Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

TALAAGA O LE SOIFUAGA

Na Matuā Faamanuia Ieova i Laʻu Faaiʻuga

Na Matuā Faamanuia Ieova i Laʻu Faaiʻuga

E tafa mai loa ata o le vaveao, ae uma loa ona tuu a matou sāvali i lalo o faitotoʻa o fale o aiga i le oganuu na tofia ai i matou. I le 1939, na matou ō ese mai i o matou fale i le vaeluapō, ma agaʻi atu i taavale i le silia i le itula i le tamaʻi aai o Joplin, i le itu i saute i sisifo o Missouri i Amerika. Ina ua uma le oganuu, na matou toe feosofi i taavale ma agaʻi atu i le mea na tatau ona toe feiloaʻi ai, e faatali le isi vaega o le ʻautalaʻi. Atonu e te taumānatu pe aiseā na matou talaʻi ai a o leʻi oso aʻe le lā, ma ō ese faatopetope mai i le oganuu. O le a ou faamatala atu le māfuaaga i se taimi mulimuli ane.

OU TE lotofaafetai i oʻu mātua Kerisiano o Fred ma Edna Molohan, ona sa la totō i loʻu loto le tāua o le faamaoni i le Atua. Na ou fanau i le 1934 ina ua 20 tausaga talu ona avea i laʻua o ni Tagata Aʻoga o le Tusi Paia (po o Molimau a Ieova). Sa nonofo lo matou aiga i Parsons, o se tamaʻi aai i le itu i saute i sasaʻe o Kansas. Sa matou auai i le faapotopotoga i inā, lea e toetoe o ona sui uma o Kerisiano faauuina. Sa iai le faasologa lelei a lo matou aiga o le auai i sauniga, ma talaʻi atu upu moni o le Afioga a le Atua. Na masani ona matou auai i talaʻiga i ala tetele i aoauli o Aso Toonaʻi, o le taʻu lenā o talaʻiga i nofoaga faitele i na aso. Sa ou lagona le vaivai i nisi o taimi, ae e masani ona faatau e loʻu tamā a matou aisakulimi pe a uma le talaʻiga, ma o se mea e faafiafiaina ai i matou.

E laʻitiiti la matou faapotopotoga, ae e telē la matou oganuu lea na aofia ai ni tamaʻi aai, faapea le tele o faatoʻaga i vaipanoa e latalata ane. A o matou talaʻi i le ʻaufaifaatoʻaga, e masani ona tuu ai a matou lomiga ae aumai a latou fualaau faisua, fuāmoa, ma moa ola. O meaʻai na sa faaaogā e lo matou aiga, ona ua uma ona totogi e loʻu tamā na lomiga.

TAUIVIGA FAAPITOA

Na faatau mai e oʻu mātua se laau e tā ai lauga e faaaogā i le galuega talaʻi. E leʻi mafai ona ou faaaogāina le laau ona ou te laʻitiiti. Ae na ou fiafia e fesoasoani i oʻu mātua a o la tāina lauga na puʻeina a le uso o Rutherford, i a la toe asiga ma suʻesuʻega faale-Tusi Paia.

O i matou ma oʻu mātua i luma o la matou taavale faasalalau

Na faaaogā e loʻu tamā la matou taavale (o le ituaiga o le Ford 1936) e fai ma taavale faasalalau, e ala i le tuu o se sipika telē i le pito i luga o le taavale. Na telē le aogā o lenā taavale i le faalauiloaina o le feʻau o le Malo. E muamua ona tā se musika ina ia faauaʻi mai ai tagata, ona tā lea o se lauga faale-Tusi Paia ua uma ona puʻeina. Pe a uma ona tā le lauga, ona matou ofoina lea o lomiga i tagata fiafia.

