1. O ā tulaga faigatā na feagai ma Kerisiano i le uluaʻi senituri?

E PE tusa o le va o le tausaga e 62 ma le 64 T.A., na tusi ai le aposetolo o Peteru “i ē o loo aumau ma nonofo solo i Pono, i Kalatia, i Kapatokia, i Asia ma Pitunia.” (1 Pete. 1:1) Na manaʻomia e nei faapotopotoga i Asia Itiiti na toʻatele ai tagata e eseese aganuu, ni faalaeiauga ma le taʻitaʻiga. Sa latou feagai ma teteega ma na faia e tagata tala leaga e faatatau iā i latou. Na oo iā i latou ʻtofotofoga e pei o le afi mumū’ ma na latou ola i se vaitaimi faigatā. Na tusi Peteru, “Ua lata mai le iʻuga o mea uma lava.” O le mea moni, e leʻi atoa se 10 tausaga ae faaumatia loa Ierusalema. O le ā na fesoasoani i Kerisiano i so o se vaipanoa i na taimi faigatā?​—1 Pete. 4:4, 7, 12.

2, 3. Aiseā na ʻaiʻoi atu ai Peteru i ona uso ina ia faaalia le agaga talimālō? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

² Na ʻaiʻoi atu Peteru i ona uso: “Ia faaalia le agaga talimālō o le tasi i le isi.” (1 Pete. 4:9) O le upu “talimālō” i le gagana Eleni e uiga atu i le “alofa po o le agalelei i tagata ese.” Ae mātau na ʻaiʻoi atu Peteru i ona uso ma tuafāfine Kerisiano ina ia faaalia le agaga talimālō “o le tasi i le isi,” po o ē na latou masani ma faifaimea  faatasi. E faapefea i le faaalia o le agaga talimālō ona fesoasoani iā i latou?

³ O le a māfana ai a latou faiā. Seʻi mafaufau iā te oe ma lou tulaga. Pe na valaaulia oe e se tasi i lona fale? Pe e lē moni ea e faaauau ona e manatua lenā faatasiga fiafia? Ina ua e valaaulia isi mai i lau faapotopotoga, pe e leʻi faamalosia ai la outou faauōga? O le faaalia o le talimālō, o le auala lenā e tatou te iloa lelei ai o tatou uso ma tuafāfine e ese mai i isi faatasiga. Na manaʻomia e Kerisiano i aso o Peteru ona māfana le tasi i le isi a o faateteleina le leaga o le tulaga o mea. O le tulaga foʻi lenā e manaʻomia ona faia e Kerisiano i nei “aso e gata ai.”​—2 Timo. 3:1.

4. O ā fesili o le a tatou iloiloina i lenei mataupu?

⁴ O ā avanoa ua tatou maua e faaalia ai le agaga talimālō “o le tasi i le isi”? E faapefea ona tatou lē faatagaina ni mea e taofia ai i tatou mai i le faaalia o le agaga talimālō? O le ā e mafai ona fesoasoani iā i tatou e avea ai o ni mālō lelei?

5. E mafai faapefea ona tatou faaalia le agaga talimālō i a tatou sauniga faa-Kerisiano?

⁵ I sauniga: E tatou te faafeiloaʻia i latou uma e auai i a tatou sauniga faa-Kerisiano o ni mālō i se talisuaga faaleagaga. O ē o loo talimālō o Ieova ma lana faalapotopotoga. (Roma 15:7) Ae e tatou te talimālō foʻi i ē e fou mai i sauniga. Aiseā e te lē tausolomua ai e faafeiloaʻi i latou na, e tusa lava po o ā o latou laʻei po o foliga vaaia? (Iako. 2:1-4) Pe afai e alu atu lenā tagata na o ia i le sauniga, aiseā e te lē valaaulia ai o ia e te lua nonofo faatasi? E na te ono talisapaia lou fesoasoani atu iā te ia e malamalama i le sauniga o loo faagasolo, ma suʻe mau o loo faitauina. O se tasi lea o auala lelei e ʻfaaalia ai le agaga talimālō.’​—Roma 12:13.

