1. E faapefea ona tatou usiusitaʻi i le Atua ma malo faaletagata?

UA FAATONUINA i tatou e le Tusi Paia ia usiusitaʻi i faigāmalo a tagata. Peitaʻi, ua faatonuina foʻi i tatou ia usiusitaʻi pea i le Atua nai lo o tagata. (Galu. 5:29; Tito 3:1) E faapefea ona tatou faia faapea? Ua faamatala mai e Iesu se mataupu silisili e fesoasoani iā i tatou e iloa po o ai e tatou te usiusitaʻi i ai. Na ia fetalai e tatau ona totogi atu “mea a Kaisara iā Kaisara, a o mea a le Atua ia avatu i le Atua.” ^[1] (Mata. 22:21) E tatou te “totogi atu mea a Kaisara iā Kaisara” e ala i le usiusitaʻi i tulafono a le malo, faaaloalo i tagata o le malo, ma totogi lafoga. (Roma 13:7) Ae afai e faatonuina i tatou e le malo e faia se mea e lē finagalo le Atua e tatou te faia, e tatou te teena la i se auala faaaloalo.

2. E faapefea ona tatou faaalia e lē faia sa tatou vaega i mataupu faapolotiki a lenei lalolagi?

² O se tasi o auala e tatou te ʻavatu ai mea a le Atua i le Atua,’ e ala lea i le lē faia o sa tatou vaega i mataupu faapolotiki a lenei lalolagi. E tatou te solitū i nei mataupu. (Isa. 2:4) Talu ai ua faatagaina e Ieova faigāmalo ia faia a latou pulega, e  tatou te lē tetee la i ai. E tatou te lē aafia foʻi i so o se gaoioiga faalotonuu. (Roma 13:1, 2) E tatou te lē taumafai e suia faigāmalo, pe taaʻina le ʻaufaipolotiki. E tatou te lē palota foʻi i faigāpalota a le malo pe avea ma ni tagata faipolotiki.

3. Aiseā e tatau ai ona tausisia lo tatou solitū?

³ E tele māfuaaga ua fetalai mai ai le Atua ina ia tatou solitū. O se tasi o māfuaaga, ona e tatou te faaaʻoaʻo iā Iesu o lē e leai sana vaega na faia i le lalolagi. E leʻi faia lava sana vaega i mataupu faapolotiki po o faigātaua. (Ioa. 6:15; 17:16) O se isi māfuaaga ona e tatou te lagolagoina le Malo o le Atua. Talu ai e tatou te lē lagolagoina faigāmalo a tagata, e tatou te maua ai se lotofuatiaifo mamā pe a tatou talaʻi atu e na o le Malo o le Atua e foʻia faafitauli uma o tagata. E faia vaega a lotu sesē i faiga faapolotiki ma ua fevaevaeaʻi ai tagata. Peitaʻi ona e tatou te solitū, ua autasia ai i tatou ma o tatou uso ma tuafāfine i le lalolagi aoao.—1 Pete. 2:17.

4. (a) E faapefea ona tatou iloa o le a atili faigatā ona tatou tausisi i le solitū? (e) Aiseā e tatau ai ona tatou sauniuni i le taimi lenei ina ia tausisi i le solitū?

⁴ Atonu e tatou te nonofo i se vaipanoa e lē faatalitalia ai i tatou e tagata e faia sa tatou vaega i mataupu faapolotiki. Ae o lo tatou lalata atu i le iʻuga o le faiga o mea a Satani, o le atili faigatā foʻi lenā ona tatou solitū. Ua “mumusu” tagata i aso nei i maliega ma ua “faaulumalō,” ma o le a atili ai ona latou fevaevaeaʻi. (2 Timo. 3:3, 4) Ua aafia nisi o tatou uso ona o suiga faafuaseʻi o faiga faapolotiki i o latou atunuu. O le māfuaaga lea e tatau ai ona tatou sauniuni i le taimi lenei, ina ia solitū e ui i tulaga faigatā. Seʻi o tatou iloiloina ni auala se fā e sauniuni ai.

5. O le ā le silafaga a Ieova i faigāmalo a tagata?

⁵ O se tasi o auala e tatou te sauniuni ai nei e solitū, o le vaai lea i faigāmalo a tagata e pei o le silasila a Ieova. E leʻi tuuina e Ieova i tagata le aiā e pule ai le tasi i le isi, ina ua ia foafoaina i latou. (Iere. 10:23) E silasila o ia i tagata uma o se aiga e tasi. Ae ua fevaevaeaʻi tagata ona o faigāmalo, auā ua latou faapea mai e sili lo latou atunuu. E tusa lava pe e foliga mai e lelei faigāmalo, ae e lē mafai ona latou foʻia ai faafitauli uma. Ua avea foʻi i latou ma fili o le Malo o le Atua, lea na pule talu mai le 1914. Ua lē o toe umi ae aveesea e lenā Malo ia faigāmalo uma a tagata.—Faitau le Salamo 2:2, 7-9.