I le tamaʻi taulaga o Cherryvale i Kansas, na faailoa atu e leoleo i loʻu tamā e faasā ona alu atu le taavale faasalalau i totonu o le paka, ona o loo mālōlō ai le toʻatele o tagata i Aso Sa, ae e mafai ona ave i fafo o le paka. Na usitaʻi loʻu tamā i leoleo ma ave le taavale faasalalau i le auala e faafesagaʻi ma le paka, lea na mafai ai ona faalogo tagata i le feʻau o le Malo, ma faaauau ai le tāina o lauga. O se fiafiaga iā te aʻu le talaʻi faatasi ma loʻu tamā, faapea loʻu uso matua o Jerry.

Ina ua lata i le 1940, na matou auai i tauiviga faapitoa ina ia vave galueaʻiina oganuu na toʻatele ai tagata tetee. E matou te usupō (e pei ona matou faia i Joplin i Missouri) ma tuu lemū a matou sāvali po o tamaʻitusi i lalo o faitotoʻa o aiga. Pe a uma, e matou te feiloaʻi i fafo o le aai ina ia vaai pe na iai se tasi na taofia e leoleo.

O se isi vala mataʻina o la matou faiva i lenā taimi, o savaliga e faailoa atu ai le feʻau o le Malo. Ina ia faasalalau atu le tala lelei o le Malo, na faatautau pepa malō i o matou tauʻau a o savavali i totonu o le aai. Ou te manatua se tasi o na savaliga i lo matou aai, na tauaveina ai e le ʻautalaʻi ni pepa na tusia ai le feʻau “Religion Is a Snare and a Racket” (O Lotu o se Mailei ma o se Faiga Faapiʻopiʻo). E pe tusa ma le tasi le maila (1.6 km) le mamao o la latou savaliga i totonu o le aai, ona toe foʻi mai lea i lo matou fale. O le mea e faafetai ai e leai se isi na tetee, ae e toʻatele tagata fiafia na vaavaai ane.

O TAUAOFIAGA I TAIMI A O OʻU LAʻITIITI

Sa masani ona faimalaga atu lo matou aiga mai i Kansas ina ia auai i tauaofiaga i Texas. Na faigaluega loʻu tamā i le kamupani nofoaafi na taʻua o le Missouri-Kansas-Texas Railroad, o lea na mafai ai ona matou tiʻetiʻe fua i nofoaafi a o agaʻi atu i tauaofiaga, ma asia ai foʻi o matou aiga. Na nonofo le tuagane matua o loʻu tinā o Fred Wismar ma lana avā o Eulalie, i le aai o Temple i Texas. Na aʻoaʻoina e Fred le upu moni a o talavou i le amataga o vaitausaga o le 1900, ma papatiso ai. Na ia faasoa atu foʻi i ona tuafāfine mea na ia aʻoaʻoina, e aofia ai ma loʻu tinā. Na lausilafia e le toʻatele o uso i Texas ia Fred, ona sa galue ai i inā o se auauna o le sone (ua taʻua nei o le ovasia o le matagaluega). O Fred o se tagata e agalelei ma fiafia. O se fiafiaga foʻi i isi le faifaimea faatasi ma ia. Na maelega o ia i le upu moni, ma o ia o se taaʻiga lelei i loʻu olaga o se talavou.

I le 1941, na malaga atu ai lo matou aiga i se nofoaafi i St. Louis i Missouri e auai i se tauaofiaga tele. Na valaaulia talavou uma ina ia nonofo faatasi i se vaega faapitoa o le malae taalo na fai ai le tauaofiaga, e faalogo i le lauga a le uso o Rutherford na taʻua “Children of the King” (O Fanau a le Tupu). Ina ua māeʻa le lauga, na maua e tamaiti uma se meaalofa faapitoa o le tusi Children, lea na tufatufaina e le uso o Rutherford ma uso na fesoasoani iā te ia. E silia i le toʻa 15,000 tamaiti na mauaina lenā faamanuiaga faaleagaga.

