1. O ā nisi o faamanuiaga ua tatou maua i le avea ai ma vaega o le faalapotopotoga a Ieova?

 O SE matuā faaeaga le avea o i tatou ma vaega o le faalapotopotoga a Ieova i nei aso e sili ona faigatā. A o faateteleina le leaga o le tulaga o mea i le lalolagi, ua saunia mai e Ieova se aiga faaleagaga e autasi o uso ma tuafāfine. (Sala. 133:1) Ua ia fesoasoani mai ina ia tatou maua ni aiga fiafia. (Efe. 5:33–6:1) Ua ia foaʻi mai foʻi le tofā mamao ma le atamai e tatou te manaʻomia, ina ia maua ai le filemu o le loto ma le mafaufau.

2. O le ā e manaʻomia ona tatou faia, ma aiseā?

² Peitaʻi, e ao ona tatou galulue mamafa ina ia auauna pea ma le faamaoni iā Ieova. Aiseā? Talu ai e iai taimi atonu e tatou te lē fiafia ai i faamatalaga po o gaoioiga a isi. E tatou te ono lagona foʻi le lotovaivai ona o a tatou mea sesē, aemaise pe a tatou faia na mea sesē mai i lea taimi i lea taimi. E manaʻomia ona tatou tumau i le auaunaga iā Ieova (1) pe a faatigā mai se uso po o se tuafafine, (2) pe a iai tulaga faigatā i le faaipoipoga, ma le (3) pe a tatou lotovaivai ona o a tatou mea sesē. O lea, seʻi o tatou iloiloina na vala taʻitasi, ma lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i nisi o auauna faamaoni o loo i le Tusi Paia.

PE A FAATIGĀ MAI SE USO PO O SE TUAFAFINE

3. O ā luʻi o loo feagai ma auauna a Ieova?

³ Luʻi. O nisi o o tatou uso talitonu, e iai o latou uiga e tatou te lē fiafia i ai. E ono faia e nisi se mea e tatou te lē fiafia ai pe feutagaʻi ma i tatou i se auala lē lelei. E faia foʻi e i latou e taʻimua mea sesē. O na tulaga e mafai ona masalosalo ai nisi po o le faalapotopotoga moni lea a le Atua. O lea, e latou te ono ʻalofia ai ē na faatigā iā i latou pe lē toe auai foʻi i sauniga, nai  lo o le faaauau ona auauna “soosootauʻau” i le Atua ma o latou uso ma tuafāfine. (Sefa. 3:9) Pe e atamai lenā gaoioiga? Seʻi iloilo ni lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i se tasi i le Tusi Paia na feagai ma tulaga faapena.

4. O ā luʻi na feagai ma le aposetolo o Paulo?

⁴ Faaaʻoaʻoga faale-Tusi Paia. Na iloa e le aposetolo o Paulo e lē lelei atoatoa ona uso ma tuafāfine Kerisiano. O se faataʻitaʻiga, e leʻi talitonu nisi i le faapotopotoga i Ierusalema o ia o se soo ina ua latou feiloaʻi ma ia. (Galu. 9:26) Mulimuli ane, na faia e nisi ni faamatalaga lē lelei e taʻuleagaina ai lona talaaga. (2 Kori. 10:10) Na vaai foʻi Paulo o faia e se uso taʻumatuaina se filifiliga sesē na ono tausuai ai isi. (Kala. 2:​11, 12) Na faia foʻi e Mareko o se tasi o uō mamae a Paulo se mea na matuā lē fiafia ai o ia. (Galu. 15:​37, 38) Na ono mafai ona ʻalofia e Paulo le toe faifaimea faatasi ma i latou na faatigā iā te ia. Peitaʻi, na saʻo pea lana vaai i ona uso ma tuafāfine ma auauna pea ma le faamaoni iā Ieova. O le ā na fesoasoani iā Paulo e tumau ai?

