1. E tusa ai ma le 1 Tesalonia 5:11, o le ā le galuega o loo faia ai so tatou sao?

 PE NA fausia pe toe faafou e la outou faapotopotoga se Maota mo Sauniga? Afai o lea, e te manatua lelei la lau sauniga muamua i lenā maota fou. Na e matuā lotofaafetai iā Ieova. O le mea moni, atonu na toeitiiti lava maligi ou loimata ona o le ootia o ou faalogona, ma faigatā ai ona e usuina le pese amata. E viiviia Ieova ona o a tatou Maota mo Sauniga ua fausia lelei. Ae e sili atu ona tatou viiviia Ieova, pe a faia so tatou sao i se galuega e atiaʻe ai. O le atiaʻeina lea o tagata o loo auai i na maota mo tapuaʻiga. Na mafaufau Paulo i lenā galuega, ina ua ia tusia upu o loo i le mau autū o lenei suʻesuʻega.​—Faitau le 1 Tesalonia 5:11.

2. O le ā o le a tatou talanoaina i lenei mataupu?

² Na avea le aposetolo o Paulo ma faaaʻoaʻoga lelei o sē na iloa le auala e atiaʻe ai ona uso ma tuafāfine. Na ia faaalia le tigā alofa mo i latou. O le a talanoaina i lenei suʻesuʻega le auala na fesoasoani ai Paulo i ona uso ma tuafāfine ina ia (1) onosaia faigatā, (2) tausia le filemu ma isi, ma le (3) faamalosia lo latou faatuatua iā Ieova. Seʻi iloilo auala e tatou te faaaʻoaʻo ai iā Paulo, ma atiaʻe ai o tatou uso ma tuafāfine i aso nei.​—1 Kori. 11:1.

3. O le ā le vaaiga paleni na iai iā Paulo?

³ Na alofa tele Paulo i ona uso. Ina ua feagai ona uso talitonu ma faigatā, na mafai ona ia faaalia le alofa mutimutivale ma le tigā alofa mo i latou, ona na oo foʻi iā te ia tulaga faigatā.  Na iai le taimi na leai ai se tupe a Paulo, ma na ia saʻilia se galuega e tausia ai o ia ma ana uō. (Galu. 20:34) O lana galuega o le fai faleʻie. Ina ua ia taunuu i Korinito, na latou galulue muamua ma Akula ma Pisila. Ae o “sapati uma” e talaʻi ai i tagata Iutaia ma tagata Eleni. Ina ua taunuu ane foʻi Sila ma Timoteo, na “matuā tinoū Paulo e talaʻi atu le upu.” (Galu. 18:2-5) E leʻi iai se taimi na tuua ai e Paulo le auaunaga iā Ieova, o le mea e sili ona tāua i lona olaga. O le galue mamafa o Paulo, na mafai ai ona ia faalaeiauina ona uso ma tuafāfine. Na ia faamanatu atu iā i latou, ina ia aua le faatagaina faigatā o le olaga ma le tausia o manaʻoga o le aiga e faatalalē ai i “mea e sili ona tāua,” o vala uma o le tapuaʻiga iā Ieova.​—Fili. 1:10.

4. Na faapefea ona fesoasoani Paulo ma Timoteo i soo fou ina ia fesagaʻia sauāga?

⁴ E leʻi umi talu ona faavaeina le faapotopotoga i Tesalonia, ae fesagaʻia loa e uso talitonu fou sauāga ogaoga. Ina ua lē maua e tagata faatupu vevesi Paulo ma Sila, ona latou tosoina lea o “nisi o le ʻauuso i alii pule o le nuu” ma alalaga atu: “Ua tetee atu foʻi nei tagata uma i poloaʻiga a Kaisara.” (Galu. 17:6, 7) Seʻi manatu i le fefefe o nei Kerisiano fou, ina ua latou iloa le matuā tetee o tagata o le aai iā i latou. Na mafai ona taofia la latou auaunaga iā Ieova, ae e leʻi manaʻo Paulo e tupu lenā mea. E ui o le a la tuua ma Sila le faapotopotoga i Tesalonia, ae na la faamautinoa e tausia lelei lenā faapotopotoga fou. Na ia faamanatu atu i le faapotopotoga i Tesalonia, “ua matou auina atu Timoteo lo tatou uso . . . , ina ia faamausalī ai outou ma faamāfanafanaina ai e tusa ma lo outou faatuatua, ina neʻi iai se tasi e faavaivai ona o nei puapuaga.” (1 Tesa. 3:2, 3) E foliga mai na muamua fesagaʻia e Timoteo sauāga i Lusa, le aai na ola aʻe ai. Na ia vaaia le auala na faamalosia ai e Paulo uso i inā. Na tofo Timoteo i le fesoasoani na saunia e Ieova, ma mafai ai ona ia faamautinoa atu i uso ma tuafāfine fou, o le a iʻu lelei mea uma mo i latou.​—Galu. 14:8, 19-22; Epe. 12:2.

