Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Ua Matou Maua se Mea e Sili Atu

Ua Matou Maua se Mea e Sili Atu

Ua Matou Maua se Mea e Sili Atu

FAAMATALAINA E FRANCIS DEL ROSARIO DE PÁEZ

I le 1988, na tātā ai la matou faaili ma oʻu tuagane i se faaaliga ma isi faaili, a o maimoa le faitau afe o tagata i Madison Square Garden, i Niu Ioka. Na matuā faaalia le fiafia o le ʻaumaimoa i la matou faaili, lea foʻi sa fai ai ma laʻu siva. O taumafaiga a loʻu tamā i tausaga muamua atu na sologa lelei ai la matou faaili.

TALU ai o loʻu tamā o se fai musika, na faigofie ona ia iloaina le talenia o oʻu tuagane matutua e toʻafitu. O lea, na ia faatau atu ai lo matou fale, ae faatau ni mea fai faaili e fai ai le faaili a oʻu tuagane. O le taimi lea o oʻu laʻitiiti lava, e leʻi leva talu ona ou fanau i le tausaga 1966, ma o loo matou nonofo i le taulaga o Higüey, i le Dominican Republic.

O le taimi muamua na tātā ai oʻu tuagane o le 1978 i le maota tele i Higüey. Ona sii lea o la latou faaili i le laumua o Santo Domingo. Na latou tāina ma usu ni pese o le ituaiga e taʻu o le merengue, ma sa oo ai ina logologoā la matou faaili. * O le igoa o la latou faaili o Los Hermanos Rosario (O le Faaili a le ʻAu Rosario).

Na ou fia iai lava i le faaili a oʻu tuagane, talu ai ua leva ona ou moomoo ia avea aʻu o se teine siva lauiloa. O Pepe le igoa o loʻu tuagane matua, ma o ia foʻi e taʻitaʻi i le faaili. A o matou iai i se patī, na ia valaaulia aʻu ou te siva i lona fai atu faapea i le aofia: “O loʻu tuafafine laʻitiiti lea e igoa iā Falanisisi, ma e poto lava e siva.” Na fiafia lava tagata i laʻu siva. O lea, na ou fai loa iā Pepe ou te manaʻo e avea aʻu ma teine siva o le faaili. O inā na amata ai ona ou siva i so o se taimi e tātā ai le faaili a oʻu tuagane, i le 16 o oʻu tausaga.

Lelei Tele le Galuega

O le tulaga masani sa iai, na iai teine na pepese i faaili faapea, ae o le taimi muamua lea ua iai se teine e siva i se faaili e na o ni tama e tātā ai. Ou te nofo lava aʻu ma aʻo aʻu sitepu ma fai ni tāga o siva fou. Ina ua lauiloa e tagata, na taʻu laʻu siva o le siva a Falanisisi Rosario.

Na iai la matou pese faapitoa o le merengue e taʻu o le “Cumandé,” ma o nisi upu o lea pese e faapea: “Y ahora todo el mundo como Francis Rosario” (Ia faataʻitaʻi uma iā Falanisisi Rosario). Ona faataʻitaʻi loa lea o tagata i aʻu tāga. O nisi taimi, e nonofo ma matamata mai ae e lē fia sisiva. Na iʻu ina lauiloa laʻu siva, ma a faaali loʻu ata i se faasalalauga, ua lava lea e iloa ai e tagata, o le a tātā la matou faaili. Ona iloa foʻi lea e tagata uma, o le a fai se faaaliga a le Faaili a le ʻAu Rosario.

Na faaopoopo nisi tama tālaʻau i la matou faaili, e aofia ai se ʻauuso e toʻatolu o lo latou faaiʻu o Páez. O se tasi o ia alii, e igoa iā Ropeto, e na te iliina le pu, lea na ma faaipoipo i se taimi mulimuli ane. Na ʻaeʻae faatasi lenei ʻauuso ma oʻu tuagane i le sologa lelei o le faaili. E tele ni valaaulia na maua e la matou faaili e tātā i faaaliga i le TV i Santo Domingo, ma faafiafia i isi atunuu.

