O loʻu tamā sa faifeʻau i le United Church of Canada. I vaiaso taʻitasi, na ia faatonuina ai aʻu ma loʻu tuafafine e ō i le aʻoga Aso Sa. Pe a tā le 11 i le taeao ona ma ō faatasi lea ma lo ma tamā i le lotu, ae i le aoauli e ma te ō ma lo ma tinā i le Maota mo Sauniga. Na faigofie ona ma iloa ma loʻu tuafafine ma lo ma tinā le eseesega o nei tapuaʻiga.

Na faasoa atu e loʻu tinā mea ua ia aʻoaʻoina i ana uō mamae o Bob ma Marion Hutcheson, o ē na avea foʻi ma Molimau a Ieova. I le 1958, na matou ō ai ma Bob ma Marion ma le la fanau tama e toʻatolu i le Fonotaga Faavaomalo o le Divine Will i Niu Ioka, lea e valu aso na faia ai. Ua ou iloa nei e ui lava e leʻi faigofie a latou taumafaiga e faaaofia aʻu i la latou malaga, ae o lenā fonotaga o se tasi lea o vala mataʻina i loʻu olaga.

A o oʻu talavou, na matou nonofo ai i se faatoʻaga na iai le tele o manu. O loʻu fiafia tele e tausia manu, na ou manaʻo ai e avea aʻu ma fomaʻi manu. Na talanoa ai loa loʻu tinā i se toeaina o le faapotopotoga. Na faamanatu mai ma le alofa e lenā toeaina, o loo tatou ola i “aso e gata ai” ma fesili mai pe e faapefea i le auai i le iunivesite mo le tele o tausaga, ona aafia ai le ma faiā ma Ieova. (2 Timo. 3:1) O lea na ou filifili ai loa e aua le alu i le iunivesite.

 Ae na ou mafaufau pea po o le ā laʻu mea a fai pe a faauu mai i le kolisi. E ui lava na ou talaʻi i faaiʻuga o vaiaso uma, ae ou te leʻi lagona le fiafia ma ou te leʻi manatu e mafai ona avea aʻu o se paeonia. I le taimi lava lenā, na mananaʻo ai loʻu tamā ma lona uso laʻitiiti e lē o ni Molimau a Ieova, ou te faigaluega faataimi atoa i se kamupani inisiua telē i Toronto. E maualuga le tulaga o loʻu uncle i inā, ma o lea na ou talia ai loa le galuega.

O loʻu faigaluega faasoloatoa ma faifaimea faatasi ma tagata o le lalolagi, na taofia ai aʻu mai i le auai e lē aunoa i sauniga ma talaʻiga. I le taimi muamua, na ou nofo ai i le tamā o loʻu tamā e lē o se Molimau a Ieova, ae ina ua maliu o ia, na manaʻomia ai ona suʻe se isi mea ou te nofo ai.

Na pei Bob ma Marion o ni mātua iā te aʻu. Na la valaaulia aʻu e matou te nonofo faatasi ma na la fesoasoani i loʻu tuputupu aʻe faaleagaga. I le 1960, na ma papatiso faatasi ai ma le isi la tama tama o John. Na amata le paeonia a John, ma na faalaeiauina ai aʻu ina ia faatele soʻu sao i le galuega talaʻi. Na mātauina e uso o le faapotopotoga loʻu agaʻigaʻi i luma faaleagaga, ma na mulimuli ane tofia aʻu e avea ma auauna o le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate. a

I le 1966, na ou faaipoipo ai iā Randi Berge, o se paeonia maelega na naunau e auauna i le mea na tele ai le manaʻoga. Na faaalu e lo matou ovasia femalagaaʻi le tele o le taimi e fesoasoani ai iā i maʻua, ma faalaeiauina i maʻua e fesoasoani i le faapotopotoga i Orillia i Ontario. O lea na tapena ai loa ma mea ma ma ō.

O le taimi lava na ma taunuu ai i Orillia, na amata ai loa laʻu paeonia sauatoa. O le maelega o Randi i lana auaunaga paeonia na iai se aafiaga lelei iā te aʻu. Na ou faia le mea e sili i laʻu auaunaga, ma na ou tofo ai i le olioli o le faaaogā o le Tusi Paia e faamalamalama ai upu moni i tagata. Maʻeu se faamanuiaga o le fesoasoani i se ulugalii i Orillia e faia suiga i o la olaga ma avea ma auauna a Ieova!