5. O le ā na fesoasoani iā Paulo ina ia lē fiu ai i ona uso ma tuafāfine? (Kolose 3:​13, 14) (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁵ Na alofa Paulo i ona uso ma tuafāfine, ma na fesoasoani iā te ia e taulaʻi atu ai i o latou uiga lelei ae e lē o o latou vaivaiga. O lona alofa na fesoasoani foʻi iā te ia e faamagalo i isi, e pei ona ia taʻua i le Kolose 3:​13, 14. (Faitau.) Ia mātau le auala na ia feutagaʻi ai ma Mareko. I le malaga faamisionare muamua a Paulo, na tuua ai o ia e Mareko. Peitaʻi, e leʻi faaauau ona lē fiafia Paulo iā te ia. Mulimuli ane na tusia e Paulo se tusi faalaeiau i le faapotopotoga i Kolose, lea na ia viiviia ai Mareko o sē e galue mamafa ma o se “puna o faamāfanafanaga tele.” (Kolo. 4:​10, 11) A o faafalepuipuiina Paulo i Roma, na ia talosaga faapitoa atu ai e auina mai Mareko e fesoasoani iā te ia. (2 Timo. 4:11) E manino mai, e leʻi fiu Paulo i ona uso. O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai iā Paulo?

6-7. E faapefea ona tatou maumauaʻi e faaalia pea le alofa i o tatou uso ma tuafāfine e ui i o latou vaivaiga? (1 Ioane 4:7)

⁶ Lesona. E finagalo Ieova ia tatou faia taumafaiga maumauaʻi e faaalia ai pea le alofa i o tatou uso ma tuafāfine. (Faitau le 1 Ioane 4:7.) Pe a lē faaalia e se tasi ni uiga faa-Kerisiano, ia tatou mautinoa e latou te leʻi mananaʻo e faatigā iā i tatou, ae o loo latou taumafai e faia le mea saʻo i le silafaga a Ieova. (Faata. 12:18) E alofa le Atua i ana auauna faamaoni e ui i o latou vaivaiga. Pe a tatou faia ni mea sesē, e na te lē tuulafoaʻia i tatou  pe faaauau ona toʻasā iā i tatou. (Sala. 103:9) Maʻeu le tāua o lo tatou faaaʻoaʻo i lo tatou Tamā lotofaamagalo!—Efe. 4:32–5:1.

⁷ Ia manatua a o lata atu i le iʻuga, e manaʻomia ona tatou mafuta vavalalata i o tatou uso ma tuafāfine. E tatou te faatalitalia o le a faateteleina sauāga. E ono faafalepuipuiina foʻi i tatou ona o lo tatou faatuatua. Pe a tutupu na mea, o le a sili atu ona tatou manaʻomia o tatou uso ma tuafāfine. (Faata. 17:17) Mātau le mea na tupu iā Josep, a o se toeaina i Sepania. Na faafalepuipuiina o ia ma isi uso, ona o lo latou lē auai i vaegaʻau. Na ia faapea mai: “Talu ai e matou te nonofo faatasi i le falepuipui, e faigofie la i se tasi ona faia se gaoioiga po o se faamatalaga e lē fiafia ai le isi. Sa tatau ona faapalepale le tasi i le isi ma fefaamagaloaʻi ma le lotoatoa, ma na fesoasoani lenā iā i matou e autasi ai ma maua le puipuiga. Na siʻomia i matou i pagota e lē auauna iā Ieova. I se tasi taimi, na lavea ai loʻu lima ma na faasimā ai. O lea, e leʻi mafai ai ona ou faia se mea. Ae na fesoasoani mai se tasi o uso e tatā oʻu lavalava ma tausia aʻu. Na ou tofo i le alofa moni i le taimi na ou matuā manaʻomia ai.” O lea, o le taimi lenei e tāua tele ai ona foʻia feeseeseaʻiga i le vā ma o tatou uso.

