1, 2. Aiseā na silasila ai le Atua iā Tanielu o se “tagata faapelepeleina,” ma e faapefea ona tatou usiusitaʻi e pei o Tanielu?

INA ua ulufale i Papelonia anamua tagata Iutaia na faaaunuua i inā, na latou vaaia se aai e faatumulia i tupua ma tagata o loo tapuaʻi i agaga leaga. E ui i lea, na teena e tagata Iutaia faamaoni e aofia ai Tanielu ma ana aumea toʻatolu, lo latou aafia i le agaga o Papelonia. (Tani. 1:6, 8, 12; 3:16-18) Na maumauaʻi Tanielu ma ana aumea e tuutoina atu iā Ieova lo latou Fai Ipu Omea, ma na latou taulau manuia. Sa ola Tanielu i Papelonia toetoe o lona olaga atoa, e ui i lea, na faapea mai se tasi o agelu e faatatau iā Tanielu o ia o se “tagata faapelepeleina.”—Tani. 10:11, 19.

² I taimi o le Tusi Paia, atonu e oomi e le fai ipu omea le ʻele i se isi meafaigaluega ina ia maua ai foliga o le ipu o loo manaʻo i ai. E amanaʻia e tagata tapuaʻi moni i aso nei le avea o Ieova ma Pule Silisili Ese i le aoao o mea, o ia e iai le pule e faatonutonuina ai tagata ma atunuu. (Faitau le Ieremia 18:6.) E iai foʻi i le Atua le pule e faatonutonuina ai i tatou taʻitoʻatasi. Peitaʻi e na te amanaʻia la tatou filifiliga saʻoloto, ma e finagalo o ia e tatou te gauaʻi atu iā te ia ma le lotomalie. Seʻi o tatou uaʻi atu i auala e mafai ona avea ai pea i tatou ma ʻele vaivai i aao o le Atua e ala i le  iloiloina o vala nei e tolu: (1) E faapefea ona tatou ʻalofia amioga e ono faigatā ai ona tatou tali atu i fautuaga a le Atua? (2) E faapefea ona tatou atiaʻe uiga e fesoasoani iā i tatou e gauaʻigofie atu ai? (3) E faapefea i mātua Kerisiano ona gauaʻi atu i le Atua pe a faatonutonuina a latou fanau?

3. O ā amioga e mafai ona maaa ai o tatou loto? Aumai se faaaʻoaʻoga.

³ Ua taʻua i le Faataoto 4:23: “O le mea e sili ona leoleoina o mea uma, ia leoleoina lou loto, auā e tupu mai ai vaipuna o le ola.” O ā amioga e faamaaaina ai o tatou loto lea e tatau ona tatou nofouta i ai? E aofia ai le matuā faamaualuga, le faaauau ona faia o le agasala, ma le faatuatua itiiti. O nei vala e faapogaia ai le lē usiusitaʻi ma le agaga fouvale. (Tani. 5:1, 20; Epe. 3:13, 18, 19) Na matuā faaalia e le tupu o Iuta o Usia le faamaualuga. (Faitau le 2 Nofoaiga a Tupu 26:3-5, 16-21.) I le taimi muamua, na faia ai e Usia “mea ua tonu i le silafaga a Ieova,” ma “na saʻili pea o ia i le Atua.” Ae “ina ua malosi o ia, ona faamaualuga lea o lona loto,” e ui o lona malosi sa maua mai i le Atua. Sa ia taumafai foʻi e faamū mea manogi i le malumalu o se faaeaga sa na o ositaulaga e tupuga mai iā Arona e faia. Ae ina ua taumafai ositaulaga e faasaʻo o ia, o le faamaualuga o Usia na matuā ita ai lava. O le ā le iʻuga? Na “paʻū” ma le māsiasi o ia i aao o le Atua, ma oti ai o se lepela.—Faata. 16:18.

4, 5. O le ā e mafai ona tupu pe a tatou lē teena le faamaualuga? Aumai se faaaʻoaʻoga.

