1. Aiseā e tatou te ono lagona ai le fefe i nisi taimi?

 E IAI taimi e tatou te lagona ai le fefe. O le mea moni, o le suʻesuʻeina o le Tusi Paia ua tatou lē toe fefefe ai i tagata ua maliliu, temoni, ma mea o le a tutupu i le lumanaʻi. Peitaʻi, o loo tatou ola pea i se vaitaimi ua tele ai “vaaiga e matataʻu ai” e pei o taua, soligatulafono, ma faamaʻi. (Luka 21:11) Atonu e tatou te fefefe foʻi i tagata, e pei o pule sauā po o tauaiga e tetee mai i le tapuaʻiga moni. O nisi e popole neʻi lē mafai ona latou onosaia se faafitauli o loo fesagaʻia i le taimi lenei, po o se faafitauli e ono fesagaʻia i le lumanaʻi.

2. Faamatala le mea na tupu iā Tavita a o iai i Kata.

² E iai taimi na lagona ai e Tavita le fefe. O se faataʻitaʻiga, ina ua tuliloa o ia e le tupu o Saulo ina ia fasiotia, na filifili ai Tavita e sola i le aai o Filisitia o Kata. Mulimuli ane, na iloa e Akisa le tupu o Kata, o Tavita le toa malosi lea na viiviia i le pese e faapea na ia fasia le “faitau sefulu afe” o ʻautau a Filisitia. O le iʻuga, na “matuā fefe” Tavita. (1 Samu. 21:​10-12) Na ia popole i le mea o le a fai e Akisa iā te ia. Na faapefea ona foʻia le fefe o Tavita?

3. I le Salamo 56:​1-3, 11, na faapefea ona foʻia le fefe o Tavita?

³ I le Salamo 56, o loo faamatala ai e Tavita ona faalogona  a o iai i Kata. I lenā salamo, o loo faailoa mai ai le māfuaaga na ia fefe ai, ma le auala na fesoasoani iā te ia e foʻia ai na faalogona. Na maufaatuatuaina e Tavita Ieova i taimi na ia lagona ai le fefe. (Faitau le Salamo 56:​1-3, 11.) Na saʻo lava le maufaatuatuaina e Tavita o Ieova. O le fesoasoani a Ieova, na filifili ai Tavita e fai se mea uigaese. Na ia faafoliga atu o ia o se tagata valea. O lea, e leʻi toe manaʻo Akisa e fasioti Tavita, nai lo o lea na ia tuliesea o ia.—1 Samu. 21:13–22:1.

4. E faapefea ona faamalosia lo tatou maufaatuatuaina o Ieova? Ia faataʻitaʻi.

⁴ E mafai foʻi ona foʻia lo tatou fefe, pe a maufaatuatuaina Ieova. Ae e faapefea ona faamalosia lo tatou maufaatuatuaina o Ieova, aemaise pe a tatou lagona le fefe? O se faataʻitaʻiga, pe afai ua e aafia i se maʻi, atonu i le taimi muamua e te lagona le fefe. Peitaʻi, e te lagona le toʻafilemu pe a e maufaatuatuaina lau fomaʻi. Atonu na iai ni tagata na maua foʻi i lenā maʻi, na mafai ona ia togafitia ma toe malolosi. Atonu e faalogologo lelei o ia ma faamautinoa atu e malamalama lelei i ou faalogona, pe faailoa mai foʻi se togafitiga na aogā i isi. I se tulaga talitutusa, e mafai ona faamalosia lo tatou maufaatuatuaina o Ieova, e ala i le iloiloina o mea ua uma ona ia faia, o mea o loo ia faia i le taimi lenei, ma mea o le a ia faia i le lumanaʻi. O le mea lenā na faia e Tavita. A o tatou iloiloina nisi o ana faamatalaga o loo i le Salamo e 56, ia mafaufau pe e faapefea ona faamalosia ai lo tatou maufaatuatuaina o Ieova, ma auala e foʻia ai lo tatou fefe.

