Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

E Mata‘utia—Laau ‘Ai Manu!

E Mata‘utia—Laau ‘Ai Manu!

E MataʻutiaLaau ʻAi Manu!

Tusia e le sui o le Ala Mai! i Peretania

UA ILOA e tagata uma, e aai manu i laau. Ae peitaʻi e iai ni laau e aai i manu ninii. E tusa ma le 550 ituaiga laau faapea o loo iloa e le tagata, ma e iai foʻi nisi ituaiga fou ua iloa i le taimi nei. E faaaogā e nei laau le lā e fai ai a latou meaʻai, ae afai o loo tutupu i se eleele e lē lelei, e faigatā la ona maua minerale o loo manaʻomia. Ua mafai la e nei laau ona maua mea o loo manaʻomia e ala i iniseti.

E tofu lava le laau ma le auala e mailei ai ana meaʻai. O nisi laau e fai o latou faitotoʻa po o gutu, a o isi e maseesee pe apulupulua o latou lau, ma e faigatā i se manu ona sao ese ai. Seʻi o tatou tagaʻi la i ia laau.

O Mailei a Laau

Atonu o le laau ʻai iniseti ua masani ai le toʻatele, o le laau puʻe lago (Venus flytrap), e tusa ma le 12 inisi [30 senitimita] lona maualuga. E ola i le pala i Carolina i Saute ma Mātū, o Amerika, ma e momosi ma malosi le lanu o ona lau, a o ona pito e iai patu e maua ai se sua suamalie, e fiafia lava i ai iniseti. O le vaega tonu lava lea e maileia ai iniseti, auā e tolu ni lauulu o loo i le gauga o le lau. O le taimi lava e paʻi i ai se iniseti, o le a momoe loa ma le lau. O le a pii faatasi ona pito ma lē mafai ai e le iniseti ona sao ese.

Afai e momoe le lau ona ua paʻū i ai se fasi laau po o se isi mea na avatu e le matagi, e lua aso ona toe faamatuu mai lea. Ae afai o se mea e mafai ona ia ʻaina, o le a avea ma meaʻai a le laau e maua ai ana minerale. E i le va o le 10 ma le 35 aso e faia ai lea tulaga, e fuafua lava i le telē o le manu.

Afai e na o le tasi le lauulu o le laulaau na pāʻia e se mea e pei o se matāua o le timu, e lē mapuni lona gutu. E faatoʻā momoe lava le lau pe a pāʻia ona lauulu e lua, pe tolu, ma ina ua mavae foʻi ni sekone e 20. E faalagolago le vave o le mapuni o le gutu o le lau i le vevela, ma le la. I nisi vaipanoa e lē taitai atoa se sekone ae ua mapuni, pe momoe.

Ae e iai nisi laau e sili atu le vave o a latou mailei. Seʻi tagaʻi foʻi i le bladderwort, o se laau e tele ina ola i vai, ma o ona lau e ola i lalo o le vai. E tele ni taga vai i ona lau taʻitasi, ma e tofu le taga ma se gutu ma ni lauulu uumi. Pe a paʻi se tamaʻi manu, e pei o le ʻutu e maua i le vai, i ona lauulu, ona matala lea o tagavai, ma mimiti i totonu ma toe mapuni. E pei o le emo o le uila le vave o lea gaoioiga!

Mailei Māseesee

O laau e sili ona tetelē o nei laau ʻai manu, o ituaiga e tautau po o hanging pitcher plants. O nisi o ia laau, e pei o laau o loo maua i Asia i Saute i Sasaʻe, e sosolo i luga o laau tetele. E oo i le lua lita le tele o le vai e iai i o latou fugālaau, e aogā e mailei ai manu e pei o rane. Ua mailei ai foʻi ma ni isumu. Ae e faapefea ona maileia manu e nei laau?

O lau o le laau e pei o se sioki, ma e iai sona tapuni e puipui ai mai timuga. E tosina se iniseti i ona lanu malolosi ma lona sua suamalie, ae o lona augutu e māseesee. A tau sōsō atu le iniseti i le sua, o le a see ai loa ma paʻū i totonu. I totonu o le sioki o loo iai ni lauulu e faasasaga i lalo, ma e faigatā ai i le iniseti ona sola ese. O nisi laau, e iai se vailaau i lona sua, e niniva ai le iniseti.

O le ituaiga e sili ona mataʻina i le vaai, o le laau e foliga i se gata cobra plant, lea e ola i mauga o Kalifonia ma Oregon i le Iunaite Setete. E tai pei lava o se gata ua sauni o le a osofaʻi. E totolo atu se iniseti i le gutu o le laau ma o le a fesēsēaʻi lana totolo ona o lea laau, e pei o se malamalama o loo ala atu i ni tamaʻi faamalama. O le a lē taulau taumafaiga a le iniseti e lele ese ona ua fesasiaʻi i le malamalama. A oo loa ina lē lavā, o le a paʻū i lalo ma malemo ai.

E Aogā i Tagata ma Pisinisi

O lau o le Butterworts e apulupulua ma e tosina i ai nisi ituaiga o lago (sciarid fly ma le whitefly). O lago nei ua faaleagaina laau mo pisinisi, faapea ma laau totō a tagata. E aogā mailei ua faia e tagata e puʻe ai lago, ae o si ona pona, e maileia ai foʻi ma iniseti aogā. Ae e sili atu ai le apulupulu o le butterwort, auā e na o iniseti ninii faalafuā e maileia ai.