5. Na faapefea ona aogā iā Bryant le fesoasoani a se toeaina?

⁵ O le ā se isi auala na faamalosia ai e Paulo ona uso talitonu? Ina ua toe foʻi Paulo ma Panapa e asia o la uso i Lusa, Ikonio ma Anetioka, na la “tofia toeaina mo i latou i faapotopotoga taʻitasi.” (Galu. 14:21-23) E mautinoa na avea na tane tofia ma puna o faamāfanafanaga i faapotopotoga, e pei foʻi o toeaina i aso nei. Mātau le faamatalaga a se uso e igoa iā Bryant: “Ina ua 15 oʻu tausaga, na tuua ai e loʻu tamā lo matou aiga ma na faateʻaina loʻu tinā. Na ou lagona le tuulafoaʻiina ma na ou lotovaivai ai.” O le ā na fesoasoani iā Bryant e onosaia ai na taimi faigatā? Na ia faapea mai: “Na talanoa mai iā te aʻu se toeaina e igoa iā Tony i sauniga ma isi taimi. Na ia faamatala mai i latou na feagai ma faigatā, ae na latou maua pea le fiafia. Na ia faitau mai le Salamo 27:10, ma e masani ona talanoa mai e faatatau iā Esekia, o lē na auauna faamaoni iā Ieova e ui e leʻi avea lona tamā ma faaaʻoaʻoga lelei.” Na faapefea ona aogā iā Bryant na fautuaga aogā? Na ia faapea atili mai: “O le faamalosiau mai o Tony, na ou auai ai i le auaunaga faataimi atoa, o se galuega faamalieloto.” O lea, e ao i toeaina ona mataala e avatu le fesoasoani i ē e pei o Bryant, o loo manaʻomia se “tala lelei” e faalaeiau ai.​—Faata. 12:25.

6. Na faapefea ona faaaogā e Paulo talaaga o soifuaga o auauna faamaoni e faalaeiau ai ona uso ma tuafāfine?

⁶ Na faamanatu atu e Paulo i ona uso tapuaʻi, o le malosi mai iā Ieova na mafai ai e  “se vaega e toʻatele o molimau,” ona onosaia faigatā. (Epe. 12:1) Na iloa e Paulo, o talaaga o ē na taulau i le onosaia o faigatā i le taimi ua teʻa, o le a faamalosia ai le lototetele o ona uso ma tuafāfine ma latou taulaʻi atu ai pea i le “aai o le Atua soifua.” (Epe. 12:22) E faapena foʻi aso nei. O ai se isi e lē faamalosia pe a faitau i le auala na fesoasoani ai Ieova iā Kitiona, Parako, Tavita, Samuelu ma isi? (Epe. 11:32-35) Ae e faapefea faaaʻoaʻoga o le faatuatua i aso nei? E masani ona maua e le ofisa ulu tusi mai i uso ma tuafāfine na faamalosia lo latou faatuatua, ina ua faitau i talaaga o soifuaga o auauna faamaoni a Ieova i aso nei.