O Ā MEA UA UMA ONA FAIA E IEOVA?

5. O ā mea na manatunatu i ai Tavita ina ia foʻia ai lona fefe? (Salamo 56:​12, 13)

⁵ A o iai pea i se tulaga lamatia le ola o Tavita, na ia taulaʻi atu i mea ua uma ona faia e Ieova. (Faitau le Salamo 56:​12, 13.) O le mea lenā na faia e Tavita i lona olaga atoa. O se faataʻitaʻiga, e iai taimi na ia manatunatu ai i galuega o le foafoaga a Ieova, ma na faamanatu atu ai iā te ia le silisili ese o le mana o Ieova ma lona manatu mamafa i tagata. (Sala. 65:​6-9) Na ia manatunatu loloto foʻi i  mea ua faia e Ieova mo isi. (Sala. 31:19; 37:​25, 26) Ae o le mea e sili ona tāua, na ia manatunatu i mea patino na faia e Ieova mo ia. Na fesoasoani ma puipuia o ia e Ieova mai lava i lona laʻitiiti. (Sala. 22:​9, 10) O le manatunatu i na mea, e mautinoa na faamalosia ai le maufaatuatuaina e Tavita o Ieova.

6. Pe a tatou lagona le fefe, o le ā e fesoasoani iā i tatou e maufaatuatuaina ai Ieova?

⁶ Pe a e lagona le fefe, ia fesili ifo, ʻO ā ni mea ua uma ona faia e Ieova?’ Ia manatunatu i mea ua ia foafoaina. O se faataʻitaʻiga, ia “vaavaai lelei” i le auala e tausia ai e Ieova manufelelei ma fugālaau, e ui e leʻi foafoaina na mea i lona faatusa ma e lē mafai foʻi ona tapuaʻi iā te ia. E mautinoa la e sili atu le auala e tausia ai i tatou e Ieova. (Mata. 6:​25-32) Ia manatunatu foʻi i mea ua faia e Ieova mo ona tagata tapuaʻi. Atonu e te suʻesuʻeina se tagata o le Tusi Paia na malosi lona faatuatua, pe faitau i le talaaga o se auauna a Ieova i aso nei. a E mafai foʻi ona e manatunatu i le auala na tausia ai oe e Ieova. Na faapefea ona ia tosina mai oe i le upu moni? (Ioa. 6:44) Na faapefea ona ia taliina au tatalo? (1 Ioa. 5:14) O ā aogā ua e maua i aso taʻitasi mai i le taulaga a lona Alo pele?—Efe. 1:7; Epe. 4:​14-16.

7. Na faapefea ona fesoasoani le faaaʻoaʻoga a le perofeta o Tanielu iā Vanessa e foʻia ai lona fefe?

⁷ Na feagai le tuafafine o Vanessa b mai i Haiti ma se tulaga faigatā. E iai se tamāloa i lo latou nuu e vili ma lafo atu iā te ia feʻau tusitusia i aso uma, ma manaʻo e la te uō, ae na teena e Vanessa. Peitaʻi, e leʻi faavaivai ai le tamāloa, ma ia faamataʻuina ai le tuafafine. Ua faapea mai Vanessa, “Na ou lagona le fefe.” Na faapefea ona foʻia lona fefe? Na ia faia ni gaoioiga e puipuia ai o ia, ma na fesoasoani se toeaina iā te ia e faafesootaʻi leoleo. Na ia taulaʻi atu foʻi i le auala na puipuia ai e Ieova ana auauna i le taimi ua teʻa. Na ia faapea mai, “O le tagata muamua lava na ou mafaufau i ai o le perofeta o Tanielu. Na lafoina o ia i le lua o leona, e ui e leai sana sala. Peitaʻi, na tausia o ia e Ieova. Na ou tatalo iā Ieova e fesoasoani mai i le faafitauli, ma na ou lē toe lagona ai le fefe.”—Tani. 6:​12-22.

O Ā MEA O LOO FAIA E IEOVA I LE TAIMI LENEI?