Ina ua ma asiasi i Toronto, na ou feiloaʻi ai iā Arnold MacNamara, o se tasi o uso na taʻimua i galuega i le Peteli. Na ia fesili mai pe e ma te fia auauna o ni paeonia faapito. Na vave lava ona ou tali atu: “E ma te fiafia e galulue i so o se oganuu seʻi vaganā ai Quebec!” Na taaʻina aʻu i manatu sesē o tagata Kanata e tautatala i le gagana faa-Peretania, e faatatau i tagata e tautatala i le gagana Falani e nonofo i Quebec. I lenā taimi na faia ai e tagata solo tetee e faasaga i le malo, ona o le mananaʻo e vavaeese le itumalo o Quebec mai i Kanata.

Na faapea mai Arnold, “E na o Quebec lava le vaipanoa o loo auina atu i ai e le lālā paeonia faapito i lenei taimi.” O lea na ou malie ai loa e ma te ō. Ua leva ona ou iloa na manaʻo Randi e galue ai i inā. Mulimuli ane, na ou iloa ai o se tasi lea o filifiliga e sili ona lelei ua ma faia i o ma olaga.

Ina ua mavae le lima vaiaso na ma auai ai i se aʻoga e aʻoaʻoina ai le gagana Falani, na matou ō ai loa ma se isi ulugalii i Rimouski, lea e pe ā ma le 540 kilomita (336 maila) le mamao i le itu i mātū i sasaʻe o Montreal. Na tele pea mea na manaʻomia ona ma aʻoaʻoina. O se faataʻitaʻiga, i se tasi o sauniga na ou faitauina ai se faasilasilaga mo se tauaofiaga. Nai lo o le faapea atu o le a toʻatele le ʻauusufono mai i “Austria,” ae na ou faapea atu o le a toʻatele le ʻauusufono mai i “ostrich.”

I Rimouski, e ese mai i le toʻafā o i matou ae na faaopoopo atu isi tuafāfine nofofua maelega e toʻafā, faapea le ʻau Huberdeau ma le la fanau teine e toʻalua. Na rent e le ʻau Huberdeau se fale e fitu potumoe, ma na matou fesoasoani uma e totogi le rent. Na taʻua lea fale o le “White House,” ona e papaʻe ona pou ma e foliga e pei o le “White House.” E masani e 12 i le 14 tagata e nonofo ai i inā. I le galulue ai o ni paeonia faapito, e ma te talaʻi ai ma Randi i taeao, aoauli, ma afiafi. O lea, e ma te talisapaia ai le iai o se tasi i taimi uma e matou te talaʻi faatasi, e oo lava i afiafi o vaitau mālūlū.

Na māfana le matou mafutaga ma na paeonia faamaoni, ma na avea ai i latou e pei o se aiga iā i maʻua. O nisi taimi e matou te nofonofo i fafo ma tafu se afi pe ʻai foʻi ni a matou pierogi, o se meaʻai e tai pei o se pai. O se tasi o uso e lelei lana musika. O lea pe a oo i pō o Aso Toonaʻi, e masani ona matou faatasitasi e usu a matou pese ma sisiva.

Na fua tele mai le oganuu i Rimouski. I totonu o le lima tausaga, na ma fiafia ai i le vaaia ua papatisoina le toʻatele o suʻesuʻega faale-Tusi Paia. Na faatuputeleina le ʻautalaʻi i le pe ā ma le 35.

Na ma mauaina i Quebec toleniga e sili ona lelei e avea ai ma tagata talaʻi. Na ma vaaia le auala na fesoasoani ai Ieova iā i maʻua i le galuega talaʻi ma le tausiga faaletino. Na māfana foʻi le matou faiā ma tagata na tautatala i le gagana Falani, ma na ma fiafia foʻi e aʻoaʻoina la latou gagana ma faamasani i la latou aganuu. Na faigofie ai foʻi ona ma faamasani i isi aganuu.—2 Kori. 6:13.

