1. Aiseā e tatou te manaʻomia uma ai le atamai o le Atua? (Faataoto 4:7)

 PE A e faia se filifiliga tāua, e lē taumatea e te tatalo mo le atamai ma le uunaʻiga saʻo e faia ai lenā filifiliga. (Iako. 1:5) Na tusi le tupu o Solomona, “o le atamai o le mea sili lea.” (Faitau le Faataoto 4:7.) E leʻi talanoa Solomona i so o se atamai, ae na uiga atu o ia i le atamai mai iā Ieova le Atua. (Faata. 2:6) Ae pe mafai ona fesoasoani le atamai o le Atua, e tatou te taulimaina ai ituaiga faafitauli o loo tatou fesagaʻia i aso nei? Ioe e mafai, o le a tatou iloiloina atili i lenei mataupu.

2. O le ā se tasi o auala e tatou te maua ai le atamai?

² O se tasi o auala e tatou te atamamai ai, o le suʻesuʻeina ma faatatau o aʻoaʻoga a Solomona ma Iesu, o ni tagata e matuā lauiloa i lo la atamai. Muamua, o le a tatou talanoa e faatatau iā Solomona. Ua faapea mai le Tusi Paia, “ua avatu pea e le Atua iā Solomona le atamai, ma le malamalama e matuā tele lava.” (1 Tu. 4:29) Lona lua, o le a tatou talanoaina ai Iesu o lē e lē mafaatusalia lona atamai. (Mata. 12:42) Na valoia e le Tusi Paia e faatatau iā Iesu, “o le a oo iā te ia le agaga o Ieova ma tumau ai, o le agaga o le atamai ma le malamalama.”​—Isa. 11:2.

3. O le ā o le a tatou talanoaina i lenei suʻesuʻega?

 ³ Na faaaogā e Solomona ma Iesu le atamai na foaʻi atu e le Atua iā i laʻua, e aumaia ai fautuaga aogā i mea e tāua iā i tatou uma. O le a tatou talanoaina i lenei mataupu ni vala se tolu: E manaʻomia ona paleni la tatou vaaiga i tupe, galuega totogi ma i tatou lava.

4. O le ā le eseesega o le tulaga o Solomona ma Iesu?

⁴ Na matuā mauʻoa lava Solomona ma na nofo o ia i se fale matagofie ma taugatā. (1 Tu. 10:7, 14, 15) A o Iesu, e lē tele ni ana meafaitino ma e leʻi iai sona fale. (Mata. 8:20) Peitaʻi, na paleni le vaaiga a na tane e toʻalua i meafaitino, ona o lo la atamai e mai iā Ieova le Atua le Puna o le atamai.

5. O le ā le vaaiga paleni e faatatau i tupe na iā Solomona?

⁵ Na taʻutino mai Solomona o tupe o se “puipuiga.” (Fai. 7:12) E mafai ona tatou faaaogā tupe e faatau mai ai mea e tatou te manaʻomia moni i le olaga, ma ni nai mea e tatou te mananaʻo ai. E ui ina tele le tamaoaiga o Solomona, ae na ia iloa e tāua atu isi mea nai lo o tupe. O se faaaʻoaʻoga, na ia tusi: “E sili le manaʻo i le igoa lelei nai lo o le tele o le tamaoaiga; e sili foʻi le taʻuleleia nai lo o le siliva ma le auro.” (Faata. 22:1) Na mātauina foʻi e Solomona, o tagata e tele a latou ʻoa e seāseā ona maua fiafia i mea ua latou maua. (Fai. 5:10, 12) Na lapataʻi mai Solomona e aua neʻi o tatou faatuatuaina ʻoa. Po o le ā lava le tele o tupe e tatou te maua, e vave lava ona mou atu.​—Faata. 23:4, 5.

