1. O le ā e tatau iā i tatou uma ona fai?

PE E te fia tamoʻe i se tuuga e te iloa e faigatā, aemaise pe afai o loo e lēlavā po o e maʻi? Atonu e leai. Peitaʻi na taʻua e le aposetolo o Paulo o loo tausinio uma Kerisiano moni i se tuuga. (Epe. 12:1) O lea la, o i tatou uma lava, pe e talavou pe matutua, malolosi pe lē lavavā, e tatau ona tatou tutumau seʻia oo i le iʻuga pe afai e tatou te mananaʻo e maua le taui lea ua folafola mai e Ieova.​—Mata. 24:13.

2. E pei ona taʻua i le 2 Timoteo 4:7, 8, aiseā na saʻoloto ai le talanoa a Paulo?

² Na saʻoloto le talanoa a Paulo ona na ia taulau e “faaiʻuina le tausinioga.” (Faitau le 2 Timoteo 4:7, 8.) Peitaʻi, o le ā tonu lava le tuuga lea na talanoa i ai Paulo?

3. O le ā le tuuga na talanoa i ai Paulo?

³ O nisi taimi na faaaogā e Paulo mea na fai i taaloga i Eleni anamua, e aʻoaʻo mai ai ni lesona tāua. (1 Kori. 9:25-27; 2 Timo. 2:5) E tele taimi na ia faaaogā ai se tuuga tamoʻe e faataʻitaʻi ai le auala e tatau ona ola ai se Kerisiano. (1 Kori. 9:24; Kala. 2:2; Fili. 2:16) E amata ona tausinio se tasi i lenei “tuuga,” pe a tuuina atu o ia iā Ieova ma papatisoina. (1 Pete. 3:21) Ae e taunuu lenā tagata i le tini pe a foaʻi atu i ai e Ieova le ola e faavavau.​—Mata. 25:31-34, 46; 2 Timo. 4:8.

4. O le ā o le a tatou iloiloina i lenei mataupu?

⁴ O ā ni mea e tutusa ai se tuuga tamoʻe umi ma le ola ai i se olaga faa-Kerisiano? E tele ni mea e tutusa ai. Seʻi tatou iloiloina  ni vala se tolu. Muamua, e manaʻomia ona tatou mulimuli i le ala saʻo; lua, e tatau ona tatou taulaʻi atu i le tini; ma le tolu, e manaʻomia ona tatou onosaia luʻi a o tatou taufetuli.

5. O le ā le ala e tatau ona tatou uia ma aiseā?

⁵ Ina ia agavaa e maua le taui i se tuuga tamoʻe moni, e tatau ona ui i le ala ua faatulaga e i latou o loo faamaopoopoina le tuuga. I se tulaga talitutusa, pe a tatou fia maua le taui o le ola e faavavau, e tatau ona tatou ui i le ala faa-Kerisiano po o le ala i le ola. (Galu. 20:24; 1 Pete. 2:21) Peitaʻi, e manaʻo Satani ma ē e mulimuli iā te ia e tatou te “taufetuli ma i latou.” (1 Pete. 4:4) E latou te taufaifai i le ala i le ola o loo tatou uia, ma latou faapea mai e sili atu le ala o loo latou uia e tau i le saʻolotoga. Ae e sesē a latou folafolaga.​—2 Pete. 2:19.