Na faateʻia i maʻua ina ua talosaga mai le lālā e ma te ō i le aai o Tracadie, o loo i le itu i sasaʻe o le talafatai o New Brunswick. Na avea o se luʻi ona faatoʻā uma lava ona ma sainia se lisi o le ma fale, ma na iai saʻu konekarate e faiaʻoga faavaitaimi ai i se aʻoga. E lē gata i lea, o lea faatoʻā avea nisi o a ma suʻesuʻega ma tagata talaʻi, ma o le taimi foʻi lea o loo fausia se Maota mo Sauniga.

Na alu le faaiʻuga o le vaiaso atoa o ma tatalo e faatatau i le ma ō i Tracadie, lea e matuā ese mai i  Rimouski. Ae na ma filifili pe afai e finagalo Ieova e ma te ō i inā o le a ma ō. Na ma tofotofoina Ieova ma na ma molimauina le auala na ia aveesea ai na luʻi taʻitasi. (Mala. 3:10) Na atili ona faigofie le ma filifiliga, ona o le malosi faaleagaga o Randi, o lona agaga faataulaga, ma ona uiga agamālie.

E na o Robert Ross le toeaina sa iai i la matou faapotopotoga fou. Na la paeonia ai i inā ma lana avā o Linda, ma na la filifili e nonofo ai i inā ina ua fanau le la tama muamua. E ui lava na la pisi i le tausia o le la tama, ae na matuā faalaeiauina i maʻua ma Randi ona o lo la agaga talimālō, maumauaʻi, ma le maelega i le faiva.

Ina ua mavae le lua tausaga talu ona ma paeonia i Tracadie, na ma toe maua ai se isi valaaulia e leʻi faatalitalia, o le galulue lea i le galuega femalagaaʻi. E fitu tausaga na ma galulue ai i matagaluega e tautatala i le gagana faa-Peretania. Ina ua uma lenā, ona toe tofia lea o i maʻua i se matagaluega e tautatala i le gagana Falani i Quebec. O lo matou ovasia o le itumalo i Quebec o Léonce Crépeault. E faamālō mai o ia mo aʻu lauga, ma e masani ona ia fesili mai, “E faapefea ona uigā atili le auala e te aʻoaʻo atu ai?” b O lenā fautuaga na fesoasoani iā te aʻu e uaʻi atu ai i le faamatilatila o ni manatu patino, ma faafaigofie le auala ou te aʻoaʻo atu ai.

O se tasi o faatasiga faagalogatā na ou auai ai, o le Tauaofiaga Faavaomalo na faamatuaina “Victorious Faith” na faia i Montreal i le 1978. Na ou galue i le Matagaluega o Mea Taumafa. Na matou faatalitalia o le a auai tagata e toʻa 80,000, ma na manaʻomia ai ona sui le auala e fafagaina ai i latou nai lo o le taimi muamua. Na fou mea uma: o meafaigaluega na faaaogā, o le lisi o meaʻai, ma le auala na sauniunia ai meaʻai. E pe ā ma le 20 pusa aisa tetelē na iai ma na iai taimi na lē ola ai. E leʻi mafai ona matou ō e tapena le malae taalo e faia ai le tauaofiaga, ona sa iai se taaloga na faia i lenā aso lea na faatoʻā māeʻa i le vaeluapō. Sa tatau foʻi ona faavevela ogaumu e faia ai tī o le taeao a o leʻi malamalama. E ui ina matou lē lavavā, ae e tele mea na ou aʻoaʻoina mai i le galulue mamafa, faatagata matua, ma uiga tausaafia o i latou na matou galulue faatasi. Na matou atiaʻe ni faauōga māfana, ma o loo tumau pea seʻia oo mai i le taimi lenei. Maʻeu lo matou fiafia i le auai i lenei  tauaofiaga iloga i Quebec, o le itumalo lava lea na faateteleina ai sauāga ogaoga, i le vā o le 1940 ma le 1960!

E tele mea na ou aʻoaʻoina mai i isi ovasia a o faagasolo tauaofiaga tetele i Montreal. Na iai le tausaga na avea ai ma ovasia o le tauaofiaga le uso o David Splane, lea ua auauna nei o se sui o le Vaega Pule. I se isi tauaofiaga mulimuli ane ai, ina ua talosagaina aʻu pe e mafai ona ou tauaveina lenā faaeaga, na matuā lagolagoina aʻu e David.