6. O le ā le vaaiga paleni na iā Iesu e faatatau i meafaitino? (Mataio 6:31-33)

⁶ Na iā Iesu foʻi se vaaiga paleni i meafaitino. Na fiafia o ia e taumafa ma inu. (Luka 19:2, 6, 7) I se faatasiga na auai ai, na ia faia ai lana uluaʻi vavega ma saunia ai se uaina taugatā. (Ioa. 2:10, 11) Na ia ofu foʻi i se ofu taugatā i le aso na maliu ai. (Ioa. 19: 23, 24) Ae e leʻi avea meafaitino ma mea e sili ona tāua i le olaga o Iesu. Na fetalai atu Iesu i ona soo: “E lē mafai ona pologa se tasi i ni matai se toʻalua . . . E lē mafai ona e pologa i le Atua  atoa ma ʻOa.” (Mata. 6:24) Na aʻoaʻo mai Iesu, pe a tatou saʻili muamua le Malo o le a faamautinoa e Ieova e tatou te maua mea e manaʻomia.​—Faitau le Mataio 6:31-33.

7. Na faapefea ona aogā i se uso le iai o se vaaiga paleni i tupe?

⁷ E toʻatele uso ma tuafāfine ua latou maua aogā i le faatatauina o le atamai o le Atua e faatatau i tupe. Seʻi mātau le faaaʻoaʻoga a se uso nofofua e igoa iā Daniel. Na ia faapea mai: “A o oʻu talavou na ou filifili ai e avea mea faaleagaga ma mea e sili ona tāua i loʻu olaga.” Talu ai na ola Daniel i se olaga faigofie, na mafai ai ona ia faaaogāina le tele o lona taimi ma ona tomai mo galuega o le Malo. Na toe faapea mai Daniel: “Ou te taʻutino atu ma le faamaoni, ou te lē salamo i laʻu filifiliga. E mautinoa e tele tupe e mafai ona ou maua, pe ana avea le saʻilia o tupe ma mea e sili ona tāua i loʻu olaga. Peitaʻi, e lē mafai e tupe ona suia faauōga māfana ua ou maua, ma le faamalieina i le iloa o loo oʻu faamuamuaina le saʻilia o le Malo. E lē faatusalia faamanuiaga o le Malo i tupe, po o le ā lava le tele.” O lea la, e tatou te maua aogā pe a taulaʻi atu i mea faaleagaga nai lo o tupe.

8. E faapefea ona tatou iloa na iai se vaaiga paleni iā Solomona e faatatau i galuega? (Failauga 5:18, 19)

⁸ Na taʻua e Solomona le faamalieina lea e tatou te maua mai i le galue mamafa, ʻo le meaalofa mai i le Atua.’ (Faitau le Failauga 5:18, 19.) Na ia tusi: “E iai le itu lelei e maua mai i ituaiga o galuega uma.” (Faata. 14:23) Na iloa lelei e Solomona le moni o na upu ona o ia o se tagata galue mamafa. Na ia fausia fale, totō togāvine, fai togālaau ma faatanoa vai. Na ia fausia foʻi aai. (1 Tu. 9:19; Fai. 2:4-6) E matuā mamafa na galuega, ae e mautinoa na ia maua ai le faamalieina. Ae e lē na o le pau lenā o galuega na faalagolago i ai Solomona mo le fiafia. E tele foʻi mea faaleagaga na ia faia. O se faataʻitaʻiga, na ia vaavaaia le fausiaina o le malumalu matagofie mo le tapuaʻiga iā Ieova mo le fitu tausaga. (1 Tu. 6:38; 9:1) Ina ua māeʻa ona faia e Solomona ituaiga o galuega uma, e aofia ai galuega faaletino ma le faaleagaga, na ia iloa ai e matuā sili atu ona tāua galuega faaleagaga nai lo galuega faaletino. O lea, na ia tusi ai: “O le faaiʻuga lenei o mea uma ua faalogo i ai: Ia mataʻu i le Atua moni ma tausi i ana poloaʻiga.”​—Fai. 12:13.

9. O le ā le vaaiga paleni na iā Iesu i lana galuega totogi?

⁹ Na galue mamafa Iesu. Na galue o ia o se kamuta a o talavou. (Mare. 6:3) E mautinoa na talisapaia e mātua o Iesu lana fesoasoani, a o la galulue mamafa e tausia manaʻoga o lo latou aiga toʻatele. Talu ai o Iesu o se kamuta e lelei atoatoa, atonu la na matuā toʻatele tagata na mananaʻo i meafale na ia faia. E lē taumatea na fiafia Iesu i lana galuega. E ui na galue mamafa Iesu i lana galuega totogi, ae na ia faaavanoa le taimi mo mea faaleagaga. (Ioa. 7:15) Mulimuli ane, ina ua talaʻi faataimi atoa Iesu na ia fautuaina ai i latou na faalogologo ane, “aua tou te galulue mo meaʻai e pala, a o le meaʻai e tumau ai i le ola e faavavau.” (Ioa. 6:27) Na fetalai atu foʻi o ia i lana Lauga i luga o le Mauga, “ia outou faaputu ʻoa i le lagi.”​—Mata. 6:20.