6. O le ā le auala e tatau ona tatou feutagaʻi ai ma i latou ua iai le pule i faigāmalo?

⁶ E faatagaina e le Atua faigāmalo a tagata ina ia pule, auā e ono mafai ona latou tausia le filemu ma le maopoopo. E fesoasoani lea iā i tatou e talaʻia le tala lelei e faatatau i le Malo o le Atua. (Roma 13:3, 4) Ua fetalai mai foʻi le Atua ina ia tatou tatalo mo ē ua iai le pule, ina ia mafai ona tatou tapuaʻi iā te ia i se siʻomaga filemu. (1 Timo. 2:1, 2) Pe afai e feutagaʻi nisi ma i tatou i se auala lē tonu, e mafai ona tatou talosaga atu i ē o iai le pule i faigāmalo mo se fesoasoani. O le mea lenā sa fai e Paulo. (Galu. 25:11) E ui lava o loo taʻua i le Tusi Paia ua pulea e Satani faigāmalo a tagata, ae e lē o taʻua ai e na te pulea foʻi tagata taʻitoʻatasi o iai le pule i faigāmalo. (Luka 4:5, 6) E lē tatau ai la ona tatou avatu i isi le manatu e faapea, o loo pulea e le Tiapolo se tagata o le malo. Ua taʻua i le Tusi Paia e lē tatau ona tatou faalumaina se tasi.—Tito 3:1, 2.

7. O ā mafaufauga e tatau ona tatou ʻalofia?

 ⁷ E tatou te usiusitaʻi i le Atua e ala i le lē faaituʻau i se tagata faipolotiki, po o se vaega faaupufai e ui lava e foliga mai e aogā o latou manatu iā i tatou. O nisi taimi atonu e lē faigofie ai mo i tatou. O se faaaʻoaʻoga, seʻi manatu i ni tagata e fouvale i se malo lea e faapogaia ai le tele o mafatiaga ma e aafia ai foʻi Molimau a Ieova. O le mea moni, e te lē aufaatasi atu ma i latou e fouvale, ae pe e te manatu e saʻo i latou ma faamoemoe o le a taulau manuia? (Efe. 2:2) Pe afai e tatou te mananaʻo e tausisia lo tatou solitū, e tatau ona ʻalofia le manatu e sili atu le tasi itu nai lo o le isi. E faamaonia lenā tulaga i a tatou tala ma gaoioiga.

8. E faapefea ona tatou “faaeteete” ma “mamā,” pe a faigatā ona tausisi i le solitū?

⁸ O le auala lona lua e tausisia ai lo tatou solitū, o le “faaeteete e pei o gata ma ia mamā e pei o lupe.” (Faitau le Mataio 10:16, 17.) E iloa lo tatou “faaeteete” pe a mafaufau muamua i ni tulaga faigatā a o leʻi tutupu. E tatou te tumau i le “mamā” pe a tatou tausisia le solitū i na tulaga faigatā. Seʻi o tatou iloiloina nisi o tulaga faigatā, ma auala e mafai ona tausisia ai le solitū.

9. O le ā e tatau ona tatou faaeteete i ai pe a talanoa ma isi?

⁹ Talanoaga. E ao ona tatou matuā faaeteete pe a talanoa tagata e faatatau i mataupu faapolotiki. O se faaaʻoaʻoga, pe a tatou talanoa ma isi e faatatau i le Malo o le Atua, e tatou te lē faapea atu e tatou te ioe pe teena manatu o se vaega faaupufai po o se taʻitaʻi. Nai lo o le talanoaina o mea e mananaʻo tagata e fai ina ia foʻia ai faafitauli, ia faailoa atu mai i le Tusi Paia le vaifofō tumau o le a aumaia e le Malo o le Atua. Pe a finau tagata i ni mataupu e pei o le faaipoipo o le itupā e tasi po o le faapaʻū tama, ia faailoa i ai le manatu o le Tusi Paia ma le auala o loo e faatatauina ai i lou olaga. Pe a faapea mai se tasi e tatau ona aveesea pe suia se tulafono, e tatou te lē faaituʻau ai pe e tatou te maumauaʻi e suia manatu o tagata.