⁴ Pe a tatou lē teena le faamaualuga, o le a amata foʻi ona “faasili le manatu o se tasi iā te ia lava, i lo o le mea e tatau ona manatu i ai,” atonu e oo lava foʻi i le teena o fautuaga faale-Tusi Paia. (Roma 12:3; Faata. 29:1) Seʻi manatu i le faaaʻoaʻoga a se toeaina Kerisiano e igoa ia Jim, o sē na iai se mataupu i le faapotopotoga na feeseeseaʻi ai ma isi toeaina. Na taʻua e Jim: “Na ou fai i uso e latou te lē alolofa ma ou alu ese loa mai le fono toeaina.” I le pe ā ma le ono masina mulimuli ane, na ia siitia atu ai i se isi faapotopotoga peitaʻi e leʻi toe tofia o ia o se toeaina i inā. Na ia taʻutino mai: “Na ou lagona le nutimomoia. O loʻu fia amiotonu na ou tuua ai le upu moni.” Sa lē toe auai i sauniga ma talaʻiga mo le 10 tausaga. Na ia faapea mai: “O loʻu māsiasi i le mea na tupu na amata ai ona ou tuuaʻia Ieova. A o faagasolo tausaga, na asiasi mai uso ma taumafai matou te talanoa, ae na ou teena la latou fesoasoani.”

⁵ O le mea na tupu iā Jim, ua faailoa mai ai o le faamaualuga e mafai ona faapogaia ai i tatou e taʻutonuina a tatou gaoioiga, ma faigatā ai ona faatonutonuina i tatou. (Iere. 17:9) Ua faamatala e Jim: “Na faigatā ona taofi loʻu uaʻi atu i mea na foliga na sesē ai isi.” Pe na iai se taimi na e lagona ai le tigā ona o se isi Kerisiano, po o le aveesea foʻi o ni ou faaeaga? Afai o lea, o le ā le auala na e tali atu ai? Pe na e aafia i le faamaualuga? Po o le mea na sili ona tāua iā te oe o le tausia o le filemu ma lou uso ma faamaoni pea iā Ieova?—Faitau le Salamo 119:165; Kolose 3:13.

6. O le ā e mafai ona tupu pe a tatou faia pea le agasala?

⁶ O le faia pea o le agasala, po o le fai nānā foʻi o le agasala, e mafai foʻi ona lē tali atu ai se isi i fautuaga mai i le Atua. O le a faafaigofie ai foʻi ona faia le agasala. Na taʻua e se tasi uso, na oo lava ina lē toe lagona le leaga o ana amioga na fai. (Fai. 8:11) Na taʻutino mai e se uso na fai ma ana masani le matamata i ata ma faiga matagā taufeusuaʻiga: “Sa amata ona ou faitio i toeaina.” O lana masaniga na faaleagaina faaleagaga ai o ia. Mulimuli ane, na ia mauaina le fesoasoani manaʻomia ina ua iloa e isi lana masaniga. E moni tatou te lē lelei atoatoa uma. Peitaʻi ua faasolo ina maaa o tatou loto pe a tatou atiaʻe  le uiga faitio pe faia faamolemolega mo a tatou gaoioiga, na i lo o le saʻili i le faamagaloga a le Atua ma lana fesoasoani.

7, 8. (a) Na faapefea ona faataʻitaʻia mai e Isaraelu anamua o le faatuatua itiiti e mafai ona faamaaaina ai le loto? (e) O le ā le lesona mo i tatou?

⁷ O le mea na tupu i le nuu o Isaraelu lea na faasaoina e le Atua mai Aikupito, e tatou te iloa ai o le faatuatua itiiti e mafai ona faamaaaina ai le loto. Sa vaai le nuu i le tele o vavega mataʻina na faia e le Atua mo i latou. Peitaʻi, na latou faaalia le faatuatua itiiti a o latalata ona latou ulu atu i le Nuu Folafolaina. Nai lo le faatuatuaina o Ieova, na amata ona latou matataʻu ma muimui faasaga iā Mose. Sa latou mananaʻo foʻi e toe foʻi i Aikupito lea na avea ai i latou ma pologa. Na matuā tigā lava le finagalo o Ieova. Na ia fetalai: “O le ā le umi e lē faaaloalo mai ai nei tagata iā te aʻu?” (Nu. 14:1-4, 11; Sala. 78:40, 41) O lo latou lotomaaa ma le faatuatua itiiti, na faaumatia ai lenā augātupulaga i le toafa.