7. O le ā e te aʻoaʻoina mai i le fautuaga a Paulo o loo i le Roma 14:19-21?

⁷ E tatou te atiaʻe o tatou uso ma tuafāfine, e ala i le tausia o le filemu i le faapotopotoga. E tatou te lē faatagaina le eseese o manatu e fevaevaeaʻi ai. E tatou te lē tausisi o i tatou lava e saʻo, pe a lē solia ai se mataupu silisili o le Tusi Paia. O se faataʻitaʻiga, na iai i le faapotopotoga i Roma Kerisiano Iutaia ma Kerisiano o Nuu Ese. Ina ua faalēaogāina le Tulafono a Mose, na mafai ai loa ona ʻaina nisi o meaʻai. (Mare. 7:19) Talu mai lenā taimi, na saʻoloto ai nisi Kerisiano Iutaia e aai i so o se ituaiga o meaʻai. Peitaʻi, e leʻi mafai ona faia faapea e nisi Kerisiano Iutaia, ma na fevaevaeaʻi ai le faapotopotoga. Na faamatilatila e Paulo le tāua o le tausia o le filemu, ma na ia faapea mai: “E sili ona lelei pe a lē ʻai i aano o manu pe inu i le uaina, po o le faia o so o se mea e tausuai ai lou uso.” (Faitau le Roma 14:19-21.) O lea, na fesoasoani ai Paulo i ona uso talitonu ina ia iloa lamatiaga o na fevaevaeaʻiga, i Kerisiano taʻitoʻatasi ma le faapotopotoga atoa. Na lotomalie foʻi o ia e fetuutuunaʻi ina ia ʻalofia ai le tausuai o isi. (1 Kori. 9:19-22) E mafai foʻi ona tatou atiaʻe isi ma tausia le filemu, pe a tatou ʻalofia le finau i mataupu e fitoitonu i le tagata lava ia.

8. Na faapefea ona tali atu Paulo ina ua tulaʻi mai se mataupu tāua na saveʻuina ai le filemu o le faapotopotoga?

⁸ Na faataatia e Paulo se faaaʻoaʻoga lelei o le tausia o le filemu ma i latou e leʻi ioe i nisi o mataupu tāua. O se faataʻitaʻiga, na manatu nisi i le faapotopotoga i le uluaʻi senituri e tatau ona peritomeina Kerisiano o Nuu Ese. Atonu na latou manatu ina ia ʻalofia ai faitioga mai i tagata Iutaia e lē o ni Kerisiano. (Kala. 6:12) Na matuā lē ioe Paulo i lenā manatu. Peitaʻi, e leʻi maumaututū o ia i ona lava manatu, ma na lotomalie e avatu le mataupu i le ʻauaposetolo ma toeaina i Ierusalema. (Galu. 15:1, 2) O le iʻuga, na fesoasoani le auala na ia taulima ai mea, e faatumauina ai le olioli o na Kerisiano ma le filemu o le faapotopotoga.​—Galu. 15:30, 31.

9. E faapefea ona tatou mulimuli i le faaaʻoaʻoga a Paulo?

⁹ Pe a tulaʻi faafitauli ogaoga, e tatou te tausia le filemu e ala i le saʻili o taʻiala mai i ē ua tofia e Ieova e tausia le faapotopotoga. E masani ona maua fautuaga faale-Tusi Paia mai i a tatou lomiga, po o taʻiala e saunia e le faalapotopotoga. Pe a tatou mulimuli i na faatonuga nai lo o le faaauilumaina o o tatou lava manatu, ua tatou saosaolaumea ai i le tausia o le filemu i le faapotopotoga.

10. O le ā se isi mea na faia e Paulo e faaauiluma ai le filemu i le faapotopotoga?

¹⁰ Na faaauiluma e Paulo le filemu, e ala i le faamatilatila o uiga lelei o ona uso ma tuafāfine ae e lē o o latou vaivaiga. O se faataʻitaʻiga,  i ana upu faaiʻu i lana tusi i Roma, e toʻatele tagata na taʻua e Paulo o latou igoa, ma o le toʻatele o i latou na ia taʻua o latou uiga lelei po o mea lelei na latou faia. E mafai foʻi ona tatou faaaʻoaʻo iā Paulo, e ala i le taʻua o uiga lelei o o tatou uso ma tuafāfine. O le faia faapea, ua tatou atiaʻe ai ni faauōga māfana ma i latou, ma faamalosia ai le alofa i le faapotopotoga.