8. O le ā na mautinoa i ai Tavita? (Salamo 56:8)

⁸ E ui na matuā lamatia le ola o Tavita a o iai i Kata, ae e leʻi taulaʻi atu o ia i mea na fefe ai. Nai lo o lea, na ia taulaʻi i mea na faia e Ieova mo ia i lenā taimi. Na lagona e Tavita le taʻitaʻiga ma le puipuiga a Ieova iā te ia, ma na malamalama Ieova i ona faalogona. (Faitau le Salamo 56:8.) Na iai foʻi uō faamaoni a Tavita e pei o Ionatana ma le Ositaulaga Sili o Aimeleka, o ē na fesoasoani ma lagolagosua iā te ia. (1 Samu. 20:​41, 42; 21:​6, 8, 9) E ui na tuliloa Tavita e le tupu o Saulo, ae na faasaoina lona ola. Na ia mautinoa e silafia lelei e Ieova ona puapuaga, ma ona faalogona ootia ona o na puapuaga.

9. O le ā e silafia e Ieova e faatatau iā i tatou taʻitoʻatasi?

⁹ Pe a e lagona le fefe pe a feagai ma se faafitauli, ia manatua e silafia e Ieova na faafitauli ma ona aafiaga i ou faalogona. O se faataʻitaʻiga, na silafia e Ieova le faileagaina o tagata Isaraelu i Aikupito, ma “puapuaga [na] mafatia ai i latou.” (Eso. 3:7) Na pese Tavita sa silafia e Ieova ona “puapuaga” ma lona “matuā mafatia.” (Sala. 31:7) E oo lava i taimi na mafatia ai tagata o le Atua ona o a  latou filifiliga lē lelei, ʻna mafatia ai o ia.’ (Isa. 63:9) Pe a e lagona le fefe, e malamalama Ieova i ou faalogona, ma e naunau o ia e fesoasoani iā te oe e foʻia le fefe.

10. Aiseā e te mautinoa ai e manatu mamafa Ieova ma fesoasoani mai pe a e feagai ma tofotofoga?

¹⁰ Peitaʻi e te ono taumānatu po o le ā le auala e fesoasoani ai Ieova iā te oe, a o e feagai ma se tofotofoga faigatā. O lea, ia talosaga atu iā te ia e fesoasoani mai ina ia e iloa le auala o loo ia lagolagoina ai oe. (2 Tu. 6:​15-17) Ia manatunatu i vala nei: Pe na iai se tali po o se lauga i le sauniga na faalaeiauina ai oe? Pe na iai se lomiga, se vitiō, po o sa tatou fatuga na faamalosia ai oe? Pe na faasoa atu e se isi se mau po o se manatu faalaeiau iā te oe? Atonu e faigofie ona galo iā i tatou lo tatou ʻauuso alolofa ma meaʻai faaleagaga o loo tatou maua. Peitaʻi, o na mea o ni meaalofa matagofie mai iā Ieova. (Isa. 65:13; Mare. 10:​29, 30) O na vala uma e faamaonia ai lona manatu mamafa iā te oe. (Isa. 49:​14-16) E faamaonia ai foʻi e mafai ona e maufaatuatuaina o ia.