⁸ I aso nei, o le a tofotofoina lo tatou faatuatua a o lata atu i le lalolagi fou. E tāua tele ai ona iloiloina le malosi o lo tatou faatuatua. O se faaaʻoaʻoga, e mafai ona suʻesuʻe pe faapeʻī la tatou vaaiga i upu a Iesu o loo i le Mataio 6:33. Ia fesili ifo: ʻPo o atagia mai i aʻu filifiliga ma mea ou te faamuamuaina o loo oʻu talitonu moni lava i upu a Iesu? Po ou te filifili e misia sauniga po o le talaʻiga ina ia telē ai loʻu totogi? O le ā o le a ou faia pe a faaauau ona omia i le galuega? Po o le a ou faatagaina le lalolagi e faatonutonuina aʻu, ma atonu o le a tuua ai le upu moni?’

9. Aiseā e tāua ai ona “tofotofo pea” po o tatou iai i le faatuatua, ma e faapefea ona faia lenā mea?

⁹ O se isi faaaʻoaʻoga, seʻi mafaufau i se auauna a Ieova e lē mulimuli i taimi uma i tapulaa a le Tusi Paia e faatatau i aumea, o ē faateʻaina, po o faafiafiaga. Ia fesili ifo, ʻPe e faapena loʻu tulaga?’ Pe afai e tatou te mātauina ua amata ona tuputupu aʻe i totonu iā i tatou na uiga e faamaaaina ai, e manaʻomia la ona iloiloina vave lo tatou faatuatua. Ua fautua mai le Tusi Paia: “Ia tofotofo pea iā te outou po o outou iai i le faatuatua, ia suʻesuʻe ifo pea iā te outou po o faapeʻī outou.” (2 Kori. 13:5) Ia e faamaoni i lau iloiloga ma faaauau ona faaaogā le Afioga a le Atua e taʻitaʻia ai o tatou mafaufauga.

10. O le ā e fesoasoani e avea ai i tatou ma ʻele vaivai i aao o Ieova?

¹⁰ O sauniuniga a le Atua e fesoasoani e avea ai pea i tatou e pei o se ʻele vaivai, e aofia ai lana Afioga, le faapotopotoga Kerisiano, ma le faiva i le fanua. E pei ona faaaogā le vai e faavaivai ai le ʻele, o le faitauina foʻi o le Tusi Paia i aso taʻitasi ma manatunatu loloto i ai, e mafai ai ona avea i tatou ma ʻele vaivai i aao o Ieova. Na faatalitalia e Ieova tupu o Isaraelu e faia a latou lava kopi o le tulafono ma faitau i ai i aso taʻitasi. (Teu. 17:18, 19) Na iloa e le ʻauaposetolo le tāua i la latou faiva o le faitau ma le manatunatu loloto i Tusitusiga Paia. I a latou tusitusiga, e faitau selau taimi na latou siiina mai pe faasino atu i Tusitusiga Eperu, ma latou faalaeiauina tagata na latou talaʻi i ai ina ia faitau ma manatunatu loloto i Tusitusiga Paia. (Galu. 17:11) I aso nei, ua tatou iloa foʻi le tāua o le faitauina o le Afioga a le Atua i aso taʻitasi ma tatalo, ma manatunatu i ai. (1 Timo. 4:15) O le faia faapea, e tumau ai pea lo tatou lotomaulalo i luma o Ieova, ma faigofie ai ona ia faatonutonuina i tatou.

11, 12. E faapefea ona faaaogā e Ieova le faapotopotoga Kerisiano ina ia faatonutonuina ai i tatou e tusa ma o tatou manaʻoga taʻitoʻatasi? Aumai se faataʻitaʻiga.