10. O le ā se luʻi e ono fesagaʻia e se Kerisiano i lana galuega totogi?

¹⁰ E fesoasoani iā i tatou le atamai o le Atua, e maua ai se vaaiga paleni i galuega totogi. Ua fautuaina i tatou o ni Kerisiano ina ia ʻgalue mamafa . . . , ma faia galuega lelei.’ (Efe. 4:28) E mātauina e pule o galuega lo tatou faamaoni ma le galulue mamafa. Atonu e latou te faapea mai, e matuā tāua iā i latou le auala  e tatou te galulue ai. E ono uunaʻia ai i tatou e faigaluega mo le tele o itula, ona e tatou te mananaʻo ia fiafia o tatou pule i Molimau a Ieova. Ae atonu e vave ona tatou iloa, ua amata ona tatou faatalalē i tiute tauave i le aiga ma mea faaleagaga. O lea la, e tatau ona fai se suiga ina ia paleni ai.

11. O le ā na aʻoaʻoina e se uso e faatatau i le iai o se vaaiga paleni i galuega?

¹¹ Na mātauina e se uso talavou e igoa iā William le tāua o le iai o se vaaiga paleni i galuega totogi. Na taʻua e William e faatatau i se uso matua na faafaigaluegaina o ia: “E iai se tasi na avea muamua ma oʻu pule i le galuega, o se faaaʻoaʻoga lelei o sē e iai se vaaiga paleni i galuega. E galue mamafa, ma e lelei lana faiā ma tagata e faaaogāina lana auaunaga, ona o le auala e faatino ai ana galuega. Peitaʻi, e mānava loa, ona ia tuua lea o mea uma ae uaʻi atu i lona aiga ma lana tapuaʻiga. O ia o se tagata e pito i sili ona fiafia ua ou iloaina!” *

12. O le ā le vaaiga paleni na iā Solomona a o talavou, ae na faapefea ona mou ese lenā vaaiga?

¹² Na iā Solomona se vaaiga paleni iā te ia lava, a o avea ma auauna faamaoni a Ieova. A o talavou Solomona, na ia faailoa atu ma le lotomaulalo mea e gata ai lona mafai, ma na ia tatalo iā Ieova mo lana taʻitaʻiga. (1 Tu. 3:7-9) I le amataga o le nofoaiga a Solomona, na ia iloa ai lamatiaga o le faamaualuga. Na ia tusi: “E muamua le faamaualuga i le paʻū, e muamua foʻi le agaga faualuga i le tautevateva.” (Faata. 16:18) Ae e faanoanoa ona e leʻi mulimuli Solomona i ana lava fautuaga i se taimi mulimuli ane ai. A o faagasolo lana nofoaiga, na amata ai ona faamaualuga lona loto ma lē amanaʻia taʻiala a le Atua. O se faataʻitaʻiga, na taʻua i se tasi o tulafono e lē tatau i se tupu o Isaraelu ona “faatoʻateleina ni ana avā neʻi liliuese lona loto” mai iā Ieova. (Teu. 17:17) Na teena e Solomona lenā tulafono, ma na ia faia ai ni avā e 700 ma ni palake e 300, o le toʻatele o i latou e faapaupau!  (1 Tu. 11:1-3) Atonu na manatu Solomona e lē afāina lenā mea. Po o le ā lava le tulaga, ae na iai le taimi na oo ai mafatiaga iā Solomona ina ua ia tuua Ieova.​—1 Tu. 11:9-13.