6. O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Brian?

⁶ O so o se tasi e ola e pei o i latou ua taaʻina e le lalolagi a Satani, o le a vave ona latou iloa e lē tau i le saʻolotoga le ala na latou filifilia, ae e faapologaina ai. (Roma 6:16) Seʻi mātau le faaaʻoaʻoga a Brian. Na faalaeiauina o ia e ona mātua e mulimuli i le ala faa-Kerisiano e tau i le ola. Ae a o talavou o ia, na ia fesiligia pe e mafai ona maua le fiafia i lenā ala. O lea, na filifili ai Brian e tamomoʻe faatasi ma i latou o loo ola i tapulaa a Satani. Na ia faapea mai, “E leai ma soʻu iloa o le saʻolotoga lea na ou naunau i ai na ou tosina atu ai i le faia o mea leaga. E leʻi umi ae pulea aʻu e fualaau faasāina, ʻava malosi ma ola i se olaga lē mamā. I isi tausaga na sosoo ai, na ou tagofia fualaau faasāina e malolosi atu ma avea ai aʻu ma pologa i na fualaau. . . . Na ou faatauina atu foʻi fualaau faasāina ina ia ou ola ai i le ala na ou filifilia.” Mulimuli ane, na filifili ai Brian e ola e tusa ai ma tapulaa a Ieova. Na sui le ala na ia ui ai ma na papatiso i le 2001. Ua maua nei e Brian le fiafia moni ona o lona uia o le ala i le ola. *

7. E tusa ai ma le Mataio 7:13, 14, o ā auala e lua o loo i o tatou luma?

⁷ Maʻeu le tāua o le filifili o le auala saʻo e tatou te uia! E manaʻo Satani iā i tatou uma e aua le tamomoʻe i le ala lauitiiti lea e “tau atu i le ola” ae ia tatou ui atu i le ala vatele lea e toʻatele tagata o lenei lalolagi o loo uia. E lauiloa lenei auala ma e faigofie ona uia. Ae e “tau atu i le faaumatiaga.” (Faitau le Mataio 7:13, 14.) Ina ia tumau pea i le ala saʻo ma ʻalofia le tosina ese, e tatau ona tatou maufaatuatuaina Ieova ma faalogo iā te ia.

8. Pe a paʻū se tagata tamoʻe, o le ā e na te faia?

⁸ O tagata e tauvā i se tuuga umi, e uaʻi lelei i le auala o loo latou tamomoʻe ai ina ia ʻalofia mea e ono paʻuʻū ai. Peitaʻi, atonu e faafuaseʻi ona latou paʻuʻū ona o se isi tagata tamoʻe po ua tū foʻi i se omo. Pe a latou paʻuʻū, e latou te tutū i luga ma faaauau ona tamomoʻe. E latou te taulaʻi atu i le tini ma le taui o loo latou faamoemoe i ai, ae e lē o mea na māfua ai ona latou paʻuʻū.

9. Pe a tatou paʻuʻū, o le ā e tatau ona tatou faia?

⁹ I la tatou tuuga, e tatou te ono paʻuʻū i le tele o taimi ona o le sesē o a tatou tala po o gaoioiga. Pe atonu foʻi e faia e isi o loo tatou tamomoʻe faatasi mea sesē e tatou te tigā ai. E tatou te faatalitalia e tupu lenā mea. E tatou te lē lelei atoatoa uma, ma o loo tatou tamomoʻe uma i le auala lauitiiti lea e tau atu i le ola. E mautinoa e iai taimi, e tatou te “fetoʻai” ai. Na faailoa mai foʻi e Paulo o le a iai taimi e ʻfaia ai e se tasi se mea e tigā ai’ le isi. (Kolo. 3:13) Ae nai lo o le taulaʻi atu i mea na māfua ai ona tatou paʻuʻū, ia taulaʻi atu i le taui o loo i o tatou luma. Pe a tatou paʻuʻū, seʻi tatou toe tutū i luga ma faaauau ona tamomoʻe. Pe a tatou teulotoina le ita ma matuā lē fiafia ma tatou lē mananaʻo e toe tutū i luga, o le a tatou lē taunuu la i le tini ma lē maua le taui. O le a ono avea ai foʻi i tatou ma faalavelave i isi, o ē o loo taumafai e tamomoʻe i le auala lauitiiti lea e tau atu i le ola.