11. O le ā e mafai ona tatou faia ina ia toe maua ai le filemu pe a tulaʻi mai ni feeseeseaʻiga?

¹¹ E oo lava i Kerisiano taʻumatuaina, e iai taimi e lē ioe pe finau ai ma isi i le faapotopotoga. O le mea lenā na tupu iā Paulo ma lana uō mamae o Panapa. Na matuā fefinauaʻi i laʻua pe tatau ona ō ma ave Mareko i le isi a la malaga faamisionare na sosoo ai. Na “matuā feita” i laʻua ma filifili ai e ō eseese. (Galu. 15:37-39) Ae na mafai e Paulo, Panapa ma Mareko ona toe faaleleia la latou faiā, ma na faaalia ai le tāua iā i latou o le filemu ma le autasi o le faapotopotoga. Mulimuli ane, na taʻua ai e Paulo ni mea lelei e faatatau iā Panapa ma Mareko. (1 Kori. 9:6; Kolo. 4:10) E manaʻomia foʻi ona tatou foʻia so o se feeseeseaʻiga ma se tasi i le faapotopotoga, ma ia uaʻi atu pea i o latou uiga lelei. O le faia faapea, o le a tatou faaauiluma ai le filemu ma le autasi.​—Efe. 4:3.

12. O ā nisi o luʻi o loo fesagaʻia e o tatou uso ma tuafāfine?

¹² E tatou te atiaʻe o tatou uso ma tuafāfine, pe a tatou faamalosia lo latou faatuatua iā Ieova. O nisi o loo feagai ma tauemuga mai i o latou tauaiga lē talitonu, po o ē e latou te faigaluega ma aʻoʻoga faatasi. O loo feagai foʻi nisi ma maʻi tugā pe tauivi ma faalogona tigā. Ae o nisi Kerisiano ua tele tausaga talu ona papatiso, ma ua umi se taimi o latou faatalitali mo le iʻuga o lenei faiga o mea. O na tulaga e tofotofoina ai le faatuatua o Kerisiano i aso nei. E faapena foʻi luʻi na fesagaʻia e Kerisiano i le uluaʻi senituri. O le ā na faia e Paulo e faamalosia ai ona uso ma tuafāfine?

13. Na faapefea ona fesoasoani Paulo iā i latou na feagai ma tauemuga ona o o latou talitonuga?

¹³ Na faaaogā e Paulo le Tusi Paia e atiaʻe ai le faatuatua o ona uso ma tuafāfine. O se faataʻitaʻiga, atonu e leʻi iloa e Kerisiano Iutaia le auala e tali atu ai i faitioga mai i o latou tauaiga lē talitonu, o ē na manatu e sili atu le lotu Iutaia nai lo o le faa-Kerisiano. E mautinoa na matuā faamalosia na Kerisiano i le tusi a Paulo i le faapotopotoga i Eperu. (Epe. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Na mafai e na Kerisiano ona faaaogā faamaoniga maumaututū na avatu e Paulo, ina ia taʻusesēina ai tuuaʻiga a o latou tauaiga lē talitonu. E mafai foʻi ona tatou fesoasoani i o tatou uso talitonu o loo feagai ma tauemuga, ina ia faaaogā lomiga faale-Tusi Paia e faamatala atu ai le māfuaaga o o latou talitonuga. Pe a ulagia foʻi a tatou talavou ona o le talitonu i le foafoaga, e mafai ona fesoasoani iā i latou e saʻili faamatalaga mai i polosiua Was Life Created? ma le The Origin of Life​—Five Questions Worth Asking, ina ia latou iloa ai le māfuaaga e tatau ai ona latou talitonu e iai Sē na foafoaina le ola.

14. O le ā le isi mea na faia e Paulo e ui ina pisi e talaʻi ma aʻoaʻo atu?

¹⁴ Na faalaeiau e Paulo ona uso ma tuafāfine ina ia faaalia le alofa e ala i “galuega lelei.” (Epe. 10:24) Na fesoasoani Paulo i ona uso ma tuafāfine e lē gata i ana upu ae faapea foʻi i ana gaoioiga. O se faataʻitaʻiga, ina ua feagai uso i Iutaia ma se oge, na fesoasoani Paulo e  saunia mea na latou manaʻomia. (Galu. 11:27-30) E ui ina pisi Paulo e talaʻi ma aʻoaʻo atu, ae na ia saunia pea le fesoasoani mo i latou na manaʻomia le tausiga faaletino. (Kala. 2:10) O le faia faapea, na ia atiaʻe ai le mautinoa o ona uso talitonu i le tausiga a Ieova iā i latou. I aso nei, pe a ofo atu o tatou taimi, malosi ma tomai mo fesoasoani laveaʻi, o le a tatou atiaʻe ai foʻi le faatuatua o o tatou uso ma tuafāfine. E tatou te atiaʻe foʻi lo latou faatuatua, pe a faia e lē aunoa a tatou foaʻi tauofo mo le galuega i le lalolagi aoao. O nei auala ma isi, ua tatou fesoasoani ai i uso ma tuafāfine ina ia maufaatuatuaina Ieova e na te lē tuulafoaʻia i latou.