6. O ai e tatau ona tatou faaalia muamua i ai le agaga talimālō?

⁶ Mo sina iputī po o se taumafataga: I taimi o le Tusi Paia, e masani ona aofia i le faaalia o le talimālō le valaaulia o se tasi i le fale mo se taumafataga. (Kene. 18:1-8; Faama. 13:15; Luka 24:28-30) O le valaaulia ina ia faiʻaiga faatasi o se valaaulia ina ia atiaʻe ni faauōga ma maua ni faiā filemu. O ai e tatau ona tatou faaalia muamua i ai le agaga talimālō? O uso ma tuafāfine i le faapotopotoga o ē e tatou te feutagaʻi i le tele o taimi. Pe a oo mai taimi faigatā, pe e lē moni e manaʻomia e le tasi le fesoasoani a le isi? E tatou te manaʻomia ni faauōga faamaoni ma ia maua le filemu ma i latou uma. O se tulaga e mataʻina ai, i le 2011 na sui ai e le Vaega Pule le taimi e faia ai le Suʻesuʻega o Le Olomatamata a le aiga Peteli i le Iunaite Setete, mai i le 6:45 i le afiafi i le 6:15 i le afiafi. Aiseā? Na taʻua i le faasilasilaga atonu o le a faigofie ai i tagata Peteli ona faaalia le agaga talimālō, ma talia le valaaulia mai i isi tagata Peteli pe a vave ona māeʻa le suʻesuʻega. Na faia foʻi faapea e isi ofisa o lālā. O lenei faatulagaga ua atili ai ona māfana sui o aiga Peteli.

7, 8. E faapefea ona tatou faaalia le agaga talimālō i sui asiasi o le faalapotopotoga a Ieova?

⁷ E tatou te maua avanoa e faaalia ai le agaga talimālō, pe a asiasi mai failauga mai i isi faapotopotoga, faapea asiasiga a ovasia o matagaluega, ma i nisi taimi o sui o le ofisa o le lālā i le atunuu. (Faitau le 3 Ioane 5-8.) O se tasi o auala lelei e faia ai lenā mea o le saunia o sina iputī po o se taumafataga. Pe e mafai ona e faia faapea?

⁸ Na taʻua e se tuafafine i le Iunaite Setete: “A o faagasolo tausaga, na ma maua ma laʻu tane le avanoa e faaalia ai le agaga talimālō i lo ma fale mo le tele o failauga ma a latou avā. Sa ma maua le fiafia i na faatasiga uma, ae o le mea e sili ona tāua na faalaeiauina ai i maʻua faaleagaga. O se faaeaga le talimālō iā i latou.”

9, 10. (a) O ai i latou e ono umi se taimi e tatou te faaalia i ai le talimālō? (e) Pe e mafai e i latou e lē tetelē ni o latou maota ona fesoasoani atu? Ia aumai se faaaʻoaʻoga.

 ⁹ Mālō e umi se taimi e api ai: I aso anamua, na masani ona aofia i le faaalia o le agaga talimālō le saunia o mea e api ai tagata asiasi na maufaatuatuaina. (Iopu 31:32; File. 22) E ono tulaʻi mai foʻi se tulaga faapena i o tatou aso. E masani ona manaʻomia e ovasia o matagaluega ni mea e latou te api ai pe a asiasi i faapotopotoga. E ono manaʻomia e i latou e auai i aʻoga faale-Tusi Paia ni nofoaga e api ai, ma e faapena foʻi tagata tauofo mo faugāfale. Atonu e manaʻomia e nisi aiga ua faaleagaina o latou fale i mala faalenatura ni nofoaga e api ai, seʻia oo i le taimi e toe faaleleia ai o latou fale. E lē tatau ona tatou manatu e na o i latou e iai fale e sili ona mananaia e mafai ona fesoasoani, atonu e tele foʻi taimi sa latou faia ai faapea. Pe e mafai ona e fesoasoani e ala i le faaavanoa atu o lou maota e api ai se tasi, e tusa pe e lē telē?

¹⁰ E manatua ma le fiafia e se uso i Korea i Saute le taimi na nonofo ai i lo la fale ē na auai i aʻoga faale-Tusi Paia. Na tusi o ia: “Na ou faatalatū i le taimi muamua ona e leʻi leva ona ma faaipoipo ma e lē telē lo ma fale. Ae na matuā faafiafiaina i maʻua ina ua nonofo i lo ma fale i latou na auai i aʻoga faale-Tusi Paia. I le avea ai o i maʻua o se ulugalii fou, sa ma vāaitino ai i le fiafia e maua e se ulugalii pe a auauna faatasi iā Ieova ma saʻili faatasi sini faaleagaga.”