PE A IAI TULAGA FAIGATĀ I LE FAAIPOIPOGA

8. O ā luʻi e feagai ma ulugalii faaipoipo?

⁸ Luʻi. E leai se faaipoipoga e lelei atoatoa. O loo taʻu saʻo mai i le Tusi Paia, o i latou e faaipoipo e oo “puapuaga i o latou tino.” (1 Kori. 7:28) Aiseā? Talu ai o le faaipoipoga e tuufaatasia ai tagata lē lelei atoatoa se toʻalua, e eseese o la uiga, ma mea e fiafia ma lē fiafia i ai. Atonu e eseese foʻi a la aganuu po o talaaga. A o faagasolo taimi, atonu o le a faaalia ai foʻi e se tasi o le paaga ni uiga e leʻi iloa a o leʻi faaipoipo. O na vala uma e mafai ona tutupu ai faafitauli. Atonu e tuuaʻia e le tasi le isi, nai lo o le talia o i laʻua uma e sesē ma taumafai e galulue faatasi e foʻia le faafitauli. O le iʻuga, e la te ono mafaufau ai e nonofo eseese pe tatala le faaipoipoga. Ae po o le vaifofō lenā i o la faafitauli? b Seʻi iloilo po o le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i se tasi i le Tusi Paia na onosaia tulaga faigatā i lana faaipoipoga.

9. O le ā le luʻi na feagai ma Apikaila?

⁹ Faaaʻoaʻoga faale-Tusi Paia. Na faaipoipo Apikaila iā Napalu, lea e taʻua i le Tusi Paia o se tagata ʻinaʻinā ma e leaga ana mea e fai. (1 Samu. 25:3) E mautinoa e leʻi faigofie iā Apikaila le nonofo faatasi ma se tagata faapena. Na maua e Apikaila le avanoa e tatala ai le la faaipoipoga ma Napalu, ina ua ō atu Tavita ma ona tagata e fasioti Napalu ona o lona taufaifai iā i latou. O le taimi lenā e leʻi avea Tavita ma tupu o Isaraelu. (1 Samu. 25:​9-13) Na ono mafai ona sola ese Apikaila ma maua ai e Tavita le avanoa e fasioti ai Napalu. Peitaʻi, e leʻi faia faapea e Apikaila, ae na ia ʻaiʻoi atu iā Tavita ina ia faasaoina Napalu. (1 Samu. 25:​23-27) Aiseā na faia ai e Apikaila lenā mea?

10. O le ā atonu na uunaʻia ai Apikaila e onosaia tulaga faigatā i lana faaipoipoga?

¹⁰ Na alofa Apikaila iā Ieova ma faaaloalo i ana tapulaa mo faaipoipoga. E mautinoa na ia iloa le fetalaiga a le Atua iā Atamu ma Eva ina ua Ia faavaeina le uluaʻi faaipoipoga. (Kene. 2:24) Na iloa e Apikaila e silasila Ieova i le faaipoipoga o se faatulagaga paia. Na manaʻo o ia  e faafiafia le finagalo o le Atua, ma na uunaʻia ai o ia e faia so o se mea e faasaoina ai lona aiga e aofia ai ma lana tane. Na vave ona ia gaoioi e taofia Tavita mai i le fasiotia o Napalu. Na lotomalie foʻi e faatoese mo se mea sesē e na te leʻi faia. E manino mai, na alofa Ieova i lenei fafine lototele ma lē manatu faapito. O le ā e mafai ona aʻoaʻoina e avā ma tane mai i le faaaʻoaʻoga a Apikaila?

11. (a) O le ā e finagalo Ieova e faia e ulugalii faaipoipo? (Efeso 5:33) (e) O le ā e te aʻoaʻoina mai i taumafaiga a Carmen ina ia faasaoina lana faaipoipoga? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

