Le Manatu o le Tusi Paia

O le ā le Vaaiga Atamai i Tupe?

UA FAAPEA mai le Tusi Paia: “Ua fai foʻi tupe ma mamalu [puipuiga].” (Failauga 7:12) Auā o tupe ua mafai ai ona maua taumafa, lavalava, fale, ma puipuia ai mai faigatā e oo mai ona o le lē tagolima. O le mea moni, i se tulaga faaletino, e mafai e tupe ona faatauina mai ai le toetoe lava o mea uma faaletino. Ua fai mai le Failauga 10:19: “O tupe e aogā i mea uma.”

Ua faalaeiau mai le Afioga a le Atua ia tatou galulue mamafa, ina ia maua mea e manaʻomia mo i tatou ma o tatou aiga. (1 Timoteo 5:8) E lagona le faamalieina, le fiafia ma le saogalemu pe afai ae galue mamafa ma faamaoni.—Failauga 3:12, 13.

E lē gata i lea, o lo tatou galulue mamafa o le a fesoasoani foʻi iā i tatou e limafoaʻi ai i le itu tau seleni. Na fetalai Iesu: “E sili le manuia o lē na te foaʻi atu, i le manuia o lē na te talia mai.” (Galuega 20:35) E maua le fiafia pe a faaaogā a tatou tupe e fesoasoani ai i ē vaivai, aemaise lava le ʻauuso Kerisiano, pe faatau ai foʻi se meaalofa mo se tasi e pele iā i tatou.—2 Korinito 9:7; 1 Timoteo 6:17-19.

Na faalaeiauina e Iesu ona soo ina ia fai ma a latou masani le limafoaʻi, e lē seʻiloga o ni tulaga faapitoa, ae ia avea ma ala o le olaga. Na ia fetalai: “Ia outou [faamasani i le] foaʻi atu.” (Luka 6:38) O le taʻiala foʻi lea e faatatau i le foaʻi atu ina ia faaauiluma ai manaʻoga o le Malo o le Atua. (Faataoto 3:9) Ioe, o lo tatou foaʻi atu i lenei auala o le a fesoasoani iā i tatou e “fai ai uō” ma Ieova ma lona Alo.—Luka 16:9.

 Ia Faaeteete i le “Manaʻo i Tupe”

E seāseā ona foaʻi tagata e manatu faapito, ae afai foʻi e latou te foaʻi, e faia ona o se uunaʻiga lē lelei. E masani lava o le māfuaaga ona o le manaʻo tele i tupe, lea e tuufaafeagai ma o latou faanaunauga, e masani lava ona aumaia ai faanoanoaga. Ua fai mai le 1 Timoteo 6:10. “O le manaʻo i tupe, o le pogai lea o mea leaga uma lava; ua mananaʻo tele i ai nisi, ona sesē ai lava lea o i latou i le upu o le faatuatua, ua tuʻia ai ua ati i latou e i latou i puapuaga e tele.” Pe aiseā ua lē maua ai se faamalieina, ona o le manaʻo i tupe, ae tigā ai?

O se tasi o māfuaaga, ona e lē taitai faamalieina le tagata e manaʻo tele i tupe. Ua fai mai le Failauga 5:10: “O lē ua manaʻo i le ario, e lē malie o ia i le ario.” O lea la, o ē ua mananaʻo tele i tupe ‘ua tuʻia ai i latou e i latou i puapuaga e tele.’ Ua oo foʻi ina faalētonu ai a latou faiā ma isi, lē maua se fiafia i le aiga, ma lē lava ai le mālōlō. “E lelei le moe o lē faigaluega, pe itiiti, pe tele ana mea e ʻai; a o le maʻona o le mauʻoa e lē mafai ai ona moe o ia.” (Failauga 5:12) Ae sili atu i lenā, o le manaʻo tele i tupe e iʻu ai ina lē maua le finagalo malie o le Atua.—Iopu 31:24, 28.