11. O le ā na fesoasoani iā Aida e foʻia ai lona fefe?

¹¹ Na mātauina e le tuafafine o Aida mai i Senegal, le fesoasoani a Ieova iā te ia a o feagai ma se tulaga faigatā. O ia e ulumatua i la latou fanauga. O lea, na faatalitalia ai o ia e ona mātua e faigaluega ina ia tausia ai i latou uma. Peitaʻi, ina ua faafaigofie lona olaga ina ia mafai ai ona paeonia, e leʻi toe tele sana tupe na maua. Sa lē fiafia ma faitio lona aiga iā te ia. Ua ia faapea mai, “Sa ou popole neʻi lē mafai ona ou tausia oʻu mātua, ma lē fiafia tagata uma iā te aʻu. Sa ou tuuaʻia foʻi Ieova, ona o le faigatā o le tulaga ua oo i ai.” Ae ina ua ia faalogo i se lauga i le sauniga, na ia faapea mai, “Na faamanatu mai e le failauga, e silafia e Ieova so o se mea e faamanuʻalia ai o tatou loto. O fautuaga mai i toeaina ma isi, na faasolosolo ona faamautinoa mai ai le alofa o Ieova. Pe a ou tatalo iā Ieova, e atili ai ona ou mautinoa o le a ia fesoasoani mai, ma ou lagona le toʻafilemu pe a mātauina le tali o aʻu tatalo.” Mulimuli ane, na maua le galuega a Aida e lagolago ai lana paeonia, ma fesoasoani e tausia ai ona mātua. Ua ia  faapea mai, “Ua ou maufaatuatuaina atoatoa Ieova. I le taimi lenei, e masani ona ou lē toe lagona le fefe pe a uma ona ou tatalo.”

O Ā MEA O LE A FAIA E IEOVA I LE LUMANAʻI?

12. E tusa ai ma le Salamo 56:​9, o le ā na mautinoa i ai Tavita?

¹² Faitau le Salamo 56:9. Ua faailoa mai i lenei mau se isi auala na foʻia ai le fefe o Tavita. E ui na lamatia pea lona ola, ae na ia manatunatu i mea o le a faia e Ieova mo ia. Na iloa e Tavita o le a laveaʻia o ia e Ieova i le taimi talafeagai. O le mea moni, na faailoa mai e Ieova o le a avea Tavita ma tupu e sosoo ai o Isaraelu. (1 Samu. 16:​1, 13) Na mautinoa e Tavita e taunuu so o se mea e folafola mai e Ieova.

13. O le ā e tatou te mautinoa o le a faia e Ieova?

¹³ O le ā ua folafola mai e Ieova e na te faia mo oe? E tatou te lē faatalitalia e na te puipuia i tatou mai i faafitauli uma. c Peitaʻi, e tusa po o ā faafitauli e tatou te fesagaʻia i lenei faiga o mea, o le a tafiesea e Ieova i le lalolagi fou. (Isa. 25:​7-9) E iai i Lē na foafoaina i tatou le mana e toe faatutūina ai ē ua maliliu, faamālōlōina i tatou, ma faaumatia ē uma e tetee.—1 Ioa. 4:4.

14. O ā mea e mafai ona tatou manatunatu i ai?

¹⁴ Pe a e lagona le fefe, ia manatunatu i mea o le a faia e Ieova i le lumanaʻi. Ia mafaufau i ou faalogona pe a lē toe iai Satani, aveesea tagata leaga ae totoe ai na o ē amiotonu, ma faasolosolo ona toe faafoʻisia le tulaga lelei atoatoa i aso taʻitasi. Ua faailoa mai i se faataʻitaʻiga i le tauaofiaga i le 2014, le auala e tatou te ono manatunatu ai i lo tatou faamoemoe. O loo talanoa ai se tamā ma lona aiga i le auala e ono toe faaupu ai le 2 Timoteo 3:​1-5, e tai pei o loo valoia mai ai le olaga o le a iai i le Parataiso e faapea: “O le lalolagi fou o le a oo mai ai taimi e sili ona fiafia. Auā e avea tagata ma ē e alolofa i isi, o ē e mananaʻo i ʻoa faaleagaga, o ē e agamalu, o ē e lotomaulalo, o ē e viiviia le Atua, o ē e usiusitaʻi i mātua, o ē e lotofaafetai, o ē e faamaoni, o ē e matuā alolofa i o latou aiga, o ē e fiafia i maliega, o ē e faia tala lelei e uiga i isi, o ē e amio pulea, o ē e agalelei, o ē e fiafia i mea lelei, o ē e maufaatuatuaina, o ē e gauaʻigofie, o ē e faamaulalo, o ē e alolofa i le Atua nai lo le pupū i mea faafiafia, o ē e faamaoni i le Atua ma ola e tusa ai ma lea mana; o i latou ia e ao ona e mafuta vavalalata atu i ai.” Pe e tou te talatalanoa ma lou aiga ma isi tagata tapuaʻi e faatatau i le olaga o le a iai i le lalolagi fou?