Na matou auai i le fonotaga laʻitiiti ma tāua o le “Call to Action” (Valaaulia Ina ia Fai se Gaoioiga) i Coffeyville i Kansas iā Aperila i le 1943. O le taimi lenā na faasilasila ai o le a faia le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate i faapotopotoga uma, ma tatala ai se tamaʻitusi e 52 lesona e faaaogā i le aʻoga. O le tausaga foʻi lenā na fai ai laʻu lauga muamua i le aʻoga. O se fonotaga faapitoa lenā mo aʻu, ona na matou papatiso ai ma isi i se vai mālūlū, i se faatoʻaga na latalata ane.

LOʻU SINI E AUAI I LE PETELI

Na māeʻa aʻu aʻoga i le 1951, ma sa tatau ona ou filifili po o le ā laʻu galuega o le a fai i le lumanaʻi. Na ou fia auauna i le Peteli, lea na auauna ai foʻi Jerry i tausaga ua mavae. E leʻi umi ae lafo loa laʻu tusi talosaga i le ofisa i Brooklyn. Na matuā aogā lenā faaiʻuga i loʻu itu faaleagaga. E leʻi leva ae talia loa laʻu talosaga, ma valaaulia ai aʻu e amata i le auaunaga Peteli iā Mati 10, 1952.

Sa ou fia galue i le matagaluega e lolomi ai mekasini ma lomiga. Ae na tofia aʻu e galue o se waiter, ma mulimuli ane galue i le umukuka. Na ou fiafia e aʻoaʻoina le tele o mea mai i na galuega. Ou te leʻi maua lava le faaeaga e galue ai i le matagaluega e lolomi ai lomiga. Talu ai na fesuisuiaʻi taimi e galulue ai i le umukuka, na ou maua ai taimi paganoa i le aso e fai ai aʻu lava suʻesuʻega faale-Tusi Paia i le faletusi tele a le Peteli. O le faia faapea, na ou agaʻigaʻi ai i luma faaleagaga ma faamalosia ai loʻu faatuatua. Na faamalosia ai foʻi loʻu faanaunauga e auauna iā Ieova i le Peteli, po o le ā lava le umi e mafai ai. Na tuua e Jerry le Peteli i le 1949 ae faaipoipo atu iā Patricia, ma sa nonofo i Brooklyn e latalata i le Peteli. Na avea i laʻua o se fesoasoani ma faalaeiauga tele iā te aʻu, ina ua ou amata i le Peteli.

E leʻi leva ona ou amata i le Peteli, ae faatulaga loa ni uso e faataʻitaʻi a latou lauga ina ia maua ai nisi uso e faia lauga i le lautele, e faaopoopo i le lisi o failauga a le Peteli. O uso na tusia o latou igoa i lenā lisi, na tofia e asiasi i faapotopotoga i totonu o le 200 maila (322 km) le mamao mai i Brooklyn ina ia faia lauga i le lautele, ma talaʻi faatasi ma faapotopotoga. Na iai foʻi loʻu igoa i lenā lisi, ma na ou manatu i ai o se faaeaga. Na ou lagona le fefe i le taimi na faia ai laʻu lauga i le lautele muamua, lea e tasi le itula le umi i na aso. E masani ona ou alu i nofoaafi e asiasi i faapotopotoga. Ou te manatua pea se aoauli mālūlū o se tasi Aso Sa i le 1954, a o oʻu alu i se nofoaafi agaʻi i Niu Ioka. Sa tatau ona ou taunuu i le Peteli i le afiafi, ae na faafuaseʻi ona agi mai matagi malolosi mālūlū, ma toʻa ai le kiona. O le iʻuga, na faalētonu ma pepē ai afi o le nofoaafi. Ae na toe ola le nofoaafi ma taunuu ai i le aai o Niu Ioka, i le pe tusa o le tā o le lima i le vaveao o le Aso Gafua. Na ou toe puʻeina le isi nofoaafi e agaʻi atu i Brooklyn, ma ou alu saʻo loa i le umukuka e faigaluega. Na ou tuai i le galuega ma lagona le vaivai ona o le nofo i le pō atoa i le nofoaafi. Peitaʻi, na galo uma na mea iā te aʻu ona o le fiafia e galulue faatasi ma uso i nei asiasiga faapitoa, ma feiloaʻi ai ma le toʻatele o uō fou.