I le 1988, na matou tātā ai i Amerika ma Kanata, lea o loo faamatalaina i le amataga, sa matou tātā ai i le Madison Square Garden. Sa auai foʻi le tele o isi faaili lauiloa e tātāina musika o le merengue, ae na sili ona fiafia tagata iā i matou. Ina ua māeʻa le faaaliga lenā, so o se taimi lava e faia ai faaaliga, na tuu i matou e faamulimuli e tagata e pule i faafiafiaga, e faaiʻuina le faaaliga. Na atili ai ona lauiloa laʻu siva ma faateleina i latou e fiafia i a matou musika. Sa faapena ai foʻi ona matuā faateleina a matou pese e faatau atu.

Sa tele nuu na matou tātā ai, o Kolomepia, Ekutoa, Panama, Puerto Rico, Kurasao, Sepania, Siamani, ma isi atunuu. E leʻi umi ae avea i matou ma faaili e sili ona mataʻina i atunuu Amerika Latina ma o mea na sili ona tāua i loʻu olaga, o le siva, o ofu e fai ai, ma vali mata e faaaogā.

A o leʻi faia soʻu toʻalua, sa masani ona ou faapea ifo, afai e fiafia se tama iā te aʻu ae e lē fiafia e siva, e sili ai iā te aʻu le tuu ae faamuamua laʻu siva. Ae ou te leʻi iloa ua lata le taimi o le a suia ai loʻu olaga.

Faatāuaina o Mea Faaleagaga

Na amata lea suiga i le 1991, a o matou faafiafia i le Canary Islands. E leʻi leva lenā talu ona ma nonofo ma Ropeto. O le uso o Ropeto e igoa iā Fereti, lea na tātā ai foʻi i le faaili na amata ona suʻesuʻe ma Molimau a Ieova. E fealuaʻi lava la Fereti ma feaveaʻi a latou lomiga.

I se tasi aso na ou vaai ai i le tusi E Mafai ona E Ola e Faavavau i Parataiso i Le Lalolagi i le potu o Fereti, ma ou tago i le faitau. Na ou fia malamalama lava i le mataupu “‘Hele’ (“Seoli”)—Pe e i Ai Moni Ea?” ona sa fai mai loʻu tinā, o tagata leaga, e susunuina i seoli. Ou te lē fia alu i se nofoaga faapea.

Na mavae ni nai vaiaso, a o matou iai lava i Canary Islands, ae fafano loa laʻu pepe. Ina ua ave aʻu i le falemaʻi, na ou fai iā Ropeto e fai iā Fereti e aumai le tusi lea na ou vaai i ai i lona potu. Na ou manaʻo e faitau, a o ou taotooto i le falemaʻi. E ese loʻu fiafia i le tusi. O se tasi o mea na ou iloa ai, e lē o taʻua i le Tusi Paia se afi i seoli, ma e lē taitai ona manatu le Atua, e na te susunuina se tasi i le afi. (Ieremia 7:31) Na ou fiafia lava i le aʻoaʻoga a le Tusi Paia e faapea, o i latou ua maliliu, ua latou lē toe iloa se mea.—Failauga 9:5, 10.

Ina ua matou toe taliu atu i le Dominican Republic, na faafesootaʻi e Fereti se tasi o Molimau a Ieova e asiasi mai iā i maʻua. Na ia faamatala mai le faamoemoe o i le Tusi Paia e tusa o le ola e faavavau i se lalolagi parataiso, ma na tupu ai foʻi le fia malamalama o loʻu toʻalua. (Salamo 37:29; Luka 23:43) Na ma mananaʻo loa e fai se ma suʻesuʻega.

Sui Mea e Faatāua

A o faagasolo loʻu malamalama i le Tusi Paia, na sui ai foʻi ma loʻu lagona e tusa ai o laʻu galuega lea e ese loʻu fiafia i ai. Ua amata ona sui laʻu vaaiga ona o aʻoaʻoga mai le Tusi Paia. (Roma 12:2) Na ou faapea ifo iā te aʻu, ‘Pe e tatau ona ou siva faapea i luma o tagata? E lē o le mea lea ou te manaʻo i ai.’ Na ou ole atu i le Atua, “Faamolemole, ia fesoasoani mai ina ia ou tuua lenei olaga o loo iai.” Na ou talanoa i loʻu toʻalua i lea tulaga ma o le lagona foʻi lea sa iā te ia. Na fai mai o ia: “Faalogo mai foʻi oe si aʻu pele, ia e onosai. Alu ese muamua oe, ona ou mulimuli atu lea.”