10. E faapefea ona faamautinoa o loo tatou tausisi i le solitū pe a matamata pe faalogologo i faasalalauga?

¹⁰ Faasalalauga. O nisi taimi e atagia mai i tala fou le matuā lagolagoina o le isi itu o se mataupu. E moni lenei tulaga i atunuu o loo pulea e le malo faasalalauga. Pe afai e faaituʻau le ʻaufaitalafou po o tagata faasalalau, e ao ona tatou faaeteete neʻi o tatou mafaufau e pei o i latou. O se faaaʻoaʻoga ia fesili ifo iā te oe, ʻPo ou te fiafia e faalogologo i se tagata faasalalau, ona ou te ioe i ona manatu e faatatau i mataupu faapolotiki?’ Ina ia fesoasoani iā te oe e tausisia lou solitū, ʻalofia le faitau pe matamata i le tele o tala o loo faaituʻau i mataupu faapolotiki. Nai lo o lea, ia taumafai e saʻili tala e lē faaituʻau. Ia faatusatusa pea mea o e faalogologo ai i “faaaʻoaʻoga o upu aogā” o loo i le Tusi Paia.—2 Timo. 1:13.

11. O le ā le auala o le a ono faigatā ai ona tatou tausisi i le solitū pe a faatāuaina a tatou meafaitino?

¹¹ Manaʻo tele i meafaitino. Pe a tatou matuā faatāuaina tupe ma a tatou meafaitino, e ono faigatā ai ona tatou solitū. Ina ua mavae le 1970, na tuua ai e le toʻatele o Molimau i Malawi a latou meafaitino, ona sa mumusu e aufaatasi atu i se vaega faaupufai. E faanoanoa ona e leʻi mafai e nisi ona tuua o latou olaga sologa lelei. Na manatua e se tuafafine e igoa iā Ruth e faapea: “O nisi na matou sulufaʻi faatasi i nofoaga o tagata sulufaʻi, na mulimuli ane aufaatasi atu i le vaega faaupufai, ma toe  foʻi atu i o latou aiga ona na mumusu i se olaga faigatā i le nofoaga o tagata sulufaʻi.” Ae e lē faapena le toʻatele o tagata o le Atua. E latou te tausisi pea i le solitū e tusa lava pe itiiti se tupe pe aveesea uma foʻi a latou meafaitino.—Epe. 10:34.

12, 13. (a) O le ā le silafaga a Ieova i tagata? (e) E faapefea ona iloa ua amata ona tatou faamaualuluga i lo tatou atunuu?

¹² Faamaualuga. O se tulaga masani i tagata le mitamita i o latou ituaiga, aganuu, nuu po o atunuu. Ae i le silafaga a Ieova e lē sili atu le isi tagata po o le isi ituaiga i lo o isi. E tutusa uma i tatou iā Ieova. E moni na foafoaina e Ieova i tatou uma e ese mai le tasi i le isi, ma e mafai ona tatou olioli i le eseese o a tatou aganuu ma ituaiga. E lē finagalo o ia ina ia tatou lafoaʻia a tatou aganuu. Ae i le taimi e tasi, e lē finagalo foʻi o ia e tatou te manatu e sili atu i tatou nai lo o isi.—Roma 10:12.

¹³ E lē tatau ona tatou faamaualuga i o tatou atunuu, ona e tatou te mafaufau e sili atu nai lo o isi. Afai o lea, o le a faigatā la ona tausisia lo tatou solitū. Na tupu lenei mea i le uluaʻi senituri. O nisi uso Eperu sa latou feutagaʻi i se auala lē tonu ma fafine Eleni ua oti a latou tane. (Galu. 6:1) E faapefea ona tatou iloa ua amata ona tatou aafia i le faamaualuga? Pe a fautuaina oe e se uso po o se tuafafine mai i se isi vaipanoa, pe e te manatu faapea, ʻE sili atu la matou auala’ ma teena ai le fautuaga? Afai o lea, ia manatua lenei fautuaga tāua: “Ia faia ma le lotomaulalo, i le manatu ua sili isi iā te outou.”—Fili. 2:3.

14. E faapefea ona fesoasoani le tatalo iā i tatou, ma o le ā se faaaʻoaʻoga faale-Tusi Paia o lenei mea?

¹⁴ O le auala lona tolu e tausisia ai lo tatou solitū, o le faalagolago lea iā Ieova. Ia tatalo mo le agaga paia ina ia mafai ona e faaalia ai le onosaʻi ma le pulea o oe lava. E fesoasoani nei uiga iā te oe pe a faia e le malo se gaoioiga faatogafalea pe faapiʻopiʻo. Ia talosaga atu iā Ieova mo le atamai e iloa ai se tulaga e ono faigatā ai ona tausisia lou solitū. Ia tatalo iā te ia e fesoasoani mai iā te oe ia faia le mea saʻo i lenā tulaga. (Iako. 1:5) E ono faafalepuipuiina pe e faasala oe ona o lou faamaoni iā Ieova. Afai o lea, ia tatalo mo le lototele ina ia e faamatala atu i se auala manino le māfuaaga ua e solitū ai. E mafai ona e mautinoa e fesoasoani Ieova iā te oe ina ia tumau.—Faitau le Galuega 4:27-31.

