Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

TALAAGA O LE SOIFUAGA

O Mea ua Ou Faia o Mea ia e Tatau Ona Ou Faia

O Mea ua Ou Faia o Mea ia e Tatau Ona Ou Faia

E SILIA i le 30 tausaga o puipuia e Donald Ridley o se lōia, aiā tatau a Molimau a Ieova i faamasinoga. Na taulamua o ia e fesoasoani i tagata e aofia ai fomaʻi ma faamasino, ina ia malamalama e iai aiā tatau a maʻi e lē taliaina ai tuigātoto. Na fesoasoani lana galuega i le faalapotopotoga e manumalo ai i le tele o faamasinoga, i faamasinoga maualuluga i le Iunaite Setete. Na taʻua o ia e ana uō o Don, o se tagata e galue mamafa, lotomaulalo ma faataulaga.

I le 2019, na faataotolia ai Don i le maʻi o le mafaufau, lea e seāseā maua ai se tasi ma e lē mafai foʻi ona togafitia. Na vave ona sosolo le maʻi ma iʻu ai ina maliu Don iā Aokuso 16, 2019. O le talaaga lenei o lona soifuaga.

Na ou fanau i St. Paul, Minnesota i Amerika i le 1954 i se aiga e feoloolo le tamaoaiga, ma e lolotu Katoliko. Ou te lona lua i le fanau e toʻalima. Na ou auai i se aʻoga tulagalua a le lotu Katoliko, ma na avea aʻu ma tama tali Misasā, ae na itiiti loʻu iloa i le Tusi Paia. E ui na ou talitonu e tatau ona iai se Atua na foafoaina mea uma, ae ua ou lē toe talitonu i laʻu lotu.

AʻOAʻOINA LE UPU MONI

O loʻu tausaga muamua i le William Mitchell College of Law, na asiasi ane ai Molimau a Ieova i loʻu fale. Na ou pisi i le faiga o laʻu tagamea i lenā taimi, ae na fiafia le ulugalii Molimau e toe foʻi ane i se isi taimi. Ina ua la toe foʻi ane, e lua fesili na ou fesiligia ai i laʻua: “Aiseā e lē taulau manuia ai tagata lelei i le lalolagi?” ma “E faapefea ona maua e se tasi le fiafia?” Na ou taliaina le tusi, O Le Upu Moni E Taʻitaʻi Ai I Le Ola Faavavau ma le O le Tusi Paia-O le Faaliliuga a le Lalolagi Fou ma lona faavaa matagofie lanu meamata. Na ou ioe foʻi e fai saʻu suʻesuʻega faale-Tusi Paia. O lenei suʻesuʻega na fesoasoani ou te malamalama ai i le Tusi Paia. Na ou maofa i le aʻoaʻoga, o le Malo o le Atua ua matuā manaʻomia e tagata e pulea le lalolagi. Ua ou iloa ua matuā lē taulau lava pulega a tagata, ma ua tumu ai le lalolagi i tigā, mafatiaga, faiga lē tonu ma mala.

Na ou tuuina atu iā Ieova i le amataga o le 1982, ma na ou papatiso mulimuli ane i lenā lava tausaga i le Tauaofiaga na faamatuaina “Kingdom Truth” lea na faia i St. Paul Civic Center. I le vaiaso na sosoo ai na ou toe foʻi i le civic center, e suʻe le suʻega faalōia a Minnesota. I le amataga o Oketopa, na ou iloa ai ua pasi laʻu suʻega ma ua ou agavaa ai e avea ma lōia.

I le Tauaofiaga o le “Kingdom Truth”, na ou feiloaʻi ai iā Mike Richardson, o se uso i le Peteli i Brooklyn, na ia faamatala mai ua faavaeina se ofisa e feagai ma mataupu tau tulafono i le ofisa ulu. Na ou manatua upu a le eunuka Aitiope o loo i le Galuega 8:36, ma na ou faapea ifo,ʻO le ā e taofia ai aʻu mai i le talosaga atu e galue i le ofisa e feagai ma mataupu tau tulafono i le Ofisa Ulu?’ O lea, na ou talosaga ai loa ou te fia auauna i le Peteli.

E leʻi fiafia oʻu mātua ina ua avea aʻu ma Molimau a Ieova. Na fesili mai loʻu tamā pe e aogā laʻu galuega i Peteli i laʻu galuega autū o se lōia. Na ou faamatala i ai o laʻu galuega i Peteli e tauofo. Na ou fai i ai o le a ou maua le $75 i le masina, o le tupe faaalu lea a se tagata Peteli i masina taʻitasi.