Sauni e puʻe se polokalame i le leitiō o le WBBR

E leʻi leva ona ou amata i le Peteli, ae valaaulia loa aʻu e faia soʻu sao i polokalame i le leitiō o le WBBR, lea na iai i le fogāfale lona lua o le Peteli i le 124 Columbia Heights. O loʻu tofiga o le auai lea i se polokalame e suʻesuʻe ai le Tusi Paia, na faasalalauina i vaiaso taʻitasi. Na auai e lē aunoa le uso o A. H. Macmillan i na polokalame i le leitiō, ma ua leva ona ia auauna i le Peteli. Sa matou valaauina o ia o le uso o Mac, ma o ia o se faaaʻoaʻoga mataʻina o le tumau i le auaunaga iā Ieova mo i matou talavou i le aiga Peteli.

E matou te tufatufaina pepa e faalauiloa ai le WBBR i le talaʻiga

Na tofia aʻu i le 1958 ou te fesoasoani i le Aʻoga o Kiliata. O laʻu galuega na aofia ai le fesoasoani i ē na faauu mai i le aʻoga ina ia maua o latou visa, ma fuafua faigāmalaga mo nei tane ma fafine maelega. Na matuā taugatā le malaga i vaalele i na taimi, o lea e lē toʻatele ē na faauu na mafai ona ō i vaalele. O le toʻatele o ē na tofia e galulue i Aferika ma le Atu Asia, na faimalaga i vaa laʻu oloa. Ina ua taugofie le faimalaga i vaalele i tausaga mulimuli ane, sa toʻatele misionare na ō i vaalele i atunuu na tofia ai i latou.

Faamaopoopo tusipasi o le Aʻoga o Kiliata a o leʻi faia se faauuga

FAIMALAGA ATU I TAUAOFIAGA

Na tofia foʻi aʻu i le 1960 e faatulaga ni faigāmalaga faapitoa i vaalele, mai i Amerika e agaʻi i Europa mo tauaofiaga faavaomalo o le 1961. Na ou alu i se tasi o na faigāmalaga faapitoa mai i Niu Ioka e agaʻi i Hamburg i Siamani, ina ia auai i lenā tauaofiaga. Ina ua māeʻa le tauaofiaga, na totogi la matou taavale ma isi uso e toʻatolu mai i le Peteli. Na matou ō i le taavale mai i Siamani e agaʻi i Italia, ina ia asia le ofisa o le lālā i Roma. Na matou ō foʻi i Falani ma ui atu i atumauga o Pyrenees, ma agaʻi atu i Sepania lea na faasā ai le galuega talaʻi. Na mafai ona matou ō ma ave ni nai lomiga i uso i Barcelona, lea na afīfī i pepa faapitoa ina ia foliga atu o ni meaalofa. O se fiafiaga iā i matou le feiloaʻi ma na uso. Na matou agaʻi i Amsterdam, ma puʻe ai le vaalele e toe foʻi i Niu Ioka.