Ua tele faataʻitaʻiga o loo i le Tusi Paia faapea ma talafaasolopito, i tagata na gāoi, na faia faamasinoga ma le lē tonu, faia le talitane, fasioti tagata, faalata i isi, ma pepelo, ona o le manaʻo tele i tupe. (Iosua 7:1, 20-26; Mika 3:11; Mareko 14:10, 11; Ioane 12:6) A o fai le faiva a Iesu i le lalolagi, na ia valaaulia ai se alii e “mauʻoa tele” e mulimuli atu iā te ia. E faanoanoa ona e leʻi taliaina e lea alii lenei valaaulia manaia ona e manumanu i ana tupe. Ona fetalai atu lea o Iesu: “O le mea faigatā naʻuā ona sao atu o ē mauʻoa i le malo o le Atua!”—Luka 18:23, 24.

Ua faapitoa ona tatau i Kerisiano ona faautauta i nei “aso e gata ai,” auā ua valoia o le a tele tagata e avea ma “ē mananaʻo i tupe.” (2 Timoteo 3:1, 2) O le a lē aafia Kerisiano moni o ē mataala i lo latou itu faaleagaga, i le uiga manaʻo tele, ona ua latou maua se isi mea e sili atu na i lo tupe.

Se Mea e Sili Atu na i lo Tupe

Na taʻua e Solomona e aogā tupe e puipuia ai, ae na ia faaopoopo mai “ua fai le poto ma mamalu” ona “e ola ai ē ua i ai.” (Failauga 7:12) O le ā le uiga o lana faamatalaga? O loo faatatau ana upu i le poto lea e faavae i le poto saʻo o le Tusi Paia ma le mataʻu mamā i le Atua. Ua sili atu i lo tupe auā e puipuia ai le tagata mai le tele o mailei i le olaga faapea foʻi ma le oti faafuaseʻi. E lē gata i lea, ua pei le poto moni o se palealii, ona ua faamamaluina ma faaaloalogia ai ē o iai. (Faataoto 2:10-22; 4:5-9) Ma ona e mafai ona maua ai le finagalo malie o le Atua, o lea ua taʻua ai “o le laau o le ola.”—Faataoto 3:18.

E faigofie ona maua lea poto e i latou o loo mananaʻo moni i ai ma o loo naunau foʻi e saʻilia. “Loʻu atalii e, afai e te . . . valaau atu i le atamai, ma e leo tele atu i le faautauta; afai e te saʻiliʻili iā te ia, e pei ona saʻiliʻili i le ario; afai e te suʻesuʻe i ai, pei ona suʻesuʻe i le oloa lilo; ona e lagona ai lea o le mataʻu iā Ieova, ma e maua ai le poto i le Atua. Auā o Ieova na te foaʻi mai le poto; mai lona fofoga le poto ma le faautauta.”—Faataoto 2:1-6.

Ua maua e Kerisiano moni le filemu, fiafia, ma le saogalemu, ona ua sili atu ona tāua iā i latou le poto na i lo tupe, o se mea e lē o maua e tagata e naunau i tupe. Ua faapea mai le Eperu 13:5: “Ia aunoa a outou amio ma le matapeʻapeʻa; ia gata ia o outou manaʻo i mea ua iā te outou; auā ua fetalai mai [le Atua], Ou te lē tuua lava oe, ou te lē tuulafoaʻi lava iā te oe.” E lē maua mai tupe se saogalemu e pei o lea o loo i lenā folafolaga.

PO O E TAUMĀNATU EA I NISI TAIMI?

▪ E faapefea ona avea tupe ma puipuiga?—Failauga 7:12.

▪ Aiseā e sili ai le poto mai le Atua na i lo tupe?—Faataoto 2:10-22; 3:13-18.

▪ Aiseā e tatau ai ona tatou ʻalofia le manaʻo tele i tupe?—Mareko 10:23, 25; Luka 18:23, 24; 1 Timoteo 6:9,10.