15-16. O le ā le auala e tatou te feutagaʻi ai ma i latou ua vaivai lo latou faatuatua?

¹⁵ E leʻi tuulafoaʻia e Paulo ē na vaivai lo latou faatuatua. Na ia faaalia le tigā alofa iā i latou ma talanoa atu i ai i se auala māfana. Na iai foʻi iā te ia se vaaiga mautinoa e faatatau iā i latou. (Epe. 6:9; 10:39) O se faataʻitaʻiga, i lana tusi i le faapotopotoga i Eperu, e tele taimi na ia faaaogāina ai upu “matou” ma “tatou.” Na iloa ai, na manaʻomia foʻi ona ia faatatauina le fautuaga na ia tuuina atu i lenā faapotopotoga. (Epe. 2:1, 3) E tatou te faaaʻoaʻo iā Paulo, e ala i le lē tuulafoaʻia o ē ua vaivai lo latou faatuatua. Ae e tatou te atiaʻe i latou e ala i le faaalia i ai o le naunau moni. O lenā auala e faaalia atu ai lo tatou alolofa iā i latou. E matuā faalaeiauina i latou i a tatou upu, pe a fai atu i se leo mālū ma le māfana.

¹⁶ Na faamautinoa atu e Paulo i ona uso ma tuafāfine, o loo silafia e Ieova a latou galuega lelei. (Epe. 10:32-34) E mafai ona tatou faia faapea, pe a fesoasoani i se uso po o se tuafafine ua vaivai lona faatuatua. E tatou te ono fesili i ai i le auala na ia maua ai le upu moni,  pe faalaeiau o ia e manatunatu i taimi na fesoasoani ai Ieova iā te ia. E mafai ona faaaogā lenā avanoa e faamautinoa atu ai iā te ia, e lē galo iā Ieova le alofa na ia faaalia mo Ia, ma o le a lē tuulafoaʻia o ia e Ieova. (Epe. 6:10; 13:5, 6) O na talanoaga faalaeiau, e ono uunaʻia ai nei uso ma tuafāfine pele e toe auauna iā Ieova.

17. O ā tomai e faaauau pea ona tatou atiaʻeina?

¹⁷ E pei ona faaleleia o tomai o se tagata faufale a o faagasolo taimi, e faapena foʻi ona faaleleia o tatou tomai i le atiaʻeina e le tasi o le isi. E tatou te fesoasoani i isi ia maua le malosi e onosaia ai faigatā, e ala i le faamatala i ai o faaaʻoaʻoga a i latou na tumau i le taimi ua teʻa. E mafai ona tatou faaauilumaina le filemu e ala i le taʻua o uiga lelei e tatou te mātauina i isi, tausia le filemu pe a saveʻuina, ma ia taumafai e toe maua le filemu pe a tulaʻi mai ni feeseeseaʻiga. E faaauau foʻi ona tatou atiaʻe le faatuatua o o tatou uso ma tuafāfine, e ala i le faasoa atu i ai o upu moni tāua o le Tusi Paia, saunia fesoasoani aogā, ma lagolagosua i ē ua vaivai faaleagaga.

18. O le ā ua e maumauaʻi e fai?

¹⁸ E pei ona fiafia ma faamalieina i latou e galulue i faugāfale mo le tapuaʻiga moni, e faapena foʻi ona fiafia ma faamalieina le faapotopotoga, pe a atiaʻe e le tasi le isi. E mafai ona pala fale o loo faaaogā mo le tapuaʻiga, ae e tumau e faavavau iʻuga o a tatou galuega. O lea, tau ina ia tatou maumauaʻi e ʻfefaalaeiauaʻi pea ma atiaʻe e le tasi le isi.’​—1 Tesa. 5:11.