¹¹ Lesona. E finagalo Ieova e nonofo faatasi pea se tane ma se avā e ui i faigatā e tulaʻi mai i se faaipoipoga. E matuā faafiafiaina Ieova pe a silasila mai o taumafai malosi ulugalii faaipoipo e foʻia faafitauli, ma faaalia e le tasi i le isi le alofa lē manatu faapito ma le faaaloalo. (Faitau le Efeso 5:33.) Mātau le faaaʻoaʻoga a Carmen. Ina ua mavae le ono tausaga talu ona faaipoipo, na ia suʻesuʻe ai ma Molimau a Ieova ma mulimuli ane papatiso. Na ia faapea mai: “E leʻi fiafia laʻu tane i laʻu filifiliga. Na fuā o ia iā Ieova. E na te fai mai ni faamatalaga faatigā ma faapea mai o le a ia tuua aʻu.” E ui i lea, na onosaia pea e Carmen tulaga faigatā i lana faaipoipoga. E 50 tausaga o taumafai malosi Carmen e faaalia le alofa ma le faaaloalo i lana tane. Na ia toe faapea mai: “A o faagasolo tausaga, na ou aʻoaʻoina ai e tāua le faaalia pea o le faautauta ma talanoa atu i se auala agalelei i laʻu tane. O le iloaina e paia iā Ieova le faatulagaga o le faaipoipoga, na ou faia ai taumafaiga uma ina ia puipuia ai. O loʻu alofa iā Ieova ou te leʻi mafaufau ai lava e tuua laʻu tane.” c Pe a tulaʻi mai faafitauli i lau faaipoipoga, ia maufaatuatuaina Ieova o le a ia lagolagoina oe ma fesoasoani mai ina ia e onosaia na tulaga faigatā.

PE A TATOU LOTOVAIVAI ONA O A TATOU MEA SESĒ

12. O le ā le luʻi e tatou te ono fesagaʻia pe a tatou faia se agasala matuiā?

¹² Luʻi. Pe a tatou faia se agasala matuiā, e tatou te ono lagona ai le matuā lotovaivai. Ua faapea mai le Tusi Paia, o a tatou agasala e mafai ona tatou lagona ai le ʻlotomomomo ma le nutimomoia.’ (Sala. 51:17) E tele tausaga na galue mamafa ai le uso o Robert ina ia agavaa e avea o se auauna o le faiva. Peitaʻi, na ia faia se agasala matuiā ma iloa ai ua ia lē faamaoni iā Ieova. Ua ia faapea mai: “Na matuā ōia lava loʻu lotofuatiaifo ma na matuā leaga oʻu faalogona. Na ou tagi masūsū ma ʻaiʻoi atu iā Ieova. E iai le taimi na ou mafaufau ai ailoga e toe fia faafofoga mai le Atua iā te  aʻu, auā na ou faatigā iā te ia.” Pe a tatou lolo atu e faia se agasala, atonu o le a tatou lagona le matuā lotovaivai ma amata ai ona mafaufau, ua tuulafoaʻia i tatou e Ieova ma e leai se aogā e toe auauna ai iā te ia. (Sala. 38:4) Pe afai na oo iā te oe na faalogona, mātau se auauna faamaoni i le Tusi Paia na tumau ma le faamaoni iā Ieova e ui na ia faia se agasala matuiā.

13. O ā mea sesē na faia e Peteru, ma o le ā le agasala matuiā na iʻu atu i ai?

¹³ Faaaʻoaʻoga faale-Tusi Paia. I le pō a o leʻi fasiotia Iesu, na faia ai e le aposetolo o Peteru le tele o mea sesē, ma na iʻu ai i lona faia o se agasala matuiā. Muamua, na faaalia e Peteru le mautinoa naʻuā ma faapea mai ma le faamaualuga e na te lē tuua lava Iesu, e tusa pe e tuulafoaʻia o ia e isi aposetolo. (Mare. 14:​27-29) A o iai foʻi i le faatoʻaga o Ketesemane, e leʻi faaauau ona mataala Peteru. (Mare. 14:​32, 37-41) Ina ua ō ane foʻi se motu o tagata e puʻe Iesu, na tuulafoaʻia o ia e Peteru. (Mare. 14:50) Mulimuli ane, na faafitia faatolu e Peteru Iesu ma na iʻu lava ina tautō e na te lē iloa o ia. (Mare. 14:​66-71) O le ā le auala na tali atu ai Peteru ina ua ia iloa le matuiā o lana agasala? Na tagi masūsū ma na ia lagona le matuā nofosala. (Mare. 14:72) E lē taumatea na matuā mafatia Peteru ina ua ia iloa mulimuli ane ua fasiotia lana uō o Iesu, ma na ia lagona ai le leai o se aogā.