10. E faapefea ona tatou ʻalofia le avea o i tatou ma “se mea e tausuai ai” isi?

¹⁰ O se isi auala e mafai ai ona ʻalofia le avea ma “se mea e tausuai ai” i isi tagata tamomoʻe, o le lolo atu lea i o latou manatu pe a talafeagai, nai lo o le maumaututū lava i o tatou manatu. (Roma 14:13, 19-21; 1 Kori. 8:9, 13) E tāua lenei auala ona e lē pei i tatou o tagata tamomoʻe i se tuuga moni. E latou te tauvā ma isi tagata tamomoʻe, ma e taumafai lava le tagata ia e maua le faailoga mo na o ia. O na tagata tamomoʻe e pau le mea e mafaufau i ai o se auala e mua ai i le tuuga. O lea, e latou te taumafai e tulei isi i autafa o le auala ina ia muamua ai i luma. Peitaʻi, e tatou te lē tauvā ma isi. (Kala. 5:26; 6:4) O lo tatou sini o le fesoasoani lea i le toʻatele e mafai ai ina ia tatou tini faatasi ma maua le taui o le ola. O  lea, e tatou te taumafai e faatatau le fautuaga a Paulo “ia vaavaai ma le naunau e lē gata [i a tatou] lava mea, ae i mea foʻi e lelei ai isi.”—Fili. 2:4.

11. O le ā e taulaʻi pea i ai le tagata tamoʻe, ma aiseā?

¹¹ O tagata tamomoʻe i se tuuga moni e lē gata e vaavaai lelei i le ala o loo tamomoʻe atu ai, ae e latou te taulaʻi atu foʻi i le tini. E tusa pe e latou te lē o iloa atu le tini, ae e latou te faaāta i o latou mafaufau lo latou taunuu i ai, ma lo latou mauaina o le taui. O lo latou taulaʻi atu pea i le taui, e uunaʻia ai i latou e faaauau ona tamomoʻe.

12. O le ā ua ofo mai ma le agalelei e Ieova?

¹² O le agalelei o Ieova ua ia ofo mai ai le taui mautinoa pe a tini le tuuga o loo tatou tamomoʻe ai. O le taui o le ola e faavavau, a lē i le lagi po o le parataiso i le lalolagi. O loo faamatalaina i le Tusi Paia lenei taui ina ia faaāta ai i o tatou mafaufau le matagofie o le olaga o le a iai. Pe a tatou mafaufau pea i le faamoemoe ua folafola mai e Ieova, o le a tatou maumauaʻi ai e onosaia mea e tatou te ono paʻuʻū ai.

13. O le ā le mea e sili atu ai i tatou nai lo o tagata tamomoʻe moni?

¹³ Na onosaia e tagata tamomoʻe i taaloga i Eleni anamua luʻi, e pei o le lēlavā ma tigā. Peitaʻi e pau le mea e faalagolago i ai na tagata tamomoʻe, o le tomai ma le malosi e maua mai i a latou toleniga. E pei i tatou o na tagata tamomoʻe, ua toleni i tatou i le auala e tamomoʻe ai i le tuuga o loo tatou tausinio ai. Peitaʻi, e sili atu i tatou nai lo o se tagata tamoʻe moni. E tatou te maua pea le malosi mai iā Ieova le puna o le malosi e lē mafai ona uma. Pe a tatou faalagolago iā Ieova, ua ia folafola mai e na te toleniina ma faamalosia i tatou.​—1 Pete. 5:10.

14. E faapefea ona fesoasoani iā i tatou le 2 Korinito 12:9, 10 e fesagaʻia luʻi?

¹⁴ Na feagai Paulo ma le tele o luʻi. Na faalumaina ma sauāina o ia e isi. Na iai foʻi taimi na ia lagona ai le vaivai ma na ia onosaia foʻi “mea matuitui i le tino.” (2 Kori. 12:7) Peitaʻi, e leʻi avea na luʻi ma māfuaaga e faavaivai ai Paulo, ae na avea ma avanoa e faaali atu ai lona faalagolago iā Ieova. (Faitau le 2 Korinito 12:9, 10.) Ona na iā Paulo lenā uiga, na fesoasoani ai Ieova iā te ia e fesagaʻia luʻi uma.

