Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Tapua‘iga i Gata i Aso ua Mavae ma Aso Nei

Tapua‘iga i Gata i Aso ua Mavae ma Aso Nei

Tapuaʻiga i Gata i Aso ua Mavae ma Aso Nei

NA TAPUAʻI tagata Aikupito i aso anamua i gata, e pei foʻi ona faia e tagata Minoan o tagata na nofoia muamua Kereta. Na ofo atu e nisi o tagata Isaraelu anamua taulaga i se gata apamemea. O isi mai lenā lava nuu na faamū mea manogi i ata o “mea fetolofi.”—Esekielu 8:10-12; 2 Tupu 18:4.

Na aafia tele tagata Mekisikō anamua i tapuaʻiga i atua gata. E iai taimi na avea ai se gata e fai ma sui o Itzamná o le atua silisili o tagata Maya. O Quetzalcoatl le “gata e iai ona fulu” o le atua lea o tagata Toltec mo aʻoaʻoga, tū ma aganuu faapea ma filosofia. E vaai foʻi i ai tagata Aztecs o le atua mo aʻoaʻoga, ma e latou te faamamaluina faapea, o lē na foafoaina le tagata. E tusa ai ma le tele o matafaioi ma taleni a lenā atua, ua taʻua ai e le mekasini a Mekisikō o le Arqueología Mexicana: “Atonu e tele atu tiutefai a le gata e iai ona fulu nai lo se isi lava atua.”

Na tapuaʻia e tagata Mesoamerica le gata e iai ona fulu mo le tele o senituri. I aso nei, o loo talitonu pea i ai tagata Cora ma tagata Huichol o Mekisikō i lenā atua. O nisi o aso fiafia patino e fai ai siva, lea e teuteuina ai e tagata sisiva i latou i fulu ma faia gaoioiga a se gata. E faia e tagata Quiche se tū faalotu mo le uluola o mea, lea e faaaogā ai gata ola i a latou siva. O tagata Chorti, o se vaega o tagata Maya i Guatemala e latou te faamamaluina se gata e iai ona fulu, lea e latou te faafesootaʻi atu i ni sagato patino a le Katoliko.

O le fesili la, o le ā le finagalo o Lē na faia le tagata faapea ma meaola lea e aofia ai ma gata, i le tapuaʻia o atua gata?

Le Silafaga a le Atua i Tapuaʻiga i Gata

Na faatonuina e Ieova le Atua le nuu o Isaraelu anamua e faapea: “Aua neʻi e faia se tupua ua tā po o se faatusa o se mea o i le lagi i lugā, po o se mea i lalo nei i le laueleele, po o se mea i le vai i lalo o le laueleele. Aua e te ifo i ai pe auauna i ai.”—Esoto 20:4, 5.

Na faasā e Ieova ona tapuaʻi ona tagata i faatusa o meaola, e aofia ai ma gata. O lea la, pe lē o manino ea le manatu, o i latou e mananaʻo e maua le finagalo malie o le Atua e ao ona ʻalofia le tapuaʻia o gata? Aiseā e teena ai e le Atua le ifo i tupua e aofia ai ma le tapuaʻi i gata? E faigofie le māfuaaga: Na ia avatu le ola i tagata, i gata, ma isi meaola uma. O na mea uma o galuega a ona aao, o lea la, e tatau ona tapuaʻi atu iā te ia ae lē o mea na ia faia.

Seʻi faataʻitaʻi: Seʻi faapea na faia e se tagata tusiata ni fale ma avatu i ai ni aiga e nonofo ma fiafia ai. Ae faapefea la pe afai e faafetai atu na aiga i fale ae lē o le tagata na faia na fale? Pe lē o se mea valea ea lenā, ma faatigā i le tusiata o lē na foaʻi atu ma le agalelei na fale? I se tulaga talitutusa, o le tapuaʻi i meaola i lo Lē na faia i latou, e tigā ai le finagalo o le Atua.

E manino mai, o i latou e mananaʻo e maua le finagalo malie o le Atua, e ao ona usitaʻia le lapataʻiga a le aposetolo o Ioane: “Le fanau e, ia leoleo outou mai i tupua.”—1 Ioane 5:21.  

[Pusa/Ata i le itulau 23]

TAPUAʻI MA GATA I LIMA

● I le itu i saute sasaʻe o le Iunaite Setete, e iai ni lotu e faia faamālōlōga latou te uuina gata ola ūogo. E faatautau e nisi tagata se gata ūogo i o latou tauau a o isi e latou te uu aʻe ni gata i le taimi e tasi. O le siitia ma faagaoioi solo o gata e mafai ona faateʻia ma taufeū ai. A o faagasolo tausaga, ua feoti nisi o tagata e tapuaʻi a o uuina gata i o latou lima ona ua ūtia e se gata.

E faavae gaoioiga a i latou o uuina gata i le Mareko 16:17, 18. O na fuaiupu o loo iai upu e faapea: “E fetagofi atu o latou lima i gata feʻai.” Ua aumaia i le King James Version ma isi faaliliuga tuai na fuaiupu e peiseaʻī o se vaega o uluaʻi tusitusiga na iai. Ua faaalia i le New Revised Standard Version, le New American Standard Bible, ma le The New King James Version e faapea, o na fuaiupu e lē o iai i le tele o manusikulipi tuai o le Evagelia a Mareko.

E lē o lagolagoina e aʻoaʻoga a le Tusi Paia le uuina o gata e faapea, o se vala e taliaina o le tapuaʻiga moni. Ua faapea mai le Tusi Paia: “O le Atua o le alofa lava ia.” (1 Ioane 4:8) Atonu e te ioe e lē manaʻomia e Lē alofa na foafoaina i tatou ona tagata tapuaʻi e faia ni tū faalotu mataʻutia, ina ia faafiafiaina lona finagalo. Ua aumai se valaaulia e lona Alo o Iesu: “Ia outou ō mai iā te aʻu o outou uma ua tigāina ma mafatia i avega, ona ou faafouina lea o outou.” (Mataio 11:28, 29) E mautinoa, o le uuina o gata ma atonu e pagatia ai i tigā, maʻi, pe oo ina oti ai, e lē o le finagalo lea o Ieova ma Iesu mo ē e mulimuli atu iā i laʻua!

[Ē Ana le Ata]

REUTERS/Tami Chappell

[Ata i le itulau 22]

Le ulu o se gata e iai ona fulu i se pa o le malumalu i Aztec

[Ata i le itulau 22]

Ata ua vaneina o Quetzalcoatl, le gata e iai ona fulu o le atua o tagata Toltec

[Ē Ana le Ata i le itulau 22]

I luga: REUTERS/Tami Chappell; i lalo: © Leonardo Díaz Romero/age fotostock