I le 2011, ina ua mavae le 36 tausaga o ma olioli i le galuega femalagaaʻi, na valaaulia ai aʻu e avea o se faiaʻoga i le Aʻoga mo Toeaina o le Faapotopotoga. I totonu o le lua tausaga e 75 moega eseese ua ma momoe ai, ma na matuā tauia faataulaga uma na ma faia. I faaiʻuga o vaiaso taʻitasi, e lagona e le ʻautoeaina le matuā lotofaafetai, ona e latou te mātauina le manatu mamafa o le Vaega Pule i le itu faaleagaga o toeaina.

Mulimuli ane, na avea aʻu o se faiaʻoga i le Aʻoga mo Tagata Talaʻi o le Malo. E masani ona lagona e le ʻauaʻoʻoga le matuā lē lavavā ma le popole ona o le pisi o a latou faasologa. E fitu itula e faia ai le aʻoga i aso taʻitasi, e tolu itula e faia ai meaaʻoga i afiafi taʻitasi, ma faaeaga e fā pe lima i vaiaso taʻitasi. Na ma faapea atu ma le isi faiaʻoga iā i latou, e lē mafai ona latou faia nei mea uma pe a aunoa ma le fesoasoani a Ieova. Ou te manatua pea le faateʻia o le ʻauaʻoʻoga i le iloaina, pe a faalagolago iā Ieova o le a sili atu mea e mafai ona latou faataunuuina nai lo o mea na latou mafaufau i ai.

O le naunau moni o loʻu tinā i isi, na fesoasoani i ana tagata suʻesuʻe e agaʻigaʻi ai i luma, ma fesoasoani i loʻu tamā ina ia suia ona manatu e faatatau i le upu moni. Ina ua mavae aso e tolu talu ona maliu loʻu tinā, na faateʻia i maʻua ina ua auai loʻu tamā i se lauga i le lautele na faia i le Maota mo Sauniga, ma na faaauau ona ia auai i sauniga mo le isi 26 tausaga. E ui e leʻi papatiso lava loʻu tamā, ae na faapea mai toeaina o ia le tagata e muamua lava taunuu i sauniga i vaiaso taʻitasi.

Na avea loʻu tinā o se faaaʻoaʻoga mataʻina mo i matou o lana fanau. O loo auauna ma le faamaoni iā Ieova oʻu tuafāfine uma e toʻatolu ma a latou tane. E toʻalua oʻu tuafāfine o loo auauna i ofisa o lālā, o le tasi i Potukali ma le isi i Haiti.

O loo ma auauna nei ma Randi o ni paeonia faapito i Hamilton, i Ontario. A o ma iai i le galuega femalagaaʻi, e ma te fiafia e ō faatasi ma isi e faia a latou toe asiga ma suʻesuʻega faale-Tusi Paia. Ae i le taimi lenei, ua ma fiafia i le vaai atu o loo agaʻigaʻi i luma faaleagaga a ma suʻesuʻega. A o faamalosia la matou faiā ma uso ma tuafāfine i le ma faapotopotoga fou, e faalaeiauina i maʻua i le auala o loo lagolagoina ai e Ieova i latou, i taimi e sologa lelei ma lē sologa lelei ai mea.

Pe a toe mafaufau i taimi ua teʻa, e ma te matuā talisapaia le naunau moni o le toʻatele iā i maʻua. O lea, e ma te taumafai ai e faaalia le “manatu mamafa” i isi, ma faalaeiau i latou e faia le mea e sili i le auaunaga iā Ieova. (2 Kori. 7:6, 7) O se faataʻitaʻiga, i se tasi o aiga e auauna uma faataimi atoa le avā, le la tama tama, ma le la tama teine. Na ou fesili i le tane po o mafaufau e paeonia. Ae na ia tali mai e toʻatolu paeonia o loo ia lagolagoina. O lea na ou toe fesili i ai, “Pe e iai se isi auala e mafai ona e lagolagoina ai i latou e sili atu i lo o le auala o loo lagolagoina ai e Ieova?” Na ou faalaeiauina foʻi o ia e tofo i le olioli o loo latou mauaina. I le ono masina mulimuli ane ai, ae avea o ia o se paeonia.

O le a faaauau ona ma ʻtaʻu atu i le tupulaga o loo fāi mai’ e faatatau i “galuega ofoofogia” a Ieova, ma e ma te faamoemoe o le a latou olioli i le auaunaga iā Ieova e pei ona ma olioli ai.—Sala. 71:17, 18.