15. Pe a tatou faaaʻoaʻo iā Paulo, o le ā o le a tatou tofo i ai?

¹⁵ Atonu e faalumaina pe sauāina i tatou ona o lo tatou faatuatua. Pe atonu foʻi e tatou te feagai ma maʻi po o le lagona o le matuā vaivai. Pe a tatou faaaʻoaʻo iā Paulo, o le a mafai ona avea na luʻi ma avanoa e tatou te tofo ai i le fesoasoani alofa a Ieova.

16. E tusa pe e lē lelei lou soifua mālōlōina, ae o le ā e mafai ona e faia?

¹⁶ Po o faataotolia oe ona o maʻi po o e alu i se nofoa faataavalevale? Po o tigā ou tuli po ua lē lelei foʻi lau vaai? E ui i na tulaga ae pe e mafai ona outou tamomoʻe faatasi ma talavou malolosi? E mautinoa e mafai. E toʻatele tagata matutua ma lē lelei le soifua mālōlōina o loo tamomoʻe i le ala i le ola. E lē mafai ona latou tamomoʻe i so latou lava malosi. Nai lo o lea, e latou te maua le malosi mai iā Ieova e ala i le faalogologo i sauniga faa-Kerisiano i se telefoni, po o le matamata foʻi i vitiō o sauniga ua puʻeina. E fai foʻi so latou sao i le galuega o le fai o isi ma soo e ala i le molimau atu i fomaʻi, teine ma tama tausi maʻi ma o latou aiga.

17. O ā faalogona o Ieova iā i latou e faatapulaa mea e mafai ona latou faia?

¹⁷ Aua neʻi o tatou lotovaivai ma faapea e lē mafai ona tatou tamomoʻe i le ala i le ola ona  o le faatapulaa o mea e mafai ona tatou faia. E alofa Ieova iā te oe ona o lou faatuatua ma lou tumau i le auaunaga iā te ia i le tele o tausaga. E sili atu ona e manaʻomia lana fesoasoani i le taimi nei, ma e na te lē tuulafoaʻiina oe. (Sala. 9:10) O le a ia mafuta vavalalata atu iā te oe. Seʻi mātau le tala a se tuafafine na onosaia faafitauli tau soifua mālōlōina: “A o faateleina luʻi tau i le soifua mālōlōina, o le faaitiitia foʻi lenā o avanoa ou te faasoa atu ai i isi le upu moni. Ae na ou iloa o aʻu taumafaiga itiiti e mafai ona faafiafiaina ai Ieova, ma na ou maua ai foʻi le fiafia.” Pe a e lagona le lotovaivai, ia manatua o loo faatasi Ieova ma oe. Ia mafaufau i le faaaʻoaʻoga a Paulo ma manatua ana upu faalaeiau: ʻUa ou fiafia i mea ua ou vaivai ai. Auā pe a ou vaivai, ona ou malosi ai lea.’​—2 Kori. 12:10.

18. O le ā se luʻi faigatā o loo feagai ma isi?

¹⁸ O nisi o loo tamomoʻe i le ala i le ola, o loo feagai ma se isi luʻi. O loo feagai ma faafitauli e lē mafai ona iloa e isi pe atonu e lē malamalama ai foʻi. O se faaaʻoaʻoga, o loo latou feagai ma le lotomafatia po o le lofitūina i faalogona popole. Aiseā ua sili ai ona faigatā lenei luʻi o loo feagai ma auauna pele a Ieova? Pe a gau le lima po o le vae o se tasi po ua alu foʻi i se nofoa faataavalevale, e iloagofie e tagata uma le faafitauli o loo ia fesagaʻia ma uunaʻia ai se tasi e fesoasoani atu. Peitaʻi, o i latou o loo aafia i faafitauli o le mafaufau ma faalogona, atonu e lē iloagofie o latou mafatiaga. O o latou mafatiaga e tai tutusa lava ma mafatiaga o le tagata ua gau le lima po o le vae. Ae ona e lē iloagofie e tagata o latou mafatiaga, atonu la e latou te lē maua mai ai i isi le alofa ma le manatu mamafa lea e latou te manaʻomia moni lava.