Ina ua māeʻa laʻu konekarate i le ofisa o faamasinoga, na amata ai loa ona ou galue i Peteli i Brooklyn, i Niu Ioka, i le 1984. Na tofia aʻu ou te galue i le ofisa e feagai ma mataupu tau tulafono. Iā te aʻu, na fetaui lelei le taimi na ou maua ai lenei tofiga.

TOE FAAFOU LE STANLEY O LE FALE SA FAI AI FAAFIAFIAGA

O le vaaiga i le taimi na faatau mai ai le Stanley, o le fale na fai ai faafiafiaga eseese

O le fale e fai ai faafiafiaga e taʻua o le Stanley e i totonu o le aai o Jersey i le Setete o New Jersey, ma na faatau e le faalapotopotoga iā Novema 1983. Na talosaga uso mo se pemita e toe faafou ai mea tau eletise ma mea tau palama o le fale. Ina ua feiloaʻi uso ma ofisa o le malo, na latou faamatala i ai lo latou faanaunauga e faaaogā le Stanley e avea ma maota fono mo Molimau a Ieova. Na avea lenā mea ma faafitauli. O le tulafono o le aai o Jersey e na o nofoaga e nonofo ai tagata e mafai ona faatūtū ai fale mo tapuaʻiga. O Stanley e tū i le nofoaga o pisinisi o le aai, o le māfuaaga lenā na mumusu ai ofisa o le malo e faamatuu mai pemita. Na toe talosaga i ai uso, ae na teena la latou talosaga.

I loʻu vaiaso muamua i Peteli, na ave ai e le faalapotopotoga le mataupu i le faamasinoga itumalo, e fesiligia ai le māfuaaga ua lē taliaina ai a la latou talosaga mo pemita e faafou ai le fale. Talu ai o lea faatoʻā uma ona toleni aʻu i le lua tausaga i le faamasinoga itumalo i St. Paul, i Minnesota, ou te masani lelei la i mataupu faapea. Na finau atu se tasi o a tatou lōia, o le Stanley na faaaogā e fai ai faafiafiaga eseese mo le lautele e pei o tifaga ma koneseti. Aiseā la e faasā ai ona fai ai sauniga faalelotu? Na iloiloina e le faamasinoga itumalo le mataupu ma latou faia ai le faaiʻuga ua lē amanaʻia e le aai o Jersey la tatou aiā tatau e saʻoloto ai e tapuaʻi. Na faatonuina e le faamasinoga le aai o Jersey e faamatuu atu pemita na manaʻomia, ma na amata ai ona ou iloa le auala na faamanuia ai e Ieova lana faalapotopotoga, e ala i le faaaogāina o auala faaletulafono e faaauilumaina ai lana galuega. Na matuā ou fiafia lava ona na fai ai soʻu sao i inā.

Na amata loa e uso lenei galuega tele o le toe faafouina o le fale. E leʻi atoa se tausaga talu ona amata le galuega, ae faia ai i inā i le Stanley lea ua faaigoaina o le Maota mo Fonotaga i le aai o Jersey le faauuga o le vasega lona 79 o Kiliata iā Setema 8, 1985. O se faaeaga iā te aʻu le fesoasoani e fai le galuega mo Ieova. Ua sili atu le fiafia ua ou maua, nai lo o le taimi na ou galue ai o se lōia ae ou te leʻi alu i le Peteli. Ou te leʻi iloaina i lenā taimi, o le a faaaogāina aʻu e Ieova mo le tele o mataupu tau faamasinoga.

PUIPUIA AIĀ TATAU MO TOGAFITIGA E AUNOA MA LE TOTO

I le vaitaimi o le 1980-1989, e masani ona lē amanaʻia e fomaʻi ma falemaʻi talosaga a tagata matutua Molimau a Ieova e togafiti i latou e aunoa ma le faaaogāina o le toto. Ae na sili atu faigatā na feagai ma fafine maʻitaga, ona na manatu faamasino e leai ni a latou aiā tatau faaletulafono e teena ai tuigātoto. Na faapea mai faamasino afai e lē faia se tuigātoto, e ono oti le tinā ma o le a ola aʻe le pepe e aunoa ma se tinā.

Iā Tesema 29, 1988, na fanau ai le tama tama a le tuafafine o Denise Nicoleau, ma na matuā mafatia le tuafafine ona o le tele o le toto alu. Na itiiti ifo i le 5.0 le fua o sela mūmū o lona toto, o lea na manaʻo ai le fomaʻi e tui i le tuafafine se toto. Ae na teena e le tuafafine. I le taeao na sosoo ai, na saʻili ai e le falemaʻi se faatagaga mai i le faamasinoga, e tui ai i le tuafafine le toto lea e latou te talitonu e na te manaʻomia. Nai lo o le faia e le faamasino o se faamasinoga, pe faailoa atu i le tuafafine o Nicoleau po o lana tane lana faaiʻuga, ae na faataga e le faamasino le falemaʻi e tui le toto i le tuafafine.