E pe tusa ma se tausaga mulimuli ane, ae tofia foʻi aʻu e faatulaga ni faigāmalaga mo sui na filifilia e malaga atu i tauaofiaga faavaomalo faapitoa, na faia i vaega eseese o le lalolagi. O le fonotaga lenā o le 1963 na taʻua o le “Everlasting Good News” (Tala Lelei e Faavavau). Na faia fuafuaga mo sui usufono e toʻa 583 ina ia malaga faataamilo i le lalolagi e auai i tauaofiaga i Europa, Asia, le Pasefika i Saute, ae faaiʻu i Honolulu i Hawaii, ma Pasadena i Kalifonia. Na faia foʻi fuafuaga ina ia asiasi atu i Lepanona ma Jordan, mo ni maimoaga faapitoa i laueleele o le Tusi Paia. E lē gata na faatulaga e la matou matagaluega i le Peteli faigāmalaga faapitoa i vaalele ma faletalimālō e api ai sui usufono, ae na fesoasoani foʻi i le faia o visa e manaʻomia mo atunuu eseese.

SE PAGA FOU E MA TE FAIMALAGA FAATASI

E iai se isi māfuaaga na matuā tāua ai iā te aʻu le tausaga e 1963, ona na ou faaipoipo ai iā Lila Rogers mai i Missouri iā Iuni 29. Ua tolu tausaga talu ona auauna Lila i le Peteli. I le vaiaso na sosoo ai ina ua uma ona ma faaipoipo, na ma auai ai i le faigāmalaga e faataamilo i le lalolagi ma asiasi atu i Eleni, Aikupito, ma Lepanona. Na ma puʻeina se vaalele mai i Beirut e agaʻi atu i se tamaʻi malaevaalele i Ierusalema, ma o se faigāmalaga puupuu. Na iai faasāsāaga o la tatou galuega i inā, ma na faailoa mai e uso e lē o mafai ona maua ni visa o Molimau a Ieova e ulu atu ai i le atunuu. O lea, na ma taumānatu ai po o le ā se mea o le a tupu pe a ma taunuu i Ierusalema. Ae na matuā faafiafiaina i maʻua ina ua taunuu i le malaevaalele. Na ma vaaia ai le toʻatele o uso o loo tutū i le malaevaalele, ma o loo latou uuina se faailoilo o loo tusia ai le faaupuga “Welcome Jehovah’s Witnesses” (Afifio Mai Molimau a Ieova). Maʻeu se fiafiaga o le vāaitino i laueleele o le Tusi Paia! Na ma asiasi atu i vaipanoa na nonofo ai augātamā anamua, nofoaga na talaʻi ai Iesu ma le ʻauaposetolo, faapea le nofoaga na amata ai ona salalau atu le faa-Kerisiano i tuluʻiga uma o le lalolagi.​—Galu. 13:47.

Ua atoa nei le 55 tausaga talu ona avea Lila ma aʻu paga faamaoni i o ma tofiga uma i le auaunaga. Na ma asiasi atu i Sepania ma Potukali i le tele o taimi a o faasā le galuega talaʻi. Na mafai ona ma faalaeiau atu i uso, ma avatu lomiga ma isi mea na latou manaʻomia. Na ma asiasi atu foʻi i nisi o uso i le falepuipui i se nofoaga sa faamautū ai vaegaʻau i Cádiz i Sepania. Na matuā olioli loʻu loto i le mafai ona ou faamalosiau iā i latou, e ala i se lauga faale-Tusi Paia.

O i matou ma Patricia ma Jerry Molohan a o agaʻi atu i le tauaofiaga “Peace on Earth” i le 1969

Talu mai le 1963, o se faaeaga iā te aʻu le fesoasoani e faatulaga ni faigāmalaga i tauaofiaga faavaomalo i Ausetalia, Aferika, Amerika i Saute, Amerika Tutotonu, Europa, le Atu Asia, Niu Sila, Puerto Rico, ma Hawaii. Na ma olioli faatasi ma Lila i le tele o tauaofiaga mataʻina, e aofia ai le tauaofiaga i Warsaw i Polani i le 1989. E toʻatele uso mai i Rusia na latou auai i lenā tauaofiaga tele, ma o le taimi muamua lenā ua latou auai ai i se tauaofiaga. Na matou feiloaʻi ai ma nisi o uso ma tuafāfine na faafalepuipui e le faigāmalo o Rusia mo le tele o tausaga, ona o lo latou faatuatua.