13. O le ā e tatou te aʻoaʻoina pe a manatunatu loloto i le lotomaulalo o Iesu?

¹³ Na iai pea iā Iesu se vaaiga paleni ma lotomaulalo e faatatau iā te ia lava. E mataʻina le tele o mea matagofie na ia faia e auauna ai iā Ieova a o leʻi afio mai i le lalolagi. “Na foafoaina isi mea uma i le lagi ma le lalolagi” e ala iā Iesu. (Kolo. 1:16) Ina ua papatisoina Iesu, e mautinoa na ia manatua mea na ia faia a o iai faatasi i le lagi ma lona tamā. (Mata. 3:16; Ioa. 17:5) Ae e leʻi faamaualuga ai ina ua ia manatua na mea, ma e leʻi manatu foʻi e sili atu o ia i lo isi. Na ia fetalai atu i ona soo, “e leʻi sau . . . ina ia auauna mai tagata iā te ia, ae ia auauna atu, ma foaʻi atu lona ola e fai ma togiola e sui aʻi tagata e toʻatele.” (Mata. 20:28) Na ia taʻutino mai ma le faamaulalo e lē mafai ona ia faia se mea i lona lava loto. (Ioa. 5:19) Maʻeu le lotomaulalo o Iesu! Na saunia e Iesu se faaaʻoaʻoga e sili ona lelei e tatou te mulimuli i ai.

14. O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai iā Iesu i le iai o se vaaiga paleni iā i tatou lava?

¹⁴ Na aʻoaʻo e Iesu ona soo ina ia iai se vaaiga saʻo iā i latou lava. I se tasi aso, na faamautinoa atu e Iesu iā i latou: “E oo foʻi i o outou lauulu, ua faitaulia uma.” (Mata. 10:30) E ese le faalaeiau o lenā manatu, aemaise lava pe afai ua amata ona sesē la tatou vaaiga iā i tatou lava. O lona uiga la, e matuā naunau moni lo tatou Tamā i le lagi iā i tatou ma e tāua i tatou iā te ia. E lē tatau ona tatou fesiligia le faamasinoga a Ieova, ma manatu ai e tatou te lē agavaa e avea ma ona tagata tapuaʻi ma ola e faavavau i lana lalolagi fou.

15. (a) O le ā le vaaiga paleni iā i tatou lava o loo fautuaina i Le Olomatamata e tatau ona tatou atiaʻe? (e) I le ata i le itulau 24, o ā faamanuiaga e tatou te lē maua pe a soona faatāua i tatou lava?

¹⁵ I le pe ā ma le 15 tausaga ua mavae, na taʻua ai e Le Olomatamata, e tatau ona tatou atiaʻeina se vaaiga paleni iā i tatou lava. Na faapea mai: “E mautinoa lava, tatou te lē mananaʻo e manatu ua sili i tatou i lo o isi, ma  oo ai ina tatou loto vii; e tatou te lē mananaʻo foʻi e manatu faatauvaa iā i tatou lava. Na i lo lea, e tatau ona avea ma a tatou manulautī le maua o se manatu talafeagai e uiga iā i tatou lava, ma ia manatua e iai mea tatou te malolosi ai, ma mea e gata mai ai lo tatou mafai. Ua faapea mai se fafine Kerisiano: ʻE lē o aʻu o se tagata leaga; po o aʻu foʻi o se tagata sili ona lelei. E iai mea ou te lelei ai, ma mea foʻi ou te leaga ai, ma e faapena foʻi tagata uma lava.’” * Pe e mafai ona e iloa le aogā o le atiaʻeina o se vaaiga paleni iā i tatou lava?

16. Aiseā e aumaia ai e Ieova iā i tatou taʻiala atamai?

¹⁶ E aumaia e Ieova taʻiala atamai e ala mai i lana Afioga. E alofa iā i tatou, ma e finagalo o ia e tatou te maua le fiafia. (Isa. 48:17, 18) O le auala atamai e tatou te maua ai le fiafia moni, o le faamuamua o le finagalo o Ieova i o tatou olaga. O le faia faapea, o le a tatou ʻalofia ai le tele o faafitauli e oo iā i latou e soona taulaʻi atu i le saʻilia o tupe, galuega totogi ma le soona faatāua o i latou lava. O lea, seʻi o tatou maumauaʻi e avea ma ē e atamamai ma faafiafia le finagalo o Ieova.​—Faata. 23:15.