Ua Fesili Mai Talavou

Ae ā pe Afai ua Pule si Oʻu Tei i Lona Ola?

Na sui le olaga o Kale i le aso na taʻu atu ai e lona tamā le mea na tupu. Pau le upu a lona tamā na fai atu, “Ua leai Sila.” Na tago atu le isi fusi mai le isi, ua lē iloa pe aiseā ua tupu ai lenei mea. Ona o le faalavelave ua tupu, ua pule le uso o Kale i lona ola. *

PE A maliu se talavou, e masani ona avatu e tagata faamaisega i mātua. Ma e fesili atu i tamaiti e ana le tei lea ua maliu, “O ā mai lou tamā ma lou tinā?” Ae e galo ona fai atu i tamaiti, “Ae o ā mai oe?” Ua tele ina galo i tagata, o loo faavauvau foʻi tamaiti ona o si o latou tei ua maliu.

Ua iloa mai suʻesuʻega, e telē se aafiaga e iai i tei o se talavou ua pule i lona ola. I le tusi a Dr. P. Gill White e faatatau i tamaiti ua pule so latou tei i lona ola, (Sibling Grief—Healing After the Death of a Sister or Brother), na ia faapea mai: “O le maliu o se tei o se tasi, e matuā afāina ai lava lo latou soifua mālōlōina, amio, aʻoga, lona fiafia iā te ia lava, faapea ma lona tuputupu aʻe.”

E afāina ai foʻi ma talavou matutua. O Kale lea e taʻua i luga, e 22 ona tausaga ina ua pule Sila lona uso laʻitiiti, i lona ola. Ae na matuā mafatia o ia i le faanoanoa. Na fai mai o ia. “Ou te lē fai atu na sili loʻu mafatia i lo oʻu mātua, ae na sili atu ona faigatā iā te aʻu ona tatalia nai lo i laʻua.”

Pe e pei oe o Kale, e iai sou tei na pule i lona ola? Afai e iai, atonu o loo iā te oe lagona na tusi mai ai Tavita e faapea: “Ua faanoʻunoʻuina aʻu; ua ou matuā punou lava i lalo; ou te fealuaʻi ma le eleelea i le aso atoa.” (Salamo 38:6) O le ā se auala e te gafatia ai lou faavauvau?

“Ai Ana . . . ”

E ono faatumulia oe i lagona o oe ua māfua ai ona pule lou tei i lona ola. Atonu e te faapea ifo, ‘Ai ana ese saʻu mea na fai, semanū e faapenei o ola si oʻu tei.’ Ma e foliga mai, o le manatu lava lea ua iai i le toʻatele. E 21 tausaga o Kilisi i le taimi na pule ai lona uso i lona ola, e 18 tausaga le matua. Na fai mai o ia, “O aʻu lava le tagata na mulimuli  talanoa i ai, ma sa tatau lava ona ou iloa ua iai se faalētonu. O loʻu manatu, ai ana ou talanoa lelei i loʻu uso, atonu e talanoa mai ma taʻu mai le mea o i lona mafaufau.”

Na atili mafatia Kilisi, ona sa faalētonu lo la va ma lona uso. E mafatia tele o ia pe a ia toe manatunatu e faapea: “O lana tusi na fai mai iā te aʻu e faapea, maʻimau pe ana o aʻu o se uso lelei. Ma, e ui ina ou iloa na faalētonu lona mafaufau i le taimi na tusi ai na upu, ae na ou lagona ai lava le mafatia.” O le a atili ona e lagona lou leaga, pe a manatua upu tigā na lua felafoaʻi a o leʻi maliu o ia. “Ua tele talavou ua mafatia i le faanoanoa e faamatala mai lo latou lagona leaga ona o se misa na fai, ae ua leva ni masina po o ni tausaga talu ona mavae,” o le faamatalaga lea Dr. White i le sui o le Ala Mai!

Pe afai o e lagona lou leaga ona o le oti o si ou tei, ia e fesili ifo, ‘Pe e iai ea se isi e mafai ona pulea atoatoa mea e fai a isi?’ Ua fai mai Kale, “E leai ma se mea e te mafaia e taofi ai ona lagona mafatia, faapea ma le auala mataʻutia ua ia faamutaina ai na lagona.”

Ae ā pe afai e faigatā ona faagalo upu tigā na e fai i si ou tei? E telē le aogā o le Tusi Paia e faasaʻo ai lau vaaiga. Ua faapea mai: “Auā e sesē i tatou uma i mea e tele. Afai e lē sesē se tasi i lana tautala, o le tagata lea ua lelei atoatoa.” (Iakopo 3:2; Salamo 130:3) E atili ona e mafatia, pe afai e te mafaufau pea i au tala ma au mea sa fai, na e faatigā ai i si ou tei. E ui ina e mafatia i ou manatunatuga, ae o le mea moni lava, e lē o oe na māfua ai ona maliu si ou tei. *

Onosaia o Lagona Faanoanoa

E eseese lava auala e faaalia ai le faavauvau o tagata. O nisi e matuā tutulu lava, ma e leai se afāina o lenā tulaga. Ua faapea mai le Tusi Paia, na matuā ‘tagi lava’ Tavita ina ua maliu lona atalii o Amanono. (2 Samuelu 13:36) E faapena foʻi Iesu, na “tagi” o ia ina ua vaai atu i le mafatia o isi ona ua oti si ana uō o Lasalo.—Ioane 11:33-35.