11. Aiseā e ono manaʻomia ai ona faaalia le talimālō i ē e fou mai i le faapotopotoga?

¹¹ O ē e fou mai i le faapotopotoga: E ono siitia mai i lo outou vaipanoa ni tagata taʻitoʻatasi ma ni aiga. E ono ō mai nisi e auauna i le mea o loo telē ai le manaʻoga. Atonu e aauina mai ni paeonia ina ia fesoasoani i la outou faapotopotoga. O i latou uma lava ua siitia mai i se siʻomaga fou, atonu e fou iā i latou le vaipanoa, faapotopotoga, gagana, po o le aganuu. O le valaaulia o i latou mo sina iputī, se taumafataga, po o se tafaoga, o le a fesoasoani iā i latou e maua ai ni uō fou ma faamasani i le siʻomaga fou lea ua iai.

12. O le ā se mea na tupu e iloa ai e lē manaʻomia ona soona sasalu ni tapenaga pe a faaalia le talimālō?

¹² E lē manaʻomia ona soona sasalu ni tapenaga pe a faaalia le talimālō. (Faitau le Luka 10:41, 42.) Pe a toe mafaufau i le taimi na faatoʻā amata ai la laʻua auaunaga o ni misionare, ua faapea mai se tasi uso: “Sa ma talavou, leai se poto masani, ma sa ma misia o ma aiga ma uō. I se tasi afiafi sa matuā misia lava e laʻu avā lona aiga, ma e leʻi aogā aʻu taumafaiga ina ia fesoasoani iā te ia. Ina ua 7:30 i le afiafi, ae tuʻituʻi mai se tagata i le faitotoʻa. O se tagata aʻoga o le Tusi Paia na sau e aumai ni moli se tolu, ma faafeiloaʻi misionare fou. Na ma valaaulia o ia i totonu ma avatu i ai se ipu vai. Na fai foʻi la matou iputī ma le ipu koko palagi. E ma te leʻi iloa tautatala i le gagana Swahili i lenā taimi, ma e leʻi iloa foʻi e le tagata aʻoga tautala i le gagana Peretania. Peitaʻi o lenā mea na tupu, na amata ai ona ma fiafia ma atiaʻe ni faauōga māfana ma uso i lenā vaipanoa.”

13. O ā aogā o le faaalia o le agaga talimālō?

¹³ Pe na iai se taimi na e faatalatū ai e faaalia le agaga talimālō? Pe afai o le tulaga lenā, atonu la ua e misia avanoa e maua ai ni faatasiga fiafia ma atiaʻe ai ni faauōga e tumau. O le faaalia o le talimālō o se tasi lea o vaifofō sili mo lagona o le tuua toʻatasi. Ae e te ono mafaufau, ʻAiseā o le a faatalatū ai fua se tasi e faaalia le agaga talimālō?’ O nisi nei o māfuaaga.

14. O le ā e mafai ona tatou faia pe afai e lē tele so tatou taimi ma le malosi e talia pe faaalia ai le agaga talimālō?

¹⁴ Taimi ma le malosi: E matuā pisi auauna a Ieova ma e masani ona tele o latou  tiute tauave. E ono manatu nisi e leai so latou taimi po o le malosi e talimālō ai i isi. Pe afai o lou tulaga lenā, atonu la e manaʻomia ona toe iloilo lau faasologa. Pe e mafai ona e faia ni fetuunaʻiga ina ia e maua ai le taimi ma le malosi e talia pe faaalia ai le agaga talimālō? Ua faalaeiauina Kerisiano i le Tusi Paia ina ia faaalia le agaga talimālō. (Epe. 13:2) O se mea lelei le faaavanoa o lou taimi e talimālō ai i isi. O le mea moni, o se mea e tatau ona fai. Peitaʻi, e ono manaʻomia ai ona faaitiitia le taimi e te faaaluina i isi mea e lē tāua tele.