15. E faapefea ona fesoasoani le Tusi Paia iā i tatou e tausisi ai i le solitū? (Tagaʻi foʻi i le pusa “Faamalosia e le Afioga a le Atua o Latou Talitonuga.”)

¹⁵ Ua aumaia e Ieova iā i tatou le Tusi Paia ina ia faamalosia ai i tatou. Ia manatunatu loloto i mau e fesoasoani iā te oe e tausisia ai i le solitū. Ia taumafai e tauloto nei mau, auā o le a fesoasoani iā te oe pe a leai sau Tusi Paia. E faamalosia foʻi e le Tusi Paia lou faamoemoe i fetalaiga a le Atua e faatatau i le lumanaʻi. E tatou te manaʻomia lenei faamoemoe e tumau ai i sauāga. (Roma 8:25) Ia filifili ni mau o loo faamatalaina ai mea o loo e moomoo ai i le lalolagi fou, ma faaata lou iai i inā.

16, 17. O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i auauna faamaoni a le Atua na tausisi i le solitū? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

¹⁶ O le auala lona fā e tausisia ai lo tatou solitū, o le manatunatu lea i faaaʻoaʻoga a auauna faamaoni a Ieova. Sa maua e le toʻatele i taimi o le Tusi Paia le lototele, ma na latou faia ai ni filifiliga atamai ia na fesoasoani  iā i latou e tausisia ai le solitū. Seʻi mafaufau iā Sataraka, Mesako ma Apeteniko, o ē na teena le tapuaʻi i le tupua na faaataina ai le malo o Papelonia. (Faitau le Tanielu 3:16-18.) Ua fesoasoani lenei tala o le Tusi Paia i le toʻatele o Molimau i aso nei, ina ia maua le lototele ma lē faʻalo ai i fuʻa a atunuu o loo latou nonofo ai. E leʻi aafia Iesu i mataupufai faapolotiki po o isi mataupu na fevaevaeaʻi ai tagata. Na ia silafia o le a fesoasoani lana faaaʻoaʻoga lelei i ona soo. Na ia fetalai: “Ia lototetele! Ua ou manumalo i le lalolagi.”—Ioa. 16:33.

¹⁷ O le toʻatele o Molimau i o tatou aso o loo tausisi i lo latou solitū. O nisi o i latou na sauāina, faafalepuipui, ma oo lava ina fasiotia ona o le tumau ona faamaoni iā Ieova. O a latou faaaʻoaʻoga ua mafai ona fesoasoani e tatou te lototetele ai. Na faapea mai se tasi o uso mai i Take: “O Franz Reiter o se uso talavou na fasiotia ona o le lē auai i vaegaau a Hitila. O le tusi na ia tusia i lona tinā i le pō a o leʻi fasiotia o ia, na faaalia ai lona faatuatua ma le mautinoa atoatoa iā Ieova. Ou te manaʻo e mulimuli i lana faaaʻoaʻoga pe a ou feagai ma se tofotofoga faapena.” ^[2]

18, 19. (a) E faapefea ona fesoasoani sui o lau faapotopotoga iā te oe ina ia tausisi i le solitū? (e) O le ā ua e maumauaʻi e fai?

¹⁸ E mafai e uso ma tuafāfine i la outou faapotopotoga ona fesoasoani iā te oe e tausisia le solitū. Ia faailoa atu i le ʻautoeaina pe afai o loo e iai i se tulaga faigatā. E mafai ona latou avatu iā te oe fautuaga lelei mai i le Tusi Paia. E lē gata i lea, afai e malamalama sui o le faapotopotoga e faatatau i lou tulaga, e mafai ona latou faalaeiauina oe. Ia talosaga atu iā i latou e tatalo mo oe. Ae e tatau foʻi ona tatou lagolagoina o tatou uso, ma tatalo mo i latou. (Mata. 7:12) E mafai ona e maua igoa o uso o loo i falepuipui i le upega tafaʻilagi jw.org. ^[3] Ia filifili ni igoa, ma talosaga atu iā Ieova ia fesoasoani i nei uso ma tuafāfine ia lototetele ma faamaoni iā te ia.—Efe. 6:18-20.

¹⁹ A o lalata atu i le iʻuga, e faatalitalia faigāmalo e latou te faamalosia i tatou e filifili po o ai e tatou te lagolagoina. O le māfuaaga lenā e tāua ai le sauniuni i le taimi lenei, e tausisia le solitū i lenei lalolagi fevaevaeaʻi!