¹¹ Ua faatonutonuina e Ieova i tatou e tusa ma o tatou manaʻoga taʻitoʻatasi, e ala mai i le faapotopotoga Kerisiano. Na faapea mai Jim lea na taʻua muamua, na amata ona suia ona uiga ina ua faaalia atu e se toeaina le naunau moni iā te ia. Na faamatala mai e  Jim: “E leai se taimi na ia tuuaʻia pe faitio ai ona o loʻu tulaga. Nai lo lea, sa saʻo pea lana vaai ma faailoa mai lona faanaunauga e fia fesoasoani mai.” Sa valaaulia e le toeaina Jim i se sauniga faa-Kerisiano, ina ua mavae le pe ā ma le tolu masina. Na taʻua e Jim: “Na faafeiloaʻia ma le māfana aʻu e le faapotopotoga, ma o lo latou alofa na matuā liliu ai le tai i oʻu mafaufauga. Na amata ona ou mafaufau e lē o oʻu faalogona le mea tāua. O le fesoasoani mai a uso ma laʻu avā pele o lē na tumau pea faaleagaga, na faasolosolo ai ona ou toe malosi faaleagaga. Na ou maua foʻi le tele o faalaeiauga mai mataupu, ʻE Lē Tatau Ona Tuuaʻia Ieova’ ma le ʻAuauna Faamaoni iā Ieova,’ i Le Olomatamata faa-Peretania o Novema 15, 1992.” ^[1]

¹² Mulimuli ane, na toe tofia Jim e avea ma toeaina. Talu mai lenā taimi, ua ia fesoasoani i uso o loo fesagaʻia foʻi tofotofoga faapea ma toe malolosi ai faaleagaga. Na ia faaiʻu mai: “Na ou manatu sa malosi la maʻua faiā ma Ieova, peitaʻi e lē o le tulaga moni lenā sa iai. Ua ou salamō i loʻu faatagaina o le faamaualuga e faatauasoina aʻu i mea e sili atu ona tāua, ma ou faamamafaina naʻuā ai masei o isi.”—1 Kori. 10:12.

13. O ā uiga ua fesoasoani le faiva i le fanua iā i tatou e atiaʻe, ma o ā aogā ua maua ai?

¹³ E faapefea i le faiva i le fanua ona faatonutonuina ai i tatou mo lo tatou lelei? O le faailoa atu o le tala lelei i isi e mafai ona fesoasoani iā i tatou e atiaʻe ai le lotomaulalo ma isi vala o le fua o le agaga paia. (Kala. 5:22, 23) Seʻi mafaufau i uiga lelei ua e atiaʻe i le faiva. A o tatou faataʻitaʻi i uiga o Keriso, o le a tosina mai ai tagata i la tatou feʻau ma ono suia ai o latou manatu e faatatau iā i tatou. Mo se faaaʻoaʻoga, sa faalogologo ma le faaaloalo ni Molimau se toʻalua i Ausetalia a o talanoa ane se tagata e ona le fale i se auala lē faaaloalo. Mulimuli ane, sa lagona e  le tagata le salamō ma tusi atu i le ofisa o le lālā. O se vaega lenei o lana tusi: “Ou te faatoese atu i loʻu faafiaamiotonu ma loʻu vaai maulalo i nei tagata e toʻalua matuā onosaʻi ma lotomaulalo lea na matou feiloaʻi. O aʻu o se vale i loʻu tutulia o nei tagata sa folafolaina le Afioga a le Atua.” Pe e tusi mai faapena le tagata e ona le fale pe ana faaalia e le ʻautalaʻi sina foliga ita? Atonu e leai. O lea, ua matuā aogā le faiva iā i tatou ma o tatou tuaoi.