I le Aso Faraile, 30 o Tesema, na tui ai e fomaʻi le toto i le tuafafine o Nicoleau, e ui na teena e lana tane ma isi tagata o le aiga na iai i le falemaʻi i le taimi lenā. I le afiafi o lenā aso na puʻe ai e leoleo nisi o le aiga o le tuafafine ma ni toeaina, ona na tuuaʻia i latou i le taumafai e faasāsā le tuiina o le toto i le tuafafine. I le taeao o le Aso Toonaʻi, 31 o Tesema, na lipotia ai i nusipepa, televise ma leitiō i le aai o Niu Ioka, le puʻeina e leoleo o aiga o le tuafafine ma toeaina.

Maʻua ma le uso o Philip Brumley

I le taeao o le Aso Gafua, na ou talanoa ai iā Milton Mollen, o se faamasino o le faamasinoga maualuga. Na ou faamatalaina i ai mea moni na tutupu, ma faamalamalama i ai, na saini e le faamasino le pepa e faataga ai le tuiina o le toto i le tuafafine e aunoa ma le faia o se faamasinoga. Na talosaga mai le faamasino o Mollen ou te alu atu i lona ofisa i le afiafi o le aso lava lenā e ma te talanoa ai i le mea na tupu ma tulafono e faatatau i lenei mataupu. Na ma ō ma laʻu ovasia o Philip Brumley i le ofisa o le faamasino o Mollen i lenā afiafi. Na valaaulia foʻi e le faamasino le lōia a le falemaʻi e matou te talanoa faatasi. Na vevela le matou talanoaga, ma na tuu mai e le uso o Brumley se fasipepa e taʻu mai ai e tatau ona ou “toʻa.” O se fautuaga talafeagai, talu ai ua amata ona ou matuā lē fiafia, a o oʻu taumafai e faamaonia le sesē o le lōia a le falemaʻi.

Mai i le agavale i le taumatau: Richard Moake, Gregory Olds, Paul Polidoro, Philip Brumley, o aʻu ma Mario Moreno​—o lōia i le aso na tutū ai i luma o le faamasinoga maualuga a le Iunaite Setete, i le faamasinoga i le va o le Olomatamata ma le nuu o Stratton.​—Tagaʻi i le Ala Mai! o Ianuari 8, 2003 i le faa-Peretania

E pe ā ma le itula, ae faapea mai le faamasino o Mollen, o le mataupu lea o le a muamua talanoaina i le aso e sosoo ai. A o sauni e tuua le ofisa o Mollen, ae ia faapea mai, “o taeao o le a matuā faigatā le galuega” a le lōia a le falemaʻi. O lona uiga, o le a matuā faigatā i le lōia a le falemaʻi ona faamaonia, e iai i le falemaʻi le aiā e faamalosia ai le tuafafine o Nicoleau e talia se tuigātoto. Na ou lagona e pei ua faamautinoa mai e Ieova iā te aʻu, e telē le avanoa e matou te manumalo ai. Ou te lagona le faatauvaa, pe a ou mafaufau i le auala na faaaogā ai e Ieova i matou e faataunuu lona finagalo.

Na matou galulue i lenā pō e saunia a matou faamatalaga e fai mo le aso e sosoo ai. E lē mamao le fale faamasino mai i le Peteli i Brooklyn, o lea, o le toʻatele mai i le matou ofisa na savavali. Ina ua uma ona faalogo se komiti o faamasino e toʻafā i a matou faamatalaga, na latou faia loa le faaiʻuga sa lē tatau ona tuiina le toto i le tuafafine. Na faamaonia e le faamasinoga maualuga, e iai le aiā tatau a le tuafafine o Nicoleau e teena ai tuigātoto. Na latou faapea mai foʻi, o le faatonuina e le faamasinoga e faia se tuigātoto e aunoa ma le faatagaga a le tagata maʻi, o le lē amanaʻia lenā o le aiā tatau faaletulafono a le tagata maʻi.