Na ou toe maʻitaga, ma talu ai ua faaitiitia ai loʻu taimi e siva, na maua ai loa loʻu avanoa e auai i sauniga i le Maota o le Malo. Na faamalosia aʻu i nei sauniga, ma e faapena foʻi Ropeto, auā o lea foʻi ua auai. O le faia faapea na ma lagonaina ai le matuā talisapaia o le faatasi atu i tagata o Ieova. Na ma iloaina, ina ia agaʻi i luma i le upu moni o le Tusi Paia, e ma te manaʻomia lava aʻoaʻoga ma faamalosiauga mai sauniga faa-Kerisiano. (Eperu 10:24, 25) E ui ina ma malaga atu i nisi atunuu ona o le galuega, e ma te suʻea lava po o fea o iai le Maota o le Malo ina ia auai i sauniga.

Ina ua fanau laʻu pepe, na amata ona ou toe faigaluega, ae ua lē tutusa. Na mātauina le suiga e isi ma na faitioina aʻu e le ʻaufaasalalau. Sa masani ona fesili mai, “O le ā le mea e te lē siva ai e pei ona e masani ai?” Sa ou ole atu pea iā Ieova, ia iai se auala e tuu ai le galuega ina ia leai ai se faafitauli i le va ma oʻu tuagane. Talu ai o aʻu o se tasi e ana le faaili, ou te leʻi manaʻo e fai se finauga ma i latou.

Ina ua ou toe maʻitaga, na ou fai iā Rafa, o lē na vaaia le faaili ina ua maliu loʻu tuagane o Pepe, ou te manaʻo ia lava le taimi e vaai ai laʻu fanau ma ua ou lē toe fia faigaluega. Na ia tuu mai e fai le mea ou te iloa e sili ona lelei mo aʻu. E leʻi tetee se isi o oʻu tuagane i loʻu suʻesuʻeina o le Tusi Paia, ma o se mea lea ou te lagona ai lava le loto faafetai.

Se Olaga Fou i le Auauna iā Ieova

I le 1993, ina ua mavae tausaga e sefulu o oʻu iai i le faaili, na ou lē toe siva ai ae ou tuuina atoatoa atu aʻu ia auauna iā Ieova. Na avea aʻu ma tagata e talaʻia le tala lelei o le Malo o le Atua, ma ina ua tuua e Ropeto le faaili, na ma papatiso faatasi i le 1994. (Mataio 24:14) Na avea uso o Ropeto, o Fereti ma Iulio, ma Molimau, faapea ma Manuel Pérez, o se isi alii na tātā i le faaili. E oo mai i le asō, o loo latou auauna ma le faamaoni iā Ieova.

E toʻatele tagata e lē o malamalama i le māfuaaga ua ou tuua ai le faaili, ona sa vaaia loʻu fiafia tele i laʻu galuega. O nisi, na tutusa o latou manatu ma se tasi alii fai ata televise na fai mai, o loʻu tuumuli ma le faaili, e na o se suiga i se taimi puupuu. Sa faapea lana faamatalaga: “E lē umi se taimi ae toe foʻi o ia i le faaili, e pei lava foʻi o isi sa faapena.” Ae e leʻi tupu lenā tulaga ona sa ou filifili maumauaʻi, ia auauna iā Ieova ma loʻu loto atoa.

E toʻatolu la ma fanau lea ua iai, o Kati, Ropeto, ma Opeta. Ua ma taumafai malosi e aʻoaʻo i latou e faapea, o mea e sili ona tāua i le olaga, o mea faaleagaga, ae lē o le faaletino. Ua iā i maʻua se malamalama e lapataʻia ai i latou e tusa o taaʻiga lē lelei a le lalolagi, a ia avatu ni taʻiala lelei. E ese le aogā o la matou suʻesuʻega o le Tusi Paia i vaiaso taʻitasi, ua fesoasoani lea ia matou autasi i lenei lalolagi, lea ua faateleina ai aiga e lē o iai se autasi.