14. O le ā na fesoasoani iā Peteru e tumau faamaoni ai iā Ieova? (Tagaʻi i le ata .)

¹⁴ E tele mea na fesoasoani iā Peteru e tumau ai ma le faamaoni iā Ieova. E na te leʻi faaesea o ia lava, ae na ia saʻili atu i le fesoasoani a isi soo ma e mautinoa na latou faamāfanafana iā te ia. (Luka 24:33) E lē gata i lea, ina ua toetū Iesu, na ia faaali atu iā Peteru atonu ina ia faalaeiau iā te ia. (Luka 24:34; 1 Kori. 15:5) Mulimuli ane, nai lo o le aʻoaʻia o Peteru ona o ana mea sesē, na fetalai atu Iesu o le a tuuina atu iā te ia le tele o isi tiute tauave. (Ioa. 21:​15-17) E ui na iloa e Peteru le matuiā o lana agasala, ae na ia taumafai pea e fai le mea saʻo. Aiseā? Auā na ia mautinoa sa alofa pea lona Matai o Iesu iā te ia. Na faaauau foʻi ona lagolagoina Peteru e ona uso faaleagaga. O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Peteru?

15. O le ā e finagalo Ieova ia tatou mautinoa i ai? (Salamo 86:5; Roma 8:​38, 39) (Tagaʻi foʻi i le ata.)

¹⁵ Lesona. E finagalo Ieova ia tatou mautinoa i lona alofa ma lona lotofaamagalo. (Faitau le Salamo 86:5; Roma 8:​38, 39.) E tatou te lagona le nofosala pe a tatou faia se agasala, ma o se faalogona masani lenā. Peitaʻi, e  lē tatau ona tatou mafaufau e lē o alofa mai Ieova pe e na te lē faamagaloina i tatou. Nai lo o lea, e tatau ona tatou vave saʻili se fesoasoani. Ua faapea mai Robert lea na taʻua muamua: “Na ou lolo atu e fai le agasala, ona sa ou faalagolago i loʻu lava malosi e teena ai faaosoosoga.” Na ia iloa e tatau ona ia talanoa i toeaina. Na ia faapea mai: “Ina ua ou faia faapea, na vave lava ona ou lagona le alofa o Ieova e ala mai i toeaina. E leʻi fiu toeaina iā te aʻu. Na latou faamautinoa mai e lē o tuua aʻu e Ieova.” E mafai foʻi ona tatou mautinoa e alofa tele Ieova iā i tatou ma e na te faamagaloina i tatou, pe a tatou salamō mai i a tatou agasala, saʻili le fesoasoani, ma taumafai malosi e aua le toe faia na mea sesē. (1 Ioa. 1:​8, 9) O lenā mautinoa, o le a tatou lē faavaivai ai pe a tatou faia se mea sesē.

16. Aiseā e te maumauaʻi ai e tumau faamaoni i le auaunaga iā Ieova?

¹⁶ E matuā talisapaia e Ieova a tatou taumafaiga e auauna iā te ia i nei aso e sili ona faigatā. O le fesoasoani a Ieova, e mafai ai ona tatou tumau pe a lagona le lotovaivai ona o a tatou mea sesē, ma pe a faatigā mai foʻi isi. E mafai ona tatou faaalia pea le alofa i o tatou uso ma tuafāfine ma faamagalo i latou, e tusa pe e faatigā mai. E mafai ona tatou faaalia le matuā alolofa i le Atua ma faaaloalo i ana faatulagaga, e ala i le faia o so o se mea e foʻia ai faafitauli e ono tulaʻi mai i a tatou faaipoipoga. Pe a tatou faia se agasala, e mafai ona tatou saʻili le fesoasoani a Ieova, talia lona alofa ma lana faamagaloga, ma faaauau pea ona auauna iā te ia. E mautinoa o le a matuā faamanuia i tatou e Ieova, pe a tatou lē “fiu e faia le mea lelei.”—Kala. 6:9.