15. O ā popolega o nisi e faatatau i le faaalia o le agaga talimālō?

¹⁵ O ou lava faalogona: Pe na iai se taimi na e manaʻo ai e talimālō i se tasi ae na e manatu e te lē mafaia? O isi e matamumuli ma popole o le a lē manaia ni talanoaga po o le a lē faafiafiaina foʻi mālō. O isi e utiuti le faasoa ma manatu e lē taitai mafai ona latou ofoina atu mea o loo ofoina atu e isi tagata o le faapotopotoga. Peitaʻi, ia manatua e lē o le mea tāua le manaia o le fale, ae o le mamā o le fale ma le faaleuō o tagata talimālō.

16, 17. O ā mea e ono faaitiitia ai ou popolega pe a tali ni mālō?

¹⁶ E lē na o oe e iai lagona o le popole pe a tali ni mālō. Ua taʻutino mai se toeaina i Peretania e faapea: “E ono lagona sina popole pe a sauni e tali ni mālō. Ae o so o se mea lava e fesootaʻi atu i le auaunaga iā Ieova, e sili atu aogā ma le faamalieina e maua mai ai i lo o so o se popolega. Ou te maua le fiafia i le talatalanoa ma mālō ma inu na o sina ipu kofe.” Ia manatua e telē le aogā o le faaalia o le naunau moni i au mālō. (Fili. 2:4) E toetoe o tagata uma e fiafia e faamatala ni mea na tutupu i o latou olaga. Atonu e na o le pau le taimi e ono fesili mai ai nisi e faamatala atu ni mea na tutupu i o tatou olaga, o taimi o faatasitasiga faasamasamanoa. Na tusi se tasi toeaina: “O le valaaulia o uō mai i le faapotopotoga e ō mai i loʻu fale, e fesoasoani iā te aʻu e malamalama ai i o latou uiga ma faamasani ai iā i latou, aemaise le auala na latou maua ai le upu moni.” O le faaalia o le naunau moni e mafai ona avea ai se faatasiga o se mea e olioli ai.

¹⁷ Na taʻutino mai se tuafafine paeonia na talimālō i nisi na auai i aʻoga eseese faale-Tusi Paia: “Sa ou popole i le taimi muamua ona e lē telē loʻu fale ma e na o meafale tuai sa iai. Ae na faatoʻafilemu oʻu faalogona i le faamatalaga a le avā a se tasi o faiaʻoga i le aʻoga. Na fai mai o ia pe a la iai ma lana tane i le galuega femalagaaʻi, o vaiaso e sili ona fiafia ai o vaiaso e api ai i le fale o se tagata faaleagaga o lē atonu e lē tele ni ana meafaitino ae e tutusa mea e latou te taulaʻi i ai, o le auauna iā Ieova ma faafaigofie le olaga. Ua ou toe manatua ai le tala e masani ona fai mai e loʻu tinā a o matou lāiti: ʻE sili le iai o se ipu fualaau faisua ae o loo iai le alofa.’” (Faata. 15:17) Ia avea le alofa ma uunaʻiga e te faaalia ai le agaga talimālō, ma aua e te popole i se mea.

18, 19. E faapefea i le faaalia o le talimālō ona fesoasoani e aveesea ai o tatou faalogona lē lelei e faatatau i isi?

¹⁸ O ou faalogona e faatatau i isi: Pe e iai se tasi i la outou faapotopotoga e te ilitata i ana mea e fai? Atonu e muamua lava oso aʻe iā te oe ni faalogona lē lelei e faatatau i lenā tagata, ma o le a faaauau ona iai na faalogona pe afai e lē faia ni au taumafaiga e sui. O le eseese o uiga e ono taofia ai ou faanaunauga lelei ina ia faaalia le talimālō i isi. Pe atonu foʻi na faia e se tasi se mea e faatigā ai iā te oe i le taimi ua teʻa, ma e faigatā iā te oe ona faagalo lenā mea.