O pitcher plant mai Amerika i Mātū, ua amata nei ona fiafia i ai tagata faitogālaau i le ituaiga e pei o ni sioki. E pei lava o isi laau le aulelei o o latou fua ma o latou lau, ma e olagofie foʻi. E mafai foʻi ona maileia ai le tele o lago. E faitau afe lago i le taʻi tolu masina e mafai ona maileia e ona lau. Ae e lē afāina ai lagomeli, auā e latou te lē tosina i ai. Ae e mafai faapefea ona faafeusuaʻi fuga o ia laau e aunoa ma le maileia ai o iniseti o loo faafeusuaʻiina? E muamua ona oso le fugālaau a o leʻi taitai ona matua le laau. E oo ane i le taimi ua matua ai le laau, ua pepē ona fugālaau ma ua leai foʻi ma ni iniseti na faafeusuaʻia.

O le ituaiga e olagofie i tau eseese, o le fork leaf sundew mai Ausetalia. O Chris Heath, o se alii e poto faapitoa i ia laau i Nofoaga Tutotonu mo Aʻoaʻoga Tau Siʻosiʻomaga ma Togālaau i Lonetona, ma ua ia faapea mai: “E aogā tele lea laau pe afai ua lē mafai ona e nofonofo i fafo i le afiafi, ona o le tele o namu. Totō i se mea e mafai ona tautau ai, e tosina i ai namu i lona sua apulupulua ma ʻilaʻila. A paʻi i ai se namu a o feleleaʻi, o le a mau ai loa fulufulu o le lau, ma momoe i totonu, ma oomi le namu.

Faasaoina o Laau ʻAi Manu

O se tulaga e faanoanoa ai ona o loo faatamaʻia e tagata nofoaga o loo feola ai le tele o ia laau. O se faataʻitaʻiga, ua amata ona mou atu se ituaiga laau e tautau, mai Saute i Sasaʻe o Asia, ona o se faiga tau faifaatoʻaga o le salalo lea ma susunu o vaomatua, ae faaaogā le fanua mo faatoʻaga. E lē gata i lenā, ua faaaogāina nofoaga faataufusi i nisi vaipanoa mo le fauina o fale. O nisi ituaiga o lenei laau, ua lē o toe iai. *

Pe e fia totō sau laau ʻai manu? Aua e te seʻiina laau mai nofoaga faasao, auā e faigofie ona maua nei laau mai tagata faatau laau, o loo faaaogā fatu po o vaega o le laau e faaola ai. E faigofie lava lo latou totōina: Ia faaaogā le vaitimu e fui ai ina ia aua lava neʻi mātūtū. E fiafia foʻi laau i le lā, ae o laau mai atunuu e lē mālūlū tele, e lelei ona tuu i se nofoaga mālū. Ia onosai auā o isi laau, e tolu tausaga ona faatoʻa matua lea. Ae o le mea e lelei ai, e lē tau vaavaaia, e suʻe lava e ia ana meaʻai!

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 19 O nisi o ia laau o loo puipuia e ala i le Āiāiga Faavaomalo mo le Puipuiga o Ituaiga ua Lamatia.

[Pusa i le itulau 21]

Meaʻai mo Lega

O le ituaiga e sili ona ninii o nei laau, o ni lega e maileia anufe ninii i le palapala. O nisi lega e iai ni o latou patu e piipii, a o isi, e iai ni matāsele sautuatolu, ma e matuā manifinifi lava, e titina ai anufe e mao atu i ai. E lavea loa le anufe i le matāsele, ona sosolo ai loa lea o le lega, ma pē ai loa. O loo faia ni suʻesuʻega e tusa ai o le aogā o nei lega mo le faatamaʻia o anufe, ona e faitau selau miliona tālā le tau o fua o faaeleeleaga ua maumau ona o nei anufe.

[Pusa i le itulau 21]

Iniseti e Puipuia i Latou Lava!

E lē o iniseti uma ua lavevea i mailei a laau ʻai manu. O se faataʻitaʻiga o le lagomumu, e iai ni matiuu i ona vae, ma e mafai ai e le lago ona fetolofaʻi i lauulu o le laulaau. Pe a fofoa fua o le lagomumu, e ʻaina e ilo ia ua fofoa mai ia manu o loo pepē i totonu o le fugālaau. A lata loa ina avea nei ilo ma piupa ona latou ʻati lea o pū i fugālaau ma felelei ese. E iai foʻi ni tamaʻi lelefua e fai e o latou katepila ni faamoega e ufiufi ai lauulu o le fugālaau. O nisi apogaleveleve ua popoto lava e fai o latou faamoega i le vaega i luga o le fugālaau ina ia maua ai ni a latou meaʻai, ma e iai foʻi se apogaleveleve e iai sona paʻu faapitoa, ma e mafai ai ona lafi i le sua o le laau, pe a lamatia.

[Ata i le itulau 18]

O se laulaau o le laau e pei o se sioki

[Ata i le itulau 18]

Laau puʻe lago

O le lau tauagavale o loo iai se lago ua maileia; o le lau i le taumatau e fai ona lauulu

[Ē Ana le Ata]

Laau: Copyright Chris Heath, Kentish Town City Farm, Lonetona

[Ata i le itulau 19]

O le fua ma se lau e leʻi matua o le laau e pei o se gata

[Ē Ana le Ata]

Copyright Chris Heath, Kentish Town City Farm, Lonetona

[Ata i le itulau 20]

O se laau mai Amerika i Mātū

E pei o le moli le telē o lona fua

[Ata i le itulau 20]

Butterwort

Ua mau lago (Sciarid flies ma le white flies) i ona lau apulupulua

[Ata i le itulau 20]

O lau o le laau mai Amerika i Mātū

Ata i totonu: Ua niniva le lago i le sua

[Ata i le itulau 20]

Fork leaf sundew

Ua mau le iniseti i lauulu piipii o le laulaau

[Ē Ana le Ata]

Laau: Copyright Chris Heath, Kentish Town City Farm, Lonetona