea ai upu leaga ma mea ua masani ai i aso faisoo. E iai foʻi isi e pei e vālea e tautatala pe a lē faaaogāina ni upu masoā. E masani foʻi ona faia ni faamatalaga matagā ina ia toē ai. Ae pe e tatau ea ona manatu māmā i ulaga matagā ona e faapea e lē afāina tele? Seʻi manatu mai i tulaga nei.

O ulaga matagā, o le faia lea o ni faamatalaga matuiā e faaʻata ai isi. I aso nei, ua tele lava ina faaautū atu ulaga matagā i feusuaʻiga faaleituaiga, ma e toʻatele tagata e manatu iā i latou lava o ni tagata lelei, e mālie iā i latou faamatalaga faapena. (Roma 1:28-32) E lē o se mea la tatou te ofo ai i le tele o tagata fai faleaitu e faaautū a latou faamatalaga mālie i feusuaʻiga ma feusuaʻiga e lē faalenatura. Ua faia foʻi upu faaulaula matagā i le tele o ata tifaga faapea ma polokalame o televise ma leitiō.

O loo talanoaina le mataupu o upu faaulaula matagā i le Tusi Paia. Na tusi atu le aposetolo o Paulo i Kerisiano i Efeso e faapea: “A o le faitaaga, ma amio leaga uma, po o le manumanu foʻi, aua neʻi taʻua lava iā te outou, e pei ona tatau i ē ua paia. O le anovale foʻi, ma le tautala i upu faatauvaa, ma le faaulaula, o mea ia e lē tatau.” (Efeso 5:3, 4) Ua manino mai la, po o le ā lava le māfuaaga e fai ai faamatalaga matagā, o se mea lea e inosia e le Atua. E leaga. O ia ituaiga o faamatalaga e tupu ai le tigā.

O Upu Lē Alofa e Lē Fiafia ai le Atua

E mautinoa lava e lē na o faaupuga matagā e aofia ai i faamatalaga e faatigā. E mafai foʻi ona matuā mafatia se tasi i upu fāifai, faamatalaga faaamuamu, ma faitioga matuiā. O le mea moni, o i tatou uma lava e sasi i le faaaogāina o o tatou laulaufaiva, aemaise lava pe a fua atu i le siʻomaga o loo tatou iai i le taatele ai o faaupuga faatigā faapea ma faiga faatuaupua po o le faitala. (Iakopo 3:2) Ae e ui i lea, e lē tatau ona iai i Kerisiano se manatu e faapea e leai se afāina o faamatalaga faatigā. Ua faamanino mai e le Tusi Paia le lē taliaina e Ieova le Atua o upu faatigā uma.

O se faaaʻoaʻoga, i le Tusi Paia i le tusi o le 2 Tupu, ua taʻua mai ai ni tamaiti na fāifai i le perofeta o Elisaia. O loo faamatala mai i lea mau e faapea ua latou “tauemu iā te ia, ua fai mai iā te ia, Le ulu tula e, alu aʻe ia. Le ulu tula e, alu aʻe ia.” Sa mamafa iā Ieova ia faamatalaga taufāifai, auā o loo ia silafia mai mea o i loto o nei tamaiti, ma a latou faufauga leaga. Ua taʻua e le mau e faapea na faaumatia e le Atua ia tamaiti e 42 ona o lo latou taufāifai.—2 Tupu 2:23, 24.

Na “faatauemu [tagata o Isaraelu] i ē na aauina mai e le Atua, ma ua ʻinoʻino i ana afioga, ma ua ula i ana perofeta, ua oo ina  tupu le toʻasa o Ieova i lona nuu, ua oo ina leai se fofō.” (2 Nofoaiga a Tupu 36:16) E ui lava o le māfuaaga autū o le toʻasa o le Atua o le ifo i tupua o tagata faapea ai ma lo latou lē usiusitaʻi, ae e ao ona mātauina o loo taʻu faapitoa mai lava e le Tusi Paia le ula o tagata i perofeta a le Atua. Ua faamanino mai ai le matuā lē taliaina e le Atua o amio faapea.

Ua talafeagai ai le fautuaga a le Tusi Paia: “Aua e te aʻoaʻi atu i se toeaina.” (1 Timoteo 5:1) E mafai ona tatou faatatauina lea mataupu silisili i a tatou feutagaʻiga ma tagata uma. Ua faalaeiauina i tatou e le Tusi Paia ina ia “aua neʻi upu leaga i se tasi, aua neʻi faamisa, a ia faapalepale, ma ia faaali atu le agamalu uma i tagata uma lava.”—Tito 3:2.