15. E ui i le fefe o Tanja, ae o le ā na fesoasoani iā te ia e tumau faamaoni ai?

¹⁵ O le manatunatu i faamanuiaga i le lumanaʻi, na fesoasoani i le tuafafine o Tanja mai i Maketonia i Mātū e foʻia ai lona fefe. Na matuā tetee ona mātua ina ua ia suʻesuʻeina le Tusi Paia. Ua ia faapea mai: “Na tutupu moni lava nisi o mea na ou popole ai. E fasi aʻu e loʻu tinā i taimi uma e tuua mai ai le sauniga. Na faapea mai oʻu mātua e la te fasiotia aʻu pe a avea aʻu ma Molimau a Ieova.” Na iʻu lava ina tuliesea Tanja mai i lona aiga. O le ā le auala na ia tali atu ai? Ua ia faapea mai: “Na ou taulaʻi i le fiafia e faavavau o le a ou maua pe a ou tumau faamaoni. Na ou mafaufau foʻi i le auala o le a tauia ai aʻu e Ieova i le lalolagi fou mo se mea ou te lē ono maua i lenei faiga o mea, faapea le lē toe manatuaina o mea leaga uma.” Na tumau pea ma le faamaoni Tanja, ma o le fesoasoani a Ieova na ia maua ai se mea e nofo ai. Ua faaipoipo nei Tanja i se uso faamaoni, ma o loo la auauna fiafia i le auaunaga faataimi atoa.

 IA FAAMALOSIA LOU MAUFAATUATUAINA O IEOVA

16. E faapefea ona tatou maua pea le lototele pe a faataunuu mea o loo valoia i le Luka 21:​26-28?

¹⁶ I le taimi o le puapuaga tele, o le a ʻmatapogia tagata ona o le fefefe.’ Peitaʻi, o le a tutumau ma lototetele tagata o le Atua. (Faitau le Luka 21:​26-28.) Aiseā e tatou te lē fefefe ai? Talu ai ua tatou maufaatuatuaina Ieova. Ua faamatala e Tanja lea na taʻua muamua, o mea na tutupu iā te ia ua fesoasoani e tumau ai i tulaga faigatā. Ua ia taʻua: “E mafai ona fesoasoani ma faamanuia mai Ieova i so o se tulaga e tatou te fesagaʻia. O nisi taimi e foliga mai o loo pulea e isi le tulaga o mea, ae o le mea moni e sili atu le mana o Ieova nai lo o i latou. E tusa lava foʻi pe e faigatā se tofotofoga, ae e iai lava le taimi e muta ai.”

17. O le a faapefea ona fesoasoani iā i tatou le mau o le 2024? (Tagaʻi i le ata i le faavaa.)

¹⁷ O le fefe o se faalogona masani. Ae i le pei o Tavita, e mafai ona tatou foʻia le fefe. O le mau o le tausaga 2024, o le tatalo a Tavita iā Ieova: “Pe a ou fefe, ou te faatuatua atu iā te oe.” (Sala. 56:3) Ua faapea mai se tasi o faitofā o le Tusi Paia e faatatau i lenei mau, “e leʻi mafaufau pea Tavita i mea na fefe ai po o ona faafitauli, ae na ia faalagolago i Lē e laveaʻia o ia.” Ia mafaufau i lenei mau a o faagasolo le tausaga, aemaise pe a feagai ma tulaga faigatā. Ia faaalu se taimi e mafaufau ai i mea na faia e Ieova i le taimi ua teʻa, le taimi lenei, ma le lumanaʻi. O le faia faapea, o le a tatou faapea atu ai ma le mautinoa e pei o Tavita: “Ua tuu loʻu faatuatuaga i le Atua, ou te lē fefe lava.”—Sala. 56:4.