¹⁹ Ina ia faaleleia lau faiā ma isi e oo lava i fili, ua fautua mai le Tusi Paia ina ia faaalia le talimālō. (Faitau le Faataoto 25:21, 22.) O le faaalia o le talimālō e mafai ona foʻia ai feeseeseaʻiga ma faaleleia ai faalogona tigā. E mafai ai ona e mātaulia uiga lelei o lē o loo e talimālō i ai, o uiga na sa silasila mai i ai Ieova ina ua ia tosina mai lenā tagata i le upu  moni. (Ioa. 6:44) Pe a uunaʻia oe ona o le alofa e valaaulia se tasi e leʻi faatalitalia se valaaulia, o le a mafai ona amataina ai se faauōga lelei. E faapefea ona e faamautinoa o le alofa o le uunaʻiga moni lenā o lou faaalia o le talimālō? O se tasi o auala o le faatatauina lea o le faalaeiauga i le Filipi 2:3 e faapea: “Ia faia ma le lotomaulalo, i le manatu ua sili isi iā te outou.” O le a faalolotoina lo tatou alofa mo o tatou uso po o tuafāfine ma faigofie ona tatou faaalia i ai le talimālō, pe a tatou mafaufau i auala e sili atu ai lo latou faatuatua, tumau, lototele, po o se isi lava uiga faa-Kerisiano nai lo o i tatou.

20. Aiseā e tatau ai ona tatou faatāuaina se valaaulia ua tatou taliaina, ma e faapefea ona tatou faia faapea?

²⁰ Na fesili le faisalamo o Tavita: “Ieova e, o ai e fai ma mālō i lou faleʻie?” (Sala. 15:1) Na sosoo ai ma lona faamatalaina o uiga faaleagaga o loo fia silasila mai ai le Atua i ana mālō. O se tasi o na uiga o le tausisi i a tatou upu. Ua faapea mai le Salamo 15:4, “Afai e tautō o ia i se mea e tigā ai, e lē toe suia e ia.” Pe afai e tatou te talia se valaaulia, e lē tatau ona toe suia o tatou mafaufau e aunoa ma se māfuaaga tatau. Atonu na faia e lē o loo talimālō le tele o tapenapenaga, ma o le toe sui o o tatou mafaufau ua lē aogā atoa ai na tapenapenaga. (Mata. 5:37) I nisi taimi ua toe sui fuafuaga a isi e tusa ai ma se valaaulia, ona ua iai se isi valaaulia e sili atu ona lelei. Po o se gaoioiga alofa ma faaaloalo lenā? E tatau ona tatou talisapaia le valaaulia e tusa lava po o ā mea e latou te saunia. (Luka 10:7) Pe afai lava ua tulaʻi mai se tulaga lē maʻalofia ua manaʻomia ai ona sui a tatou fuafuaga, o se gaoioiga alofa le faailoa i ē talimālō i le vave e mafai ai.

21. E faapefea i le faaaloalo i tū ma aganuu ona fesoasoani iā i tatou e avea ai o ni mālō lelei?

²¹ E tāua foʻi ona faaaloalo i tū ma aganuu i vaipanoa eseese. I isi aganuu e talia mālō e leʻi faatalitalia, ae i isi aganuu e lelei ona muaʻi faia fuafuaga. I isi atunuu, e ave mea e sili ona lelei i mālō ae faamulimuli le aiga, ae i isi atunuu e tutusa tagata uma. I isi vaipanoa, e masani ona aumai e mālō se mea mo le faatasiga, ae i isi vaipanoa e lē faatalitalia mālō e faia faapea. I isi aganuu, e faatalitalia e teena e mālō i se auala faaaloalo le valaaulia muamua po o le lona lua. Ae i isi aganuu, o le teena o se valaaulia o se lē faaaloalo lenā. Seʻi o tatou faia le mea sili ina ia faafiafiaina ai ē e talimālō iā i tatou.

22. Aiseā e tāua tele ai ona “faaalia le agaga talimālō o le tasi i le isi”?

²² Ua sili atu ona “lata mai le iʻuga o mea uma lava” nai lo o se isi lava taimi. (1 Pete. 4:7) E lē o toe umi ona tatou feagai lea ma le puapuaga tele e leʻi tupu muamua i le lalolagi. A o faateteleina tulaga faigatā, e manaʻomia ona matuā faamalosia lo tatou alofa o se ʻauuso. O lea, ua matuā talafeagai ai i le taimi nei le fautuaga a Peteru i Kerisiano e faapea: “Ia faaalia le agaga talimālō o le tasi i le isi,” o se uiga matagofie ma e tāua tele i le taimi nei seʻia oo i le faavavau.​—1 Pete. 4:9.