Na faamaonia mai foʻi e le faamasinoga sili ona maualuga a le Setete o Niu Ioka, e iai le aiā tatau a le tuafafine o Nicoleau e togafiti ai o ia e aunoa ma le faaaogāina o le toto. O le faaiʻuga muamua lea o faaiʻuga e fā e faatatau i le toto, na faia i faamasinoga maualuluga i Setete eseese o Amerika, ma o se faaeaga iā te aʻu le faia ai o saʻu vaega i na faamasinoga. (Tagaʻi i le pusa “ Faamasinoga Maualuga a Amerika na Manumalo Ai”) Na matou galulue faatasi foʻi ma isi lōia i le Peteli i faamasinoga e aafia ai le tausia o fanau pe a teteʻa mātua, talagā faaipoipoga, faatauga o fanua ma fale ma le faaaogāina o fanua.

LAʻU FAAIPOIPOGA MA LE OLAGA I LE AIGA

Maʻua ma laʻu avā o Dawn

O le taimi muamua na ou feiloaʻi ai i laʻu avā o Dawn, ua tatala lana faaipoipoga ma o loo ia tausia lana fanau e toʻatolu. Sa faigaluega ma paeonia. Na faigatā le olaga na ola aʻe ai ma na ou maofa i lona maumauaʻi e auauna iā Ieova. I le 1992 na ma auai i le Tauaofiaga Itumalo i le aai o Niu Ioka na faamatuaina, “O Ē e Faasusulu Atu le Malamalama” ma na ou fai ai ou te fia uō iā te ia. Na ma faaipoipo i le tausaga na sosoo ai ma na faaauau pea ona ou galue i le Peteli. O se meaalofa mai iā Ieova le iai o se avā e faaleagaga ma agamālie. Na matuā tauia aʻu e Dawn i mea lelei i aso uma a o ma faatasi.​—Faata. 31:12.

E 11, 13 ma le 16 tausaga le matutua o tamaiti i le taimi na ma faaipoipo ai. Na ou manaʻo e avea aʻu ma tamā lelei, o lea na ou faitau ma faatatau mea uma na mafai ona ou maua mai i a tatou lomiga, i le avea ai ma se matua mo tamaiti. Na iai luʻi i na tausaga, ae ua ou fiafia ona ua talia aʻu e tamaiti o sa latou uō maufaatuatuaina ma o se tamā alofa. E masani ona ma valaaulia uō a le ma fanau i lo matou fale, ma e ma te fiafia i le faifaimea faatasi ai ma nei talavou tiotio.

I le 2013 na ma siitia ai ma Dawn i Wisconsin e tausia ona mātua ua matutua. Na faateʻia aʻu ona e leʻi faamutaina ai laʻu auaunaga i le Peteli. Na valaaulia aʻu ina ia faaauau pea ona ou galue tauofo lē tumau o se lōia i la tatou faalapotopotoga.

SE SUIGA FAAFUASEʻI

Iā Setema 2018 na ou mātauina ai loʻu tale soo. Na vaai aʻu e le matou fomaʻi, ae e na te leʻi iloaina le māfuaaga o le faafitauli. Mulimuli ane, na fautuaina aʻu e le isi fomaʻi e tatau ona ou alu e vaai se fomaʻi o le faiʻai. Iā Ianuari 2019, na taʻu mai ai e le fomaʻi o le faiʻai ua maua aʻu i se faamaʻi o le faiʻai (progressive supranuclear palsy), e seāseā maua ai se tagata ma e iai le taimi o le a matuā tugā ai aafiaga o lenei faamaʻi i loʻu tino atoa.

I le tolu aso mulimuli ane ai a o oʻu faasee i le aisa, na gau ai loʻu tapulima taumatau. Na ou faasee i loʻu olaga atoa ma o se mea ua ou matuā masani ai. O lea, na ou iloa ai ua faasolo ina lē mafai ona ou faatonutonuina gaoioiga a loʻu tino. Na faateʻia aʻu i le vave ona sosolo o lenei maʻi ma na aafia ai laʻu tautala, aʻu gaoioiga ma ua faigatā ai ona ou foloina mea.

O se faaeaga le faaaogāina o loʻu tomai o se lōia e fai ai se sao itiiti i le faaauilumaina o manaʻoga o le Malo. O se faaeaga foʻi iā te aʻu le tusiaina o mataupu mo mekasini e faitau ai fomaʻi, lōia ma faamasino. Na auai fomaʻi ma lōia i seminā na fai ai aʻu tautalaga i le lalolagi aoao, e puipuia ai le aiā tatau a tagata o Ieova e filifili ai taotoga ma togafitiga faafomaʻi e lē faaaogāina ai le toto. E ui i mea na ou faia, ae pe a ou toe faaupuina le Luka 17:10 e mafai ona ou faapea atu: ʻO aʻu o se pologa e lē aogā. O mea ua ou faia o mea ia e tatau ona ou faia.’