Ia Taofi o Tatou Laugutu

E iai taimi e matuā faigatā ai lava ona tetee atu i le faaosoosoga ia faia se faamatalaga faatigā i isi. Pe a faia mai e se isi se mea sesē iā i tatou, e iai le lagona faapea e lē afāina la pe a tatou faia ni faamatalaga inainā ma lē alofa e faatatau i lea tagata, a lē fai saʻo i ai, ia pe fai atu foʻi i isi. Ae, e ao pea ona teena e Kerisiano lea faalogona. Ua faapea mai le Faataoto 10:19: “O le tele o upu e lē oge solitulafono ai; a o lē ua taofi ona laugutu, o le tagata poto lea.”

Ua faataatia mai e agelu a le Atua se faataʻitaʻiga lelei. O loo latou iloaina uma sesē ua faia e tagata. E ui e sili atu le malolosi ma le mamana o agelu na i lo tagata, ae ona o lo latou āva iā Ieova latou te lē faia ai lava se upu leaga e faamasino ai tagata “i luma o Alii.” (2 Peteru 2:11) Ua latou iloa o loo silafia lelei e le Atua sesē o tagata uma, ma e matuā mafai ona ia faasaʻosaʻoina mea uma. O lea la, ua taofiofia ai o latou laugutu. O Mikaele, le agelu sili, e na te lē faia se upu leaga, e oo lava i le lafo atu o se upu leaga i le Tiapolo.—Iuta 9.

Ua taumafai Kerisiano e faataʻitaʻi i agelu. E latou te mulimuli i le timaʻiga mai le Tusi Paia: “Aua le taui atu le leaga i le leaga i se tasi; ia sauniuni mea e tusa i luma o tagata uma lava. Afai e mafaia iā te outou, ia outou nofo lelei ma tagata uma lava. Le au pele e, aua le taui atu ma sui, a ia outou tuu atu i le toʻasa; auā ua tusia, Ua faapea mai le Alii, O iā te aʻu le taui ma sui, ou te taui atu.”—Roma 12:17-19.

E lelei ona mātau e faapea, e oo lava i le auala o loo faia ai o tatou leo pe a tatou tautatala atu, e mafai ona oo atu ai se faatigā i isi. O se mea masani i ulugalii ona faatigā i taimi e misa ai e ala i le eʻē o le tasi i le isi. E toʻatele mātua e feʻei i a latou fanau. Ae e leai se mea o le a tatou feʻei ai fua ina ia faailoa atu ai o tatou faalogona. Ua timaʻi mai le Tusi Paia: “Ia teʻa ma outou upu faafiufiu uma lava, ma le lotoa, ma le ita, ma le leo tele, ma le upu faaleaga.” (Efeso 4:31) Ua faapea mai foʻi le Tusi Paia: “Auā e lē tatau ona faamisa o le auauna a le Alii, a ia agamalu i tagata uma.”—2 Timoteo 2:24.

Upu e Faalaeiau Ai

Ona o le taatele naʻuā o le faaaogāina o faamatalaga taufaaleaga ma gagana matagā, e tatau la i Kerisiano ona iai sa latou auala e tetee atu ai i lea taaʻiga leaga. Ua aumaia e le Tusi Paia se auala lelei e ala lea i lo tatou faaalia o le alofa i tuaoi. (Mataio 7:12; Luka 10:27) O lo tatou naunau moni ma le alofa mo tuaoi o le a uunaʻia ai i tatou ia faaaogā pea upu e lelei ai isi. Ua faapea mai le Tusi Paia: “Aua neʻi alu atu se upu leaga ai o outou gutu, na o le upu lelei e ati aʻe ai i mea e aogā, e tupu ai le lelei i ē faalogologo i ai.”—Efeso 4:29.

E lē gata i lea, o le tāmauina o le Afioga a le Atua i o tatou mafaufau o le a fesoasoani lea ia tatou ʻalofia ai upu faatigā. O le faitauina o le Tusi Paia, faapea ma le mafaufau loloto i ai, o le a fesoasoani lea iā i tatou e ‘lafoaʻia ai mea eleelea uma.’ (Iakopo 1:21) Ioe, e mafai e le Afioga a le Atua ona toe faaleleia o tatou mafaufau.