14. O le ā e tatau ona faia e mātua pe a latou mananaʻo e taulau manuia i le faatonutonuina o fanau?

¹⁴ O le toʻatele o fanau lāiti e lotomaulalo ma naunau e aʻoaʻoina. (Mata. 18:1-4) O mātua atamamai e latou te taumafai e totō le poto ma le naunau i le upu moni i loto ma mafaufau o a latou fanau lāiti. (2 Timo. 3:14, 15) O le mea moni, ina ia taulau manuia mātua e tatau ona pāʻia muamua o latou lava loto i le upu moni, ma aafia ai o latou olaga. Pe a faia faapea e mātua e lē gata o le a faalogo a latou fanau i le upu moni, ae o le a matuā fiafia foʻi i ai. Ae e sili atu i lenā, o le a latou vāai i aʻoaʻiga mai i mātua o se faaaliga lea o le alofa o Ieova.

15, 16. E faapefea ona faaalia e mātua lo latou faatuatuaina o le Atua pe a faateʻaina se tasi o le fanau?

¹⁵ E tusa lava pe na tausia aʻe fanau i aʻoaʻoga faa-Kerisiano, ae e iai lava nisi e latou te tuua le upu moni, pe faateʻaina i se taimi mulimuli ane, ma lagona ai e le aiga le tigā. Na faapea mai se tuafafine i Aferika i Saute: “E pei ua oti loʻu tuagane i le taimi na faateʻaina ai. Na ou matuā mafatia ai lava!” Na faapefea ona tali atu lenei tuafafine ma ona mātua? Na latou mulimuli i le taʻitaʻiga i le Afioga a le Atua. (Faitau le 1 Korinito 5:11, 13.) Na faapea mai ona mātua: “Na matou maumauaʻi e mulimuli i le Tusi Paia, i le iloaina o le faia o mea i le auala a le Atua e maua ai iʻuga sili ona lelei. Na matou vāai i le faateʻaina o se aʻoaʻiga mai le Atua ma e matou te mautinoa, o aʻoaʻiga a Ieova e faavae i le alofa ma e talafeagai foʻi. O lea, e na o mataupu faaleaiga lava na matou fesootaʻi ai.”

¹⁶ O ā faalogona o le atalii faateʻaina? Na ia faapea mai i se taimi mulimuli ane: “Ou te iloa e leʻi feita loʻu aiga iā te aʻu, ae na latou usiusitaʻi iā Ieova ma lana faalapotopotoga.” Na ia faaopoopo mai: “Pe a e ʻaiʻoi iā Ieova mo lana fesoasoani ma lana faamagaloga, o le a e iloa ai lou matuā manaʻomia o ia.” Mafaufau i le fiafia o le aiga ina ua toe faaaʻe mai lenei talavou! Ioe, pe a tatou uaʻi atu iā Ieova i o tatou ala uma, ona tatou maua ai lea o iʻuga e sili ona lelei.—Faata. 3:5, 6; 28:26.

17. Aiseā e tatau ai ona gauaʻi iā Ieova i o tatou ala uma, ma o le a faapefea ona tatou maua ai aogā?

¹⁷ Na valoia e le perofeta o Isaia le taimi e salamō ai tagata Iutaia sa faaaunuua i Papelonia ma faapea mai: “Ieova e, o oe o lo matou Tamā. O i matou o omea, a o oe o lo matou Fai Ipu Omea; o le galuega a ou aao i matou uma.” Ona latou talosaga atu lea: “Aua foʻi e te manatuaina e faavavau a matou mea sesē. Faamolemole, seʻi e silasila mai, o lou nuu i matou uma.” (Isa. 64:8, 9) Pe a tatou usiusitaʻi foʻi ma le lotomaulalo ma gauaʻi iā Ieova i o tatou ala uma, ona ia silasila lea iā i tatou o ni tagata ua faapelepeleina, e pei o le perofeta o Tanielu. E lē gata i lea, o le a faaauau ona faatonutonuina e Ieova i tatou e ala mai i lana Afioga, lona agaga, ma lana faalapotopotoga, ina ia mafai ai ona tatou tutū i ona luma i se aso e pei “o le fanau a le Atua” ua lelei atoatoa.—Roma 8:21.