19. O ā lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Mefiposeta?

¹⁹ Pe afai ua itiiti mea e mafai ona e faia ma e te lagona e lē malamalama isi i lou tulaga, atonu e faalaeiauina oe i le faaaʻoaʻoga a Mefiposeta. (2 Samu. 4:4) E pipili Mefiposeta ma e leʻi tonu le auala na feutagaʻi ai le tupu o Tavita ma ia. O faafitauli na ia fesagaʻia e leʻi māfua ona o ni ana mea sesē na fai. E ui i lea e leʻi sesē ai le vaai a Mefiposeta, ae na ia talisapaia mea lelei na tutupu iā te ia. Na ia lotofaafetai i le agalelei o Tavita iā te ia i le taimi ua mavae. (2 Samu. 9:6-10) O lea, ina ua lē tonu le auala na feutagaʻi ai Tavita ma Mefiposeta, na ia taumafai e manatunatu i le silafaga a Ieova. E leʻi avea le mea sesē a Tavita ma māfuaaga e teuloto ai e Mefiposeta le ita. E na te leʻi tuuaʻia foʻi Ieova ona o le mea sesē na fai e Tavita. Na taulaʻi atu Mefiposeta i mea e mafai ona ia faia e lagolagoina ai le tupu  tofia a Ieova. (2 Samu. 16:1-4; 19:24-30) Na faamauina e Ieova i le Tusi Paia le faaaʻoaʻoga mataʻina a Mefiposeta, ina ia tatou aʻoaʻoina mai ai ni lesona aogā.​—Roma 15:4.

20. E ono faapefea ona aafia isi ona o faalogona popole, ae o le ā e latou te mautinoa ai?

²⁰ Ona o lagona matuā mafatia, ua lofitūina ai nisi uso ma tuafāfine i faalogona popole tele ma matamuli pe a faatasitasi ma isi. Atonu e faigatā ona latou faatasitasi i ni vaega toʻatele ae e latou te auai pea i sauniga, fonotaga ma tauaofiaga. O se luʻi mo i latou le talanoa i tagata e lē masani ai, ae e latou te talanoa atu i tagata i le talaʻiga. Pe afai o le mea lenā o loo tupu iā te oe, ia e mautinoa e lē na o oe o loo aafia i lenā tulaga. E toʻatele o loo aafia i na tulaga faigatā. Ia manatua, e faafiafiaina Ieova i taumafaiga o loo e faia ma le lotoatoa. O lou lē faavaivai, o le faamaoniga lea o le faamanuia a Ieova iā te oe ma ua ia avatu iā te oe le malosi o loo e manaʻomia. * (Fili. 4:6, 7; 1 Pete. 5:7) Pe afai o loo e auauna iā Ieova e ui i le itiiti o mea e mafai ona e faia i lou malosi ma o loo e aafia i faalogona mafatia, ia e mautinoa o loo e faafiafiaina Ieova.

21. E ala i le fesoasoani a Ieova, o le ā e mafai e i tatou uma ona fai?

²¹ E tatou te lotofaafetai ona ua tatou iloa le eseesega o le tuuga moni ma le tuuga lea na talanoa i ai Paulo. O le tuuga moni i taimi o le Tusi Paia, e na o le toʻatasi le tagata e mauaina le taui. Ae o i latou uma e tumau faamaoni i le auala e tatau ona ola ai se Kerisiano, e latou te mauaina le taui o le ola e faavavau. (Ioa. 3:16) O le tuuga moni, e tatau ona malolosi faaletino tagata tamomoʻe uma; auā pe a lē malolosi, e lē mafai la ona manumalo i le tuuga. Ae o le tuuga faa-Kerisiano, e ui o le toʻatele o i tatou e itiiti mea e mafai ona tatou faia i lo tatou malosi faaletino ae o loo tatou tutumau pea. (2 Kori. 4:16) O le fesoasoani a Ieova, o le a tatou taunuu uma ai i le tini.