Ae o isi tagata, e lē iloa se faanoanoa i le taimi o le faalavelave, aemaise pe afai e oti faafuaseʻi se tagata i le aiga. Na manatua e Kale e faapea: “Na peiseaʻī ua leai ni oʻu faalogona. Na lē mafai ona ou faia mea e masani ai, mo sina taimi.” O le lagona lea e masani ona oo i tei o i latou ua pule i o latou ola. Ua fai mai Dr. White, “E faigatā tele le maliu o sē ua pule i lona ola i lona aiga, ma seʻiloga e uma lo latou teteʻi i le faalavelave, ona faatoʻā lagona lea o le faanoanoa. O nisi fomaʻi ua fai i aiga o lē ua maliu, e aogā iā i latou le tagi, ae e lē o lagona se fia tagi i lea taimi. Pau le lagona ua iai, o le faateʻia.”

E alu se taimi o tau faamasani i le lē toe iai o si ou tei, ma o le tulaga lava lenā e masani ai. Na fai mai Kilisi, “Ua pei le matou  aiga o se mea tuu teu tioata, na taʻe ae ua toe faapipii. O le leua ane lava ma toe taʻe, ma e faapena le tulaga lea ua iai, e oo i faafitauli laiti, ua lē mafaia lava.” Ina ia mafai ona e tatalia le tulaga o iai, taumafai e fai mea o loo taʻua i lalo:

▪ Fai sau lisi o mau e maua ai le faamāfanafanaga, ma a itiiti mai, ia faitau faatasi i le aso.—Salamo 94:19.

▪ Talanoa i se tagata e faalogo lelei atu ma le alofa. O le faia faapea e ono māmā ai lau avega.—Faataoto 17:17.

▪ Mafaufau loloto i folafolaga a le Tusi Paia e tusa ai o le toetū.—Ioane 5:28, 29.

Atonu foʻi e aogā mo sina taimi, ona tusi i lalo ou lagona ma manatu, e paleni ai lau vaaiga i lou faanoanoa. E lelei ona faataʻitaʻi i le pusa o loo i lalo.

Ia e mautinoa, “e sili atu le Atua i o tatou loto, e na te silafia foʻi mea uma lava.” (1 Ioane 3:20) E sili lona silafia o māfuaaga ma mea na ala ai ona mafatia si ou tei. E sili foʻi lona silafia o oe, nai lo oe lava. (Salamo 139:1-3) O lea la, ia e mautinoa, o loo malamalama o ia i ou faalogona. Pe a oo ina lofitūina oe e lagona mafatia, ia manatua le Salamo 55:22: “Ia e tuuina atu iā Ieova o mea e te popole vale ai; o ia lava na te tausia oe; na te lē tuuna e faavavau le amiotonu ia faagaeetia.”

Faamāfanafanaga mo Ē Loto Momomo

Pe afai ua maliu se tasi e pele iā te oe, e maua nisi upu aogā mo oe mai le polosiua, Pe a Maliu se Tasi e Pele i a te Oe, lomia e Molimau a Ieova.

[Faaopoopoga i lalo]

MEA E MAFAUFAU I AI

▪ O ai e mafai ona e talanoa i ai pe a lofitūina oe i le faanoanoa?

▪E faapefea ona e lagolagosua i se talavou o iai lagona faanoanoa?

[Ata i le itulau 16]

O le tusi i lalo o mea o e mafaufau i ai, e aogā tele i taimi o le loto momomo. O lea la, faauma mai fuaiupu o loo i lalo, ma tali fesili o loo mulimuli mai ai.

▪ O mea nei e tolu e uiga i si oʻu tei ou te fiafia i ai:

1 ․․․․

2 ․․․․

3 ․․․․

▪ A o ola si oʻu tei maʻimau e, pe ana ou fai iā te ia e faapea:

․․․․

▪ O le ā sau tala e fai i se tama po o se teine laʻitiiti ua ia tuuaʻia o ia lava, ona o le oti o si ona tei?

․․․․

▪ O lē fea mau o mau ia e sili ona faamāfanafanaina ai oe, ma aiseā?

□ “Ua latalata mai Ieova i ē ua loto momomo; ua ia faaola foʻi i ē ua loto nutimomoia.”—Salamo 34:18.

□ “Auā e lē taʻufaatauvaa o ia, e lē ʻinoʻino foʻi o ia i le puapuaga o lē ua puapuagaina; e lē liliu ese foʻi e ia ona fofoga iā te ia; na tagi atu o ia iā te ia, ona faafofoga mai ai lea o ia.”—Salamo 22:24.

□ “Auā e oo mai le itula e faalogo ai i latou uma o loo i tuugamau i lona leo [Iesu], ma latou ō mai ai.”—Ioane 5:28, 29.