Ua ma taumafai foʻi e aʻoaʻo la ma fanau ina ia moni Ieova iā i latou, ma ia latou faatuatua iā te ia. (Faataoto 3:5, 6; Eperu 11:27) Ua ma faasino foʻi iā i latou le tāua o le auai i sauniga faa-Kerisiano, ma ia fai se sao. O se meaalofa tāua iā i maʻua le tagatagaʻi atu a o tutupu aʻe la ma fanau i ala o le upu moni o le Tusi Paia. Ua atoa nei le lua tausaga o avea aʻu ma paeonia lagolago, o le taʻu lea a Molimau a Ieova e taʻu ai tagata e atoa le 50 itula i le masina, pe sili atu, e talaʻi ai i isi ma faailoa atu o latou talitonuga mai le Tusi Paia. Ua tele foʻi tausaga talu ona avea loʻu toʻalua ma toeaina i le faapotopotoga Kerisiano.

O loo iā te aʻu pea le lagona, o le merengue, o se siva e manaia tele. Ae o le faalavelave, o le merengue lea ua lauiloa i le taimi nei, ua ese lava. O se siva sa masani ona manatu i ai e lelei. Ae i le taimi nei, e manaʻomia lava ona filifili lelei i le suʻeina o se pese e lelei.

E Silisili le Auaunaga iā Ieova

E tele ni mea o loo ofo mai e le lalolagi, ae e ao lava ona vaai totoʻa i ai. Ua moni lea tulaga e tusa ai o musika ona e faigofie lava ona foliga mai e manaia ma e lē afāina ai. Ae e lē o le tulaga moni lenā. O le tele o tagata faimusika, e faaaogā fualaau faasāina ma fai amioga lē māmā. O le auai i faaili faapea, e aufaatasi ai ma tagata e ola mo na o le taimi nei, ma ua aunoa ma se loto fuatiaifo ua aʻoaʻoina.—1 Korinito 15:33.

Ua ma talisapaia nei, o le mea e sili i le tagata ona fai, o le auauna lea iā Ieova. Ou te manatua pea se taimi na matou foʻi atu ai i le fale talimālō ina ua uma sa matou faaaliga tele, ma na ou lagonaina lava le lagona lē aogā o le olaga. O lea ua ou iloaina nei, ona sa leʻi faamalieina se manaʻoga e sili ona tāua, o le manaʻoga lea faaleagaga.—Mataio 5:3.

Ua taulaʻi atu nei o matou olaga i le faafiafiaina o Lē na faia i tatou, aemaise lava i le talaʻia ma le aʻoaʻo atu o le tala lelei o lona Malo. (Mataio 24:14; Galuega 20:35) Ua matou lagonaina ai le fiafia ma le lotomalie. E iā i matou le lotofaafetai ona o le aufaatasi ma tagata o le Atua ma ua iai ni uō moni, o uso ma tuafāfine i le tala lelei. E lē gata i lea o loo iā i tatou uma le faamoemoe matagofie o le ola lea e faavavau i le lalolagi fou a le Atua.—Mareko 10:29, 30; 2 Peteru 3:13; Faaaliga 21:3, 4.

Sa tele ni manuia faaletino i le taimi o galulue i faafiafiaga. Ae ina ua iloaina lo tatou Atua, o Ieova, ua matou maua ni oloa faaleagaga e sili ona tāua na i lo ʻoa faaletino. Ua matou fiafia lava ona ua mafai ona matou auauna i le Atua o lē ua iai lona finagalo mo tagata, o se Atua e fiafia foʻi, ma ua ia augani mai ia faatuatua atu iā te ia! (Salamo 37:3) Ua matou matuā mautinoaina, ua matou maua se mea e sili atu na i lo le taʻutaʻua po o ʻoa faitino, ma e matou te talosagaina Ieova ina ia fesoasoani mai iā i matou ma lo matou aiga ia matou faia lona finagalo e faavavau.

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 5 O le merengue, o se ituaiga o musika faatopetope e fai ai siva. Ina ua amata lenei ituaiga o musika, na tāina e se vaega toʻalaiti mea faifaaili eseese. Ae a o faagasolo taimi na oo ai ina toʻatele le faaili. I aso nei ua faaopoopo atu nisi mea faifaaili e pei o pū, talipalau ma isi mea faifaaili.

[Ata i le itulau 17]

Faatasi ma isi tagata o le faaili i le amataga o loʻu galue ai

[Ata i le itulau 17]

Faafiafia i le aai o Niu Ioka, e tusa o le 1990

[Ata i le itulau 18]

I luma o le Maota o le Malo

[Ata i le itulau 18]

Ata i totonu: Suʻesuʻega faale-Tusi Paia a lo matou aiga