O se faaeaga tele iā te aʻu le asiasi i ofisa o lālā i le lalolagi aoao, ina ia faamalosiau i aiga Peteli ma misionare. I la ma asiasiga mulimuli i Korea i Saute, na matou feiloaʻi ai ma uso e toʻa 50 i le falepuipui i Suwon. Na faaauau ona fiafia na uso ma latou tulimataʻia le taimi e toe auai ai i le faiva. Na matuā faalaeiauina i maʻua i le feiloaʻi ma i latou.​—Roma 1:11, 12.

OLIOLI I LE VAAIA O LE FAATELEGA

Ua ou molimauina le faamanuia a Ieova i ona tagata, e ala i le faatupulaʻia o lo latou faitau aofaʻi. Ina ua ou papatiso i le 1943, e pe tusa ma le 100,000 tagata talaʻi sa iai. Ae i le taimi lenei, ua silia i le 8,000,000 auauna a Ieova i atunuu e 240. O se tasi o māfuaaga tāua o lenā faatelega, ona o le taulamua o misionare na faauu mai i Kiliata i le galuega talaʻi. Maʻeu se fiafiaga o le galulue soosootauʻau ma le toʻatele o nei misionare, ma fesoasoani iā i latou ina ia taunuu i o latou tofiga i atunuu ese!

Ou te lotofaafetai i laʻu faaiʻuga na fai a o oʻu talavou, ina ia faalautele laʻu faiva e ala i le talosaga mo le auaunaga Peteli. Na matuā faamanuia Ieova iā te aʻu i le tele o tausaga. E lē gata e ma te olioli ma Lila i le auaunaga Peteli, ae e tele foʻi tausaga na matou galulue faatasi ai ma faapotopotoga i Brooklyn i le galuega talaʻi, ma maua ai le tele o uō moni.

O loo faaauau pea ona ou auauna i le Peteli, faatasi ai ma le fesoasoani a Lila i aso taʻitasi. E ui lava ua silia i le 84 oʻu tausaga, ae o loo oʻu maua pea le fiafia i le faia o galuega lelei, e pei o le fesoasoani i le tusiaina o tusi e lafo i lālā.

O i maʻua ma Lila i le taimi lenei

O se fiafiaga tele iā te aʻu le iai i totonu o le faalapotopotoga mataʻina a Ieova, ma mātau le telē o le eseesega o lē e auauna iā Ieova, ma lē e lē auauna iā te ia. Ua tatou malamalama lelei i le uiga o le Malaki 3:18: “O le a outou toe iloa ai lava le eseesega o le tagata amiotonu ma le tagata amioleaga, o le eseesega foʻi o lē o loo auauna i le Atua ma lē e lē o auauna iā te ia.” A o faagasolo aso taʻitasi, e tatou te vaaia le faateteleina o le tulaga leaga o le faiga o mea a Satani, lea e tumu i tagata e leai se faamoemoe ma faanoanoa. Peitaʻi, e fiafia ē e alolofa ma auauna iā Ieova e ui o loo ola i nei aso e sili ona faigatā, ma e iai lo latou faamoemoe pupula. Maʻeu se faaeaga ua tatou maua e folafola atu le tala lelei o le Malo! (Mata. 24:14) O loo tatou tulimataʻia le taimi o le a faaumatia ai e le Malo o le Atua lenei lalolagi tuai, ma aumaia le lalolagi fou faatasi ai ma le anoanoaʻi o faamanuiaga, e aofia ai le soifua mālōlōina lelei atoatoa, ma le ola e faavavau. Ua toe o se aga ona tatou ʻaeʻae lea i na faamanuiaga. O le taimi lenā o le a maua ai e auauna faamaoni a Ieova le ola e faavavau i le lalolagi fou.